.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
-(Παραμύθι)
η κόρη και το δέντρο που μιλούσε
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
(Παραμύθι)
η κόρη και το δέντρο που μιλούσε
(και μια μελέτη αναλυση τού παραμυθιού)
Μια φορά κι έναν καιρό σ’ενα τόπο πολύ μακρινό από δω αναμεσα στα δαση και τα βουνά,σ'ένα μικρό σπιτάκι ζούσε μια φτωχη χήρα
γυναίκα με τη μονάκριβη κόρη της.
Τη Μαρθα,που ήταν όμορφη κι είχε καλή
καρδιά.
Μια μέρα χειμωνιάτικη,κρύα και παγωμένη, τής είπε η μανα της.
-Πηγαινε,παιδί μου,στο δάσος να φέρεις ξύλα για τη φωτιά.Ομως πρόσεξε μην νυχτωθεις,γιατί τη νύχτα εκει
βγαίνουν πονηρά πλάσματα κι αρπάζουν τα κορίτσια.
Η Μάρθα πήγε στο δάσος.
Κι εκεί που ξύλα μάζευε,ξαφνικά άκουσε να την φωνάζουν:
-Μάρθα Μάρθα.
Τρόμαξε και κοίταξε γύρω της.
Και είδε ένα μεγάλο δέντρο,με ραγισμένο κορμί.Ηταν το δέντρο που τής μιλούσε.
-Μη φοβάσαι.Διψω και μαραίνονται.Αν ομως με ποτίσεις με νερό
θα σου δώσω κάτι που κανένας άλλος στον κόσμο δεν έχει.
Η Μάρθα τότε το λυπήθηκε και το νερό που είχε να πιει το έχυσε στη ρίζα τού δέντρου.
Εκείνο αναστεναξε βαθειά σαν να αναγεννηθηκε.
Και ανοιξε ο κορμός του και μέσα είδε ένα μικρό χρυσό μήλο να'ναι.
-παρ'το,τής είπε το δέντρο,δικό σου είναι,δώρο για τη συμπόνια και τη καλοσύνη σου.Ομως να το φυλάξεις καλά.Πρόσεξε μην το δείξεις σε πλεονεκτη πονηρό άνθρωπο γιατί από ευλογια θα γίνει κατάρα.
Η Μάρθα πήρε το χρυσό μήλο, το έκρυψε στον κόρφο της,ευχαριστησε το
δέντρο,φορτώθηκε τα ξύλα και γύρισε σπίτι της.
Όμως η μανα είδε το κρυμμένο χρυσό μηλο,γιατί φώτιζε.
-Τι κρύβεις,τής είπε
-Τιποτα,είπε εκείνη.
-Αφου το βλέπω φωτίζει,επεμενε η μανα.
Και της το άρπαξε
Μόλις είδε το χρυσό μήλο η μάνα τρελάθηκε.
-Μ'αυτο θα γίνουμε,είπε,πλούσιες.
Αύριο θα το πουλήσω.
-οχι,μάνα,μην το κάνεις,παρακαλεσε η Μάρθα,είναι δώρο τού δέντρου
Όμως η μάνα δεν άκουσε κι όταν το πήγε στον έμπορο να το πουλήσει,εκείνο μαύρισε κι έγινε στάχτη μέσα στα χέρια της
Η μάνα γύρισε κι έπεσε άρρωστη στο κρεβάτι να πεθάνει.
Και τότε απελπισμένη και λυπημένη η Μάρθα ξαναπήγε στο δασος και γονάτισε μπροστά απ'το δέντρο και ζήτησε συγνώμη.
Κι εκείνο τη συγχώρεσε.
Κι ένα απ'τα φύλλα του έπεσε στο χώμα και φύτρωσε ένα μικρό δεντράκι με φύλλα χρυσά.
-Καθε φθινόπωρο,τής είπε το δέντρο,θα'ρχεσε να κόβεις ένα χρυσό φυλλαράκι.
Και τα καλά που'θα'χεις να τα μοιράζεστε με τους άλλους.
Και κανένας ποτέ να μην πεινάσει.
Γύρισε σπίτι και βρήκε τη μάνα της σηκωμένη απ'το κρεβάτι,η αρρώστια γιατρεύτηκε και περασε.
