.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
- Sherlock Holmes:2 ομοια διηγηματα
- χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Sherlock Holmes:2 ομοια διηγηματα
.
.
1
-Η Αυστηρότητα τού Λόγου-
Ένα αστυνομικό διήγημα με τον Σέρλοκ Χολμς
Λονδίνο, 1951. Ένα βράδυ πνιγμένο στην ομίχλη
Το διαμέρισμα τού Marquis de Sand, στην οδό Montague, ήταν τόπος γνωστός
για τα σκοτεινά του σαλόνια, τα σπάνια βιβλία και τις ακόμη σπανιότερες ηδονές.
Όταν με κάλεσαν και βρέθηκα στο τόπο τού εγκλήματος ήξερα πως δεν επρόκειτο για συνηθισμένο φονο.
Το σώμα τού Marquis βρέθηκε ,κι έτσι το είδα,στο γραφείο του, το κεφάλι του γερμένο πάνω σ’ ένα ανοιχτό αντίτυπο τής Κριτικής τού Καθαρού Λόγου του Καντ, μια λεπτή ματωμένη σχισμή,σαν γραμμή, στον λαιμό του, ακριβώς κάτω από το πηγούνι. Κανένα σημάδι πάλης. Καμία είσοδος διαρρηγμένη. Η ατμόσφαιρα ανατριχιαστικά γαλήνια.
Κάποιος είχε σκοτώσει τον Marquis όχι εν θερμώ, αλλά,κάτι μού έλεγε, με φιλοσοφική μεθοδικότητα.
Το πρόσωπο τής υπόθεσης: Justine Delmare
Η Justine ήταν φοιτήτρια στο University College London. Είχε μόλις υποβάλει τη διδακτορική της εργασία με τίτλο: «Η Κατηγορική Επιταγή και η Ανάγκη για Ηθική Επανάσταση». Ήταν γνωστή στον κοινωνικό κύκλο τού Marquis,όχι μόνο ως διανοούμενη, αλλά και ως ερωμένη του.
Όταν την κάλεσα για ανάκριση.μπήκε στο δωμάτιο ντυμένη στα μαύρα. Ήσυχη. Ψυχρή. Δεν έδειχνε ενοχή, ούτε φόβο. Μόνο ψυχροτητα.
Ήμουνα ενορατικά βέβαιος για την ενοχή της.Εκεινη το κατάλαβε.
– «Ήταν αναγκαίο», είπε.
– «Να σκοτώσετε;» ρώτησα.
– «Να αποδώσω δικαιοσύνη βάσει τού Καθαρού Λόγου.»
Τα Κίνητρα:
Ο Marquis είχε για χρόνια παραβιάσει τη καντιανή ηθική αρχή: χρησιμοποιούσε τους ανθρώπους,κυρίως νεαρές γυναίκες,ως μέσα για την ηδονή του. Τα ημερολόγια του ήταν γεμάτα με καταγραφές ερωτικών σχέσεων, κάθε μία κρυμμένη κάτω από φιλοσοφικές σημειώσεις, σαν να ζητούσε συγχώρεση από τη Λογική. Η Justine ήταν το πιο πρόσφατο «θύμα» του.
Όμως δεν εκδικήθηκε ως γυναίκα-αναγκαστικο όργανο ηδονής.Εκδικήθηκε ως φιλόσοφος.
«Η κατηγορική επιταγή», εξήγησε η Justine, «ορίζει ότι πρέπει να ενεργώ μόνο σύμφωνα με εκείνη τη μέγιστη αρχή τής οποίας μπορώ ταυτόχρονα να θέλω να γίνει καθολικός νόμος. Αν επιτρέπουμε σε έναν άνθρωπο να αντιμετωπίζει τους άλλους ως εργαλεία για την ηδονή του, τότε επιτρέπουμε να γίνει νόμος η ανηθικότητα. Δεν μπορούσα να το επιτρέψω αυτό, κύριε Χολμς.»
Ο Σχεδιασμός του Φόνου:
Ο φόνος δεν ήταν παρορμητικός. Ήταν σχεδιασμένος βάσει ενός καντιανού syllogism:
1. Όλες οι πράξεις πρέπει να βασίζονται σε αρχές που μπορούν να γίνουν καθολικοί νόμοι.
2. Η ταπείνωση και εργαλειοποίηση τών ανθρώπων δεν μπορεί να γίνει καθολικός νόμος.
3. Ο Marquis ακολουθούσε τέτοια ανήθικη πρακτική.
4. Άρα, η παύση τής ύπαρξής του,ως φορέα μιας αντικαντιανής ηθικής,είναι υποχρέωση τού καθαρού λόγου.
Η Justine έριξε υπνωτικό στο κρασί του, γνώριζε τα φάρμακα ,είχε σπουδάσει και χημεία στα πρώτα της έτη. Όταν τον είδε να χάνει τις αισθήσεις του, τού έκοψε τον λαιμό με ένα ξυράφι χειρουργικής ακρίβειας. Έπειτα τοποθέτησε δίπλα του την Κριτική, στη σελίδα που εξηγεί τον "πρακτικό Λόγο" και την ανάγκη για μια ηθική που να απορρέει από τη Λογική, όχι από το συναίσθημα.
Η Απόφαση του Χολμς:
Δεν είχα καμία αμφιβολία για το ποιος το έκανε,Watson.
Το ερώτημα ήταν αν έπρεπε να θεωρηθεί έγκλημα.
Περπάτησα ως την οδό Baker εκείνο το βράδυ με το μυαλό βουτηγμένο στην αμφιβολία. Η Justine δεν ήταν δολοφόνος με τα ανθρώπινα κίνητρα που συνήθιζα να κυνηγώ. Ήταν κάτι άλλο: δικαστής ενός φιλοσοφικού δικαστηρίου που αποφάσισε πως η Λογική απαιτούσε τιμωρια.
«Είναι το καθήκον χωρίς συναίσθημα ακόμα καθήκον;» αναρωτήθηκα.
Κατέθεσα πλήρως την υπόθεση. Η Δικαιοσύνη αποφάσισε.
Η Justine καταδικάστηκε σε ισόβια.
Αλλά στον ακαδημαϊκό κόσμο, το όνομά της,η υπόθεση της, έγινε διαλέξεις
κύριο θεμα'
«Μπορεί ο Καντ να γίνει φονικό εργαλείο;»
Επίλογος:
Δεν ξέχασα ποτέ τα μάτια της. Δεν ήταν θλιμμένα. Δεν ήταν θυμωμένα. Ήταν ήρεμα, σαν να είχε λύσει μια μαθηματική εξίσωση που την καταδίκαζε στην πράξη της.
Ο κόσμος δεν είναι πια φτιαγμένος μόνο από καλούς και κακούς.
Είναι φτιαγμένος από λογική,από αξιώματα.
Και τότε είναι που τα πιο τρομακτικά εγκλήματα δεν έρχονται από το μίσος,
αλλά από το καθήκον,κατά γράμμα,σε μια ψυχρή θεωρία.
.
.
2
-Η Κριτική τού Φόνου-
Ένα αστυνομικό διήγημα με τον Σέρλοκ Χολμς
I. Ο Θάνατος τού Μαρκήσιου
Ο Μαρκήσιος de Sade, πολυεκατομμυριούχος και διαβόητος για τις εκκεντρικότητές του, βρέθηκε νεκρός στο διαμέρισμά του στο Παρίσι. Το σαλόνι, διακοσμημένο με βελούδα, καθρέπτες και αμφιλεγόμενα έργα τέχνης, δεν έδειχνε ίχνη παραβίασης. Το πτώμα ήταν καθισμένο στην πολυθρόνα του, με ένα ανεπαίσθητο μειδίαμα στα χείλη και μια σταγόνα αίμα στον κρόταφο, σχεδόν απόδειξη ενός ακριβούς, ψυχρού φόνου.
Η αστυνομία αδυνατούσε να βρει το παραμικρό στοιχείο. Κανένα ίχνος εισβολής, κανένας ήχος πάλης, τίποτε. Ο φόνος φαινόταν τέλειος.
Έτσι, κλήθηκε ο Σέρλοκ Χολμς από το Λονδίνο,την 221B Baker Street.
II. Η Μούσα τού Μαρκήσιου
Η βασική ύποπτη ήταν η νεαρή του ερωμένη, η Justine ,μια γυναίκα πιανίστρια που την γοητευοε ο Σοπέν, και ηθοποιός με πάθος για την ανθρώπινη ψευδαίσθηση. Παράλληλα, σπουδάστρια φιλοσοφίας, με διδακτορική εργασία πάνω στην Κριτική τού Καθαρού Λόγου του Καντ.
«Ένας φιλόσοφος δε σκοτώνει», δήλωσε ψυχρά η ίδια όταν ανακρίθηκε, «μόνο σκέφτεται τον φόνο ως κατηγορική επιταγή ή ως υπέρβαση τών ορίων τής καθαρής νόησης».
Ο Χολμς, χωρίς να εντυπωσιαστεί από τα λόγια της, παρατήρησε τα χέρια της. Λεπτά, αλλά σταθερά. Σαν τα χέρια ενός εκτελεστή πιάνου ή ενός εκτελεστή φόνου..
III. Η Μέθοδος τής Επαγωγικής Λογικής
Ο Χολμς πέρασε ώρες μελετώντας το διαμέρισμα. Κάθε μικρή λεπτομέρεια:
το μισοτελειωμένο κονιάκ, το άδειο πιάνο, ένα βιβλίο, η Κριτική τού Καθαρού Λόγου, ανοιγμένο σε μια υπογραμμισμένη φράση:
«Η κατηγορική επιταγή επιβάλλεται όχι από εμπειρικά δεδομένα, αλλά από την αναγκαιότητα τού νου».
«Τυχαίο;» ρώτησε ο Γουάτσον.
«Τίποτε δεν είναι τυχαίο, αγαπητέ μου. Ούτε καν η ελευθερία».
Ανακάλυψε πως ο μαρκήσιος είχε ηχογραφήσει τις συνομιλίες του για λόγους “καλλιτεχνικής τεκμηρίωσης” τών ηδονών του. Σε μια από τις ηχογραφήσεις, η Justine τον ρωτούσε:
«Ποια είναι τα όρια τού Λόγου σου, Μαρκήσιε; Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει ένας νους που πιστεύει πως ο κόσμος τού ανήκει;»
Και ο Μαρκήσιος απαντούσε γελώντας: «Μέχρι τον θάνατο, αγαπητή μου. Τον δικό σου ή τον δικό μου».
IV. Η Επίλυση τού Εγκλήματος
Ο Χολμς κάλεσε όλους στο διαμέρισμα και μίλησε:
«Η δολοφόνος είναι η Justine. Το κίνητρο της δεν ήταν πάθος, αλλά καθαρή λογική. Ο φόνος ήταν το επιστέγασμα ενός φιλοσοφικού πειράματος. Ένα εγκληματικό συμπέρασμα από καθαρές προκείμενες.
Ο Μαρκήσιος ήταν για εκείνη η προσωποποίηση τής υποκειμενικότητας τής εμπειρίας. Ένας άντρας που νόμιζε πως οι πράξεις του δεν υπόκεινται σε καθολικούς ηθικούς νόμους.
Η Justine, μελετώντας τον Καντ, αποφάσισε να εφαρμόσει την Κατηγορική Επιταγή στην πράξη. Ο Μαρκήσιος, όπως πίστευε, έπρεπε να τιμωρηθεί.
Όχι από συναίσθημα. Αλλά επειδή η πράξη του ,η κατάχρηση εξουσίας, ο ηδονισμός, η ηθική παρακμή, δεν μπορούσε να θεσμοθετηθεί ως καθολικός νόμος».
Ο Χολμς σταμάτησε για λίγο,και έπειτα συνέχισε:
«Ο φόνος έγινε με δηλητήριο, αναμειγμένο στο κονιάκ. Άοσμο, άγευστο. Σπάνιο και ακριβό, που μπορεί να βρεθεί μόνο στα εργαστήρια τού Πανεπιστημίου τού Βερολίνου,όπου η Justine έκανε ένα ερευνητικό πέρασμα προ διετίας,στη φαρμακολογία. Η φράση που υπογράμμισε στο βιβλίο ήταν η δήλωση πρόθεσης. Ένα φιλοσοφικό μήνυμα για όποιον μπορούσε να καταλάβει».
V. Η Δικαιοσύνη τού Λόγου
Η Justine δεν αρνήθηκε τίποτε. Χαμογέλασε και είπε:
«Ο Μιστερ Χολμς κατανόησε. Δεν είμαι ένοχη, είμαι συνεπής. Δεν σκότωσα
από θυμό. Σκότωσα γιατί η ύπαρξή του ήταν σε αντιφαση με τη Λογική μου».
Ο Γουάτσον αναφώνησε: «Είναι τρελή!»
Μα ο Χολμς απλώς σήκωσε τους ώμους.
«Η τρέλα δεν είναι παρά η συνεπής εφαρμογή μιας λανθασμένης αρχής», είπε. «Και στην περίπτωση τής Justine, η αρχή ήταν ορθολογική. Το συμπέρασμα απλώς ...ανεπιθύμητο».
Και όταν ρωτήθηκε αν θα παραστεί στη δίκη της, απάντησε:
«Όχι. Το έργο μου ολοκληρώθηκε. Η λογική αλυσίδα έκλεισε. Τον φόνο τον έλυσα. Η τιμωρία; Δεν ανήκει στον Λόγο. Ανήκει στους θεσμούς. Κι εγώ, κύριοι, δεν είμαι θεσμός,ούτε δήμιος».
Τέλος
.
.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου