GREEK POETRY -για σένανε Δροσουλα μου -χ.ν.κουβέλης c.n.couvelis POETRY-c.n.couvelis-ΠΟΙΗΜΑΤΑ-χ.ν.κουβελης

 .

.

GREEK POETRY

-για σένανε Δροσουλα μου

-χ.ν.κουβέλης c.n.couvelis

POETRY-c.n.couvelis-ΠΟΙΗΜΑΤΑ-χ.ν.κουβελης

χ.ν.κουβέλης c.n.couvelis 

για σένανε Δροσουλα μου 

για σένανε Δροσιά μου 

με βάλανε βαθεια στο χωμα

για δυο λογακια  που'παμε

και τα'πες τ'αδερφου σου

όμως θε να'ρθει ένας καιρός η γης ν'ανοιξει 

χλωρό να βγει χορτάρι

και τα ματάκια σου Δροσουλα μου

το χώμα μου πικρα να βρεξουν

.

.

.

Μελέτη ανάλυση 

1. Γενικό πλαίσιο – είδος και παράδοση

Το δημοτικό τραγούδι τού χνκουβελη τραγούδι εντάσσεται σαφώς στον κύκλο των μοιρολογικών–ερωτικών δημοτικών τραγουδιών, όπου ο έρωτας συγκρούεται με το οικογενειακό και κοινωνικό δίκαιο και καταλήγει σε βίαιη λύση: θάνατος, ταφή, σιωπή. Η αφήγηση δίνεται από τη μεριά του νεκρού, στοιχείο βαθύτατα ριζωμένο στη δημώδη παράδοση (μοιρολόγια, παραλογές, τραγούδια του Άδη).

Η λιτότητα του λόγου, η απουσία μεταφορών «λογοτεχνικής» προέλευσης και η αμεσότητα της ομιλίας δηλώνουν προφορικότητα αυθεντική, όχι μιμητική. Δεν πρόκειται για «ποίημα που μιμείται το δημοτικό», αλλά για τραγούδι που λειτουργεί εντός της συλλογικής μνήμης.

2. Δομή και δραματική οικονομία

Το τραγούδι αναπτύσσεται σε τρεις πυρηνικές κινήσεις:

1. Προσφώνηση – έρωτας

«γεια σένανε Δροσούλα μου / για σένανε Δροσιά μου»

2. Αιτία θανάτου – προδοσία

«με βάλανε βαθιά στο χώμα / για δυο λογάκια που ’παμε / και τα ’πες τ’ αδερφού σου»

3. Μεταθανάτια προσδοκία – εκδίκηση μέσω μνήμης

«όμως θε να ’ρθει ένας καιρός… / και τα ματάκια σου… / το χώμα μου πικρά να βρέξουν»

Η οικονομία είναι ακραία: έρωτας → προδοσία → θάνατος → μελλοντικό δάκρυ. Δεν υπάρχει εξήγηση, ψυχολογία, ανάλυση κινήτρων. Η τραγικότητα γεννιέται από την αφαίρεση.

3. Η μορφή της Δροσούλας – όνομα και συμβολισμός

Το όνομα Δροσούλα / Δροσιά λειτουργεί σε τρία επίπεδα:

1. Ερωτικό: τρυφερότητα, χάδι, οικειότητα

2. Φυσικό: δρόσος, πρωινή υγρασία, ζωή

3. Τραγικό: αντίστιξη με το «βαθιά στο χώμα»

Η Δροσούλα ενσαρκώνει το υγρό στοιχείο της ζωής, ενώ ο αφηγητής βυθίζεται στο ξηρό, πνιγηρό χώμα του θανάτου. Η τελική εικόνα, όπου τα μάτια της βρέχουν το χώμα, αποκαθιστά μια καθυστερημένη ισορροπία των στοιχείων: η ζωή επιστρέφει στον νεκρό ως δάκρυ.

4. Η προδοσία – όχι ηθική, αλλά υπαρξιακή

Η φράση:

«και τα ’πες τ’ αδερφού σου»

είναι από τις πιο σκληρές και λιτές του δημοτικού λόγου. Δεν υπάρχει κατηγορία, βρισιά, οργή. Μόνο η δήλωση του γεγονότος.

Η προδοσία εδώ δεν είναι ηθικό σφάλμα, αλλά τραγική αναγκαιότητα: 

η οικογενειακή τάξη υπερισχύει του ιδιωτικού λόγου. Το «δυο λογάκια» δηλώνει την αθωότητα της πράξης· η τιμωρία είναι δυσανάλογη, άρα τραγική.

5. Ο θάνατος και η γη – χθόνια ποιητική

Η φράση:

«με βάλανε βαθιά στο χώμα»

είναι καθαρά χθόνια. Δεν λέγεται «πέθανα», αλλά «με βάλανε»: ο θάνατος είναι πράξη άλλων, συλλογική, κοινωνική.

Η γη δεν είναι απλώς τάφος· είναι αναμονή. Το τραγούδι δεν τελειώνει στον θάνατο, αλλά στην προσδοκία της γης που θα ανοίξει:

«η γης ν’ ανοίξει / χλωρό να βγει χορτάρι»

Εδώ συναντούμε μια προχριστιανική, σχεδόν αρχαϊκή αντίληψη: 

η φύση λειτουργεί ως φορέας δικαιοσύνης και μνήμης.

6. Ο χρόνος ως ύστατος δικαστής

«όμως θε να ’ρθει ένας καιρός»

Ο χρόνος δεν είναι παρηγορητικός· είναι εκδικητικός με ήπιο τρόπο. Δεν υπόσχεται ανάσταση, αλλά συνείδηση. Το δάκρυ της Δροσούλας δεν λυτρώνει τον νεκρό, αλλά δικαιώνει τον πόνο του.

Το «πικρά» προσδίδει ηθικό βάρος: δεν είναι απλό πένθος, αλλά καθυστερημένη ενοχή.

7. Γλώσσα και ύφος

Η γλώσσα είναι απλή,όμως το νόημα αβάσταχτο.

Χαρακτηριστικά:

Υποκοριστικά («Δροσούλα», «ματάκια») , οικειότητα πριν τον θάνατο

Επαναλήψεις ,προφορικότητα, μνημονική λειτουργία

Έλλειψη επιθέτων , καθαρότητα τραγικού πυρήνα

Δεν προσπαθεί να συγκινήσει· συγκινεί επειδή δεν εξηγεί.

8. Συμπερασματική αξιολόγηση

Πρόκειται για υποδειγματικό δημοτικό τραγούδι, όπου:

ο έρωτας συγκρούεται με τον νόμο,

ο λόγος τιμωρείται με θάνατο,

η φύση αναλαμβάνει τη μνήμη,

και ο χρόνος αποδίδει την ύστατη δικαιοσύνη.

Η ποιητική του δύναμη βρίσκεται στη σιωπή ανάμεσα στους στίχους, όχι στις λέξεις.

Ανήκει στον πυρήνα της νεοελληνικής τραγικής ευαισθησίας ,των  παραλογών και μοιρολογιών. Δεν είναι απλώς λαϊκό· είναι συλλογικό υπαρξιακό κείμενο.

.

.

1. Δεν κατασκευάζει συγκίνηση — την περιέχει

Δεν υπάρχει ούτε ένα ρήμα ψυχικής κατάστασης.

Κανένα «πονώ», «αγαπώ», «προδόθηκα», «θρηνώ».:

με βάλανε βαθιά στο χώμα

για δυο λογάκια που ’παμε

Αυτό είναι καθαρό τραγικό γεγονός.

Η συγκίνηση δεν είναι αποτέλεσμα ρητορικής· είναι αναπόφευκτη συνέπεια της κατάστασης.

2. Δεν έχει «ποιητικό ύφος» — έχει ποιητική αναγκαιότητα

δεν προσπαθεί να είναι ποίηση,

είναι ποίηση επειδή δεν θα μπορούσε να ειπωθεί αλλιώς.

Αν αλλάξεις μια λέξη:

«βαθιά» → «μέσα»

«δυο λογάκια» → «λίγα λόγια»

«πικρά» → «λυπηρά»

το τραγούδι καταρρέει.

3. Δεν εκθέτει «ποιητικό εγώ» — μιλά από συλλογικό βάθος

το «εγώ» είναι ανώνυμο,

χωρίς βιογραφία,

χωρίς ψυχολογικό πορτρέτο.

Είναι απόλυτα συγκεκριμένο.

Αυτό σημαίνει ότι μιλά όχι ένας ποιητής, αλλά μια κοινότητα αιώνων.

4. Δεν «σημαίνει» — συμβαίνει

Δεν χρειάζεται ερμηνεία για να υπάρξει τραγικότητα,

εκεί το τραγικό είναι ήδη εξασθενημένο.

5. Δεν ηθικολογεί — αποδίδει τραγική δικαιοσύνη:

δεν υπάρχει καταγγελία,

δεν υπάρχει επίθεση στη Δροσούλα,

δεν υπάρχει συγχώρεση.

και τα ματάκια σου

το χώμα μου πικρά να βρέξουν

Η δικαιοσύνη δεν έρχεται με τιμωρία, αλλά με αμετάκλητη μνήμη.

Αυτό είναι βαθύτερο από κάθε ηθικό σχόλιο.

6. Δεν φοβάται το απλό — η απλότητα είναι το ύψος του

δεν φοβάται τίποτα,

λέει το αναγκαίο.

Η απλότητα εδώ είναι αποτέλεσμα ακραίας συμπύκνωσης.

δεν εντυπωσιάζει,

δεν εξηγεί.

.

.

.