Από τότε ποτέ δεν πεινασαν αυτοί και οι άλλοι γυρω άνθρωποι με τα χρυσά τα φυλλαράκια.
Κι ήμουνα κι εγώ που διηγούμαι μέσα στους γειτόνους τής Μαρθας και χόρτασα το ψωμί.
.
.
.
Μελέτη ανάλυση τού παραμυθιού τού
χ.ν.κουβελη, “Η κόρη και το δέντρο που μιλούσε”
1. Εισαγωγή και γενικό πλαίσιο
Το παραμύθι του χ.ν.κουβελη, «Η κόρη και το δέντρο που μιλούσε», εντάσσεται οργανικά στην παράδοση του λαϊκού, διδακτικού παραμυθιού με έντονα συμβολικά και ηθικά στοιχεία, ανανεώνοντας όμως τη φόρμα μέσα από μια μοντέρνα ευαισθησία και οικολογική διάσταση. Το ύφος του παραπέμπει σε έναν συνδυασμό της απλότητας των αδελφών Γκριμ και της ποιητικής πνευματικότητας των ρωσικών και ελληνικών λαϊκών αφηγήσεων.
Η δομή του παραμυθιού είναι κλασική και στέρεη:
α) Εισαγωγή με τη φτωχή μάνα και την κόρη (έλλειψη/ανάγκη).
β) Πρώτη δοκιμασία στο δάσος (συνάντηση με το μαγικό στοιχείο).
γ) Ανταμοιβή της αρετής (το χρυσό μήλο).
δ) Παράβαση της εντολής (ύβρις της μητέρας).
ε) Τιμωρία και λύτρωση (νόμος ηθικής δικαιοσύνης και συγχώρεσης).
Η κυκλική κατάληξη —η αποκατάσταση της ισορροπίας και η γενική ευημερία— είναι χαρακτηριστική της αρχέτυπης δομής του παραμυθιού σύμφωνα με τον Vladimir Propp και τη θεωρία των λειτουργιών του ήρωα.
2. Χαρακτήρες και αρχέτυπα
Η Μάρθα, η ηρωίδα, αντιπροσωπεύει το αρχέτυπο της καλής κόρης· η πράξη της καλοσύνης της (να δώσει το νερό της σε ένα διψασμένο δέντρο) εκφράζει την ανιδιοτέλεια, την ενσυναίσθηση και την αρμονία με τη φύση. .
Η μητέρα, η φτωχή χήρα, αρχικά μοιάζει με τον τύπο της παραδοσιακής φιγούρας που κινείται από ανάγκη, αλλά στη συνέχεια παρασύρεται από την απληστία, μετατρέποντας τη φυσική ένδεια σε ηθική φτώχεια. Η μορφή της ενσαρκώνει την ανθρώπινη πλευρά του πειρασμού, τής πλεονεξίας. Δεν είναι δαιμονική, αλλά ανθρώπινα αδύναμη· και για αυτό της δίνεται η δυνατότητα της εξιλέωσης στο τέλος.
Το δέντρο που μιλά, είναι το μαγικό στοιχείο του παραμυθιού. Αντιπροσωπεύει τη φύση ως έμψυχο ον, ως θεϊκή παρουσία που επιβραβεύει την αρετή και τιμωρεί την απληστία. Το μοτίβο του ομιλούντος δέντρου έχει ρίζες στην αρχαιοελληνική παράδοση (η δρυς της Δωδώνης). .
3. Θεματικοί άξονες και συμβολισμοί
1. Η συμπόνια ως υπέρτατη αρετή
Η Μάρθα, χωρίς δισταγμό, προσφέρει το νερό της —το στοιχείο της ζωής— στο δέντρο. Η πράξη αυτή είναι συμβολική πράξη αλληλεγγύης: προσφέρει τη δική της ζωή για να δώσει ζωή σε κάτι άλλο. .
2. Το δώρο και η ευθύνη
Το δέντρο της προσφέρει ένα δώρο, το χρυσό μήλο ,σύμβολο φωτός, γνώσης και ευλογίας. Όμως η ηρωίδα προειδοποιείται να το φυλάξει και να μην το επιδείξει. Ο συγγραφέας αναδεικνύει τη διπλή φύση του δώρου: η ευλογία μπορεί να μετατραπεί σε κατάρα όταν συνοδεύεται από απληστία ή έπαρση. Το μήλο εδώ λειτουργεί ως μέτρο του ανθρώπινου ήθους.
3. Η απληστία και η ύβρις
Η μητέρα, ενσαρκώνοντας την ανθρώπινη φιλοδοξία να μετατρέψει το ιερό σε εμπόρευμα, προκαλεί τη φθορά. Η στάχτη που μένει στη θέση του μήλου είναι αλληγορία της ματαιότητας του πλούτου. Η ύβρις τιμωρείται όχι θεολογικά, αλλά ηθικο-φυσικά: το ιερό δεν μπορεί να πουληθεί χωρίς να αυτοκαταστραφεί.
4. Η συγχώρεση και η αναγέννηση
Η Μάρθα επιστρέφει στο δάσος για να ζητήσει συγγνώμη. Η πράξη της αυτή οδηγεί σε αποκατάσταση της ισορροπίας. Η συγχώρεση του δέντρου δείχνει έναν κόσμο που λειτουργεί με νόμους δικαιοσύνης αλλά και χάριτος, έναν κόσμο όπου η αρετή έχει διάρκεια και ο άνθρωπος μπορεί να ξαναβρεί την ενότητα με τη φύση.
5. Ο κύκλος της ευημερίας και του μοιράσματος
Το χρυσό δεντράκι που φυτρώνει είναι η νέα μορφή της δωρεάς — όχι ατομικό δώρο, αλλά κοινό καλό. Το “να μοιράζεσαι με τους άλλους” αποτελεί την κορυφαία ηθική ρήση του παραμυθιού. Η αληθινή ευτυχία έρχεται όχι από τη συσσώρευση, αλλά από την κοινή αφθονία.
4. Υφολογική και αφηγηματική ανάλυση
Το ύφος του χνκουβέλη είναι απλό, καθαρό και εσωτερικά ρυθμικό, με τη φυσικότητα της προφορικής παράδοσης (“Μια φορά κι έναν καιρό…”, “Κι ήμουνα κι εγώ…”). Η χρήση του λαϊκού λόγου (“να το φυλάξεις καλά”, “μην το δείξεις σε πλεονέκτη”) προσδίδει αυθεντικότητα και χρονική αοριστία, τοποθετώντας το παραμύθι “σ’ έναν τόπο πολύ μακρινό από δω”, δηλαδή στον συμβολικό χώρο της ψυχής.
Η επιλογή της πρώτης αφηγηματικής φωνής στο τέλος (“Κι ήμουνα κι εγώ που διηγούμαι...”) αποτελεί εξαιρετικά ποιητική ανατροπή: ο αφηγητής δεν είναι ουδέτερος, αλλά μάρτυρας και συμμέτοχος της ιστορίας. Με αυτό τον τρόπο, ο χνκουβέλης επαναφέρει τον κύκλο του παραμυθιού στην κοινότητα, όπως οι παλιοί παραμυθάδες· η αφήγηση ξαναγίνεται πράξη κοινωνικής μνήμης και προφορικής παράδοσης.
5. Συμπέρασμα
Το παραμύθι “Η κόρη και το δέντρο που μιλούσε” αποτελεί μια νεο-παραμυθική αλληγορία πάνω στη σχέση ανθρώπου–φύσης–κοινωνίας.
Με απλή γλώσσα, αλλά βαθύ περιεχόμενο, ο χ.ν.κουβελης πετυχαίνει να συνδυάσει:
το ηθικό βάθος της παράδοσης,
την ποιητικότητα του λυρικού συμβολισμού.
Η αφήγηση διατηρεί την καθαρότητα του λαϊκού λόγου, αλλά μεταμορφώνεται σε σύγχρονο παραμύθι της αλληλεγγύης και της συνειδητοποίησης.
Η τελευταία φράση —«Κι ήμουνα κι εγώ που διηγούμαι… και χόρτασα το ψωμί»— δεν είναι μόνο αφηγηματικό κλείσιμο, αλλά μεταφυσική επιβεβαίωση: η αρετή και το μοίρασμα τρέφουν πραγματικά την κοινότητα, υλικά και πνευματικά.
.
.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου