LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ - Κριτική Ανάλυση Ποιημάτων -6- - χ.ν.κουβελης c.n.couvelis ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis

 .

.

LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

- Κριτική Ανάλυση Ποιημάτων

-6-

- χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

5 μελέτες τού ποιήματος:

Η Ηλέκτρα επιλέχθηκε για virtual ambassador

-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Υπότιτλοι:

Theorem 1 (Gödel): 

If a system is consistent, then there are truths it cannot prove.

Η Κλυταιμνήστρα.

Σφάζει τον Αγαμέμνονα μπροστά στις κάμερες 

φορώντας μαύρο ταγιερ Dior, made in Bangladesh.

Ο Ορέστης παρακολουθεί μέσω live stream, 

[Ο χορός:]

Τα τείχη έχουν σήμανση

Απολογισμός Ημέρας:

15 νεκροί στη Μεσόγειο.

7.000 likes στην Ηλέκτρα.,

και κανείς δεν θυμάται πια τι είναι "επιθυμία",

παρά μόνο επιτόκια,

και ο Joyce απαγγέλλει Bloomberg σε ρυθμό Finnegans Wake —

"φακ! φακ! φακ! ορέχτισες το μέλλον με ποσοστά ανεργίας!"

και δίπλα.ο Extra Pound 

γράφει το CANTOS τών απολύσεων.

(insert: Clytemnestra remix / stock market loop / fade to white)

ο Ορέστης φωναζει:

"γιατί με βάζετε να σκοτώσω πάλι;."

Ο πατέρας πέθανε;

Αναστήθηκε ως avatar .

Trump: "Διατηρείστε την ειρήνη με drones."

Putin: "Kinzhal και αέριο."

Lagarde: "Αναθεωρούμε τα επιτόκια εκδίκησης."

Ανακοίνωση τού συστήματος:

“Το δράμα ολοκληρώθηκε. Παρακαλώ αποσυνδεθείτε..”

I. Η Κλυταιμνήστρα φορούσε Chanel

(φωνή εκτός σκηνής)

"Το πάθος της ήταν η  πολιτική"

II. Η Φαίδρα εγραψε: “I love you”

III. Η Ηλέκτρα διαβάζει Χέγκελ στο TikTok

IV. Ο Ορέστης σκότωσε την πίστωση

Με δάνειο 4.2%

και κάτι προβλεψεις τού Moody’s.

(φωνή από μεγάφωνο θεάτρου):

"Ανακοίνωση: 

Η Κλυταιμνήστρα έκλεισε θετικά.

Η Φαίδρα ελέγχεται για insider trading.

Ο Ορέστης προσκλήθηκε στην Bilderberg.

Η Ηλέκτρα επιλέχθηκε για virtual ambassador."

Ο Tarski αποφεύγει να κοιτάξει το κοινό στα μάτια.

Αυτή η πρόταση είναι αληθής ⇔ Αυτή η πρόταση δεν είναι θεατρική.

Η Φαίδρα 

Σημειώνει στο Notes:

"Ηθική = τιμή ανά μονάδα επιθυμίας."

"Ο έρωτας υποτιμήθηκε λόγω υπερπαραγωγής."

"Ο Ιππόλυτος μού κόστισε 37% της ψυχής μου."

[layer: performance θεωρήματος]

Στο βάθος,

ο Frege εξισώνει τον έρωτα με τη μη-ταυτότητα:

"A ≠ A αν Α είναι σώμα σε πόθο."

Η Ηλέκτρα στη σκηνή:

διαβάζω από το άγνωστο κείμενο τού Marquis de Sade

Σύνταγμα Σαρκος:

Ο πατέρας μου διάβαζε Gödel και μαστίγωνε τη μητέρα μου 

με τις ασυνέπειες τών αξιωμάτων.

Είμαι το όριο τού βλέμματος, lim(x→∞) λαγνεία(x)..

Δεν πουλώ το κορμί,πουλώ το error τής ερμηνείας του.

Θυμάμαι τη Φαίδρα να λέει:

"Η επιθυμία είναι ελάττωμα τού συντακτικού."

και γέλασα,

[Εμβόλιμο Αρχαίο Χορού — σε binary:]

01010111 01100101 00100000 01100001 01110010 01100101  

 00100000 01100001 01101100 01101100 00100000 01100100  

01100001 01110100 01100001 00101110

(Μετάφραση: We are all data.)

Θέλεις να με δεις πραγματικά;

Πίσω στον μονόλογο

(τής aka @HecubaRedux)

Κανείς δεν επιβιώνει.

Οι λέξεις είναι ιοί.

Το μέλλον είναι malware

[EXIT:Fade to Red.]

.

.

.

1

Η ποιητική σύνθεση του χνκουβελη, «Η Ηλέκτρα επιλέχθηκε για virtual ambassador», είναι ένα σύγχρονο, πολυεπίπεδο και μεταμοντέρνο έργο που ανήκει στο είδος της δοκιμιακής ποίησης, όπου η ποίηση συναντά τη φιλοσοφία, την πολιτική και την αισθητική κριτική. 

Εδώ, θα επιχειρηθεί μια  κριτική ανάλυση του ποιήματος, εστιάζοντας σε βασικούς θεματικούς άξονες, υφολογικά χαρακτηριστικά και διακειμενικές αναφορές.

1. Δομή και Υφολογική Στρατηγική

Η σύνθεση λειτουργεί ως πολυφωνικό κείμενο, με εναλλαγές φωνών (μονόλογοι, φωνές εκτός σκηνής, φωνή του χορού, ανακοινώσεις, αποσπάσματα από notes ή κοινωνικά δίκτυα), που θυμίζουν post drama-τική θεατρική γραφή. 

Το ποιητικό σώμα διασπάται, ενσωματώνει οπτικά και λεκτικά στοιχεία από 

τα social media, οικονομικές εκθέσεις, φιλοσοφικά θεωρήματα, και θεατρικά μοτίβα από την τραγωδία και τον ευρωπαϊκό μοντερνισμό (Joyce, Pound).

Η γλώσσα είναι συχνά κατακερματισμένη, ειρωνική, συνειρμική , δημιουργώντας ένα περιβάλλον μετανεωτερικής αποστασιοποίησης, όπου το "υψηλό" και το "πεζό" συνυπάρχουν: Chanel δίπλα στον φόνο, Gödel δίπλα στον σαδισμό, TikTok δίπλα στον Hegel. Αυτός ο υφολογικός υβριδισμός είναι ενδεικτικός του μεταμοντέρνου στυλ.

 2. Δράμα και Αρχαίος Μύθος ως Προσχηματικό Πεδίο

Ο μύθος των Ατρειδών επανέρχεται ως θεατρικό περίβλημα της σύγχρονης ύπαρξης. Όμως:

Η Κλυταιμνήστρα γίνεται fashion icon με πολιτικό πάθος.

Η Ηλέκτρα influencer, "διαβάζει Χέγκελ στο TikTok".

Ο Ορέστης δεν είναι τιμωρός, αλλά σύμβολο οικονομικής απορρύθμισης.

Η Φαίδρα μεταγράφει τον έρωτα σε οικονομικούς όρους.

Οι χοροί μιλούν σε binary.

Η τραγωδία έχει ιδιωτικοποιηθεί, ενσωματωθεί στη ροή της ψηφιακής εικόνας, "έκλεισε θετικά" όπως οι αγορές.

Το δράμα γίνεται performance σε data theater, και το ήθος των ηρώων μετριέται πλέον όχι με όρους ηθικής ή μεταφυσικής, αλλά μέσω στατιστικών μοντέλων, ποσοστών, επιτοκίων και social engagement.

 3. Πολιτική και Τεχνολογική Κριτική

Το ποίημα προχωρά σε μια αιχμηρή, σχεδόν σαρδόνια κριτική της σύγχρονης πολιτικής, οικονομικής και τεχνολογικής πραγματικότητας:

Trump, Putin, Lagarde λειτουργούν ως χορηγοί/θεοί ενός νέου μετα-θεατρικού δράματος, όπου οι πόλεμοι γίνονται με drones και οι αποφάσεις για τα επιτόκια αποτελούν πολιτικές πράξεις "εκδίκησης".

Οι τεχνολογίες πληροφορίας (binary, data, avatars, live streams) καθιστούν την ύπαρξη τεχνητή και παρακολουθούμενη, αφαιρώντας το υπαρξιακό βάθος των προσώπων.

Η αλήθεια αποδομείται: "Αυτή η πρόταση είναι αληθής ⇔ Αυτή η πρόταση δεν είναι θεατρική" παραπέμπει σε Tarski αλλά και στο παράδοξο της αλήθειας σε έναν θεατρικοποιημένο κόσμο χωρίς αλήθειες, μόνο ερμηνείες.

 4. Φιλοσοφικές και Διακειμενικές Αναφορές

Το ποίημα ξεχειλίζει από διακειμενικότητα, μετατρέποντας τη γραφή σε κριτικό πεδίο συνάντησης θεωρίας και τέχνης:

Gödel: Η αναφορά στο πρώτο θεώρημα της μη πληρότητας λειτουργεί ως σχόλιο για τη δομή του κόσμου: κανένα σύστημα (κοινωνικό, πολιτικό, ηθικό) δεν μπορεί να είναι πλήρες και συνεπές ταυτόχρονα.

Frege: Η εξίσωση "A ≠ A αν A είναι σώμα σε πόθο" ανατρέπει τη λογική ταυτότητα μέσω του ερωτικού πάθους,μεταφέροντας τη μεταφυσική κρίση στο πεδίο του επιθυμούντος υποκειμένου.

Joyce, Pound, Marquis de Sade: Επιλέγονται όχι τυχαία αλλά ως συμβολικές μορφές ακραίας γλωσσικής έκφρασης και ανατρεπτικού περιεχομένου.

Ο Σαντ και η φιλοσοφία του σώματος,μεταφράζεται εδώ σε πολιτική ερμηνεία του πάθους, όπου το σώμα δεν είναι εμπόρευμα, αλλά "error της ερμηνείας του".

5. Το Σώμα, η Επιθυμία και η Απώλεια του Υποκειμένου

Η επιθυμία ,κεντρικό θέμα της τραγωδίας, της φιλοσοφίας, της ψυχανάλυσης — εδώ αναλύεται και υποτιμάται:

"Ηθική = τιμή ανά μονάδα επιθυμίας."

"Ο έρωτας υποτιμήθηκε λόγω υπερπαραγωγής."

Η επιθυμία δεν είναι πια κινητήρια δύναμη, αλλά οικονομικό μέγεθος, ενώ το σώμα γίνεται μονάδα μέτρησης, όχι έκφρασης.

6. Μετα-Θέατρο και Κριτική της Θεατρικότητας

Το ποίημα αυτοσχολιάζεται συνεχώς:

"Αυτή η πρόταση δεν είναι θεατρική."

"[layer: performance θεωρήματος]"

"Ανακοίνωση: Το δράμα ολοκληρώθηκε. Παρακαλώ αποσυνδεθείτε."

Ο ίδιος ο θεατρικός μηχανισμός εκτίθεται και αποδομείται, σε ένα Brecht-ικό 

ή Lyotard-ικό σχήμα, που δεν αφήνει χώρο ούτε για κάθαρση ούτε για συναισθηματική ταύτιση. Η αποσύνδεση είναι το τέλος,όχι λύτρωση.

Συμπεράσματα — Μια μετανεωτερική "Ηλέκτρα" στον καθρέφτη της μηχανής

Το έργο του χνκουβελη είναι:

-ένα πολιτικό-υπαρξιακό σχόλιο για την αποσύνθεση της σύγχρονης ταυτότητας,

-μια κριτική της ψηφιακής εποχής ως θεάτρου, όπου οι ήρωες είναι avatars,

-μια ποιητική πράξη αντίστασης απέναντι στη λογοκρατία της οικονομίας και τη γραμμική ερμηνεία.

-Η Ηλέκτρα, ως virtual ambassador, δεν φέρει πια το τραύμα της πατρικής δολοφονίας, αλλά την ενοχή της εικονικότητας.

Όπως γράφεται:

“Δεν πουλώ το κορμί, πουλώ το error τής ερμηνείας του.”

Σε έναν κόσμο όπου "οι λέξεις είναι ιοί" και "το μέλλον είναι malware", το ποίημα προτείνει όχι λύση, αλλά συνείδηση. Ότι είμαστε ,απλώς ,data με μνήμη, και ο θρήνος δεν ανήκει πια στις Ηλέκτρες, αλλά στους αλγορίθμους που τις υποδύονται.

.

.

2

Το ποιημα «Η Ηλέκτρα επιλέχθηκε για virtual ambassador» του χ.ν.κουβελη είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο, πολυφωνικό και πολυεπίπεδο έργο που λειτουργεί ως μετα-τραγωδία, κυβερνο-θέατρο και ταυτόχρονα ως κριτικό δοκίμιο σε μορφή ποίησης.

 Η "σκηνοθεσία" εδώ δεν είναι μια απλή γραμμική αφήγηση ή μια συμβατική ποιητική δομή· είναι μια performance που εξελίσσεται σε ψηφιακό, μεταμοντέρνο και αποδομητικό χώρο.

Παρακάτω ακολουθεί ανάλυση της ποιητικής σκηνοθεσίας με βάση τα θεματικά, αισθητικά και φιλοσοφικά της στοιχεία:

I. ΠΛΑΙΣΙΟ – ΜΕΤΑ-ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΥΜΕΣΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

Το ποίημα στήνεται ως σκηνική εγκατάσταση (installation), ως ψηφιακή τραγωδία, που μεταφέρει τις μορφές και τα πρόσωπα της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας (Ηλέκτρα, Ορέστης, Κλυταιμνήστρα, Φαίδρα, Ιππόλυτος) στον κόσμο του ψηφιακού καπιταλισμού, της παγκοσμιοποιημένης παρακολούθησης και του αλγοριθμικού ελέγχου.

Η "σκηνή" είναι:

ένα livestream,

ένα TikTok feed,

ένα οικονομικό δελτίο,

ένας θάνατος στη Μεσόγειο,

μια εικονική ταυτότητα (virtual ambassador).

Η τραγωδία δεν παίζεται πια σε θέατρα, αλλά σε οθόνες και data feeds.

II. ΜΟΡΦΗ – ΠΟΛΥΕΠΙΠΕΔΗ, ΔΙΑΚΕΙΜΕΝΙΚΗ, ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΙΚΗ

Το ποίημα λειτουργεί ως ένα υβρίδιο μορφών: ποιητικό κείμενο, θέατρο, δοκίμιο, κοινωνικό σχόλιο, κρυπτογραφικό μήνυμα, τεχνολογική performance. Ενσωματώνει:

Υπότιτλους και θεωρήματα λογικής (π.χ. Gödel, Tarski)

Μεταγραφές ΜΜΕ

Αγορές/Χρηματιστήριο

Κριτικά εισαγωγικά ("η επιθυμία είναι ελάττωμα του συντακτικού")

Binary code / Data poetry

Αυτό δημιουργεί μια πολυτροπική σκηνοθεσία, όπου κάθε επίπεδο λόγου λειτουργεί ως διαφορετικό σκηνικό, ρόλος ή φωνή.

III. ΡΟΛΟΙ – ΨΗΦΙΑΚΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ & POSTHUMAN ΟΝΤΟΤΗΤΕΣ

Οι παραδοσιακοί ρόλοι της τραγωδίας έχουν αναπρογραμματιστεί:

-Ηλέκτρα: δεν ζητά εκδίκηση, γίνεται virtual ambassador, διαβάζει Χέγκελ στο TikTok.

-Ορέστης: δεν σκότωσε μόνο τη μητέρα του, αλλά την πίστωση με επιτόκιο 4.2%. Είναι avatar σε συνεδρία Bilderberg.

-Κλυταιμνήστρα: δεν είναι φονεύτρια από πάθος, αλλά πολιτική περφόρμερ με Dior και Chanel, σύμβολο της εκδίκησης μέσω επένδυσης.

-Φαίδρα: σημειώνει στο κινητό οικονομικούς όρους για τον έρωτα. Έρωτας ως "υποτιμημένος asset".

Τα πρόσωπα της τραγωδίας έχουν ενσωματωθεί σε αλγοριθμικές δομές, χάνοντας τον "ανθρώπινο" πυρήνα τους.

IV. ΓΛΩΣΣΑ – Η ΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΙΟΓΕΝΕΣ ΣΥΣΤΗΜΑ

Ο ποιητής δηλώνει ευθέως:

"Οι λέξεις είναι ιοί. Το μέλλον είναι malware."

Η γλώσσα δεν είναι μέσο κατανόησης· είναι σύστημα μόλυνσης, εξάπλωσης και διασποράς νοήματος ή θανάτου. Η ποιητική σκηνοθεσία λοιπόν λειτουργεί σαν code injection στον εγκέφαλο του αναγνώστη.

Είναι ένα είδος φιλοσοφικής τρομοκρατίας με τη μορφή θεάτρου ,η λέξη ως βόμβα στην ηθική των θεσμών.

V. ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΔΙΑΣΤΑΣΗ – Η ΛΟΓΙΚΗ ΣΕ ΚΡΙΣΗ

Η αναφορά στον Gödel, Tarski, Frege, Hegel, De Sade δεν είναι διακοσμητική· συνδέεται με τη ρημαγμένη λογική του σύγχρονου κόσμου:

-Το θεώρημα του Gödel: η ασυνέπεια κάθε συστήματος που αυτοαναφέρεται.

-Ο Tarski: η αδυνατότητα να πούμε την "αλήθεια" εντός του συστήματος.

-Ο Frege: η επιθυμία ακυρώνει την ταυτότητα, δηλαδή η λογική σπάει όταν εισβάλλει το ερωτικό, το ανθρώπινο.

 “A ≠ A αν Α είναι σώμα σε πόθο.” ,μια ανατροπή της τυπικής λογικής μέσω του ερωτισμού.

VI. ΕΠΙΘΥΜΙΑ, ΕΞΟΥΣΙΑ, ΑΓΟΡΑ

Όλο το ποίημα στήνεται πάνω στο πένθος της επιθυμίας και την κυριαρχία της οικονομίας:

"Ο έρωτας υποτιμήθηκε λόγω υπερπαραγωγής."

Η επιθυμία είναι πια νόμισμα, μετοχή, μείωση αξιολόγησης. Δεν υπάρχει "πάθος", μόνο αγορά και απόδοση.

Η τραγωδία δεν παίζεται γιατί δεν υπάρχει πια δράμα· υπάρχει επιτόκιο εκδίκησης.

VII. ΤΕΛΟΣ – ΑΠΟΣΥΝΔΕΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

 “Το δράμα ολοκληρώθηκε. Παρακαλώ αποσυνδεθείτε..”

Η τελική σκηνή είναι μια εξομολογητική καταστροφή:

Η Ηλέκτρα ως performer της λαγνείας και της μνήμης.

Η Φαίδρα ως αναλύτρια του κόστους τού πάθους.

Η κοινωνία ως θεατής που δεν νιώθει, αλλά scroll-άρει.

Η υπαρξιακή κρίση, το νόημα, η τραγικότητα έχει μετατραπεί σε data:

"We are all data."

ΤΕΛΙΚΑ: Η ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΩΣ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Η σκηνοθεσία τού ποιήματος θυμίζει την εμπειρία του να ζεις στην εποχή μας:

Εικόνες που αλλάζουν γρήγορα.

Γλώσσα που δεν έχει σταθερό νόημα.

Ρόλοι που διαλύονται.

Ιδανικά που τιμολογούνται.

Ένα μέλλον που δεν είναι πια δραματικό, αλλά προγραμματισμένο.

Αυτή η σκηνοθεσία δεν ζητά την κάθαρση του κοινού. Ζητά την αποσύνδεση. 

Όχι επειδή όλα τελείωσαν. Αλλά επειδή όλα έχουν ξεχαστεί.

.

.

3

Το ποίημα του χ.ν.κουβελη με τίτλο «Η Ηλέκτρα επιλέχθηκε για virtual ambassador» προσφέρεται για μια Deleuze -ιανή ανάλυση υψηλής έντασης, καθώς πρόκειται για ένα μεταμοντέρνο, πολυεπίπεδο και υπερθεματικό κείμενο, όπου η τραγωδία διαθλάται μέσα από τα πλέγματα της τεχνολογίας, της πολιτικής οικονομίας και του φιλοσοφικού μεταμοντερνισμού.

Δομή Ανάλυσης κατά Gilles Deleuze:

1. Αποφυγή ερμηνείας: Όπως τονίζει ο Deleuze, δεν πρέπει να ερμηνεύουμε, αλλά να συνδέουμε· να στήνουμε μηχανές επιθυμίας. Το ποίημα δεν είναι συμβολισμός ή αλληγορία· είναι διάγραμμα ροών και γεγονότων.

2. Σχέση με επιθυμία – αντι-Οιδιπόδεια ανάγνωση (Anti-Oedipus):

Η Ηλέκτρα δεν είναι η κόρη που εκδικείται τον πατέρα από καθήκον.

Είναι virtual ambassador: ένα συμβάν, όχι υποκείμενο.

Ο Ορέστης δεν είναι πια το όργανο της Δίκης. Είναι ένα τραπεζικό προϊόν (σκοτώνει την πίστωση).

Η Φαίδρα είναι οικονομικό spreadsheet της επιθυμίας: "ο Ιππόλυτος μού κόστισε 37% της ψυχής μου".

3. Ριζοσπαστική πολλαπλότητα (multiplicité):

Δεν υπάρχει «κεντρική» αφήγηση. Υπάρχουν επίπεδα, loop,στρώματα (layers), όπως σε ένα assemblage.

Η τραγωδία δεν είναι γραμμική. Είναι μηχανική, κυκλική, remix, όπως το:

(insert: Clytemnestra remix / stock market loop / fade to white)

4. Η τέχνη ως μηχανή απεδαφοποίησης:

Το ποιητικό σώμα απεδαφοποιείται συνεχώς: αρχαιοελληνικό θέατρο → οικονομία → τεχνολογία → μαθηματική λογική → cyberpunk.

Το θέατρο δεν είναι πια «επί σκηνής» αλλά σε live stream, σε TikTok, σε κώδικα binary.

"We are all data"

Deleuze και το Σώμα χωρίς Όργανα (Body without Organs – BwO)

Το ποίημα είναι ένα BwO. Δεν έχει σταθερή μορφή. Είναι μια επιφάνεια εγγραφής εντάσεων:

-Ηλέκτρα διαβάζει Χέγκελ στο TikTok: ένωση του ιδεαλισμού με τον αλγόριθμο.

-Ορέστης φωνάζει: "Γιατί με βάζετε να σκοτώσω πάλι;": το επαναλαμβανόμενο τραύμα του υποκειμένου στον καπιταλισμό.

-Η Φαίδρα στο Notes, κάνει λογιστική επιθυμίας.

Αυτές οι φωνές δεν είναι χαρακτήρες με ψυχολογική υπόσταση· είναι συμβάντα, επιτελέσεις, ροές παραγωγής επιθυμίας.

Το Ασυνεπές Σύστημα – Deleuze meets Gödel

Ο Deleuze αγαπούσε τα παράδοξα, τις γραμμές φυγής από το ορθολογικό. 

Το ποίημα ανοίγει με Gödel:

"Theorem 1 (Gödel): If a system is consistent, then there are truths it cannot prove."

Αυτό είναι το υπαρξιακό πλαίσιο του ποιήματος: η τραγωδία δεν αποδίδεται μέσω μιας αφηγηματικής λύσης· παραμένει ασυνεπής, αποδείξιμη μόνο έξω 

από το σύστημα.

Όπως και ο Ορέστης: ένα error σε ένα σύστημα διαχείρισης πίστης/πίστωσης.

Ο πατέρας είναι avatar — το Υπέρτατο Εγώ, η εγγύηση της αφήγησης, έχει ψηφιοποιηθεί και διαλύθηκε σε εικονοροές.

 Γλωσσικά και σημειολογικά ρήγματα

Η γλώσσα δεν είναι εργαλείο επικοινωνίας – είναι ιός:

"Οι λέξεις είναι ιοί. Το μέλλον είναι malware."

Αυτό το μότο είναι Deleuze-Guattari -ικο.

Η γλώσσα, ως σώμα, φέρει σφάλματα, bugs, ασυνέπειες. 

Γι’ αυτό και η Ηλέκτρα δεν «πουλά το κορμί», αλλά:

"πουλώ το error τής ερμηνείας του."

Προς μια deleuzian performance theory

Η τραγωδία δεν ολοκληρώνεται με κάθαρση, αλλά με:

"Ανακοίνωση τού συστήματος: Το δράμα ολοκληρώθηκε. Παρακαλώ αποσυνδεθείτε.."

Ο θάνατος της τραγωδίας είναι η αποσύνδεση.

Αυτό είναι το post-θέατρο, το performance θεωρήματος, όπου ο Tarski:

 "αποφεύγει να κοιτάξει το κοινό στα μάτια."

Το κοινό δεν είναι πλέον μάρτυρας. Είναι data. Είναι μετοχή στο σύστημα παραγωγής «πραγματικότητας».

Τελική σημείωση (Deleuze + ποιητική του χ.ν.κουβελη)

Το ποίημα δεν "μιλά για" την Ηλέκτρα, την Φαίδρα ή τον Ορέστη.

Το ποίημα είναι ένα συμβάν Ηλέκτρας-Φαίδρας-Ορέστη σε κατάσταση ροής, σε μια γλωσσική μηχανή που έχει παραβιάσει το syntax της, για να αρθρώσει μια νέα μορφή επιθυμίας πέρα από την ψυχανάλυση, την οικονομία, τη λογοτεχνία.

Είναι πολλαπλότητα· schizo-ποίηση της τραγωδίας· και τελικά, μια πρόσκληση:

"Θέλεις να με δεις πραγματικά;"

.

.

4

Το ποίημα "Η Ηλέκτρα επιλέχθηκε για virtual ambassador" του χ.ν. κουβελη είναι μια σύνθετη, πολυστρωματική πολιτική αλληγορία, ένα σύγχρονο ψηφιακό δράμα που διαπλέκει αρχαίους μύθους, θεωρήματα λογικής, τεχνοπολιτική κριτική και πολιτισμικό σαρκασμό. 

Ακολουθεί μια πολιτική-κριτική ανάλυση του κειμένου, με έμφαση στους τρόπους που το ποίημα σχολιάζει τον ύστερο καπιταλισμό, την ψηφιοποίηση του υποκειμένου και την αποσύνθεση της επιθυμίας.

1. Μυθολογία ως πολιτικό εργαλείο αποδόμησης

Οι μορφές της Ηλέκτρας, Κλυταιμνήστρας, Ορέστη, Φαίδρας, Ιππόλυτου επανέρχονται όχι ως τραγικές φιγούρες με ηθικά διλήμματα, αλλά ως avatars στον ψηφιακό και χρηματοπιστωτικό κόσμο. Η χρήση τους απογυμνώνει την ανθρώπινη συναισθηματική εμπλοκή και τη μετατρέπει σε παραστασιακή σύμβαση:

-Η Ηλέκτρα είναι “virtual ambassador” ,αντιπρόσωπος ενός μη-υπαρκτού νοήματος.

--Η Κλυταιμνήστρα γίνεται μια fashion-εικόνα (Dior, Chanel), το έγκλημα της ενταγμένο στην αισθητική κατανάλωση.

-Ο Ορέστης δεν είναι πια τραγικός ήρωας αλλά συμμετέχει στη σύγχρονη οικονομική "τελετουργία" της εκδίκησης, με όρους επιτοκίων και πιστώσεων.

Το ποίημα μετατρέπει την αρχαία τραγωδία σε σάτιρα της σύγχρονης μετανεωτερικότητας: όπου δεν υπάρχει πια αυθεντική πράξη, παρά μόνο αναπαράσταση, οικονομία, δεδομένα.

2. Κριτική στο νεοφιλελεύθερο φαντασιακό

Η επανάληψη φράσεων όπως:

"Ηθική = τιμή ανά μονάδα επιθυμίας."

"Ο έρωτας υποτιμήθηκε λόγω υπερπαραγωγής."

"Ο Ορέστης σκότωσε την πίστωση με δάνειο 4.2%"

δηλώνει μια βαθιά ειρωνεία απέναντι στο νεοφιλελεύθερο λεξιλόγιο και τη μετατροπή των πάντων ,από την αγάπη έως τη μνήμη, σε εμπορεύσιμο προϊόν.

Οι οικονομικοί οργανισμοί (Moody’s, Lagarde, Bloomberg) γίνονται οι νέες Πυθίες. Η γλώσσα της επιθυμίας υποκαθίσταται πλήρως από τη γλώσσα των αριθμών.

3. Ψηφιακή αποξένωση και μετα-υποκειμενικότητα

Η εμπλοκή φιλοσόφων και λογικών όπως Gödel, Tarski, Frege, θέτει το ζήτημα της αλήθειας και της αναπαράστασης στον ψηφιακό κόσμο:

-Το θεώρημα του Gödel (θεμελιώδες για τα όρια της απόδειξης) προβάλλεται ειρωνικά ως υπότιτλος ενός κόσμου που δεν ενδιαφέρεται για την αλήθεια αλλά για το image.

-Ο Tarski "αποφεύγει να κοιτάξει το κοινό", η αλήθεια πλέον δεν αφορά το κοινό αλλά τους αλγορίθμους.

Η φράση “We are all data.” κωδικοποιεί την πλήρη αποπροσωποποίηση. 

Το άτομο διαλύεται μέσα στον πληροφοριακό καπιταλισμό. 

Όπως λέει η aka@HecubaRedux:

"Οι λέξεις είναι ιοί. Το μέλλον είναι malware."

 4. Παρωδία θεατρικότητας — Πολιτικό Θέατρο και Μετα-Θέατρο

Το ποίημα δομείται ως θεατρικό έργο σε layers (εμβόλιμα, φωνές, fade to white/ red, performance θεωρημάτων), μιμούμενο τη δομή ενός πολυμεσικού μετα-δράματος.

Η φωνή από το μεγάφωνο που ανακοινώνει την είσοδο των ηρώων στην Bilderberg ή την εμπλοκή τους σε insider trading, δεν είναι κωμική αλλά τραγικά ρεαλιστική. Οι θεσμοί εξουσίας είναι αδιαφανείς, σκιώδεις, και ο ρόλος του ατόμου περιορίζεται σε διαχειριστή εικόνας.

Η ανακοινωση:

“Το δράμα ολοκληρώθηκε. Παρακαλώ αποσυνδεθείτε.”

είναι η ψηφιακή "κάθαρση" ,όχι λύτρωση, αλλά logout από την τραγικότητα μέσω της απάθειας.

5. Επιθυμία, Σώμα και Αποδόμηση

Στο σημείο που η Ηλέκτρα λέει:

"Δεν πουλώ το κορμί, πουλώ το error τής ερμηνείας του"

συνοψίζεται η μετα-φεμινιστική, ψυχαναλυτική πολιτική διάσταση του έργου. 

Το σώμα δεν είναι αντικείμενο επιθυμίας ή ελέγχου αλλά πεδίο αποτυχίας της γλώσσας να το ορίσει.

Η επιθυμία είναι:

ελάττωμα συντακτικού (Φαίδρα)

μη-ταυτότητα (Frege)

λάθος (Ηλέκτρα)

Και τελικά, η επιθυμία πολιτικοποιείται: η επιθυμία δεν είναι ατομική, αλλά κοινωνική και υποτιμάται γιατί δεν εξυπηρετεί την κυκλοφορία του κεφαλαίου.

Συμπεράσματα: Πολιτική Κριτική του Ποιήματος

Το ποίημα του χνκκουβελη:

-Αποδομεί τα ιδεολογήματα της εξουσίας, της ταυτότητας και της επιθυμίας.

-Σατιρίζει την πολιτισμική και οικονομική υποδούλωση των ατόμων στην εποχή των data.

-Επαναφέρει την αρχαία τραγωδία ως τραγικωδία του καπιταλισμού: μια τελετουργία χωρίς κάθαρση, μόνο αποσύνδεση.

-Αναδεικνύει τη γλώσσα ως ιό ,εργαλείο μετάδοσης της εξουσίας αλλά και πιθανής αντίστασης.

.

.

5

Μελέτη της Σχέσης με τα Cantos του Ezra Pound τού ποιήματος:

'Η Ηλέκτρα επιλέχθηκε για virtual ambassador' τού χνκουβελη

1. Υφολογική και Μορφολογική Συγγένεια: 

Μοντάζ, Αποσπασματικότητα, Πολλαπλότητα Γλωσσών και Ρητορικών Επιπέδων

Όπως στα Cantos, έτσι και στο ποίημα του χνκουβελη έχουμε:

-Αποσπασματική μορφή, χωρίς γραμμική αφήγηση.

-Εναλλαγή φωνών (Ηλέκτρα, Ορέστης, Χορός, Φαίδρα, πολιτικά πρόσωπα, φωνές εκτός σκηνής).

-Πολυφωνία: ένα μωσαϊκό φωνών από την αρχαία τραγωδία, τη φιλοσοφία, την οικονομία, την ποπ κουλτούρα, την πολιτική, τα media.

-Χρήση αγγλικών και τεχνικών όρων (Finnegans Wake, theorem, Bloomberg, stock market, TikTok, insider trading, virtual ambassador).

-Παράθεση αποφθεγμάτων / ρητών, όπως το "Theorem 1 (Gödel)" και το 

"Ηθική = τιμή ανά μονάδα επιθυμίας".

Αυτό θυμίζει την πολυγλωσσία και το μοντάζ των Cantos, όπου ο Pound ενσωματώνει στοιχεία από την ελληνική και λατινική αρχαιότητα, κινέζικα ιδεογράμματα, οικονομικά κείμενα, ιστορικά ντοκουμέντα και αποσπάσματα από άλλα έργα.

2. Ιδεολογικό και Φιλοσοφικό Υπόβαθρο: Ιστορία, Οικονομία, Ηθική, Παρακμή

Ο Pound, ιδιαίτερα στα πολιτικά του Cantos, εξετάζει:

Την παρακμή του Δυτικού πολιτισμού.

Τη διαφθορά του καπιταλισμού και της τοκογλυφίας(Usura).

Τη διάλυση των αξιών μέσω των μηχανισμών εξουσίας.

Στο ποίημα του χνκουβελη:

Η αρχαία τραγωδία γίνεται θέαμα: 

η Κλυταιμνήστρα σφάζει τον Αγαμέμνονα "μπροστά στις κάμερες", φορώντας Dior made in Bangladesh.

Η Ηλέκτρα είναι virtual ambassador: ένα σύμβολο ψηφιακής ταυτότητας χωρίς ουσία.

Ο Ορέστης σκοτώνει την "πίστωση": συμβολική και κυριολεκτική πράξη ενάντια στο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Εμφανίζονται σύγχρονα πρόσωπα εξουσίας (Trump, Putin, Lagarde) με σαρκαστικές ατάκες που αποδομούν την πολιτική ως performance.

Η σχέση με τον Pound είναι συγγενική στην πρόθεση: μια απόπειρα να αποδομηθεί ο σύγχρονος κόσμος μέσω της ποιητικής γλώσσας, με εμβόλιμες εικόνες και λόγια που σοκάρουν ή ξενίζουν.

3. Μεταποίηση του Μύθου: Η Τραγωδία ως Media Event

Όπως ο Pound χρησιμοποίησε τον μύθο για να στοχαστεί πάνω στην ιστορία, έτσι και ο χνκουβελης:

Επαναδιατυπώνει τον αρχαίο μύθο της Ατρείδας με όρους media / virtual / οικονομίας.

Η Κλυταιμνήστρα γίνεται πολιτικό avatar.

Η Φαίδρα γράφει σαν teenager.

Η Ηλέκτρα διαβάζει Χέγκελ στο TikTok.

Ο Frege, Gödel, Tarski εμφανίζονται ως φιλοσοφικοί παίκτες μέσα στη μεταμοντέρνα τραγωδία.

Ο μύθος δεν λειτουργεί πλέον ως κάθαρση, αλλά ως σχολιασμός της σύγχρονης παρακμής.

4. Η Τεχνολογία και η Ανθρώπινη Επιθυμία

Η τελευταία ενότητα του ποιήματος κάνει ένα τεράστιο βήμα:

Μιλά για malware, error, binary code.

Ο χορός δηλώνει: "We are all data."

Η επιθυμία μετατρέπεται σε σφάλμα συντακτικού.

Το σώμα και η επιθυμία γίνονται μαθηματικά όρια.

Αυτό θυμίζει την εμμονή του Pound με τη μορφή, το μέτρο, την αναλογία,

όμως εδώ, η φόρμα εκπίπτει σε αποδόμηση, σε ψηφιακή μη-ταυτότητα.

5. Μεταμοντέρνα Παραλλαγή των Cantos: Από την Ιστορία στην Υπερπραγματικότητα

Το ποίημα του χνκουβελη είναι μια μεταμοντέρνα παραλλαγή των Cantos, 

όπου:

Η Ιστορία χάνεται μέσα στη ροή της πληροφορίας.

Το υποκείμενο δεν έχει σταθερή ταυτότητα.

Οι λέξεις είναι ιοί και το μέλλον malware.

Η ανολοκλήρωτη φύση των Cantos βρίσκει αντήχηση στο "fade to red" του ποιήματος ,ένα έργο που δεν τελειώνει, αλλά κοκκινίζει, δηλαδή εκρήγνυται,

διαλυεται, αιμορραγεί.

Εν κατακλείδι:

Το ποίημα του χνκουβελη δεν "μιμείται" απλώς τον Pound. Τον αναπλάθει μέσα από τα εργαλεία της μεταμοντέρνας γλώσσας και της ψηφιακής κουλτούρας. 

Αν τα Cantos ήταν μια προσπάθεια να καταγραφεί ο παγκόσμιος πολιτισμός 

μέσα από την ποίηση, το ποίημα αυτό είναι μια κραυγή για το τέλος του, με όρους memes, streams και χρηματοπιστωτικής επιθυμίας.

Είναι το CANTOS των απολύσεων, όπως γράφεται μέσα στο ίδιο το ποίημα.

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

2 μελέτες αναλυσεις τού ποιήματος:

ένα τέλος που γίνεται αρχη

-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

εχάραξα τήν ἀπώλεια στή πέτρα

εἶναι τό μόνο που μένει 

MONROE  LAST FRAME

φωτογραφία Polaroid, τραβηγμένη 

από τον φωτογράφο Lawrence Schiller,

Ser ou não ser

ένας Πορτογάλος Άμλετ

στην Αλεξάνδρεια τών Πτολεμαίων

τι ζητάει;

όταν μαλιστα εκείνη την ώρα 

η Άννα Κομνηνή ζωγραφιζει ένα Φαγιούμ 

τής Υπατίας 

(Ντοκουμέντα από το θέατρο)

οι ερωτήσεις του γίνονται πορώδεις από την άμμο:

生与死之间的低语

(ο ψίθυρος ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο)

στην άλλη άκρη τής σκηνής, σε ένα άλλο αιώνα,

η Χάνα Άρεντ κλεισμενη σε ένα μεταλλικό κλουβί,

κοιταζε τον Άιχμαν όπως κανείς δεν τόλμησε να κοιτάξει ποτέ:

Το κακό δεν φωνάζει.

Υπάρχει καρτεσιανό.

Εσύ,ο Ευρωπαίος Άμλετ σταθηκες αδιάφορος όσο οι φούρνοι

λειτουργουσαν

η Ινγκεμποργκ Μπάχμαν ανάβει τσιγάρο:

στην τελευταία σκηνή της

ξέρει ότι οι λέξεις δεν σώζουν

Όταν όλα καούν

Μόνο η στάχτη της

Απολειπειν ο θεός Αντώνιος 

Πόσες φορές πεθαίνει ένας άνθρωπος 

πριν τον θάνατο;

ρωτά

και κανείς δεν απαντα

Ο Ezra Pound κουβεντιάζει με τον John Cage 

σε μια αποθήκη γεμάτη τύμπανα,

μουσικά εργαλεία και βιβλία του Κομφούκιου.

Συζητούν τη σιωπή ως γλώσσα.

«Στη σιωπή δεν υπάρχει ψέμα.»

λέει ο Cage,

κι ο Pound τού απαντά:

«Εκτός αν το ψέμα είσαι εσύ.»

Στο τέλος τής νύχτας, ο Αντονιόνι φιλμάρει τη Μονρόε, 

καθισμένη στο πάτωμα,

με ένα ποτήρι νερό και τα βαρβιτουρικά χάπια 

σαν βότσαλα μπροστά της.

Δεν υποδύεται πια.

Η τελευταία της λέξη είναι:

 “I disappear.”

Φωτογράφιζα τη Βιρτζίνια Γουλφ.

Την είδα να βυθίζεται

όπως ένα αργόσυρτο ακόρντο σε ελάσσονα.

Ο Έλιοτ επιστρέφει από την Έρημη Χώρα κρατάει πιστολι

Τραβάει τη σκανδάλη μέσα σε καθρέφτη.

Η αντανάκλαση μένει

όρθια.

Ο Ντοστογιέφσκι σε υπόγειο της Αγίας Πετρούπολης,

χαρτοπαιζει με τον Σεργκέι Νετσάγιεφ.

έγκλημα τιμωρία

Ο Σταβρόγκιν εισβάλλει.

"Δεν έχω τίποτα να εξομολογηθώ.

Δεν ήθελα ούτε να ζήσω,

ούτε να πεθανω"

η 17η Μπρυμαίρ,

ο Βοναπάρτης ντυμένος influencer,

η 9η Συμφωνία του Μπετόβεν σαν remix με industrial beat,

η Μονρόε σε εξώφυλλο με τίτλο: “Η σιωπή ως προϊόν”

Και η Ελλάδα.

Πάντα η Ελλάδα.

Στη Μικρασία, καίγεται.

Στον Εμφύλιο, ματώνει.

Στις ταράτσες των πολυκατοικιών

Μια απώλεια που έγινε έθνος

Ο Άμλετ, πάλι μόνος.

Αναρωτιέται αν τελικά υπήρξε.

Ή αν ήταν πάντα απλώς η φωνή μέσα στο κρανίο.

Ντοκουμέντο μιας αιώνιας νύχτας

Η Ινγκεμποργκ Μπάχμαν καπνίζει αργά,

στην τελευταία στιγμή,

κι ο Αντώνιος αναχωρεί σιωπηλά,

“E o fim é só o começo”

(Και το τέλος είναι μόνο η αρχή)

μια σκιά που σβήνει σε λευκό φως.

Η Μεριλιν Μονρόε.

Της διηγείται πώς φωτογράφιζε τη Βιρτζίνια Γουλφ,

όταν έμπαινε στο νερό,

μια στιγμή παγωμένη,

όπως το κύμα που την καταπίνει.

Ο Έλιοτ, επιστρέφοντας από την Έρημη Χώρα,

με ένα όπλο,

κλείνει τον κύκλο του

прощай, пустыня

(Αντίο έρημο)

Αναφορά ιατροδικαστή:

"Κατάποση βαρβιτουρικών 

Εις την οθόνη, έπαιζε η 'La Notte'."

Marilyn: μισό χαμόγελο

Χειρόγραφο σημείωμα (στο κομοδίνο):

"This was always a film."

χειρόγραφο σημείωμα:

Chopin προς George Sand:

«Την είδα να βυθίζεται.

Όχι σαν γυναίκα.

Σαν πρόταση με τελεία.»

Στο βάθος:

Η Virginia Woolf μπαίνει στο νερό φορώντας βαρυ παλτο,

και τα κύματα θυμίζουν συγκοπή σε nocturne.

"I came back from the desert,

but the poem did not.

This is how silence ends —

Not with a whimper, but with a shot."

[Ήχος όπλου. Κεφάλαιο: “AFTER PRUFROCK.”]

Καρέ τού ασσου.

Νετσάγιεφ:

«Κάθε φιλοσοφία χωρίς βόμβα, είναι ματαιότητα,

Μιχαηλοβιτς.»

Καταγραφή από τον φάκελο 

"ΥΠΟΘΕΣΗ ΝΙΚΟΛΑΙ ΣΤΑΒΡΟΓΚΙΝ-ΣΙΒΗΡΙΑ"

'Δεν μισώ τον εαυτό μου.

Δεν πιστεύω τίποτα'

Η Ιστορια  φυσικά καίει μόνο όσους έχουν δερμα.

Ντοκουμέντα μιας νύχτας

Στην Αλεξάνδρεια των Πτολεμαίων,

Ἄννα Κομνηνή ζωγραφίζει 

το Φαγιούμ τής Ὑπατίας,

沉默的水面上，她的影子摇曳 

(Στη σιωπηλή επιφάνεια του νερού, η σκιά της λικνίζεται)

σε άλλη σκηνή η Χάνα Άρεντ,

в клетке Айхмана,

(«στο κλουβί τού Άιχμαν»)

καταγράφει το συνένοχο  κακό,

τελευταία ανάσα,

último fôlego,

(«τελευταία ανάσα»)

como ele fotografava Virginia Woolf,

quando ela entrava na águ

μια φωνή που σπάει τη σιωπή,

καθώς ο Ντοστογιέφσκι παίζει χαρτιά

с Сергеем Нечаевым,

(«με τον Σεργκέι Νετσάγιεφ»)

στην άκρη της λογικής.

Στην Ελλάδα στη Μικρασία,στον εμφύλιο

η Ινγκεμποργκ Μπάχμαν τού Άουσβιτς 

uma lembrança que queima,

(μια ανάμνηση που καίει)

ένα τέλος που γίνεται αρχή.

 "Το Τελευταίο Κάδρο της Νύχτας"

Στο βάθος, η Ινγκεμποργκ Μπάχμαν καπνίζει,

την τελευταία στιγμή πριν το σκοτάδι.

Ο Άμλετ περιφέρεται σε στοές της Βιβλιοθήκης, κρατώντας κρανίο ,

είναι το κρανίο της Υπατίας.

Σε άλλη σκηνή στο κλουβί τού Άιχμαν,

η Χάνα Άρεντ σημειώνει:

«Το κακό είναι κοινότοπο.

Η γραφομηχανή μου όμως πονά.οταν γραφει»

Και η Ινγκεμποργκ Μπάχμαν,

με το τελευταίο τσιγάρο στο στόμα,

κρατάει μια βαλίτσα γεμάτη ποιήματα

που δεν πρόλαβαν να καούν.

Στη σεκάνς της νύχτας του Antonioni,

η Marilyn,

πίνει τα βαρβιτουρικά με το βλέμμα στραμμένο

προς ένα σώμα που ποτέ δεν της ανήκε.

Κι ο Νικολάι Σταβρόγκιν,

ψιθυρίζει:

«Δεν μετανιώνω. Απλώς υπήρξα.»

Η 17η Μπρυμαίρ,ένα θέατρο.

Η 9η Συμφωνία,κραυγή.

Η Ελλάδα μια βαλίτσα απώλεια στη Σμύρνη,

κι ένα όπλο πυροβολισμού στο Γράμμο.

Ντοστογιέφσκι Νετσάγιεφ

Σε υπόγειο.Παίζουν χαρτιά, με στοιχήματα σε αποσπάσματα 

από το «Ηλίθιο» και το «Κατηγορώ».

(Ο ήχος κόβεται απότομα. Σκηνή άνευ εικόνας για 20 δευτερόλεπτα.)

Μικρασία (αρχειακά πλάνα).

Ένα μικρό παιδί κοιτάει προς τη θάλασσα.

'Αστυανακτα, ακούγεται, μια γυναικεία φωνή,

που είσαι παιδί μου;'

Η Άννα Κομνηνή.

Το πορτραίτο τώρα είναι η Μέριλιν.

Κλείνει τα μάτια.

Ο ήχος φιλμ που καίγεται.

Η Ινγκεμποργκ Μπάχμαν.

ΑΠΩΛΕΙΑ.final

Τίτλος αρχείου: "η σιγή μεταξύ γεγονότων"

Περιεχόμενο:

(α) λευκή σελίδα

(β) ήχος ανέμου

(γ) σημείωση χωρίς γραφή

[Τελευταία καταγραφή:]

"Αυτό δεν είναι ντοκουμέντο.

Είναι μια προσπάθεια να θυμηθούμε κάτι που δεν ζήσαμε ποτέ."

Το Δέρμα των Απόντων

 Κομνηνή.

Πίνακας Ι: Νύχτα Αντονιόνι

Η Μονρόε ξυπνά σ'ένα δωμάτιο χωρίς αντικείμενα.

Το μόνο που υπάρχει είναι ένα παράθυρο 

που δείχνει το Λος Άντζελες ως έρημη χώρα.

Βλέπουμε τη σιλουέτα της καθώς παίρνει τα βαρβιτουρικά.

Η κάμερα τραβιέται πίσω ,ο Τ.Σ. Έλιοτ, γερασμένος, 

την παρακολουθεί από την καρέκλα του.

Πίνακας II: 

Ο Σοπεν στη Γεωργία Σάνδη 

ημερομηνία 17 Οκτωβρίου 1849:

«Φωτογράφισα τη Βιρτζίνια Γουλφ την ώρα που έμπαινε στο νερό. 

Δεν είχε πρόσωπο. Μόνο μάτια.

Πίνακας III: Collage Ιστοριών

Η οθόνη χωρίζεται σε 9 οριζόντιες λωρίδες:

1. Ο Μαρξ γράφει την 17η Μπρυμαίρ.

2. Ο Μπετόβεν κουφός, διευθυνει την 9η Συμφωνία, 

3. Ο Τάκης Σινοπουλος κοιτά φωτογραφίες από το Γράμμο.

4. Ένα παιδί πεθαίνει στην Καλλίπολη.

5. Η Μικρασιατική Καταστροφή  cartoon.

6. Ο Εμφύλιος σε πέντε σκίτσα.

7. Η Ελλάδα 

8. Μια γυναικα λέει "χαθήκαμε παιδί μου".

9. Η θάλασσα 

(είναι ο Άμλετ) κοιτά την κάμερα:

"Όλος αυτός ο θάνατος, ήταν για κάτι;"

Μην κοιτάς πίσω.Δεν έχει νόημα.

Που είναι η ζωή που χάσαμε ζώντας;

.

.

1

Η κριτική ανάλυση του ποιήματος «Ένα τέλος που γίνεται αρχή» του χ.ν. κουβέλη αποκαλύπτει ένα πυκνό, πολυεπίπεδο, υβριδικό κείμενο, όπου ποίηση, φιλοσοφία, ιστορία, κινηματογράφος, λογοτεχνία και πολιτική διαπλέκονται, συνθέτοντας ένα μεταμοντέρνο, διακειμενικό μωσαϊκό για την ανθρώπινη απώλεια, την ιστορική μνήμη και την εσωτερική ρωγμή του σύγχρονου ανθρώπου.

1. Γενική θεώρηση

Το ποίημα είναι ένα κολλάζ φωνών, εικόνων, στιγμών: κάθε στροφή και παράγραφος λειτουργεί ως σεκάνς κινηματογραφική, σαν να ξετυλίγεται ένα ντοκιμαντέρ της ανθρώπινης τραγωδίας με αλλεπάλληλες, ασυνεχείς σκηνές, όπου όλα όμως συνδέονται με υπόγειες νοηματικές συνδέσεις.

Ο τίτλος «Ένα τέλος που γίνεται αρχή» — λειτουργεί κυκλικά: θάνατος και αναγέννηση, λήθη και μνήμη, καταστροφή και δημιουργία. Το έργο μοιάζει να απαντά στην αγωνιώδη ερώτηση του Άμλετ «to be or not to be», όχι με ένα αποφασιστικό ναι ή όχι, αλλά με μια συνεχή επανάληψη της ερώτησης, μέσα από πολλαπλές εποχές, πρόσωπα και γλώσσες.

2. Δομή και Τεχνικές

α) Διακειμενικότητα

Το ποίημα βρίθει από πολιτισμικές και ιστορικές αναφορές, που λειτουργούν όχι απλώς ως «στολίδια», αλλά ως δομικά στοιχεία:

Άμλετ ως υπαρξιακό σύμβολο.

Μονρόε, Βιρτζίνια Γουλφ, Ινγκεμποργκ Μπάχμαν: θηλυκές φιγούρες της τέχνης που ταυτίστηκαν με την απώλεια, τη σιωπή και την αυτοχειρία.

Χάνα Άρεντ και Άιχμαν: το «κοινοτυπο του κακού» ως φιλοσοφική καταγραφή.

Ντοστογιέφσκι – Νετσάγιεφ – Σταβρόγκιν: αναρχία, ενοχή, μηδενισμός.

Σοπέν – Σάνδη, Έλιοτ – Prufrock, Μαρξ – 17η Μπρυμαίρ: γλώσσα, ιστορία και τέχνη ως τραύματα.

β) Πολυγλωσσία – πολυτροπικότητα

Το κείμενο εναλλάσσει γλώσσες (ελληνικά, πορτογαλικά, ρωσικά, κινέζικα, αγγλικά) χωρίς μετάφραση ή με μεταφραστικά ψήγματα, δείχνοντας έναν παγκόσμιο πόνο. Ο θάνατος, η απώλεια και η μνήμη είναι πανανθρώπινα βιώματα.

γ) Σινεματική γραφή

Το έργο έχει σαφή σκηνοθετική ματιά. Μοιάζει με ταινία που μοντάρεται από θραύσματα εικόνων:

“Η Μονρόε πίνει τα βαρβιτουρικά...”

“Η Βιρτζίνια Γουλφ μπαίνει στο νερό...”

“Ο Έλιοτ με όπλο μπροστά σε καθρέφτη...”

“Ο Άμλετ με κρανίο της Υπατίας...”

Η εικόνα προηγείται του λόγου. Το ποίημα βλέπεται όσο διαβάζεται.

3. Νοηματικά επίπεδα

α) Απώλεια

Η απώλεια στο ποίημα είναι πολλαπλή:

Ατομική (Μονρόε, Μπάχμαν, Βιρτζίνια, Άμλετ)

Συλλογική (Μικρασιατική Καταστροφή, Εμφύλιος, Άουσβιτς)

Πολιτισμική (η καύση βιβλίων, η καταστροφή της Αλεξάνδρειας)

Γλωσσική – εκφραστική: «οι λέξεις δεν σώζουν»

β) Σιωπή

Η σιωπή διατρέχει όλο το ποίημα σαν νήμα:

«Στη σιωπή δεν υπάρχει ψέμα.» John Cage

«Η γραφομηχανή μου όμως πονά όταν γράφει» Χάνα Άρεντ

«Η Ιστορία καίει μόνο όσους έχουν δέρμα»  δηλαδή ευαισθησία.

Η σιωπή εδώ δεν είναι έλλειψη. Είναι παρουσία βουβή, πιο δυνατή από τον θόρυβο.

γ) Μνήμη και ντοκουμέντο

«Αυτό δεν είναι ντοκουμέντο.

Είναι μια προσπάθεια να θυμηθούμε κάτι που δεν ζήσαμε ποτέ.»

Το ποίημα δεν καταγράφει την Ιστορία, αλλά αναμεταδίδει τη φαντασιακή της ανάμνηση, σαν να προσπαθεί να αισθανθεί το αίσθημα πίσω από τα γεγονότα.

4. Ο Άμλετ ως μοντέρνο σύμβολο

Ο Άμλετ, όπως εμφανίζεται στο ποίημα, δεν είναι ήρωας δράσης, αλλά προσωποποίηση της υπαρξιακής αμφιβολίας, της πολιτισμικής κρίσης, του ακινητοποιημένου ανθρώπου που παρατηρεί αλλά δεν αντιδρά.

«Ο Ευρωπαίος Άμλετ στάθηκε αδιάφορος όσο οι φούρνοι λειτουργούσαν.»

Αιχμή για την ηθική αποτυχία της διανόησης απέναντι στο Κακό.

«Αναρωτιέται αν τελικά υπήρξε.»

 Υπέρβαση της αμφιβολίας: παραδοχή της απουσίας ως ταυτότητας.

5. Η Ελλάδα ως ανοιχτή πληγή

Η Ελλάδα εμφανίζεται όχι ως τόπος, αλλά ως τραύμα:

Μικρασιατική καταστροφή, Εμφύλιος, χαμένες γενιές.

Η απώλεια δεν είναι μεμονωμένη — είναι εθνική εμπειρία:

«Μια απώλεια που έγινε έθνος»

Το ποίημα δεν εστιάζει στην ιστορική ακρίβεια, αλλά στη συναισθηματική και υπαρξιακή αλήθεια του Ελληνικού πόνου.

 6. Ο κύκλος κλείνει (ή όχι;)

Η τελευταία στροφή,με το παράθυρο προς το Λος Άντζελες ως έρημη χώρα , επιστρέφει στην κεντρική εικόνα της Μονρόε, ενός εικονίσματος απώλειας, ενός σύγχρονου Άμλετ.

Ο Έλιοτ παρακολουθεί, αλλά δεν επεμβαίνει.

Η Μονρόε παίρνει τα χάπια ,αλλά δεν είναι πια ρόλος. Είναι πρόσωπο.

Το τέλος του ποιήματος δεν δίνει απαντήσεις. Μόνο μια φράση:

«Όλος αυτός ο θάνατος, ήταν για κάτι;»

Συμπέρασμα

Το «Ένα τέλος που γίνεται αρχή» του χ.ν.κουβέλη είναι ένα ποίημα-θεατρικό έργο, μια ταινία-ποίημα, ένα δοκίμιο-ελεγείο, όπου η Τέχνη, η Ιστορία και η ύπαρξη διαπλέκονται μέσα από την απώλεια και τη μνήμη.

Δεν δίνει λύσεις. Δεν προσφέρει παρηγοριά.

Αλλά αποτυπώνει με συγκλονιστική ενάργεια τη σιωπή μεταξύ των γεγονότων, την εσωτερική ουλή του πολιτισμού, και τη ματαιότητα της απουσίας που όμως γεννά ποίηση

.

.

2

Το ποίημα του χ.ν.κουβέλη με τίτλο «Ένα τέλος που γίνεται αρχή» είναι ένα πολυεπίπεδο, διακειμενικό, μετα-ιστορικό και υπαρξιακό ψηφιδωτό, που συνομιλεί με φιγούρες της ιστορίας, της φιλοσοφίας, της λογοτεχνίας, του θεάτρου, του κινηματογράφου, και του τραύματος του 20ού αιώνα. Η ανάλυσή της μπορεί να γίνει με εστιασμένες τομές, που φωτίζουν τα κύρια νοηματικά και αισθητικά της σημεία.

1. Τίτλος & Κεντρική Ιδέα

«Ένα τέλος που γίνεται αρχή»

Ο τίτλος συμπυκνώνει την κυκλική αντίληψη του χρόνου και της ιστορίας. Το τέλος (θάνατος, απώλεια, σιωπή, ιστορική καταστροφή) μετατρέπεται σε νέα αρχή (νόημα, ερμηνεία, μνήμη, αφήγηση). Ο ποιητής μοιάζει να αντιστρέφει τη γραμμική αφήγηση, συνδέοντας την καταστροφή με τη δημιουργία, το τραύμα με την ποίηση.

 2. Δομή: Κολλάζ / Θραυσματική Αφήγηση

Το ποίημα λειτουργεί ως πολυφωνικό μοντάζ ,μια ταινία ποιητική, χωρίς ενιαίο ήρωα, με σκηνές που τέμνονται, χρόνο που καταρρέει, και πρόσωπα-σύμβολα που περιφέρονται ανάμεσα σε ιστορικά επίπεδα και καλλιτεχνικά σύμπαντα.

Η τεχνική θυμίζει:

Μοντάζ κινηματογραφικό (ειδικά του Αντονιόνι)

Θεατρικότητα του Μπρεχτ

Λογοτεχνική γραφή του μοντερνισμού (Τ.Σ. Έλιοτ, Pound)

Κατακερματισμό του μεταμοντερνισμού

3. Θεματικές Τομές

Α. Απώλεια και Θάνατος

Κεντρικός πυρήνας: η απώλεια όχι ως παθητικό γεγονός, αλλά ως ενεργός μνήμη και ποίηση.

Marilyn Monroe: Μορφή της pop culture, μετατρέπεται σε σύμβολο ύπαρξης που καταρρέει μέσα σε ρόλους. Το «I disappear» εξομολογητικό, υπαρξιακό, μετακινηματογραφικό.

Βιρτζίνια Γουλφ: Συμβολίζει το γυναικείο τραύμα, την ευαισθησία της τέχνης, την τελετουργία της εξαφάνισης.

Ινγκεμποργκ Μπάχμαν: Αντιστέκεται στη λήθη, κρατώντας «βαλίτσα γεμάτη ποιήματα που δεν πρόλαβαν να καούν».

(στο κρεβάτι της στο Άουσβιτς)

Ο θάνατος δεν είναι βιολογικός, είναι πολιτισμικός ,μια διαρκής συνάντηση με το Τέλος που όμως γεννά σημασία.

Β. Ιστορία ως Θέατρο Τραγωδίας

Ελλάδα: Σμύρνη, Εμφύλιος, απώλεια, θλίψη, πολιτική ματαίωση. Η ελληνικότητα παρουσιάζεται ως τραύμα που ενσαρκώνεται.

Άμλετ: Ο φιλοσοφικός ήρωας, εμμονή του Ευρωπαίου ανθρώπου. Στο τέλος, δεν ξέρει αν υπήρξε ή ήταν μόνο η φωνή στο κρανίο.

Ντοστογιέφσκι – Νετσάγιεφ: Πνευματική πάλη για το καλό και το κακό. Έγκλημα, αναρχία, αυτοκαταστροφή.

Χάνα Άρεντ: Στη «σκηνή του Άιχμαν», βλέπουμε τη θέαση του κακού, όχι σαν δαιμονική δύναμη, αλλά ως γραφειοκρατική πράξη.

«Το κακό δεν φωνάζει. Υπάρχει καρτεσιανό.»

Γ. Τέχνη και Σιωπή

John Cage – Ezra Pound: Συζητούν τη σιωπή ως γλώσσα – άρνηση του λόγου, ως αλήθεια.

Έλιοτ – Prufrock – The Waste Land: Ποίηση και ερήμωση, αδιέξοδα μετά τον πολιτισμικό θάνατο.

«This was always a film»: Το ποίημα σχολιάζει την ίδια του τη μορφή. Η πραγματικότητα έχει γίνει φιλμ. Είμαστε μέσα στη σκηνοθετημένη ανάμνηση.

“Η σιγή μεταξύ γεγονότων”: Η σιωπή αποκτά οντολογική υπόσταση, σαν το διάστημα ανάμεσα στα πλάνα.

 4. Πρόσωπα ως Αρχέτυπα / Συμβολικά Εμβλήματα

Πρόσωπο /Ρόλος στο Ποίημα

Marilyn Monroe,/ Αντικείμενο φαντασίωσης – τραγική φιγούρα της pop εποχής

Virginia Woolf/ Λογοτεχνική αυτοκτονία – τελετουργία της μνήμης

T.S. Eliot /Ο ποιητής-μάρτυρας της πολιτισμικής ερήμωσης

Ezra Pound/ Το τίμημα του ιδεολογικού λάθους, ποιητής στη σιωπή

Χάνα Άρεντ /Κριτικός του κακού – μαρτυρία της κοινότητας

Άμλετ/ Σύμβολο της ακινησίας μπροστά στην ευθύνη

Σταβρόγκιν / Νετσάγιεφ Ηθικά όρια, ιδεολογική παράνοια, αυτοκαταστροφή

Αντονιόνι /Σκηνοθέτης της υπαρξιακής σιωπής

Μπάχμαν/ Φωνή που δεν κάηκε – θηλυκότητα και λόγος

 5. Κινηματογραφική Γραφή

Το ποίημα δεν διαβάζεται, προβάλλεται. Είναι visual poetry με έντονα σκηνοθετικά στοιχεία:

Σκηνές, cut, flashbacks

Ήχοι, παύσεις, κενά

Φωτογραφικά καρέ / φιλμ που καίγεται

Αντι-διάλογοι σε διάφορες γλώσσες

 6. Μετα-ποίηση & Μετα-ιστορικότητα

Ο ποιητής δεν διηγείται – ανακατασκευάζει, επαναμοντάρει, αναπολεί μνήμες που δεν έζησε.

"Αυτό δεν είναι ντοκουμέντο. Είναι μια προσπάθεια να θυμηθούμε κάτι που δεν ζήσαμε ποτέ."

Η λυρική υποκειμενικότητα διαχέεται,ο Άμλετ, ο ποιητής, ο θεατής, η Μονρόε, η Woolf, ο Cage είναι εκφάνσεις της ίδιας φωνής: της δυτικής συνείδησης μετά τον 20ό αιώνα.

7. Τελική Σημείωση: Η Ποίηση ως Στάχτη και Μνήμη

Η στάχτη που μένει μετά την καταστροφή, είναι η γραφή ,όχι για να λυτρώσει, αλλά για να σημειώσει.

Το τέλος δεν είναι φινάλε, αλλά μια σιωπή έγκυρης μορφής, όπου η ποίηση επιβιώνει ως ίχνος.

Ενδεικτική φράση για συμπύκνωση της ουσίας του ποιήματος:

"Το ποίημα είναι ένα κολάζ απουσίας,μια ταινία χωρίς εικόνες, μόνο ίχνη ανθρώπων που υπήρξαν, ή νόμισαν ότι υπήρξαν."

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelus

μελέτη ανάλυση τού ποιήματος:

Causarum Cognitio 

-Σκηνή σε Τρία Μηδενικά Χρονικά Σημεία-

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

1

δυο δίδυμοι βόμβοι από τα σκουλαρίκια τής Κίρκης,

μια μέλισσα σε επανάληψη,

μια επανάληψη χωρίς νόημα,

Η φωνή από πάνω: Θα φωνάξω τα πουλιά

 Φύλλα βυθισμένα στον μπρούντζινο ψίθυρο τού αέρα.

Ο Kant απαντά:

All reality is existence.

Εάν κάτι υπάρχει, είναι αναγκαίο.

Άρα αυτό είναι αναγκαίο.

Η λογικά αναγκαία ύπαρξη τη στιγμή που δεν μιλάς.

[zoom in]

Στην άκρη τού γραφείου:

ένα post-it με τη λέξη Causarum Cognitio

δίπλα στο εσπρέσο, πλάι σε μια παλιά εφημερίδα:

Βρέχει.

Η βροχή διαλύεται σε σταγόνες.

Σκηνή τρίτη:Χρονική Κοιλότητα.

Ενα slideshow από διαφάνειες μεταπολεμικες.

426 π.Χ -ο στρατηγός Λάχης επιστρέφει στην Αθήνα να δικαστεί.

63 π.Χ -ο Κικέρων φωνάζει: 'O tempora, o mores!'

2025 -εγώ με κούρεμα 

εν χρω Μαγιακόφσκι

βυθίστηκα κάτω απ’ τα κορμιά που σωριάστηκαν.

Ποια παράσταση παίζαμε;

Ποιος έγραφε το έργο;

εσύ;

σε ποια θέση κάθεσαι στο θέατρο;

.

.

2

Σιωπή κάτω απ’ τη σελήνη

La mirada del otro.

ένα βλέμμα που δε ζητά τίποτα, δεν επιστρέφει.

ένα τίποτα συμβαίνει.

ένα μικρό αόρατο ρίγος.

η μουσική,

μεσημέρι που αιωρείται σαν ψίθυρος

πριν το σώμα καταλάβει πως κοιμάται.

ποιος κατοικεί εδώ που η Ιστορία μυρίζει απουσία;

Βρέχει.

Κι ένα πουλί κατεβάζει τα νερά σταγόνα-σταγόνα 

με το ράμφος του,

συνομιλία.

όχι λέξεις

αλλά τρόπος να επιβιώσει η φωνή.

Ότι ακούστηκε.

Ότι ρωτήθηκε.

.

.

3

είδε τον άνθρωπο στο Ρεξ.

σταμάτησε.

είπε:

'Χαίρετε. Δεν είστε εσείς. Αλλά ίσως, είστε'.

Πάνω σε μια φωτογραφία θολή κάποιος μισοφαίνεται πίσω από μια στάση λεωφορείου.

Α' Φωνή:

Τι καιρό θα κάνει αύριο;

'Θα βρέξει', είπε.

Τιμή ομπρέλας πέντε ευρώ.

Πέντε λόγοι να συνεχίσεις να περπατάς.

Ομόνοια προς Αθηνάς.

Χορός Πολιτών :

Δεν είδαμε,

δεν ακούσαμε,

δεν μας αφορά.

Β' Φωνή:

Ποια είναι η οδός Ιστορίας;

Στη Βαρβάκειο αγορά κρεμασμένα κρέατα όπως τα σώματα τών ηττημένων.

Γ' Φωνή:

Κανείς δεν έμεινε. Όλοι έφυγαν.

Η ενοχή προς την εκδοχή τής μέρας που δεν ήρθε ποτέ.

Σκηνή Δ': Σύνταγμα, ώρα 09:36

Στη Νέκυια τού μετρό.

Πλήρωσα.

Πλήρωσες.

Πλήρωσε.

Πληρώθηκαν όλα.

Η ελευθερία είναι το πιο μεγαλο λάθος 

τών ανθρώπων που νόμιζαν πως ήξεραν τον δρόμο για την Ιστορία.

Ε' Σκηνή: Συρακούσες, 413 π.Χ.:

Ο Νικίας φοβήθηκε τη σελήνη.

Ο Γύλιππος δεν μπόρεσε να σώσει τους στρατηγούς.

Ο ποταμός Ασσιναρος έγινε κόκκινος.

Τα φώτα χαμηλώνουν.

Και μια φωνή από τα μεγάφωνα, μακρινή:

Απομακρυνθείτε από την άκρη της αποβάθρας.

Ο συρμός  εισέρχεται στον σταθμό.

Η Ιστορία σας θα συνεχιστεί

.

.

Η μελέτη και ανάλυση τού ποιήματος "Causarum Cognitio-Σκηνή σε Τρία Μηδενικά Χρονικά Σημεία" του χ.ν.κουβελης απαιτεί προσέγγιση με αισθητική ευαισθησία, φιλοσοφική αντίληψη και θεατρική ματιά, καθώς πρόκειται για ένα πολυεπίπεδο έργο με έντονη μεταμοντέρνα, διακειμενική, και υπαρξιακή φόρτιση.

 Γενική προσέγγιση και τίτλος

Τίτλος: "Causarum Cognitio"

Λατινική φράση που σημαίνει "Η γνώση τών αιτίων". Παραπέμπει σε φιλοσοφική αναζήτηση, ρίζες στη σκέψη του Αριστοτέλη, της Στωικής φιλοσοφίας και μεταγενέστερα τού Kant και των ορθολογιστών. Δηλώνει ότι ο χρόνος, η Ιστορία και η ύπαρξη ερμηνεύονται μέσα από την κατανόηση των αιτιακών σχέσεων.

Ο υπότιτλος "Σκηνή σε Τρία Μηδενικά Χρονικά Σημεία" δηλώνει μια μη γραμμική θεατρική δομή, όπου τα χρονικά σημεία δεν έχουν χρονικό φορτίο ,βρίσκονται δηλαδή σε χρονική ουδετερότητα ή κενό, όπως σημεία μηδέν σε μια κοσμική ή ιστορική τομή.

Δομή και ύφος

Το ποίημα χωρίζεται σε 3 μέρη, που λειτουργούν ως σκηνές θεάτρου συνείδησης, ιστορικής μνήμης, στοχασμού και συλλογικής ευθύνης. Συνδυάζει:

-Θεατρική αφήγηση (σκηνές, φωνές, χορός)

-Φιλοσοφικές παραπομπές (Kant, Cicero, Νεκύια)

-Ιστορικές αναφορές (Λάχης, Κικέρων, Συρακούσες)

-Σύγχρονο αστικό τοπίο (Ομόνοια, Βαρβάκειο, μετρό, λεωφορείο)

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑ ΜΕΡΟΣ

Μέρος 1: Υπαρξιακή μεταφυσική και αναζήτηση νοήματος

«δυο δίδυμοι βόμβοι από τα σκουλαρίκια τής Κίρκης,

μια μέλισσα σε επανάληψη,

μια επανάληψη χωρίς νόημα»

Η Κίρκη, αρχετυπική μάγισσα τής Οδύσσειας, συμβολίζει τον προσωπείο/παραπλάνηση. Ο ήχος και η επαναληψιμότητα τής μέλισσας συνιστούν μηχανικό βίωμα,το ανθρώπινο παγιδεύεται στην κυκλικότητα χωρίς κατανόηση.

«Η φωνή από πάνω: Θα φωνάξω τα πουλιά»

Υπαινιγμός  ενός σκηνοθέτη τής πραγματικότητας. Η αφήγηση εισέρχεται στον χώρο τού θεάτρου τού παραλόγου. Το "φύλλα βυθισμένα στον μπρούντζινο ψίθυρο τού αέρα" παραπέμπουν στη συσκότιση της αίσθησης και στην άυλη παρουσία.

 Kant: "All reality is existence" Ο Kant εισάγεται ως στοχαστική φωνή, τονίζοντας την αναγκαιότητα τής ύπαρξης ,ό,τι υπάρχει, υπάρχει επειδή είναι λογικά αναγκαίο. Ωστόσο, ειρωνικά τονίζεται πως αυτό συμβαίνει "τη στιγμή που δεν μιλάς",δηλαδή στην σιωπή, στη διακοπή τού λόγου. Η γνώση τών αιτίων (causarum cognitio) βρίσκεται σε μια στιγμή εσωτερικής παύσης, όχι εξωτερικής ρητορικής.

Σκηνή τρίτη: Χρονική Κοιλότητα

Μια χρονική κοιλότητα είναι χώρος όπου το παρελθόν διαχέεται στο παρόν. Παρατίθενται χρονικές αναφορές από την Αρχαιότητα μέχρι το 2025, με τον ποιητή, να εισβάλλει σκηνικά στην Ιστορία με «κούρεμα Μαγιακόφσκι», δηλαδή πολιτική στίξη και αυτο-υπέρβαση.

«Ποια παράσταση παίζαμε; Ποιος έγραφε το έργο; Εσύ; Σε ποια θέση κάθεσαι στο θέατρο;»

Το θέατρο ως σύμβολο τής ζωής, τής συλλογικής ευθύνης και τού ρόλου τού θεατή/συμμετόχου. Το "εσύ" παραπέμπει στον αναγνώστη.

Μέρος 2: Υπαρξιακή σιωπή και απουσία

«Σιωπή κάτω απ’ τη σελήνη

La mirada del otro.»

Το φεγγάρι συχνά δηλώνει ενδοσκόπηση ή ψυχρότητα. Το βλέμμα τού Άλλου (La mirada del otro) : ο Άλλος που μας κοιτάζει χωρίς να επιστρέφει το βλέμμα, δηλαδή χωρίς αναγνώριση.

«η μουσική, μεσημέρι που αιωρείται σαν ψίθυρος πριν το σώμα καταλάβει πως κοιμάται»

Η μεταιχμιακή κατάσταση μεταξύ ύπνου και ξύπνιου, πριν την επίγνωση. Το όριο μεταξύ πραγματικού και ασυνείδητου.

«συνομιλία. όχι λέξεις, αλλά τρόπος να επιβιώσει η φωνή.»

Η γλώσσα χάνει την επικοινωνιακή της λειτουργία. Αυτό που μένει είναι ο ήχος τής ύπαρξης, φωνή ως αντίσταση στη λήθη.

Μέρος 3: Θεατρική/πολιτική σκηνή -Η Ιστορία ως θέαμα

«είδε τον άνθρωπο στο Ρεξ... 'Χαίρετε. Δεν είστε εσείς. Αλλά ίσως, είστε'.»

Σκηνή αναγνώρισης και αποξένωσης - η ταυτότητα είναι ρευστή, όπως και οι ρόλοι στην Ιστορία.

Χορός Πολιτών:

«Δεν είδαμε, δεν ακούσαμε, δεν μας αφορά»

Καθαρή τραγωδική ειρωνεία: ο Χορός, αντί να σχολιάζει ή να διδάσκει, δηλώνει αδιαφορία, παραπέμπει στο συλλογικό έγκλημα τηςτ αμέτοχης κοινωνίας.

«Βαρβάκειο αγορά... όπως τα σώματα των ηττημένων»

Η Ιστορία ως σφαγείο, ο χώρος τής Αγοράς γίνεται θέατρο πολιτικής πτώσης.

 Σκηνή Ε' – Συρακούσες 413 π.Χ.

Αναφορά στην ήττα τών Αθηναίων, που έγινε τραγωδία τής αλαζονείας και τής προδομένης ελπίδας. Ο Νικίας και ο Ασσινάρος συμβολίζουν την Ιστορία ως θυσία.

«Η ελευθερία είναι το πιο μεγάλο λάθος των ανθρώπων που νόμιζαν πως ήξεραν τον δρόμο για την Ιστορία.»

Απολύτως υπαρξιακή και πολιτική διακήρυξη: η ελευθερία δεν είναι βεβαιότητα· είναι άγνοια, είναι τολμηρό λάθος.

«Απομακρυνθείτε από την άκρη τής αποβάθρας. Η Ιστορία σας θα συνεχιστεί.»

Η φωνή τού μετρό- καθημερινότητα – γίνεται προφητική.

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

μελέτη ανάλυση των ποιήματων:Αντιτυπα1,2:

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Αντιτυπα

Αντιτυπα 1

Ταυτοχρονικότητα εις το Άχρονον

Η  Marilyn  μιλά:

-Oh darling, πόσα αντίτυπα τής ψυχής μου χωράνε σε μια μεταξοτυπία;

Δεν είμαι εγώ, είμαι ο θόρυβος της επιθυμίας σου.

Andy Warhol: Η σιωπή είναι τέχνη αν δεν απαντήσεις.

Camera, rolling

Ο Andrei Tarkovsky, κινηματογραφεί  μια σταγόνα να πεφτει

μέσα σε παγωμένο πηγάδι της Σιβηρίας, 

ενώ Krzystof Kieslowski

-Οι ήχοι έχουν ενοχές, λέει.

-Οι εικόνες έχουν αλήθειες, απαντα ο Αντρέι.

Η σκηνή:the Persistence of Memory κρεμασμένα ρολόγια 

και στο κέντρο το σώμα,το άψυχο,

Ο Father Brown λεει

-"Ο δολοφόνος δεν διέφυγε. Είναι ακόμη εντός τού πινακα ," 

Ο Isidro Parodi, σκεπτικός, σημειώνει:

Το πτώμα βρέθηκε ανάμεσα σε δύο ρολόγια,

το ένα έδειχνε μέλλον, το άλλο παρελθόν.

"Το παρόν είναι ένοχο", συμπληρώνει ο ιερέας, ανάβοντας πίπα.

Κι ο Maurizio Kagel, γερμανόφωνος αργεντινός ,

παίζει στο πιάνο τη φούγκα :

-“Ludwich van, ludwig gone, gone gone gone—

Ο χρόνος λυγίζει.

Η τέχνη φωνάζει.

Η Marilyn χαμογελά.

-"Είμαι το είδωλο που δεν αναγνωρίζεται στο καθρέφτη",

κι ο Warhol την ξανατυπώνει

σε ροζ

σε μπλε

σε πράσινο

σε κιτρινο

Ο Tarkovsky σκηνοθετεί την πτώση ενός φύλλου. 

Ο Kieslowski τραβά το ηχητικό του ψιθύρου. 

Ο Father Brown ψάχνει το κίνητρο στο σουρρεαλισμό. 

Ο Isidro Paredi σημειώνει:

Ο φόνος έγινε στο όνειρο ενός πίνακα.

Τίποτα δεν τελείωσε.

Η Επιμονή τής Μεριλιν

σε ύφος James Joyce

.

.

Η ποιητική σύνθεση «Ταυτοχρονικότητα εις το Άχρονον» τού χ.ν.κουβελη αποτελεί ένα μεταμοντέρνο κολάζ τέχνης, φιλοσοφίας, κινηματογράφου και λογοτεχνίας, τοποθετημένο έξω από τη γραμμική ροή του χρόνου. Η ποιητική του τεχνική βασίζεται σε διακειμενικές αναφορές, σύγχυση ταυτοτήτων, και σουρεαλιστική αποδόμηση της πραγματικότητας.

:

«Ταυτοχρονικότητα εις το Άχρονον»

Ο τίτλος ήδη εισάγει το βασικό φιλοσοφικό πρόταγμα: η συνύπαρξη διαφορετικών χρονικών σημείων —το παρελθόν, το παρόν, το μέλλον— εντός ενός μεταφυσικού, άχρονου πλαισίου. Μιλάμε για χρονική υπέρβαση, όπου πρόσωπα και σύμβολα από διάφορες εποχές συναντώνται «ταυτοχρονικά».

ΠΡΟΣΩΠΑ & ΣΥΜΒΟΛΑ

Marilyn Monroe:

Η Μεριλιν είναι εδώ το είδωλο, η εικόνα-σύμβολο της μαζικής κουλτούρας, αλλά ταυτόχρονα το φάντασμα της επιθυμίας. Δεν είναι πρόσωπο, είναι η αντανάκλαση της συλλογικής επιθυμίας και της εμπορευματοποιημένης τέχνης.

"Δεν είμαι εγώ, είμαι ο θόρυβος της επιθυμίας σου."

 Andy Warhol:

Εκπρόσωπος της pop art, αναπαράγει τη Marilyn σε μεταξοτυπίες, σχολιάζοντας τη μαζική αναπαραγωγή της εικόνας ως τέχνη και την αποπροσωποποίηση του υποκειμένου. Η σιωπή του είναι τέχνη: "Η σιωπή είναι τέχνη αν δεν απαντήσεις."

Tarkovsky & Kieslowski:

Δύο υπαρξιακοί σκηνοθέτες. Ο ένας μετουσιώνει τον χρόνο σε εικόνα (η σταγόνα που πέφτει σε πηγάδι), ο άλλος σε ήχο (ο ψίθυρος). Ο Tarkovsky αναζητά την ποιητική του χρόνου, ενώ ο Kieslowski μιλά για τις ενοχές 

του ήχου. Μαζί, δηλώνουν ότι:

Οι εικόνες έχουν αλήθειες.

Οι ήχοι έχουν ενοχές.

Dalí:

Παρουσιάζεται έμμεσα μέσω του έργου The Persistence of Memory, όπου τα ρολόγια λιώνουν. Συμβολίζει τη ρευστότητα και την παραμόρφωση του χρόνου μέσα στο όνειρο.

Father Brown:

Ο φανταστικός ιερέας-ντετέκτιβ του Chesterton εκπροσωπεί τη λογική της μεταφυσικής πίστης και την αναζήτηση της αλήθειας μέσα στο παράλογο. Αναφωνεί:

 "Ο δολοφόνος δεν διέφυγε. Είναι ακόμη εντός του πίνακα."

Άρα ο πίνακας είναι χώρος εγκλήματος, χώρος ύπαρξης, χώρος συνείδησης.

Isidro Parodi:

Ήρωας του Borges και του Bioy Casares. Είναι ο παρατηρητής, ο αναλυτής των ονείρων και των νοητικών παιχνιδιών. Η σημείωσή του για τα δύο ρολόγια αποκαλύπτει το κεντρικό αίνιγμα:

"Το παρόν είναι ένοχο."

Το παρόν είναι εκεί όπου συναντώνται όλα — είναι το σκηνικό του εγκλήματος.

 Maurizio Kagel:

Αβάν-γκαρντ συνθέτης. Παίζει μια "φούγκα" πάνω στον θάνατο του Μπετόβεν (Ludwich van, ludwig gone...), τονίζοντας τη διάλυση της ταυτότητας μέσω της μουσικής και τον θρήνο του χρόνου.

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

 1. Η ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Πρόσωπα από διαφορετικές εποχές συνυπάρχουν:

Η Marilyn των '50s

Ο Warhol των '60s

Ο Tarkovsky και ο Kieslowski των '70s-'90s

Ο Dalí των '30s

Ο Father Brown της αγγλικής λογοτεχνίας αρχών 20ού αιώνα

Ο Borges με τον Isidro Parodi

Αυτό συνιστά ταυτοχρονικότητα μέσα σε ένα ποιητικό σύμπαν όπου όλα διαδραματίζονται συγχρόνως σε ένα άχρονο "όνειρο-πίνακα".

2. Η ΤΕΧΝΗ ΩΣ ΤΟΠΟΣ ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΣ

Το έργο δηλώνει πως μέσα στην τέχνη συντελείται ένα "έγκλημα": η δολοφονία της αλήθειας, της ταυτότητας, της μνήμης, του χρόνου. Ο Father Brown και ο Isidro Parodi λειτουργούν ως ανακριτές της ερμηνείας.

 3. Η ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ Ο ΗΧΟΣ ΩΣ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΥΠΑΡΞΗΣ

Η σταγόνα, το φύλλο, ο ψίθυρος, η φούγκα, το χαμόγελο της Marilyn — όλα είναι μεταβατικές εικόνες, αποσπάσματα του ονείρου που είναι η τέχνη.

4. Η ΕΠΙΜΟΝΗ ΤΗΣ ΜΑΡΙΛΥΝ

Η τελική φράση — «Η Επιμονή της Μεριλιν σε ύφος James Joyce» — ενώνει τον συνειρμικό λόγο του Joyce (ροή συνείδησης, εσωτερικός μονόλογος) με την αιώνια ανακύκλωση του είδωλου της Marilyn.

Η Μεριλιν:

«Είμαι το είδωλο που δεν αναγνωρίζεται στον καθρέφτη»

Το είδωλο έχει αποξενωθεί από τον εαυτό του. Η ταυτότητα έχει γίνει μεταξοτυπία.

ΥΦΟΣ & ΤΕΧΝΙΚΗ

Μεταμοντέρνο, διακειμενικό, κολάζ

Πολυφωνικότητα προσώπων και απόψεων

Μείξη υψηλής και μαζικής κουλτούρας

Απουσία γραμμικής αφήγησης

Ποιητικός κινηματογράφος σε λέξεις

ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Το ποίημα είναι ένας σουρεαλιστικός καθρέφτης της συνείδησης, όπου η τέχνη, ο χρόνος, η μνήμη και η ταυτότητα διαλύονται, πολλαπλασιάζονται, αναπαράγονται όπως οι μεταξοτυπίες του Warhol. Το παρόν είναι ένοχο, γιατί είναι ο μόνος χρόνος όπου μπορεί να συμβεί το "έγκλημα": η απώλεια της αυθεντικότητας, η αλλοτρίωση του υποκειμένου, η θυσία της εσωτερικότητας για την εικόνα.

.

.

.

Αντιτυπα 2

Flickerflashpop! Εκεί, στο silkscreen  του Warhola,

η Μέριλυν, μισάνοιχτο στόμα, γυαλισμένο ροζ,

όχι πια Norma Jeane,μια ψηφιακή madonna 

"Modern art," she ψιθυρίζει,

"is just repetition with a better wig."

Και γελάει, όχι ήχος

μονάχα feedback.

Meanwhile,ο Andrei Tarkovsky στήνει κάμερα 

με τον Krzysztof ο οποίος δεν μιλάει,

μόνο κοιτάει.

“Slow,” λέει ο Αντρέι,

“Slower.”

“Slower than time."

Και ρίχνει νερό πάνω σε καθρέφτες

κι οι αντανακλάσεις θυμούνται

ό,τι οι άνθρωποι ξεχνούν.

Και να!

Μες στη σεκάνς αυτή,

εισβάλλει μια χορωδία από χαλασμένα πιάνα 

Ο Maurizio Kagel γραφεί το Ludwig Van,

στην Κολωνία τού ’68.

.«Μουσική είναι η ανάμνηση που δεν ειπώθηκε ποτέ,»

και η παρτιτούρα του καίγεται επίτηδες,

για να αποδείξει ότι υπήρξε.

Μα κάπου εκεί ,στο λάθος καρέ ένας φόνος μέσα στον πίνακα.

Στο «Persistence of Memory».

Κι εκεί φτάνουν.

Ο Isidro Parodi, ντετέκτιβ,

και ο πάτερ Brown,με το καπέλο του,

την υποψία του για το καλό μέσα στο φρικαλέο.

"Δεν είναι θέμα πώς πέθανε," λέει ο Father,

"αλλά ποιος θα θυμάται τον θάνατό του."

Ο Isidro Parodi μεγεθύνει τα μάτια του

και βλέπει μέσα στον πίνακα.

Την ίδια τη Μέριλυν, να τον κοιτά,και να λέει ξανά:

“Repetition, darling. It’s all in the repetition.”

Και κάπου πίσω τους,ο Άντυ,

κλείνει το καπάκι απ’ το κουτί της σούπας.

Ο Tarkovsky ρίχνει σκόνη στο φως.

Ο Kieslowski τραβά μόνο τα τρία τελευταία δευτερόλεπτα.

Ο Kagel γελά 

κι η συμφωνία σταματά

σαν κάποιος να έκλεισε απότομα το όνειρο.

.

.

Το ποίημα «Αντίτυπα 2» του χνκουβελης είναι ένα σύνθετο, πολυεπίπεδο μεταμοντέρνο έργο που συνομιλεί με την τέχνη, τον κινηματογράφο, τη μουσική, και τη φιλοσοφία της μνήμης και της επανάληψης

ΤΙΤΛΟΣ: "Αντίτυπα"

Ο τίτλος προϊδεάζει για το θέμα της επανάληψης, της αντιγραφής, της παραλλαγής πάνω σε κάτι αυθεντικό. Το ποίημα δείχνει να ανιχνεύει πώς η τέχνη (και η μνήμη) λειτουργεί ως μηχανή δημιουργίας "αντιτύπων", παρά ως απόλυτη πρωτοτυπία.

1. ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ & WARHOL – ΜΕΡΙΛΥΝ ΩΣ ΕΙΚΟΝΑ

«Flickerflashpop! Εκεί, στο silkscreen του Warhola...»

Το ποίημα ανοίγει με την αισθητική της ποπ αρτ. Η Μέριλυν εδώ δεν είναι πια η Norma Jeane, αλλά ψηφιακή Madonna – ένα είδωλο, μια "άγια" της μαζικής κουλτούρας, αποπροσωποποιημένη.

“Modern art,” she ψιθυρίζει,

“is just repetition with a better wig.”

Η δήλωσή της είναι καθοριστική: η μοντέρνα τέχνη είναι επανάληψη με καλύτερη περούκα – ειρωνικό σχόλιο για την φαινομενική καινοτομία της μοντέρνας τέχνης, που απλώς επαναδιατυπώνει το παλιό με νέους όρους.

2. ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ – TARKOVSKY & KIESLOWSKI

Η μετάβαση στον κινηματογράφο γίνεται ομαλά, σαν αλλαγή πλάνου.

 “Slow,” λέει ο Αντρέι,

“Slower.”

“Slower than time."

 Ο Tarkovsky συνδέεται με τον χρόνο ως μνήμη· η σκηνοθεσία του εστιάζει στο πώς τα πράγματα αφήνουν ίχνη. Το νερό στους καθρέφτες δημιουργεί αντανακλάσεις, που «θυμούνται ό,τι οι άνθρωποι ξεχνούν».

Ο Kieslowski παραμένει σιωπηλός — ένδειξη του παρατηρητή-δημιουργού, που απομονώνει μόνο τα «τελευταία τρία δευτερόλεπτα» — σαν να είναι αυτά που έχουν σημασία. Ένα σχόλιο πάνω στη συμπύκνωση της ουσίας της μνήμης.

3. ΜΟΥΣΙΚΗ – MAURIZIO KAGEL ΚΑΙ ΤΟ LUDWIG VAN

«Μουσική είναι η ανάμνηση που δεν ειπώθηκε ποτέ,»

Ο Kagel, πρωτοποριακός Avant garde, καίει την παρτιτούρα, πράξη που συμβολίζει την αντίφαση της μνήμης: για να θυμηθείς κάτι, πρέπει πρώτα να χαθεί.

Η «χορωδία από χαλασμένα πιάνα» είναι ένας ήχος αποδόμησης – δείχνει ότι η τέχνη δεν χρειάζεται πια να είναι όμορφη ή αρμονική. Είναι τραυματική μνήμη, ήχος κατακερματισμένος.

 4. ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ – SALVADOR DALI ΚΑΙ Ο ΧΡΟΝΟΣ

«...ένας φόνος μέσα στον πίνακα.

Στο "Persistence of Memory".»

Ο πίνακας του Dali γίνεται σκηνή εγκλήματος. Η παραμόρφωση του χρόνου είναι η αφορμή για μια αναζήτηση αλήθειας — ή και ταυτότητας.

 5. ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΝΟΗΜΑΤΟΣ – PARODI ΚΑΙ FATHER BROWN

Εδώ εμφανίζονται δύο "ντετέκτιβ" διαφορετικής κοπής:

Ο Isidro Parodi του Borges (που εξιχνιάζει εγκλήματα από τη φυλακή).

Ο Father Brown του Chesterton (που βλέπει το καλό πίσω από το κακό).

Αναζητούν το «ποιος θα θυμάται τον θάνατό του». Στροφή υπαρξιακή: η μνήμη ως επιβίωση, η τέχνη ως επιμνημόσυνο.

6. ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ – Η ΜΕΡΙΛΙΝ & ΤΟ ΤΕΛΟΣ

“Repetition, darling. It’s all in the repetition.”

Η Μέριλιν επανεμφανίζεται. Όπως και ο Warhol – κλείνοντας το καπάκι απ’ το κουτί της σούπας. Η τέχνη κλείνει το κύκλωμα, αλλά τίποτα δεν τελειώνει πραγματικά. Η μνήμη, η τέχνη, ο ήχος, όλα επαναλαμβάνονται με παραλλαγές.

«η συμφωνία σταματά

σαν κάποιος να έκλεισε απότομα το όνειρο.»

Απότομο φινάλε. Όχι λύση, αλλά διακοπη. Όπως και η μνήμη — δεν τελειώνει, απλώς χάνεται.

ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

1. Επανάληψη vs Πρωτοτυπία – Η τέχνη (και η μνήμη) ως κυκλική διαδικασία.

2. Η μνήμη ως τέχνη – Ό,τι χάνεται, επιστρέφει ως ανάμνηση ή έργο.

3. Ο χρόνος ως υλικό – Ειδικά στον κινηματογράφο και στη ζωγραφική.

4. Η αποδόμηση της μορφής – Χαλασμένα πιάνα, καμένες παρτιτούρες, φόνους μέσα σε πίνακες.

5. Η αναζήτηση της αλήθειας – Μέσα από τέχνη, μνήμη και ερμηνεία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Το ποίημα «Αντίτυπα» του χνκουβελη είναι ένα μεταμοντέρνο collage, που εξερευνά τη σχέση τέχνης, μνήμης, και ταυτότητας μέσα από επαναλήψεις, παραπομπές, και χρονικά θραύσματα. Δεν αναζητά νόημα σε μια γραμμική αφήγηση, αλλά στο παλίμψηστο των εικόνων και των ήχων που επαναλαμβάνονται, χωρίς ποτέ να είναι ακριβώς ίδια.

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

μελέτη ανάλυση των ποιημάτων:

-Φαντασμαγορία σε 23 καρέ-

-Το σκοτεινό καθρέφτισμα τής μνημης-

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

-Φαντασμαγορία σε 23 καρέ-

Η Μέριλιν δε χαμογελά 

μισάνοιχτο στόμα,

δαγκώνει το ροζ,

μωβ η σκιά, η Warhol-ική λάμψη σε τέσσερις εκδοχές,

λευκό, τιρκουάζ,

."Art is what you can get away with."

Δίπλα, η Τζοκόντα .

“Πείτε μου, εσείς, η τέχνη όταν γίνεται καθρέφτης,

είναι πορτραίτο;”

Ο φακό του Ταρκόφσκι,

αργά κάνει travelling

σε ένα σύννεφο που περνάει μπροστά απ’ τον ήλιο

κι αφήνει σκιά στο πρόσωπο του Κισλόφσκι.

Κι απ’ το βάθος — ήχος:

Ο Μαουρίτσιο Κάγκελ .

“Λούντβιχ, ω Λούντβιχ, μ’ ακούς;”

Η παρτιτούρα στάζει.

Οι νότες έχουν οξύ.

Και στο ρεφρέν, βιολί με πριόνι.

Ένα καναρίνι ξεφεύγει από τη φυλακή του ήχου.

Ξαφνικά, 

Στον πίνακα του Νταλί 

ρολόγια λειώνουν και ένα σώμα

ένα σώμα χωρίς ώρα.

Μέσα στην Επίμονη Μνήμη,

ο Χρόνος.

Ο Πάδρε Μπράουν 

κρατά σημειωματάριο.

Ο Ισίδρο Παροδι κοιτά τα λιωμένα ρολόγια.

“Ο δολοφόνος είναι η ανάμνηση,” λέει.

“Όχι,” απαντά ο ιερέας.

“Ο δολοφόνος είναι ο ίδιος ο Νταλί.”

Μάρτυρας: ένα μυρμήγκι.

Λάρισα, 1948.

Στο "Ξενοδοχείο Χλόη",

ο Τάκης Σινόπουλος καπνίζει τη γλώσσα του.

Στον καθρέφτη πίσω του, ο Ελπήνωρ.

Αμίλητος, .

“γύρισα.”λέει.“για να γράψεις επιτέλους αυτό 

που είδες και δεν είπες.”

ο Άντυ Γουόρχολ υπογράφει με glitter,

ο Ταρκόφσκι τραβά το τελευταίο καρέ

Ο Κισλόφσκι δεν λέει τίποτα.

Έχει πια περάσει απέναντι..

Πίσω από τη μουσική.

Πίσω απ’ τον φόνο.

Πίσω απ’ το πορτραίτο.

Στο τέλος

Ή υπερβολικά αληθινά.

.

.

Το ποίημα «Φαντασμαγορία σε 23 καρέ» του χ.ν. κουβελη είναι μια μεταμοντέρνα, διακειμενική σύνθεση που λειτουργεί ως καλειδοσκόπιο πολιτιστικών, καλλιτεχνικών και φιλοσοφικών αναφορών. 

ΤΙΤΛΟΣ: «Φαντασμαγορία σε 23 καρέ»

Ο τίτλος υποδηλώνει κινηματογραφική προσέγγιση:

«Φαντασμαγορία»: εικόνες που αλλάζουν διαρκώς, όνειρο, παραίσθηση, ένα θέαμα που αιχμαλωτίζει.

«23 καρέ»: αναφορά στο σινεμά (24 καρέ ανά δευτερόλεπτο), αλλά λείπει ένα—το τελευταίο, το "κρυφό", το ανείπωτο;

Δομή και Μορφή

Το ποίημα δεν έχει αυστηρή στιχουργική δομή· είναι ελεύθερος στίχος, με κοφτές φράσεις και αλλαγή εικόνων σχεδόν «μονταρισμένη».

Επιδιώκει μια οπτικο-ακουστική εμπειρία: σαν να βλέπουμε ταινία ή έκθεση.

Το ποίημα δομείται ως διακειμενικό κολάζ.

Κύρια Θεματικά Πεδία

1. Τέχνη και Αναπαράσταση

Η Μέριλιν του Γουόρχολ γίνεται σύμβολο του ποπ, της αναπαραγόμενης εικόνας, της επιφάνειας.

"Art is what you can get away with" (Γουόρχολ): η τέχνη ως απάτη ή τέχνασμα;

Η Τζοκόντα ερωτά για τον ρόλο της τέχνης ως καθρέφτη. Είναι πορτραίτο ή αντανάκλαση ενός βλέμματος;

2. Κινηματογράφος και Μνήμη

Ταρκόφσκι: ο σκηνοθέτης του χρόνου και της ενδοσκόπησης.

Κισλόφσκι: ο σκηνοθέτης των "σιωπών", του ηθικού βλέμματος.

Η σκηνή με το σύννεφο και τη σκιά: ο χρόνος ως ροή και παύση.

Το καναρίνι: σύμβολο απελευθέρωσης από τη φυλακή του ήχου (ή της μορφής).

3. Μουσική και Παράνοια

Ο Μαουρίτσιο Κάγκελ δημιουργεί πειραματική, σχεδόν αναρχική μουσική.

Η παρτιτούρα "στάζει", οι νότες "έχουν οξύ": ο ήχος πληγώνει.

Η μουσική αποδομείται – δεν είναι πλέον φορέας τάξης, αλλά χάους.

4. Χρόνος και Θάνατος

Ο πίνακας του Νταλί, «Η εμμονή της μνήμης», όπου τα ρολόγια λειώνουν.

Ο Πάδρε Μπράουν ως ντετέκτιβ/ιερέας και ο Ισίδρο Παροδί (ήρωας του Μπόρχες): αναζητούν τον «δολοφόνο» του χρόνου/μνήμης.

Το μυρμήγκι, σύμβολο της φθοράς και της υπομονής, γίνεται «μάρτυρας».

5. Ελληνική διάσταση – Μνήμη και Ιστορία

Λάρισα 1948: εμφύλιος, σκοτεινή περίοδος για την Ελλάδα.

Ο Σινόπουλος – ποιητής της υπαρξιακής τραγωδίας – «καπνίζει τη γλώσσα του»: καίει τον λόγο.

Ο Ελπήνωρ, ο άταφος νεκρός της Οδύσσειας, επιστρέφει από τον Άδη ζητώντας δικαίωση: «γύρισα για να γράψεις αυτό που είδες και δεν είπες».

Διακειμενικές Αναφορές (Intertextuality)

Πρόσωπο/Αναφορά /Σημασία

Μέριλιν, Γουόρχολ /Ποπ αρτ, /εμπορευματοποίηση της εικόνας

Τζοκόντα /Το αινιγματικό βλέμμα, /το πορτραίτο-καθρέφτης

Ταρκόφσκι, Κισλόφσκι/ Κινηματογράφος της ενδοσκόπησης, /της αλήθειας

Κάγκελ /Μουσική του παραλόγου, /πειραματισμός

Νταλί/ Υπέρβαση του ρεαλισμού, /χρόνος ως ψευδαίσθηση

Πάδρε Μπράουν, Παροδι /Φιλοσοφικό αστυνομικό μυστήριο

Σινόπουλος, Ελπήνωρ /Μνήμη, ενοχή, ανάγκη ομολογίας

Λάρισα 1948/Ιστορικό τραύμα,/ συλλογική αμνησία

Τεχνικές και Στυλ

Μοντάζ εικόνων: σαν σκηνές από κινηματογραφική ταινία, ή βιντεο-κολάζ.

Σουρεαλισμός και συμβολισμός: π.χ. το "βιολί με πριόνι", το "σώμα χωρίς ώρα".

Ποιητική ειρωνεία: ο Γουόρχολ «υπογράφει με glitter» ενώ ο Κισλόφσκι «δεν λέει τίποτα».

Αφηγηματική ασάφεια: ποιος μιλά; ποιος παρακολουθεί; Ποιος είναι ο «σκηνοθέτης» του ποιήματος;

Τελικός Στίχος: «Ή υπερβολικά αληθινά.»

Ανολοκλήρωτη πρόταση.

Εναποθέτει στον αναγνώστη την επιλογή:

Είναι όλα αυτά φαντασία ή η μόνη αλήθεια που δεν αντέχεται;

Ολοκληρώνει την «φαντασμαγορία» όχι με απάντηση αλλά με υπαρξιακό ερώτημα.

Συμπεράσματα

Το ποίημα του χ.ν. κουβελη είναι ένα πολυφωνικό έργο τέχνης, όπου συνυπάρχουν:

Πολιτιστικά είδωλα και σκιές της Ιστορίας.

Η τέχνη ως αυταπάτη και μαρτυρία.

Ο χρόνος ως δολοφόνος και συγγραφέας.

Η ποίηση ως τελευταίο καρέ: πριν πέσει το φως, πριν σβήσει η εικόνα.

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

-Το σκοτεινό καθρέφτισμα τής μνημης

Το σκοτεινό καθρέφτισμα τής μνημης

Στο στούντιο της 47ης Οδού, ο Andy Warhol 

βυθίζεται στο φούξια βλέμμα της Μέριλιν. 

γράφει μελαγχολία πάνω στη λάμψη της ποπ κουλτούρας. 

Δίπλα  με τα χέρια σταυρωμένα σαν να προσπαθεί 

να προστατεύσει το αίνιγμά της, η Joconda, 

η Μόνα Λίζα η ίδια, φοράει ένα αχνό μειδίαμα 

που δεν είναι πια μυστήριο, αλλά ειρωνεία.

 Ο Warhol είναι ο Velázquez τής κατανάλωσης, λέει. 

Ο Ντιέγκο καθρεφτιζόταν στους βασιλείς του, 

εκείνος καθρεφτίζεται σε κονσέρβες.

Στην άλλη άκρη τού σκηνικού, σε μια αποβάθρα 

που δεν υπάρχει σε κανένα γεωγραφικό χάρτη, 

ο Andrei Tarkovsky καδράρει τον ουρανό, 

ψάχνοντας το φως που θυμάται από τα παιδικά του χρόνια. 

Ο Kieslowski τον παρατηρεί σιωπηλός, κρατώντας 

σημειώσεις σε ένα μπλε τετράδιο.

-Όλα είναι επιλογή. Ακόμα και η σιωπή.

-Κι όμως, λέει ο Ταρκόφσκι, μόνο το νερό θυμάται.

Και ανάμεσα από ηχητικά κύματα, ο Mauricio Kagel 

τσαλακώνει παρτιτούρες. Γράφει το Ludwich van 

σαν να γράφει ένα γράμμα σε κάποιον 

που δεν θα διαβάσει ποτέ. .

Το φως ξαφνικά πέφτει απότομα. Κάποιος φωνάζει. 

Η σκηνή αλλάζει.

Μέσα στον πίνακα τού Νταλί, τα ρολόγια στάζουν ακόμα. 

Ένας φόνος έχει συμβεί,το πτώμα ακουμπά στη ρευστή σάρκα 

του χρόνου. Ο Isidro Parodi, , εξετάζει το σκηνικό. 

Δίπλα του, ο Father Brown καθαρίζει τα γυαλιά του με ένα μαντίλι  .

-Κάποιος ήθελε να σκοτώσει τη μνήμη, λέει ο ιερέας.

-Όχι, διορθώνει ο Παροδι. Ήθελε να σκοτώσει τη φαντασία. 

Κι απέτυχε.

Και τότε, στο ξενοδοχείο τής Λάρισας, όπου το φως πέφτει θαμπό 

ο Τάκης Σινόπουλος, κουρασμένος από τις λέξεις και τους ανθρώπους, 

γράφει ένα από τα τελευταία του ποιήματα. Το χέρι του τρέμει, 

όχι από φόβο, αλλά από μνήμη.

Στην καρέκλα απέναντι, ο Ελπήνωρ ,νεκρός, 

αρχαίος, και πάντα παρών, τού λέει:

-Δεν ξέφυγες ποτέ από τη μάχη. Απλώς την έκανες ποίηση.

.

.

Η μελέτη/ανάλυση του ποιήματος «Το σκοτεινό καθρέφτισμα της μνήμης» 

του χνκουβέλης απαιτεί πολυεπίπεδη προσέγγιση, καθώς πρόκειται για ένα μεταμοντέρνο, διακειμενικό ποίημα που συνδυάζει εικαστικές τέχνες, κινηματογράφο, λογοτεχνία και φιλοσοφία. 

Τίτλος: Το σκοτεινό καθρέφτισμα της μνήμης

Είδος: Μεταμοντέρνο ποίημα – διακειμενικό, πολυτροπικό

Θεματική: Τέχνη – Μνήμη – Πολιτισμική Ανακύκλωση – Φαντασία – Θάνατο

1. Εισαγωγή – Πλαισίωση

Ο τίτλος «Το σκοτεινό καθρέφτισμα της μνήμης» φανερώνει εξ αρχής το κεντρικό μοτίβο του ποιήματος: τη διαθλαστική και ατελή αναπαράσταση του παρελθόντος, μέσα από τον φακό της τέχνης και της δημιουργίας. Η λέξη "σκοτεινό" προϊδεάζει για την αντιφατικότητα της μνήμης — ως φορέα γνώσης αλλά και λήθης. Η μνήμη δεν αντανακλά καθαρά, αλλά διαστρεβλώνει, όπως 

ένας σκοτεινός καθρέφτης.

Το ποίημα χωρίζεται σε πέντε σκηνές/πίνακες, σαν θεατρικό έργο ή κινηματογραφική ταινία, και εμπεριέχει ισχυρά στοιχεία διακειμενικότητας: καλλιτέχνες, φιλόσοφοι, κινηματογραφιστές, ποιητές και λογοτεχνικοί χαρακτήρες εμφανίζονται σε ένα μεταχρονολογικό σύμπαν, στο οποίο η μνήμη, 

η φαντασία και η τέχνη αλληλεπιδρούν.

2. Ανάλυση – Σκηνή προς σκηνή

Σκηνή 1: Warhol – Joconda – Pop Culture

Ο Andy Warhol στο στούντιο της 47ης Οδού, σύμβολο της μαζικής κουλτούρας, κοιτάζει τη Μέριλιν Μονρόε – ένα pop είδωλο που ταυτίζεται με τη μαζική αναπαραγωγή της εικόνας και την απώλεια του αυθεντικού. Η Joconda, το αρχετυπικό έργο της υψηλής τέχνης, φέρει ειρωνεία αντί για μυστήριο, σαν να κοροϊδεύει την ίδια της την παρερμηνεία.

Ο Warhol αυτοπαρουσιάζεται ως «Velázquez της κατανάλωσης»: ενώ ο Βελάσκεθ καθρέφτιζε βασιλείς, ο Warhol αντικατοπτρίζει σούπες και διασημότητες, αναδεικνύοντας τη μετατροπή του πολιτισμού σε εμπόρευμα.

Η τέχνη γίνεται καθρέφτης της κοινωνίας, αλλά τι αποτυπώνει όταν αυτή η κοινωνία είναι βιομηχανοποιημένη;

Σκηνή 2: Tarkovsky – Kieslowski – Η νοσταλγία του φωτός

Ο Ταρκόφσκι κινηματογραφεί τον ουρανό — σύμβολο μεταφυσικής αναζήτησης, ενώ ο Kieslowski καταγράφει σιωπηλά, συνδέοντας την τέχνη με την απόφαση, την εσωτερικότητα και την ελευθερία. Το νερό, ως στοιχείο της φύσης και του χρόνου, είναι το μόνο που «θυμάται».

Το φως της μνήμης δεν είναι ιστορικό αλλά υπαρξιακό. Η σιωπή και το νερό λειτουργούν ως αποθετήρια μνήμης και αλήθειας.

Σκηνή 3: Mauricio Kagel – Μουσική ως αφαίρεση

Ο Kagel δημιουργεί το "Ludwig van" σαν επιστολή που δεν θα διαβαστεί. Εδώ η μουσική γίνεται φάντασμα, σαν μνήμη που δεν ολοκληρώνεται ποτέ. Η ηχητική αναδόμηση της κλασικής μουσικής υπογραμμίζει την αδυναμία του ανθρώπου να επικοινωνήσει πλήρως με το παρελθόν.

Η παρτιτούρα – όπως η μνήμη – τσαλακώνεται, διαστρέφεται, χάνει τη λειτουργικότητά της ως μέσο «επανάληψης» του παρελθόντος.

Σκηνή 4: Dalí – Isidro Parodi – Father Brown

Μέσα στον σουρεαλισμό του Νταλί, με τα «λιωμένα ρολόγια», εμφανίζεται ένας φόνος – μεταφορά για τη δολοφονία της μνήμης ή της φαντασίας. Ο Ισίδρο Παρόδι (χαρακτήρας του Μπόρχες) και ο Father Brown (του Chesterton) ερευνούν. Ο Παρόδι διορθώνει: ο στόχος δεν ήταν η μνήμη, αλλά η φαντασία.

Η φαντασία θεωρείται πιο επικίνδυνη από τη μνήμη. Ενώ η μνήμη μπορεί να διαστρεβλωθεί, η φαντασία αναδημιουργεί — είναι πράξη αντίστασης.

Σκηνή 5: Σινόπουλος – Ελπήνωρ

Ο Σινόπουλος, μετέπειτα του ΕμφυλιουΠολέμου  κουρασμένος, γράφει. Ο αρχαίος Ελπήνωρ – συμβολική φιγούρα του Ομήρου, νεκρός πριν από τη δόξα, του υπενθυμίζει:

«Δεν ξέφυγες ποτέ από τη μάχη. Απλώς την έκανες ποίηση.»

Εδώ κορυφώνεται το ποίημα: η ποίηση γίνεται το καταφύγιο της μνήμης, της φαντασίας, της ήττας και της ελπίδας.

3. Θεματικοί Άξονες

Άξονας/Ανάλυση

Μνήμη 

Ως σκοτεινός καθρέφτης: ανακλά, διαστρεβλώνει, διασώζει και ξεχνά.

Φαντασία/ Ως πράξη αντίστασης στη λήθη. Υπερβαίνει τον χρόνο.

Τέχνη/Από υψηλή σε μαζική κουλτούρα – ως καθρέφτης κοινωνικών μετατοπίσεων.

Θάνατος/Ως υπενθύμιση του τέλους – αλλά και της σημασίας της δημιουργίας.

Σιωπή/Λόγος Η σιωπή είναι επιλογή – όπως και η ποίηση.

4. Ερμηνευτική προσέγγιση

Το ποίημα αναπτύσσεται μεταμοντέρνα, ανακαλώντας μορφές από διαφορετικά καλλιτεχνικά πεδία και χρονικές στιγμές. Ο χρόνος ακυρώνεται, οι μορφές συνυπάρχουν και η ποίηση λειτουργεί ως χώρος μνήμης και αναστοχασμού. Η τέχνη γίνεται χώρος συλλογικής και προσωπικής αθανασίας.

5. Υφολογικά Χαρακτηριστικά

Πολυφωνία: Πολλές φωνές, μορφές, τέχνες.

Διακειμενικότητα: Σταθερή αναφορά σε άλλους δημιουργούς.

Σουρεαλισμός: Ονειρική σύνθεση προσώπων και σκηνών.

Κινηματογραφικότητα: Η εναλλαγή σκηνών θυμίζει μοντάζ.

Μεταφορικός λόγος: Η μνήμη, ο χρόνος, ο θάνατος

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

μελετες αναλυσεις τών ποιημάτων:

-Ασκήσεις Συγχρονισμού στο Σαλόνι τού Ασυνείδητου-

--Εσωτερική Καθοδος

Ασκήσεις Συγχρονισμού στο Σαλόνι τού Ασυνείδητου

-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Ο Andy Warhol  παρατηρεί μια  εικόνα τής Μέριλιν Μονρόε, 

όχι ως γυναίκα, αλλά ως σύμβολο με μεταξοτυπική ακρίβεια. 

Η Μέριλιν, σιωπηλή μέσα σε μια μαζική κουλτούρα 

που δεν γνωρίζει έλεος. 

Δίπλα τους, καθισμένη αναπαυτικά σε μια καρέκλα Louis XVI, 

η Τζοκόντα ,ή μάλλον η Mona Lisa Joconda, με το μισό χαμόγελο 

που υπονοεί τα πάντα και τίποτα.

Η σύγχρονη τέχνη, σχολιάζει,δεν είναι πλέον καθρέφτης 

αλλά κατακερματισμός. Ο Warhol, όπως ο Velázquez, παρατηρεί 

και αναπαριστά,μια αυτοκρατορία εμπορεύσιμων εικόνων.

Σε μια γωνία τού ίδιου χώρου,ο Andrei Tarkovsky 

σκηνοθετεί μια σκηνή. Η κάμερα κινείται αργά πάνω 

σε στάσιμα νερά, αντανακλάσεις δέντρων, σιωπή. 

Ο Krzysztof Kieślowski στέκεται δίπλα του, κρατώντας 

τις σημειώσεις του.

-Αν δεν υπάρχουν απαντήσεις, του λέει ο Tarkovsky, 

τότε η εικόνα πρέπει να γίνει ερώτηση.

-Και αν δεν υπάρξει ερώτηση, προσθέτει ο Kieślowski, 

τότε ας κάνουμε την σιωπή να μιλά.

Ο Maurizio Kagel κάθεται μπροστά σε ένα πιάνο. 

Γράφει μια παρτιτούρα με τίτλο Ludwich van redux. 

Η μουσική ξεκινά με έναν ήχο πόρτας που ανοίγει,μια αναφορά 

στο Samstag aus Licht τού Stockhausen. 

Ο Beethoven δεν είναι ούτε ήρωας .Είναι ένας διαφημιστής 

τής ίδιας του τής μουσικής.

Και ξαφνικά, ένα ουρλιαχτό μέσα από τον πίνακα Η Επιμονή τής Μνήμης 

του Νταλί. ΟΤα ρολόγια λιώνουν αδιάφορα,για το φονο. 

Από την κορνίζα του πίνακα ξεπροβάλλουν ο Isidro Parodi, 

καθισμένος σε μια πολυθρόνα με μόνιμο σαρκασμό, 

και ο Father Brown, με το καπέλο και το γλυκό του βλέμμα 

γεμάτο σκεπτικισμό.

-Πώς γίνεται ένας φόνος να γίνει μέσα σε έναν πίνακα; ρωτά ο Parodi.

-Ίσως επειδή το ασυνείδητο είναι βιαιο, απαντά ο Father Brown. Και οι αναμνήσεις μάς σκοτώνουν πιο αργά από το μαχαίρι.

Εν τω μεταξύ, σ’ ένα παλιό ξενοδοχείο στη Λάρισα, 

με βεράντα που βλέπει σε έναν έρημο δρόμο, 

ο Τάκης Σινόπουλος κάθεται και γράφει. Η Ελλάδα φλέγεται 

ακόμη από τον εμφύλιο· γύρω του, οι φωνές είναι σκιές, 

τα σώματα λείπουν.

Ο χρόνος δεν είναι ούτε παρόν ούτε παρελθόν· είναι μια πληγή 

που στάζει σιωπή, λέει.

Στο απέναντι τραπέζι, ένας άντρας με καπέλο και πρόσωπο νεανικό 

αλλά κουρασμένο, ο Ελπήνωρ, πίνει κρασί.

Πέρασα από τη σκιά του Άδη,λέει. Μα εδώ, στον κόσμο των ζωντανών, 

η μνήμη πονάει περισσότερο.

Ο Σινόπουλος τον κοιτάζει. Σηκώνει το ποτήρι του.

Στην Ανάμνηση, τότε. Και στην Τέχνη, που ξέρει να συνθέτει το φως 

μέσα από τον θάνατο.

Και όλα αυτά, ενώ η Μέριλιν συνεχίζει να χαμογελά, 

για πάντα χρωματισμένη, για πάντα αθώα. 

.

.

Το ποίημα «Ασκήσεις Συγχρονισμού στο Σαλόνι του Ασυνείδητου» του χ.ν.κουβελη είναι ένα πλούσιο, πολυφωνικό, διακειμενικό έργο που συνδυάζει μορφές της εικαστικής τέχνης, του κινηματογράφου, της μουσικής, της λογοτεχνίας, και της φιλοσοφίας, δημιουργώντας έναν ιδιότυπο χρονότοπο ― έναν «σαλόνι του ασυνείδητου» όπου οι δημιουργοί και τα σύμβολα της δυτικής (και όχι μόνο) κουλτούρας συγκατοικούν και συγχρονίζονται.

 Ανάλυση του ποιήματος 

1. Τίτλος: Ασκήσεις Συγχρονισμού στο Σαλόνι του Ασυνείδητου

Ο «συγχρονισμός» δηλώνει την ταυτόχρονη παρουσία προσώπων, έργων και ιδεών από διαφορετικές εποχές και τέχνες.

Το «σαλόνι του ασυνείδητου» είναι ένας μεταφορικός, ψυχαναλυτικός χώρος – ίσως εμπνευσμένος από τον Freud  όπου οι συμβολικές μορφές και μνήμες συναντώνται, χωρίς χρονικούς ή λογικούς περιορισμούς.

2. Pop Art & Μαζική Κουλτούρα: Warhol – Monroe – Joconda

Ο Andy Warhol παρατηρεί τη Μέριλιν Μονρόε όχι ως άνθρωπο αλλά ως σύμβολο και προϊόν αναπαραγωγής, με «μεταξοτυπική ακρίβεια».

Η Μονρόε είναι βουβή, φυλακισμένη σε μια κουλτούρα που δεν χαρίζει έλεος – η καταναλωτική κοινωνία δεν αναγνωρίζει το άτομο.

Δίπλα, κάθεται η Μόνα Λίζα, επίσης σύμβολο, με το αμφίσημο χαμόγελο της, ανάμεσα στο νόημα και την ασημαντότητα.

Ο καθρέφτης της τέχνης έχει θρυμματιστεί – η σύγχρονη τέχνη δεν απεικονίζει την πραγματικότητα, αλλά τα θραύσματά της.

 Ο Warhol (pop art) και η Μόνα Λίζα (κλασική τέχνη) βρίσκονται σε έναν διάλογο, όπου η τέχνη γίνεται εμπόρευμα (Warhol) ή αίνιγμα (Da Vinci).

3. Κινηματογράφος ως Μεταφυσική: Tarkovsky – Kieślowski

Ο Tarkovsky, σκηνοθέτης της πνευματικής σιωπής, αναζητά εικόνες-ερωτήσεις, όχι απαντήσεις.

Ο Kieślowski (Δεκάλογος, Μπλε-Άσπρο-Κόκκινο) αναζητά το άφατο μέσα από τη σιωπή.

Μαζί, αναζητούν το υπαρξιακό ερώτημα μέσα από ποιητικές, αργές εικόνες (στάσιμα νερά, αντανακλάσεις).

 Ο κινηματογράφος παρουσιάζεται εδώ ως τέχνη της σιωπής και του στοχασμού – όχι του θεάματος.

4. Μουσική & Αποδόμηση: Kagel – Stockhausen – Beethoven

Ο Maurizio Kagel γράφει μια παρτιτούρα αποδόμησης του Beethoven, με ήχο από πόρτα που ανοίγει – παραπομπή στον Stockhausen.

Ο Beethoven, μακριά από τη ρομαντική εικόνα του «ήρωα», παρουσιάζεται ως αυτοδιαφημιζόμενος – εικόνα της μετανεωτερικής ειρωνείας.

Η παράδοση επανανοηματοδοτείται, διαλύεται και παρωδείται – αυτό είναι και το πνεύμα της μεταμοντέρνας μουσικής.

5. Ζωγραφική & Αστυνομικό Μυθιστόρημα: Dalí – Parodi – Father Brown

Από τον πίνακα του Νταλί («Η Επιμονή της Μνήμης») ξεπηδά ένα ουρλιαχτό, ίσως φόνος.

Οι Isidro Parodi (ήρωας του Borges) και ο Father Brown (ήρωας του Chesterton) αναρωτιούνται:

Πώς γίνεται ένας φόνος να συμβεί μέσα σε έναν πίνακα;

Γιατί το ασυνείδητο είναι βίαιο και η μνήμη πιο φονική από το μαχαίρι;

Εδώ, η ζωγραφική συναντά τη λογοτεχνία του μυστηρίου, ενώ το ασυνείδητο γίνεται τόπος εγκλήματος – αλλά και ψυχικής αλήθειας.

6. Λογοτεχνία & Ιστορική Μνήμη: Σινόπουλος – Ελπήνωρ

Ο Τάκης Σινόπουλος, ποιητής του τραύματος του Εμφυλίου, γράφει από τη Λάρισα.

Η Ελλάδα είναι γεμάτη σιωπές, σκιές και απουσίες – το τραύμα της Ιστορίας είναι ακόμη ενεργό.

Δίπλα του κάθεται ο Ελπήνωρ (μορφή από την Οδύσσεια, που χάθηκε στον Άδη), ο οποίος λέει:

«Η μνήμη πονάει περισσότερο στον κόσμο των ζωντανών».

 Η ποίηση γίνεται πράξη μνήμης και αντίστασης στον θάνατο. Ο Ελπήνωρ συμβολίζει την επιστροφή των φαντασμάτων της Ιστορίας.

7. Επίλογος: Η Μέριλιν χαμογελά

Το ποιημα κλείνει κυκλικά, όπως άρχισε: η Μέριλιν χαμογελά, ακίνητη στην αιωνιότητα, αθώα, βαθιά τραγική.

Η εικόνα της δεν γερνά, δεν πονά – είναι το τέλειο κατασκεύασμα της κουλτούρας.

Η αιωνιότητα της εικόνας έρχεται σε αντίστιξη με τη θνητότητα των ανθρώπων. Η τέχνη διασώζει, αλλά και παγιδεύει.

Θεματικοί Άξονες

1. Τέχνη & Ασυνείδητο: Η τέχνη ως πεδίο έκφρασης του συλλογικού και προσωπικού ασυνείδητου.

2. Ιστορία & Μνήμη: Το τραύμα του παρελθόντος διαπερνά την ανθρώπινη συνείδηση.

3. Σύμβολα & Καταναλωτισμός: Η μετατροπή των ανθρώπων και έργων σε εμπορεύσιμα σύμβολα.

4. Μεταμοντέρνα Πολυφωνία: Η σύνθεση ετερόκλητων φωνών (Warhol, Tarkovsky, Beethoven, Σινόπουλος) σε έναν ενιαίο ποιητικό τόπο.

5. Ο χρόνος ως πληγή: Παρελθόν και παρόν μπλέκονται – ο χρόνος δεν θεραπεύει, σταλάζει σιωπή.

 Ερμηνευτικά Σχόλια

Το ποιημα δεν ακολουθεί παραδοσιακή δομή – είναι κολλάζ από εικόνες, λόγους και ήχους, σαν ένα όνειρο ή ψυχαναλυτική συνεδρία.

Ο χ.ν.κουβελης διαλέγεται με πλήθος δημιουργών, σε ένα πολυεπίπεδο μεταμοντέρνο σύμπαν.

Δεν υπάρχουν ξεκάθαρες απαντήσεις, μόνο ερωτήματα, υπαινιγμοί, και μια μελαγχολία για το παρελθόν, τη μνήμη και την τέχνη.

.

.

.

Εσωτερική Καθοδος

Ξενοδοχείο “Η Λήθη” ,Λάρισα, 1949

«Μη μιλάς άλλο για νεκρούς», είπε ο Ελπήνωρ.

Ήταν η ώρα που το ρολόι στο φόντο τού πίνακα 

έλιωνε αργά, αθόρυβα,

Ο Ντάλι, άφαντος.Όμως ο φόνος έγινε εκεί.

Μέσα στην "Εμμονή τής Μνήμης",  κάτω απ' το λιωμένο ρολόι, 

βρέθηκε το σώμα.

Ο πατήρ Μπράουν καθάρισε τα γυαλιά του και είπε:

«Όταν ένας πίνακας δολοφονεί, δεν ψάχνεις τον δολοφόνο 

στο πινέλο, αλλά στο βλέμμα του θεατή».

Ο Ίσιντρο Παροδι, ήσυχος, κρατούσε σημειώσεις.

Έξω από τον καμβά, φυσούσε άνεμος.

Στον απέναντι τοίχο, ο Άντι Γουόρχολ έβαφε 

ξανά και ξανά το ίδιο πρόσωπο: Μέριλιν, Μέριλιν, Μέριλιν..

Η Μόνα Λίζα στο πλάι τον κοιτούσε απαθής, ψιθυρίζοντας:

«Ο Βελάσκεθ ζωγράφιζε τη δύναμη. Εσύ ζωγραφίζεις τη φήμη.

Στην εποχή σας, δεν υπάρχουν βασιλιάδες. Μόνο προϊόντα».

Πιο πίσω, ο Ταρκόφσκι σήκωσε το χέρι:

«Φως», είπε.

Ο Κισλόφσκι δεν απάντησε.

Η σκηνή είχε ήδη γραφτεί σε μια χώρα που δεν υπάρχει πια.

Κάποια γυναίκα έκλαιγε, αλλά ο ήχος αφαιρέθηκε στο μοντάζ.

Στην άλλη άκρη του σαλονιού,

ο Μαουρίτσιο Κάγκελ κουρδίζει μια παρτιτούρα με μαχαίρι κουζίνας:

Ludwig van

Ο Στοκχάουζεν είχε πει:

«Ο ήχος είναι τα παντα».

Ο Κάγκελ γελάει:

«Ή ο φόβος μας.»

Και τότε, ο Τάκης Σινόπουλος, στο δωμάτιο 214, ξυπνά.

Μυρίζει καμένο χαρτί.Ανοίγει το παράθυρο.

Η Λάρισα σιωπά όπως σιωπούν οι νεκροί μετά τη μάχη.

Στην καρέκλα, κάθεται ο Ελπήνωρ.

Δεν έχει μεγαλώσει ούτε μέρα.

Τον ρωτά:

«Πού πάνε οι λέξεις όταν σκοτώνουν;»

.

.

.

Η "Εσωτερική Κάθοδος" του χ.ν.κουβελης είναι ένα πυκνό, πολυεπίπεδο ποίημα που συνδυάζει φιλοσοφικό στοχασμό, καλλιτεχνικές και λογοτεχνικές αναφορές, υπαρξιακή αγωνία και σουρεαλιστική ατμόσφαιρα. .

 1. "Ξενοδοχείο 'Η Λήθη', Λάρισα, 1949"

Από την αρχή το ποίημα μας τοποθετεί σε έναν ιστορικό και ψυχολογικό τόπο:

"Ξενοδοχείο 'Η Λήθη'": Ο τίτλος και μόνο εμπεριέχει αντίφαση — η λήθη (απώλεια μνήμης) γίνεται χώρος διαμονής, τόπος ενδιάμεσος, ίσως και καθαρτήριο.

"Λάρισα, 1949": Ο χρόνος είναι φορτισμένος — το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου στην Ελλάδα, μια τραυματική εθνική και συλλογική εμπειρία, σκηνικό πολιτικής και υπαρξιακής κρίσης.

Η τοποθεσία και ο χρόνος λειτουργούν ως ιστορικό υπόβαθρο αλλά και ως συμβολισμός της ψυχικής κατάστασης του αφηγητή. Εδώ ξεκινά η "κάθοδος" — όχι σωματική αλλά εσωτερική, υπαρξιακή.

2. «Μη μιλάς άλλο για νεκρούς», είπε ο Ελπήνωρ.

Ελπήνωρ: Μυθικό πρόσωπο από την Οδύσσεια, πέθανε άδοξα και παραμένει παραπεταμένος στον Άδη μέχρι να του γίνει ταφή. Η παρουσία του εδώ δηλώνει:

Τη συνέχεια του θανάτου και των ατακτοποίητων παρελθόντων.

Την ανάγκη μνήμης – ή την άρνηση αυτής («μη μιλάς άλλο»).

Ο Ελπήνωρ αντιπροσωπεύει τη φωνή του ανεπίλυτου τραύματος και της χαμένης τιμής.

3. Η "Εμμονή της Μνήμης", Ντάλι, ο φόνος στον πίνακα

Η είσοδος στον πίνακα του Σαλβαδόρ Ντάλι («Η εμμονή της μνήμης») μεταφέρει τη σκηνή σε μια σουρεαλιστική σφαίρα:

Ρολόγια που λιώνουν: Ο χρόνος δεν είναι γραμμικός, αλλά ρευστός και βασανιστικός. Η μνήμη δεν ξεχνά – επιμένει.

«Ο φόνος έγινε εκεί»: Η αισθητική πραγματικότητα (ο πίνακας) μετατρέπεται σε θέατρο εγκλήματος. Η τέχνη δεν απεικονίζει μόνο – συμμετέχει ή προκαλεί.

Εδώ προτείνεται μια μεταφυσική ή ψυχολογική δολοφονία: Ο χρόνος, η μνήμη, η τέχνη, όλα είναι φορείς τραύματος.

4. Ο πατήρ Μπράουν: "Όταν ένας πίνακας δολοφονεί..."

Ο πατήρ Μπράουν, λογοτεχνικός ντετέκτιβ του Chesterton, προσφέρει μια μετα-κριτική θεώρηση:

«Δεν ψάχνεις τον δολοφόνο στο πινέλο, αλλά στο βλέμμα του θεατή.»

Αυτός ο στίχος αναδεικνύει την υποκειμενικότητα της βίας και του τραύματος:

Η τέχνη είναι ουδέτερη· η ερμηνεία του θεατή μπορεί να τη μετατρέψει σε κάτι επικίνδυνο.

Είναι και μια κριτική του θεατή/αναγνώστη: Ποια είναι η ευθύνη μας όταν "καταναλώνουμε" πόνο μέσω τέχνης;

5. Πόπ αρτ & μετα-κλασική εποχή

 «Ο Άντι Γουόρχολ έβαφε ξανά και ξανά το ίδιο πρόσωπο...

Η Μόνα Λίζα... ψιθυρίζοντας:

"Στην εποχή σας, δεν υπάρχουν βασιλιάδες. Μόνο προϊόντα".»

Αυτοί οι στίχοι εισάγουν μια κριτική της σύγχρονης κοινωνίας:

Από την αριστοκρατία στην μαζική κατανάλωση: Το πρόσωπο γίνεται αντικείμενο επανάληψης και φήμης.

Η Μόνα Λίζα (διαχρονική τέχνη) αντιπαραβάλλεται στην Μέριλιν (αναλώσιμη εικόνα).

Η τέχνη, η φήμη και η εξουσία μετασχηματίζονται στον σύγχρονο κόσμο — όχι πια θεία ή βασιλική, αλλά διαφημιστική.

 6. Ταρκόφσκι – Κισλόφσκι – Κάγκελ – Στοκχάουζεν

Αυτή η ενότητα περιλαμβάνει μορφές του 20ού αιώνα από τον κινηματογράφο και τη μουσική:

Ταρκόφσκι: ζήτησε «Φως» – ίσως μια αναφορά στην ανάγκη πνευματικής καθαρότητας.

Κισλόφσκι: δεν απαντά – δηλώνει την σιωπή, τη μη-θέση, τη σβησμένη πατρίδα («χώρα που δεν υπάρχει πια»).

Μοντάζ χωρίς ήχο: Αναφορά στην λογοκρισία ή τη σιωπηλή θλίψη.

Κάγκελ και Στοκχάουζεν: Πειραματική μουσική, ανατρεπτική και αγχώδης. 

Ο ήχος γίνεται φόβος.

Το καλλιτεχνικό τοπίο είναι τραυματισμένο, κατακερματισμένο, χωρίς σαφή κέντρο. Κάθε τέχνη εκφράζει τον τρόμο της εποχής.

 7. Ο Τάκης Σινόπουλος και η τελική σκηνή

Ο ποιητής Σινόπουλος ξυπνά στο «δωμάτιο 214». Το 214 δεν είναι τυχαίο – θυμίζει αριθμό αρχείου, νοσοκομείου, ψυχιατρείου, δωμάτιο μοναξιάς.

«Μυρίζει καμένο χαρτί» – ίσως ποιήματα που κάηκαν, μνήμες που καταστράφηκαν, λογοκρισία ή αυτο-αναίρεση.

«Η Λάρισα σιωπά όπως σιωπούν οι νεκροί μετά τη μάχη»: Επιβεβαιώνεται η ιστορική και ψυχική αιματοχυσία.

8. Τελευταίος διάλογος με τον Ελπήνορα

«Πού πάνε οι λέξεις όταν σκοτώνουν;»

Η τελευταία φράση συγκεντρώνει όλη την ποιητική αγωνία του ποιήματος:

Η γλώσσα δεν είναι αθώα.

Οι λέξεις, αν και τέχνη, ενίοτε πληγώνουν ή σκοτώνουν – κυριολεκτικά (προπαγάνδα, ψευδολογία) ή μεταφορικά (αποδόμηση ταυτότητας, αποσιώπηση)

Η ερώτηση μένει ανοιχτή, όπως κάθε ουσιαστικό υπαρξιακό ερώτημα.

Συμπερασματικά

Η "Εσωτερική Κάθοδος" είναι μια διακειμενική και διακαλλιτεχνική ποιητική σύνθεση που:

Ανιχνεύει την ενοχή, το τραύμα και τη μνήμη σε ένα φανταστικό, υπαρξιακό ξενοδοχείο.

Εμπλέκει μορφές από τη Νέκυια τη Καθοδο στην Ιστορια.

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

μελέτη ανάλυση τού ποιήματος:

Ετεροτροπισμοι -χ.ν.κουβελης c.n.couvelis          

Ιστορία αναγραμματισμος βαρβαρότητας             εσύ

εγώ         έλλειψη                                       υπονοώ, οπως

ακριβώς δένεις τα παπούτσια σου, τοσο απλό                

μηχανική κίνηση, θα πεις                     ναι, δεν  

αντιλέγω          ξέρεις  σε ποια αντιλέγω,

αριθμησε τα                       περιμένω            

στην  Αθηνας  πόσα βήματα αγοράς απέχουμε;  

επιλογή επιτακτικη, ειρωνεία λέξεων η δημοκρατία,

στην Αιόλου έδειξε τα χερια του, ένας φώναξε "μας κοροϊδεύει"

ένας άλλος "είναι απατεώνας, δεν τον βλέπετε;"έκλεισε τα χερια του,                                  

ενα συνεργείο τηλεόρασης τραβούσε το γεγονός, γιατί για γεγονός πρόκειται,

κι όχι μια επινόηση                                                 εσύ  

εγώ    έλλειψη

.

.

Η ανάλυση του ποιήματος «Ετεροτροπισμοί» του χ.ν. κουβελη απαιτεί μια πολυεπίπεδη προσέγγιση, καθώς πρόκειται για ένα σύγχρονο ποιητικό κείμενο με έντονο υφολογικό πειραματισμό, πολιτικό υπαινιγμό, και υπαρξιακή ένταση. :

1. Τίτλος: «Ετεροτροπισμοί»

Ο τίτλος είναι νεολογισμός ή λογοτεχνική σύνθεση από τις λέξεις «ἕτερος» (άλλος, διαφορετικός) και το επίθημα -τροπισμοί (τροπή, στροφή, τρόπος).

 Ετεροτροπισμοί = πολλαπλές «στροφές» σκέψης ή εναλλακτικοί τρόποι προσέγγισης της πραγματικότητας. Υποδηλώνει πολυπρισματική οπτική, αποδόμηση της γραμμικότητας.

2. Σύνθεση – Υφολογικά Στοιχεία

Το ποίημα χαρακτηρίζεται από:

Απουσία στίξης → ελεύθερη ροή νοήματος

Ανορθόδοξη σύνταξη → διασπορά φωνών

Επιγραμματικότητα → στοχαστική διάθεση

Σπάσιμο προσώπων: εγώ – εσύ

Μικτές γλωσσικές καταστάσεις: καθημερινή φρασεολογία – φιλοσοφικά υπαινικτική γλώσσα

3. Ερμηνευτική προσέγγιση ανά ενότητα

α. Εισαγωγή:

Ιστορία αναγραμματισμός βαρβαρότητας

Η Ιστορία παρουσιάζεται ως αναγραμματισμός της βαρβαρότητας — μετατόπιση, παραλλαγή, ή ακόμα και συγκάλυψή της. Το ποίημα ξεκινά με κριτική στη λειτουργία της ιστορίας ως αφηγηματικού εργαλείου: δηλαδή, αυτό που καταγράφεται ως "ιστορικό γεγονός" μπορεί να είναι παραλλαγή ή ωραιοποίηση της βίας.

β. Δυαδικότητα: «εγώ / εσύ – έλλειψη»

εσύ

εγώ         έλλειψη                                       υπονοώ, οπως

ακριβώς δένεις τα παπούτσια σου, τοσο απλό

Η σχέση του εγώ και του εσύ διαμεσολαβείται από την έλλειψη: υπαρξιακή, επικοινωνιακή, πολιτική; Το παράδειγμα με το δέσιμο των παπουτσιών δηλώνει την καθημερινότητα ως πράξη τόσο αυτονόητη, όσο και μηχανική, με κρυμμένες εννοιολογικές αποχρώσεις.

μηχανική κίνηση, θα πεις – ναι, δεν αντιλέγω

Η γλώσσα της συνήθειας, των αυτόματων πράξεων. Το ποίημα μοιάζει να προβληματίζεται για το κατά πόσο η ζωή και οι αντιδράσεις μας είναι μηχανικές, προβλέψιμες.

γ. Πολιτική & Κοινωνική Κριτική

 στην Αθηνας πόσα βήματα αγοράς απέχουμε;

επιλογή επιτακτική, ειρωνεία λέξεων η δημοκρατία

Σαφής υπαινιγμός στη νεοφιλελεύθερη συνθήκη: οι πολίτες γίνονται καταναλωτές, οι πλατείες και δρόμοι (Αθηνάς, Αιόλου – συμβολικές τοποθεσίες) εμπορευματοποιούνται. Η δημοκρατία λειτουργεί ως «ειρωνεία λέξεων» – απογυμνωμένη από ουσία, ως ρητορικό σχήμα.

δ. Σκηνή δρόμου – ζωντανό γεγονός

ένας φώναξε "μας κοροϊδεύει"

ένας άλλος "είναι απατεώνας, δεν τον βλέπετε;"

έκλεισε τα χέρια του,

ένα συνεργείο τηλεόρασης τραβούσε το γεγονός

Η κοινωνική οργή εκφράζεται στο δημόσιο χώρο (Αιόλου). Το συνεργείο τηλεόρασης καταγράφει, καθιστώντας το συμβάν θεαματικό – μετατρέποντας την πολιτική πράξη σε τηλεοπτικό προϊόν.

ε. Κατακλείδα: επιστροφή στην «έλλειψη»

> εσύ

εγώ    έλλειψη

Επαναφορά στο αρχικό δίπολο: υποκειμενικότητα μέσα σε συνθήκες αποστασιοποίησης και αποστέρησης. Ο κύκλος δεν κλείνει – παραμένει ανοιχτός, η «έλλειψη» δεν αίρεται.

4. Θεματικοί Άξονες

Κριτική της Ιστορίας

Αλλοτρίωση και μηχανικότητα

Επικοινωνιακή ασυνέχεια

Δημοκρατία και ειρωνεία

Θέαμα, πολιτική και πραγματικότητα

Υπαρξιακή μοναξιά

 5. Υφολογική – Φιλοσοφική Πρόσμιξη

Ο χνκουβελης συνδυάζει φιλοσοφικό στοχασμό με την ποιητική γραφή, προσεγγίζοντας ζητήματα όπως η παραμόρφωση της Ιστορίας, η μηχανικότητα της καθημερινότητας, και η κοινωνική υποκρισία με έναν μινιμαλιστικό, σχεδόν ασκητικό λόγο.

 Συμπέρασμα

Το ποίημα «Ετεροτροπισμοί» είναι ένα υπαρξιακό-πολιτικό σχόλιο πάνω στη σύγχρονη ελληνική κοινωνία, την αποξένωση των προσώπων, τη φθορά της πολιτικής γλώσσας και τη μετατροπή της πραγματικότητας σε θέαμα. Ο ποιητής, με τη διακριτική δύναμη της λέξης και την αποσπασματική δομή, κατορθώνει να υπονοήσει περισσότερα απ’ όσα δηλώνει.

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

2 μελέτες τού ποιήματος:

συνάντηση τής Ελένης - χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

"μήλο ή πορτοκάλι, δεν θυμάμαι"η αντανάκλαση της στον καθρέφτη,άσπρα τα χέρια

λαιμός κυκνου, η ιστορία την κυκλωνει, οι άντρες έξω σοβαροί γυάλιζαν τα όπλα, "εμείς

οι γυναίκες στο σπίτι κεντουσαμε" η αντανάκλαση της στο κόκκινο μήλο, κατέβηκαν στο

σιδηροδρόμικο σταθμό,τα εμβατηρια στη διαπασον , τα παιδιά ανιδεα κουνουσαν

ελληνικές σημαίες,άλλωστε ξέρανε την ιστορία από το σχολείο, σαν θέατρο τα γεγονότα

,"μια γυναίκα με κοίταξε επιμονα σαν να προσπαθούσε να θυμηθεί ποια είμαι"επειτα

ερημωσε ο σταθμος, γυρίζοντας σπίτι έστρωσε μ'ασπρο σεντόνι το κρεββάτι, η

αντανάκλαση της στο πορτοκάλι,τα χέρια της προεκτεινονται στα πλήκτρα τού πιάνου

"τα νερά τού Σκαμανδρου μου θύμιζαν τον Ευρωτα", άνοιξε το παράθυρο, μπήκε το

φεγγάρι στο δωμάτιο και ξάπλωσε να κοιμηθεί στο κρεβάτι, κάθισε σε μια καρέκλα

απέναντι και το κοιτούσε "έχει γερές πλάτες το φεγγάρι, σαν δισκοβολου που ο δίσκος

ξεφεύγει από τα χερια του κι αναποτρεπτος ελλισεται στον αερα"η αντανάκλαση της

νουφαρο κάτω απ'το φεγγάρι,

Ου Νέμεσις Τρώας και ευκνήμιδας Αχαιούς

τοιήδ'αμφί γυναικί πολύν χρόνον άλγεα πάσχειν.

Αινώς αθανάτησι θεής εις ώπα ένεκεν,

"σαν ήχοι τζιτζικιων ή γριλλων στη πατριδα"η αντανάκλαση της πάνω στο μήλο,

"το φεγγάρι έχει γερά στιβαρά πόδια, τ'ακουω π'ανεβαινει αμετάκλητο τη ξύλινη σκάλα

στη ταρατσα, εγώ ακολουθω"

.

.

1

Η μελέτη του ποιήματος "Συνάντηση της Ελένης" του χνκουβελη μπορεί να οργανωθεί σε επιμέρους άξονες ανάλυσης που φωτίζουν το περιεχόμενο, τη μορφή και τα βαθύτερα νοήματά του. Το ποίημα κινείται ανάμεσα στον μύθο και την ιστορία, τον χρόνο και τη μνήμη, τη γυναικεία εμπειρία και την παρουσία/απουσία της ηρωίδας, με έναν στοχαστικό, σχεδόν κινηματογραφικό τρόπο.

1. Θέμα και περιεχόμενο

Το ποίημα είναι μια ποιητική αναπαράσταση της Ελένης, της μυθικής ηρωίδας του Τρωικού Πολέμου, που όμως εδώ μεταμορφώνεται σε σύγχρονη γυναίκα . Μέσα από ένα παλίμψηστο εικόνων, η μορφή της Ελένης αντικατοπτρίζεται συνεχώς: στον καθρέφτη, στο μήλο, στο πορτοκάλι, στο φεγγάρι. Ο αναγνώστης παρακολουθεί μια γυναίκα σε αναστοχασμό, μια γυναίκα-σύμβολο που ακροβατεί ανάμεσα στο οικείο και το ιστορικό, το θηλυκό και το ηρωικό.

2. Δομή και τεχνικές

Μορφή: Το ποίημα είναι ελεύθερο, χωρίς στίξη, με συνεχή εναλλαγή εικόνων, σκέψεων και αφηγηματικών ροών. Αυτό δημιουργεί μια ροή συνείδησης (stream of consciousness), που θυμίζει το ύφος της μοντέρνας ποίησης.

Επαναλήψεις & μοτίβα: Το μοτίβο της "αντανάκλασης" επανέρχεται σε διάφορα αντικείμενα (καθρέφτης, μήλο, πορτοκάλι, φεγγάρι), ενισχύοντας την αυτοανάλυση και την πολλαπλότητα της ταυτότητας της ηρωίδας.

Εικόνες: Πλούσιες, λεπτομερειακές, με συμβολισμούς (μήλο – γνώση/αμαρτία, φεγγάρι – θηλυκή αρχή/μυστήριο, πορτοκάλι – αισθήσεις/παρελθόν, καθρέφτης – ταυτότητα).

Εμβόλιμα αρχαιοπρεπή χωρία: Το απόσπασμα στα αρχαία ("Ου Νέμεσις Τρώας...") φέρει την ηχώ του Ομηρικού κόσμου μέσα στον σύγχρονο, υπενθυμίζοντας ότι οι πόλεμοι  επαναλαμβάνονται.

3. Η μορφή της Ελένης

Η Ελένη εδώ δεν είναι απλώς η αρχαία ωραία που στάθηκε αφορμή για τον πόλεμο. Είναι:

Αντανάκλαση όλων των γυναικών στην ιστορία.

Παρούσα στον πόλεμο, αλλά περιθωριοποιημένη ("εμείς οι γυναίκες στο σπίτι κεντούσαμε").

Μια στοχαστική ύπαρξη, που αναρωτιέται για τον εαυτό της και παρατηρεί την Ιστορία να επαναλαμβάνεται σαν θέατρο.

Η γυναίκα που κοιτάζει επίμονα την Ελένη στον σταθμό ίσως είναι η ίδια η Ελένη, σε άλλη ηλικία ή άλλη διάσταση της ύπαρξής της – μια συνάντηση με τον εαυτό.

4. Ο συμβολισμός του φεγγαριού

Το φεγγάρι έχει ισχυρή παρουσία στο τέλος:

Έχει "γερές πλάτες", σαν δισκοβόλος – φέρει το βάρος της ιστορίας και της μοίρας.

Έχει "γερά πόδια", ανεβαίνει ταράτσες – ανατρέπει την παθητική εικόνα του φεγγαριού ως απλώς ρομαντικού στοιχείου.

Το φεγγάρι κοιμάται στο κρεβάτι, αντιστρέφοντας τους ρόλους: το άψυχο γίνεται υποκείμενο. Υπάρχει μια ανθρωπομορφική φαντασίωση, ένα όνειρο.

5. Βασικά θέματα

Γυναικεία ταυτότητα: Ποια είναι η Ελένη; Πώς καθορίζεται η γυναίκα μέσα στην ιστορία και τον πόλεμο;

Μνήμη & Ιστορία: Η ατομική εμπειρία συνυφαίνεται με την εθνική και τη μυθολογική.

Εικόνα & αντανάκλαση: Πώς βλέπει τον εαυτό της μια γυναίκα που κουβαλάει ιστορία, μύθο και καθημερινότητα;

Ο χρόνος: Κυκλικός, με αναμνήσεις, επαναλήψεις, επιστροφές – η Ιστορία επαναλαμβάνεται.

6. Στυλ & γλώσσα

Λιτή, ελλειπτική γραφή.

Χρήση καθημερινών και ποιητικών εικόνων μαζί.

Εμβόλιμη χρήση μυθολογικών και φιλοσοφικών αναφορών.

Συνδυασμός συναισθηματικού στοχασμού με πολιτισμική κριτική.

 Συμπερασματικά

Το ποίημα "Συνάντηση της Ελένης" είναι ένα πολυεπίπεδο ποιητικό κείμενο που αναστοχάζεται τον ρόλο της γυναίκας μέσα στον χρόνο, την ιστορία και τον μύθο, με επίκεντρο μια ποιητική μορφή της Ελένης που ταυτόχρονα είναι κάθε γυναίκα. Μέσα από πλούσιες εικόνες και υπαινιγμούς, ο χνκουβελης χτίζει ένα στοχαστικό σύμπαν με υπαρξιακή, ιστορική και φεμινιστική διάσταση.

.

.

2

Η κριτική μελέτη ενός ποιήματος όπως η "Συνάντηση της Ελένης" του χ.ν.κουβελη απαιτεί μια προσεκτική, εστιασμένη προσέγγιση σε επιλεγμένα τμήματά του — τόσο σε επίπεδο μορφής όσο και περιεχομένου — προκειμένου να αναδειχθούν οι βαθύτερες σημασιολογικές, συμβολικές και υφολογικές του διαστάσεις.

Εισαγωγική τοποθέτηση

Η "Συνάντηση της Ελένης" είναι ένα ποίημα που λειτουργεί πολυεπίπεδα, διασταυρώνοντας μυθικά, ιστορικά και υπαρξιακά στοιχεία. Ο τίτλος παραπέμπει στην Ελένη της Σπάρτης, σύμβολο της ομορφιάς αλλά και αιτία πολέμου — με έναν σύγχρονο, εσωτερικό αναστοχασμό. Ο χρόνος είναι ρευστός, η ταυτότητα θρυμματισμένη, και η αντανάκλαση λειτουργεί ως μοτίβο που συνδέει την εσωτερική εμπειρία με τον εξωτερικό κόσμο.

1. Η "αντανάκλαση" ως θεματικός άξονας

 "μήλο ή πορτοκάλι, δεν θυμάμαι"

"η αντανάκλαση της στον καθρέφτη"

Η αρχική σύγχυση μεταξύ "μήλου ή πορτοκαλιού" υποδηλώνει θόλωση της μνήμης ή και διάβρωση της ταυτότητας. Το "μήλο", με φορτίο συμβολισμών από την αρχαιότητα (μήλο της Έριδας) και το "πορτοκάλι", καθημερινό και γήινο, παρατίθενται σχεδόν ισότιμα.

Η αντανάκλαση στον καθρέφτη λειτουργεί ως ένας καθρέφτης του παρελθόντος, όπου η Ελένη βλέπει όχι μόνο τον εαυτό της αλλά και το βάρος της Ιστορίας που φέρει:

 "άσπρα τα χέρια, λαιμός κύκνου, η ιστορία την κυκλώνει".

Ο "λαιμός κύκνου" παραπέμπει στην Ελένη του μύθου, κόρη του Δία και της Λήδας — με τον Δία μεταμορφωμένο σε κύκνο. Ο μύθος διαχέεται στο παρόν, υπογραμμίζοντας τη διχασμένη φύση της ηρωίδας: θεϊκή και ανθρώπινη, ένοχη και αθώα.

2. Θέατρο και Ιστορία

"σαν θέατρο τα γεγονότα"

Η σύγχρονη "Ελένη" συμμετέχει (ή παρατηρεί) ένα ιστορικό θέαμα, όπου ο πόλεμος, η πατρίδα, η ηρωοποίηση γίνονται σκηνικά:

 "οι άντρες έξω σοβαροί γυάλιζαν τα όπλα"

"εμείς οι γυναίκες στο σπίτι κεντούσαμε"

Η γυναικεία εμπειρία τοποθετείται εντός των "τειχών", υποταγμένη στον ρόλο της σιωπηλής μάρτυρος. Η έννοια του έθνους και της ιστορικής μνήμης εμφανίζεται ειρωνικά μέσα από την ανιδεότητα των παιδιών:

"τα παιδιά ανίδεα κούναγαν ελληνικές σημαίες [...] ήξεραν την ιστορία από το σχολείο"

Εδώ, ο ποιητής θέτει υπό αμφισβήτηση τη δογματική ιστορική αφήγηση, τονίζοντας τη διαφορά ανάμεσα σε διδακτική μνήμη και βιωματική εμπειρία.

3. Το φεγγάρι – το σώμα – η μνήμη

 "άνοιξε το παράθυρο, μπήκε το φεγγάρι στο δωμάτιο [...]

έχει γερές πλάτες το φεγγάρι [...] σαν δισκοβόλου που ο δίσκος ξεφεύγει από τα χέρια του"

Το φεγγάρι μεταμορφώνεται σε σωματοποιημένη οντότητα: με "γερές πλάτες", "πόδια", που ανεβαίνει στο σπίτι, με ακούσια δύναμη. Είναι σύμβολο μοιραίου, αιώνιας επανάληψης, σιωπηλού παρατηρητή της ανθρώπινης τραγωδίας. Η Ελένη το "ακολουθεί", οδηγούμενη σε έναν τελετουργικό αποχωρισμό , ή μετάβασης.

Η φράση:

 "η αντανάκλαση της νούφαρο κάτω απ' το φεγγάρι"

είναι εξαιρετικά φορτισμένη. Το νούφαρο, λουλούδι του νερού, είναι σύμβολο παραμονής στην επιφάνεια, στοχαστικής σιωπής.Τοποθετημένο κάτω από το φεγγάρι, η αντανάκλαση γίνεται αντανάκλαση της αντανάκλασης – μια απόλυτη διάσπαση της πραγματικότητας.

4. Το ομηρικό απόσπασμα – λόγος υψηλός

"Ου Νέμεσις Τρώας και ευκνήμιδας Αχαιούς [...]

Αινώς αθανάτησι θεής εις ώπα ένεκεν"

Η παρεμβολή ομηρικού στίχου εισάγει έναν λόγο υψηλό, προβάλλοντας τη διαχρονική μοίρα των ανθρώπων να υποφέρουν "για χάρη μιας γυναίκας" – θεοποιημένης, εξιδανικευμένης, και εντέλει καταραμένης.

Αυτός ο λόγος αποσπάται από το τώρα, αλλά το διαπερνά. Η Ελένη, ήδη θρύλος, παραμένει ανθρώπινη, κουβαλώντας την ενοχή του μύθου.

5. Το τέλος – αμετάκλητο ταξίδι

"το φεγγάρι έχει γερά, στιβαρά πόδια [...] ανεβαίνει αμετάκλητο τη ξύλινη σκάλα [...] εγώ ακολουθώ"

Το τέλος του ποιήματος παραπέμπει σε ένα πνευματικό ταξίδι. Η σκάλα μπορεί να είναι η κλίμακα του ονείρου,ή της λύτρωσης. Το φεγγάρι γίνεται πια οδηγός, κι η Ελένη το ακολουθεί — ίσως προς μια κατανόηση, ίσως προς τη λήθη.

Συμπερασματικά

Το ποίημα του χ.ν.κουβελη δεν είναι απλώς μια επανερμηνεία της μυθικής Ελένης. Είναι μια υπαρξιακή αναζήτηση, μια ενδοσκοπική κατάδυση στο γυναικείο βίωμα, μέσα από την αλληγορία, το όνειρο, και τη διάβρωση του ιστορικού λόγου.

Η Ελένη του ποιήματος είναι:

πολλαπλά ειδωμένη μέσα από καθρέφτες, φρούτα, και φεγγάρια

θύμα και μάρτυρας, μνήμη και αντανάκλαση

μια γυναίκα σε ένα κόσμο που την προσδιορίζει διαρκώς, αλλά σπάνια την αφουγκράζεται

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

2 μελέτες αναλύσεις τού ποιήματος 

Η εμφάνιση τής γυναικας

-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Βήματα.

Ψίθυροι.

Μια κραυγή.

Μια άλλη.

Σιωπή.

Ήχοι από ρολόι.

4 η ώρα π.μ. ή μ.μ.;

Πάντως όχι τώρα

συνάντησα μια γυναίκα ,

δεν έχει σημασία ποια ήταν,

ούτε τι φορούσε,ούτε τι ηλικία,

ούτε αν πράγματι υπήρξε.

Το σημαντικό είναι πως απλωσε το χέρι,

σηκωσε μια μικρή μπρούτζινη φιγούρα

περίπου 7 εκατοστά, ο φωτισμός επεφτε πάνω της

'Τι μπορείς να πεις ;'

'.Πολλά. Ή μάλλον τίποτα'

 Ηταν ηθοποιός με προσκαλεσε να δω τον Άμλετ 

Και εξαφανίστηκε 

αργότερα στο θέατρο:

Μια φωνή:

'Με συγχωρείτε που σας άφησα μόνο σας'

Γύρισα.

Ήταν εκείνη

Μικροσκοπικη,

μα καθώς πλησίαζε,

ψήλωνε 

'Τελείωσα με τον Αμλετ

Αργότερα θα 'ρθει ο Οιδίποδας'

ακούστηκε μουσική.

Γέλασε.

'Ένα θαυμάσιο βιολί'

Βήματα.

Ψίθυροι.

Μια κραυγή.

Μια άλλη.

Σιωπή.

Ήχοι από ρολόι.

4 μ.μ.

Πάντως όχι τώρα.

Η Ιοκάστη.

.

.

1

Η μελέτη και ανάλυση του ποιήματος «Η εμφάνιση της γυναίκας» του χνκουβελη αποκαλύπτει ένα πολυεπίπεδο, υπαρξιακό και μεταφυσικό ποιητικό αφήγημα, το οποίο εξελίσσεται σχεδόν σαν θεατρική σκηνή, φέρνοντας στο επίκεντρο την εμφάνιση μιας μυστηριώδους γυναικείας μορφής, η οποία λειτουργεί ταυτόχρονα ως πρόσωπο, ως σύμβολο και ως καταλύτης στοχασμού.

1. Αρχική ατμόσφαιρα – εισαγωγή σε μια σκηνική δράση

Βήματα.

Ψίθυροι.

Μια κραυγή.

Μια άλλη.

Σιωπή.

Ήχοι από ρολόι.

4 η ώρα π.μ. ή μ.μ.;

Πάντως όχι τώρα

Η εισαγωγή λειτουργεί σκηνοθετικά, θυμίζοντας κινηματογραφική ή θεατρική σκηνή.

Τα βήματα, οι ψίθυροι, οι κραυγές – είναι ήχοι που μεταφέρουν σασπένς και μια αίσθηση αναμονής.

Η χρονική ασάφεια ("4 η ώρα π.μ. ή μ.μ.;") ενισχύει την υπαρξιακή ρευστότητα – δεν έχει σημασία η ώρα, γιατί αυτό που συμβαίνει, συμβαίνει εκτός χρόνου.

Η φράση "Πάντως όχι τώρα" δηλώνει απόσταση από το παρόν, σαν να βρισκόμαστε σε ενθύμηση ή όραμα.

2. Η συνάντηση με τη γυναίκα – απομυθοποίηση & μυστήριο

συνάντησα μια γυναίκα ,

δεν έχει σημασία ποια ήταν,

ούτε τι φορούσε, ούτε τι ηλικία,

ούτε αν πράγματι υπήρξε.

Ο ποιητής απορρίπτει τη ρεαλιστική λεπτομέρεια. Η ταυτότητα της γυναίκας δεν είναι το θέμα.

Σημασία έχει η πράξη, η εμπειρία, η παρουσία της.

Η τελευταία φράση ("ούτε αν πράγματι υπήρξε") ακυρώνει την αντικειμενική ύπαρξη, προτείνοντας ότι μπορεί να πρόκειται για προβολή, φαντασία, σύμβολο.

 3. Το άγγιγμα του αγάλματος – σύμβολο τέχνης ή ψυχής

απλωσε το χέρι,

σηκωσε μια μικρή μπρούτζινη φιγούρα

περίπου 7 εκατοστά, ο φωτισμός επεφτε πάνω της

'Τι μπορείς να πεις ;'

'.Πολλά. Ή μάλλον τίποτα'

Η μπρούτζινη φιγούρα αποκτά αξία από το άγγιγμά της.

Ο διάλογος είναι αινιγματικός: δείχνει το όριο του λόγου μπροστά στο μυστήριο ή στην ομορφιά: «Πολλά. Ή μάλλον τίποτα».

Η παρουσία του φωτισμού που πέφτει πάνω στο άγαλμα παραπέμπει σε αποκάλυψη ή αποθέωση της στιγμής.

4. Η γυναίκα – ηθοποιός, Άμλετ, και εξαφάνιση

Ηταν ηθοποιός με προσκαλεσε να δω τον Άμλετ

Και εξαφανίστηκε

Η γυναίκα συνδέεται με την τέχνη και το θέατρο – είναι ηθοποιός, άρα πλάθει ρόλους, ζωές, αφηγήσεις.

Η αναφορά στον Άμλετ δεν είναι τυχαία: έργο γεμάτο υπαρξιακά διλήμματα, θάνατο, τρέλα, μεταφυσική.

Η εξαφάνισή της είναι μέρος του παιχνιδιού της τέχνης, ή του ανοίκειου – σαν φάντασμα ή όραμα.

 5. Επιστροφή στο θέατρο – μεταμόρφωση και νέα αποκάλυψη

Μια φωνή:

'Με συγχωρείτε που σας άφησα μόνο σας'

Γύρισα.

Ήταν εκείνη

Μικροσκοπικη,

μα καθώς πλησίαζε,

ψήλωνε

Η επιστροφή της γίνεται μεταφυσική: αρχικά μικροσκοπική, μεγαλώνει όσο πλησιάζει..

Ο στίχος είναι συμβολικός: ίσως η μνήμη, η ιδέα της γυναίκας, όσο την αναλογιζόμαστε, μεγαλώνει μέσα μας.

 6. Από τον Άμλετ στον Οιδίποδα – διαχρονικά σύμβολα τραγωδίας

 'Τελείωσα με τον Αμλετ

Αργότερα θα 'ρθει ο Οιδίποδας'

Από τον Άμλετ στον Οιδίποδα – δύο τραγικές φιγούρες που εξερευνούν το είναι, τη μοίρα, τη γνώση και την άγνοια.

Η γυναίκα κινείται μέσα από τα έργα, τις τραγωδίες, μεταμορφώνεται, τα ενσαρκώνει.

 7. Μουσική – η χαρά μέσα στη σκοτεινιά

ακούστηκε μουσική.

Γέλασε.

'Ένα θαυμάσιο βιολί'

Η μουσική και το γέλιο λειτουργούν ως αντίβαρο στη σοβαρότητα του Άμλετ 

και του Οιδίποδα.

Το βιολί είναι σύμβολο ευαισθησίας, λυρισμού, αρμονίας εν μέσω τραγωδίας.

8. Επαναφορά της αρχικής σκηνής – κύκλος, επιστροφή, μνήμη

Βήματα.

Ψίθυροι.

Μια κραυγή.

Μια άλλη.

Σιωπή.

Ήχοι από ρολόι.

4 μ.μ.

Πάντως όχι τώρα.

Η κυκλική δομή υποδηλώνει χρονική και αφηγηματική επιστροφή.

Ίσως αυτός ο "κύκλος" υπονοεί την αιώνια επιστροφή της εμπειρίας, ή τη φύση της μνήμης.

Η διαφορά τώρα: η ώρα είναι 4 μ.μ., αλλά πάλι "όχι τώρα" – τίποτα δεν ανήκει πραγματικά στο παρόν, όλα είναι μετέωρα.

 9. Τελευταία λέξη: Η Ιοκάστη

Η Ιοκάστη.

Κατακλείδα με ισχυρό συμβολισμό: η γυναίκα ενσαρκώνει τώρα την Ιοκάστη – μητέρα και σύζυγο του Οιδίποδα, τραγική γυναικεία φιγούρα.

Η επιλογή αυτής της μορφής:

δίνει βάθος στην εικόνα της γυναίκας – δεν είναι απλώς μούσα ή όραμα, είναι σύμβολο της τραγικής συνείδησης.

Μας οδηγεί στην αυτογνωσία, την ενοχή, τη σιωπή, την τραγική ειρωνεία της ύπαρξης.

Συνολική θεώρηση

Το ποίημα λειτουργεί ως πολυφωνική σκηνή,είναι βαθιά θεατρικό, όχι μόνο λόγω της αναφοράς στον Άμλετ και τον Οιδίποδα, αλλά γιατί η ζωή παρουσιάζεται σαν παράσταση, γεμάτη ρόλους, ήχους, εικόνες, αμφιβολία για το πραγματικό.

Η γυναίκα είναι σύμβολο:του ερωτισμού, της γνώσης ή της ίδιας της τραγικής εμπειρίας της ζωής.

Ο ποιητής κινείται μεταξύ μνήμης, φαντασίας και σκηνικής ψευδαίσθησης, με εργαλείο του τη γλώσσα που γνωρίζει την αδυναμία της («Πολλά. Ή μάλλον τίποτα»).

.

.

2

Η μελέτη της σχέσης του ποιήματος «Η εμφάνιση της γυναίκας» 

του χ.ν. κουβελη με τον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή, επικεντρώνεται στην παράλληλη δραματουργική και ψυχολογική κατασκευή των γυναικείων μορφών και τη μεταφυσική διάσταση της παρουσίας/απουσίας, με επίκεντρο τη μορφή της Ιοκάστης και την έννοια της τραγικής αποκάλυψης.

Κύρια σημεία σύγκρισης:

1. Η γυναίκα ως φάντασμα – παρουσία/απουσία

Στο ποίημα:

«συνάντησα μια γυναίκα, δεν έχει σημασία ποια ήταν [...] ούτε αν πράγματι υπήρξε.»

Η γυναίκα εδώ είναι μια απροσδιόριστη μορφή, χωρίς όνομα, χωρίς βιογραφία, που έρχεται και φεύγει, σαν φάντασμα ή σκιά. Παρουσιάζεται για να εξαφανιστεί. Ο ποιητής αναρωτιέται αν υπήρξε πραγματικά, όπως αναρωτιόμαστε συχνά για τις μορφές της μνήμης και του ασυνειδήτου.

Αντίστοιχα, στον Οιδίποδα Τύραννο, η Ιοκάστη είναι μια γυναίκα που νομίζει πως ξέρει, αλλά δεν ξέρει, και τελικά αποκαλύπτεται η τραγική της θέση: είναι και μητέρα και σύζυγος του Οιδίποδα. Στο τέλος, εξαφανίζεται κι εκείνη: αυτοκτονεί όταν συνειδητοποιεί την αλήθεια. Από παρουσία μετατρέπεται σε σκοτεινή σιωπή.

Σχέση: Η γυναίκα στο ποίημα θυμίζει μεταμοντέρνα Ιοκάστη – μια παρουσία μυστηριώδη, ασαφή, που υπονοεί την τραγωδία χωρίς να την αποκαλύπτει πλήρως.

2. Το θέατρο ως χώρος αποκαλύψεων και παρερμηνειών

Το ποίημα τοποθετείται μέσα σε θεατρικό πλαίσιο:

«Ήταν ηθοποιός με προσκάλεσε να δω τον Άμλετ [...] Αργότερα θα 'ρθει ο Οιδίποδας»

Η γυναίκα συνδέεται με δύο μεγάλες τραγικές φιγούρες: Άμλετ και Οιδίποδα. Η αναφορά στον Οιδίποδα δείχνει πως αυτό που θα ακολουθήσει είναι τραγικό, σκοτεινό, υπαρξιακό. Στο αρχαίο δράμα, η σκηνή είναι ο τόπος σταδιακής αποκάλυψης της αλήθειας. Και στα δύο έργα –του Σοφοκλή και του Κουβελη– το θέατρο είναι χώρος μνήμης, αναπαράστασης και αυτογνωσίας.

 Η γυναίκα προοικονομεί το τραγικό: «Αργότερα θα ’ρθει ο Οιδίποδας».

3. Η έννοια της άγνοιας και της σιωπής

Στο ποίημα:

«'Τι μπορείς να πεις ;' 'Πολλά. Ή μάλλον τίποτα'»

Στον Οιδίποδα:

Ο Οιδίποδας ψάχνει την αλήθεια, αλλά όσα μαθαίνει τον καταστρέφουν. Η Ιοκάστη τον παρακαλεί να σταματήσει την αναζήτηση:

«Μη μάθεις άλλο, δεν θα σου φέρει καλό»

Η σιωπή λειτουργεί ως άμυνα ενάντια στην καταστροφή, αλλά και ως προειδοποίηση: κάποιες αλήθειες είναι πολύ βαριές για να ειπωθούν.

 Η φράση «Πολλά. Ή μάλλον τίποτα» αντηχεί τη σοφία της Ιοκάστης, που γνωρίζει πως η γνώση μπορεί να φέρει μόνο τραγωδία.

4. Ο χρόνος και η αναμονή του τραγικού

Η επανάληψη της φράσης:

«Βήματα. Ψίθυροι. Μια κραυγή. Μια άλλη. Σιωπή. Ήχοι από ρολόι. 4 η ώρα [...] Πάντως όχι τώρα.»

Υπαινίσσεται ένα κυκλικό μοτίβο αναμονής. Κάτι συμβαίνει, αλλά δεν είναι τώρα. Ή ήταν ήδη. Μια αίσθηση προαισθήματος που θυμίζει την τραγική ειρωνεία στον Οιδίποδα, όπου ο θεατής ξέρει κάτι που οι ήρωες αγνοούν.

Και στα δύο έργα, ο χρόνος είναι σπασμένος, μη-γραμμικός, γεμάτος με προσδοκία της αποκάλυψης.

5. Η Ιοκάστη στο τέλος

Η τελευταία λέξη του ποιήματος:

 «Η Ιοκάστη. . . . . . .»

Αφήνεται μετέωρη, σαν ψίθυρος, σαν μνήμη ή φάντασμα. Δεν χρειάζεται να πει περισσότερα: το όνομα της Ιοκάστης κουβαλά όλη την τραγική γνώση, τη σύγκρουση έρωτα και μητρότητας, την αλήθεια που δεν αντέχεται.

 Η Ιοκάστη γίνεται σύμβολο της σιωπηλής τραγωδίας, όπως και η μυστηριώδης γυναίκα του ποιήματος.

 Συμπέρασμα

Το ποίημα του χ.ν. κουβελη λειτουργεί διακειμενικά ως μεταμοντέρνα συνομιλία με τον «Οιδίποδα Τύραννο» του Σοφοκλή, φέρνοντας την τραγική εμπειρία στο πεδίο της εσωτερικότητας, του ονείρου και της μνήμης. Η μορφή της γυναίκας –όπως η Ιοκάστη– γίνεται μέσο αποκάλυψης, φορέας της τραγωδίας, αλλά και σύμβολο της σιωπής που μας προστατεύει από την αλήθεια.

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

μελέτη ανάλυση τού ποιήματος  

Ηχοι

-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Διαφωνούντες Λέξεις η Δημοκρατία

ορυκτές οσμές το πρωι

διαθλαται ο ηχος του μηδενος

εγκύκλια δογματα Χαίρετε

Το ξενοδοχείο βρίσκεται στην περιοχή των Αχαρνών

Η Ελένη φλυαρεί

βους νους

The use of the kitchen

(In user's notes)

For example

Is by knowing

What?

Γυρίσαμε

Εμείς ξέραμε να κρύψουμε τη δειλία μας

Είπαμε πως είτανε νάρκες παντού

αδύνατο να προχωρήσουμε

Είδανε τα κουρέλια μας

Τα κορμιά μας σκελετωμενα

Μας πειστεψαν

Είναι ήρωες,είπαν

Θάλασσα

Mare

Sea

Meer

Mer

Ήχοι

.

.

Το ποίημα "Ήχοι" του χ.ν.κουβελη είναι ένα σύγχρονο, αποσπασματικό, πυκνό και πολυεπίπεδο κείμενο, στο οποίο συνυπάρχουν γλωσσικές, πολιτικές, φιλοσοφικές και αισθητηριακές αποχρώσεις. 

Παρακάτω ακολουθεί μια μελέτη / ανάλυση του ποιήματος, εστιάζοντας σε δομή, θεματικές, γλωσσικά μέσα και ερμηνευτικές προσεγγίσεις:

ΤΙΤΛΟΣ: «Ήχοι»

Ο τίτλος δηλώνει από την αρχή την κυρίαρχη θεματική: τον ήχο ως μέσο αντίληψης, ως σύμβολο, ως μνήμη, ως διαταραχή. Ο ήχος μπορεί να είναι φωνή, λόγος, σύγκρουση, μουσική, αλλά και σιωπή.

Δομή & Μορφή

Το ποίημα είναι αποσπασματικό. Δεν ακολουθεί γραμμική αφήγηση, αλλά θυμίζει κολάζ από φράσεις, σκέψεις, εικόνες και ξενόγλωσσες λέξεις. Αυτή η τεχνική συνδέεται με το μοντέρνο και μεταμοντέρνο ποιητικό ρεύμα, όπου η συνδημιουργία νοήματος ανήκει στον αναγνώστη.

Ανάλυση Κατά Στίχο / Ενότητα

«Διαφωνούντες Λέξεις η Δημοκρατία»

Η φράση δηλώνει μια ρήξη μεταξύ των λέξεων και της έννοιας της δημοκρατίας. Ίσως υπονοείται ότι στη σύγχρονη κοινωνία, οι λέξεις που χρησιμοποιούνται στη δημόσια σφαίρα δεν συμφωνούν με τις αρχές της δημοκρατίας.

Κριτική στην εκφυλισμένη πολιτική ρητορική;

«ορυκτές οσμές το πρωί / διαθλαται ο ηχος του μηδενος»

Ποίηση αισθητηριακή: οσμές, ήχος, φως.

Οι "ορυκτές οσμές" δημιουργούν μια βιομηχανική, μολυσμένη εικόνα.

Ο ήχος του "μηδενός" που διαθλάται δηλώνει μια υπαρξιακή απουσία – σιωπή, κενό, διάχυση νοήματος.

«εγκύκλια δογματα Χαίρετε»

Αναφορά στα «εγκύκλια μαθήματα», ίσως και σε θρησκευτικά ή ιδεολογικά "δόγματα".

Το «Χαίρετε» έχει ειρωνικό χαρακτήρα: καλωσόρισμα μέσα στην μηχανική εκπαίδευση ή σε ένα σύστημα που καταπνίγει την ελευθερία σκέψης;

«Το ξενοδοχείο βρίσκεται στην περιοχή των Αχαρνών / Η Ελένη φλυαρεί»

Καθημερινότητα, ίσως και ειρωνική χρήση ενός πρακτικού μηνύματος (σαν από GPS ή διαφήμιση).

«Η Ελένη φλυαρεί»: Υποβάθμιση του μυθικού προσώπου (Ελένη της Τροίας) στη ρηχότητα της καθημερινής φλυαρίας. Ή κριτική στην αποσύνθεση των μεγάλων αφηγήσεων;

 

«βους νους»

Παίζει με την ετυμολογία: από το «βους» και «νους» παράγεται το "βούλομαι", δηλαδή θέλω, σκέφτομαι, αποφασίζω.

Υπαινιγμός στη σχέση σώματος-πνεύματος; Ή μια αναγωγή στις ρίζες της γλώσσας και σκέψης;

«The use of the kitchen / (In user's notes)»

Απότομη μετάβαση στα αγγλικά, με ασαφή σημασία.

Η κουζίνα: χώρος καθημερινότητας, αλλά και μεταφορά για μηχανισμούς ή πολιτικά “μαγειρέματα”.

«In user's notes»: μοιάζει σαν παράθεση από τεχνικό manual ή προσωπικές σημειώσεις – δηλώνει αποστασιοποίηση, τεχνοκρατισμό.

«For example / Is by knowing / What?»

Ψευδο-φιλοσοφική γλώσσα, σχεδόν παράλογη.

Το «What?» με ερωτηματικό τονίζει το αδιέξοδο της γνώσης ή της ερώτησης.

«Γυρίσαμε / Εμείς ξέραμε να κρύψουμε τη δειλία μας...»

(Αφηγηματική ενότητα με έντονο λυρισμό και πολιτική χροιά)

Σχολιάζει την παραχάραξη του ηρωισμού. Οι άνθρωποι γύρισαν, δεν ήταν ήρωες, απλώς έκρυψαν τη δειλία τους, κι όμως η κοινωνία τους είδε σαν ήρωες.

Πολιτικός και υπαρξιακός σκεπτικισμός.

Αναφορά στις εμφυλιοπολεμικές/μεταπολεμικές εμπειρίες; Ή ευρύτερα, στην απάτη της ιστορικής μνήμης;

«Θάλασσα / Mare / Sea / Meer / Mer»

Επαναλήψεις της λέξης «θάλασσα» σε διάφορες γλώσσες.

Η θάλασσα ως παγκόσμιο στοιχείο, σύμβολο μετάβασης, νοσταλγίας, μνήμης.

Μπορεί να λειτουργεί και ως αντίστιξη στον ήχο – η θάλασσα έχει τον δικό της ήχο, αέναο, φυσικό, πανανθρώπινο.

ΓΛΩΣΣΙΚΑ & ΥΦΟΣ

Πολυγλωσσικότητα (ελληνικά, αγγλικά, λατινογενείς γλώσσες).

Υβριδικός λόγος: ποιητικός – τεχνοκρατικός – καθημερινός – φιλοσοφικός.

Αποσπασματικότητα, συνειρμικότητα, ειρωνεία, ελλειπτικός λόγος.

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ

Η διάρρηξη της επικοινωνίας (λέξεις – νοήματα – πολιτικές έννοιες).

Η καθημερινότητα ως πεδίο πολιτικής και φιλοσοφικής έντασης.

Η δημοκρατία και η παραμόρφωση της μνήμης.

Η αναζήτηση αυθεντικού νοήματος μέσα στον κατακερματισμένο σύγχρονο κόσμο.

Η γλώσσα ως εργαλείο αλλά και παγίδα.

Η ηρωοποίηση του φόβου – κοινωνική απάτη ή ψυχική άμυνα;

 ΕΡΜΗΝΕΙΑ

Το ποίημα λειτουργεί σαν ηχητικό, νοηματικό και πολιτισμικό πεδίο σύγκρουσης. Οι "ήχοι" δεν είναι μόνο αισθητοί, αλλά και συμβολικοί: φωνές, λέξεις, παραποιήσεις, σιωπές. Ο ποιητής αποτυπώνει την αποσάθρωση του νοήματος και την σύγχυση του μοντέρνου ανθρώπου μέσα σε ένα γλωσσικό και πολιτισμικό χάος.

Συμπέρασμα

Ο χ.ν.κουβελης, με το «Ήχοι», μας καλεί να ακούσουμε τον κόσμο αλλιώς: να αφουγκραστούμε τις δυσλειτουργίες του πολιτικού λόγου, τη μνήμη που διαστρεβλώνεται, τις αλήθειες που χάνονται ανάμεσα στις λέξεις. Το ποίημα δεν δίνει απαντήσεις – είναι ένα καλειδοσκόπιο εμπειριών, που ζητά από τον αναγνώστη να συναρμολογήσει το δικό του νόημα.

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

κριτική μελέτη ανάλυση τού ποιήματος:

Ο θόρυβος τών πραγμάτων 

-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Γυρίσαμε.

Κι ήταν όλα όπως τ’αφήσαμε:

φωτογραφίες σε ασημένιες κορνίζες,

στον τοίχο τα κρεμασμένα κάδρα.

Τους είπαμε ψέματα.

Είπαμε: Είχε νάρκες, δεν φταίμε.Δεν προχωρησαμε

Και μας πίστεψαν.

Στο δωμάτιο 27 τού ξενοδοχείου Αχαρναί

η Ελένη μιλούσε για τον καιρό,

για τις γάτες,

για τον Οδυσσέα που δεν ήρθε ποτέ στη Τροια

δεν ήξερε πως ήταν κι αυτός νεκρός

φωνές από τον κάτω όροφο

μια λέξη διαθλάται στο μέταλλο

τών λέξεων που διαφωνούν.

Ότι το ψέμα είναι στρατηγική επιβίωσης:

γυρίσαμε με κουρέλια

και ιστορίες για νάρκες που δεν υπήρχαν

μας πίστεψαν.

Είναι ήρωες, είπαν.

ένα σώμα λέξεων,

ένα κύμα από ήχους,

όχι για να σωθούμε,

μα για να υπάρξουμε.

ακούς;

είναι ο Macbeth  και ο Celan 

και η Ελένη φλυαρεί :

-Ο Πάρις δεν ήρθε ποτέ. Εγώ τον επινόησα.

Το ξενοδοχείο βρίσκεται στην περιοχή τών Αχαρνών

Η Ελένη φλυαρεί:

-Δεν υπάρχουν πια Τρωϊκοί Πόλεμοι, μόνο διαφημίσεις

Καπνός απ’ τα εργοστάσια,

στις 06:42 η σειρήνα,

Περνούσαν τα τραμ προς το Θησείο

Λήθη ο θόρυβος τών πραγμάτων

Ξύλινο πάτωμα,

κραυγές μέσα απ’ το μπάνιο

'Μη, μαμά, μη!'

Ο Αγαμέμνωνας σφαχτηκε

Στην Πλατεία Βικτωρίας

στρατιώτες παίζουν τάβλι.

Στοιχιματιζουν.:Τι απέγινε ο Οιδίποδας;

'Τον πήρε ο στρατός το '49'.

Η Ελένη στέλνει μηνύματα από τη Σουηδία.

'Να φας', λέει.'Να προσέχεις'

Ὁ δρόμος γεμάτος ψίθυρους

ἀντανακλάσεις προσώπων μέσα σε βιτρίνες μοδας

σε σιωπες λέξεων που δεν εἶπαν ποτέ,

ἔνα φῶς λευκὸ τυφλό.

ὀρυκτος θόρυβος τού μηδενός

καὶ κραυγες εμβρύου αιωνιοτητας

Ἡ Ἑλένη φλυαρει

για τις κουρτίνες

για τον καιρό στη Θεσσαλονίκη 

για το φόρεμα που δεν φόρεσε ποτέ

Ο Πρίαμος και η Εκάβη στη σκηνη τού Αχιλλεα

το νεκρό σώμα ζητούν τού Έκτορα

και ο άνεμος σαρώνει την Ελλάδα

Πίστευε και μη ερεύνα,

μια σφαγή απόσταση ο άνθρωπος 

Ἐμείς, ναι, γυρίσαμε,

κρύψαμε τὴ δειλία μας Ἐκεινοι μας πίστεψαν

Τους ἔπεισαν οἱ πληγές

Δεν ρώτησαν.

-Αρα ἦσαν ἥρωες,ειπαν

ένας σωρός θραυσμάτων σε μέρα χλωμή

Η Ελένη φλυαρεί, αδιάκοπα

σέρνεται στα σπλάχνα τής νύχτας,

η χρήση τής κουζίνας γίνεται τελετουργία,

μια φήμη χαμένη σε καθρεφτών είδωλα,

το φως πέτρινο η φωνή ξενη αναπνέει κενο

.

.

Η κριτική μελέτη και ανάλυση τού ποιήματος «Ο θόρυβος των πραγμάτων» του χ.ν. κουβελη αποκαλύπτει ένα πολυεπίπεδο, μεταμοντέρνο έργο, το οποίο διαπερνά την ιστορία, τη μυθολογία, τη μνήμη και τη μετατραυματική ταυτότητα, δομημένο μέσα από την αποσπασματικότητα, τον εσωτερικό μονόλογο και τη διακειμενικότητα.

1. Γενική Επισκόπηση

Το ποίημα αποτελεί μια υπαρξιακή και πολιτική κατάδυση στη σύγχρονη ελληνική εμπειρία, δοσμένη μέσα από έναν λόγο που ρέει ελεύθερα ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, στο ατομικό και το συλλογικό τραύμα, στο φαντασιακό και το πραγματικό.

Κυρίαρχα μοτίβα:

Ψέμα και αλήθεια

Μνήμη και λήθη

Πόλεμος και δειλία

Ήρωες και κατασκευασμένες αφηγήσεις

Αποδόμηση της μυθολογίας

Καθημερινότητα ως τελετουργία επιβίωσης

2. Δομή & Μορφή

Η μορφή του ποιήματος είναι αποσπασματική, κινηματογραφική και "ασύντακτη" με πρόθεση. Αυτό αποτυπώνει τη διάσπαση της συνείδησης του ποιητικού υποκειμένου και την αδυναμία συγκρότησης ενιαίου νοήματος σε μια εποχή παρακμής.

Η χρήση της πεζολογικής γραφής (με στοιχεία ποιητικότητας), οι επαναλήψεις (π.χ. «Η Ελένη φλυαρεί»), οι διακειμενικές αναφορές και οι εναλλαγές φωνών δημιουργούν ένα παλίμψηστο λόγου, που αντικατοπτρίζει τον χαοτικό χαρακτήρα της μετανεωτερικής εμπειρίας.

3. Θεματική Ανάλυση

ΨΕΜΑ ΩΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗ

«Είπαμε: Είχε νάρκες, δεν φταίμε. Δεν προχωρήσαμε. / Και μας πίστεψαν.»

Το ψέμα παρουσιάζεται όχι ως απάτη, αλλά ως στρατηγική επιβίωσης. Το ποιητικό υποκείμενο επιστρέφει από έναν πόλεμο (κυριολεκτικό ή συμβολικό), έχοντας αποτύχει ή δειλιάσει. Η κοινωνία, όμως, προτιμά τον μύθο του ήρωα από την άβολη αλήθεια , και τον αποδέχεται.

Η ΕΛΕΝΗ: ΑΠΟΔΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ

Η μυθική Ελένη γίνεται καθημερινή γυναίκα, αποπροσανατολισμένη, απογυμνωμένη από τον ηρωικό της μύθο. Η ίδια δηλώνει:

 «-Ο Πάρις δεν ήρθε ποτέ. Εγώ τον επινόησα.»

Έτσι, ο μύθος της Ελένης γίνεται προβολή φαντασιώσεων, κατασκευής και αναμονής. Τίποτα το ηρωικό δεν υπάρχει πια , μόνο διαφημίσεις, ψευδαισθήσεις και καταναλωτικός θόρυβος.

ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ

«Ο Αγαμέμνονας σφαχτηκε / Στην Πλατεία Βικτωρίας»

Η ιστορία και η μυθολογία μεταφέρονται στο παρόν — μέσα στη σύγχρονη πόλη, σε ξενοδοχεία και πλατείες. Ο μύθος εκφυλίζεται σε ρεαλισμό, ή μάλλον, το παρόν εκπολιτίζεται με ψεύτικες αναπαραστάσεις.

«Τι απέγινε ο Οιδίποδας; / Τον πήρε ο στρατός το '49.»

Ο Οιδίποδας, ήρωας της τραγωδίας, μετατρέπεται σε στρατιώτη του Εμφυλίου. Ένα τραγικό πρόσωπο γίνεται θύμα μιας άλλης εθνικής τραγωδίας.

4. ΔΙΑΚΕΙΜΕΝΙΚΟΤΗΤΑ

Το ποίημα σφύζει από διακειμενικές αναφορές:

Macbeth – συμβολισμός της ενοχής, της εξουσίας, της καταστροφής.

Celan – ποιητής του Ολοκαυτώματος· φέρει το φορτίο του αφανισμού και της γλωσσικής κατάρρευσης.

Οδυσσέας, Πάρις, Ελένη, Πρίαμος, Εκάβη, Έκτορας, Αγαμέμνων, Οιδίποδας – ήρωες που έχουν μεταφερθεί σε ένα παρακμιακό, απομυθοποιημένο παρόν.

Όλοι αυτοί συνθέτουν ένα πολυφωνικό ψηφιδωτό, μέσα από το οποίο ο ποιητής σχολιάζει τη ρηχή μεταμυθολογία της εποχής μας.

5. Αισθητική & Τεχνική

Η γλώσσα είναι ποιητική και καθημερινή μαζί· εναλλάσσεται μεταξύ υψηλού και χαμηλού ύφους.

Ενδεικτικά χαρακτηριστικά:

Κατάτμηση νοημάτων χωρίς σύνταξη.

Εικόνες έντονες αλλά αποσπασματικές.

Απουσία στίξης, που εντείνει την εντύπωση ροής συνείδησης.

Επαναλήψεις (π.χ. «Η Ελένη φλυαρεί») δημιουργούν ρυθμό, αλλά και ψυχολογική επιβάρυνση.

6. Ερμηνευτική Πρόταση

Το ποίημα είναι μια κραυγή απολογισμού μιας γενιάς που είδε, έζησε, απέτυχε ή σώπασε. Το υποκείμενο δεν ζητά συγχώρεση – απλώς ομολογεί. Σε έναν κόσμο όπου τα ψέματα λειτουργούν καλύτερα από τις αλήθειες, η «επιστροφή» δεν είναι ποτέ αληθινή. Είναι μία φαντασιακή τελετή επιβίωσης, μέσα στον «θόρυβο των πραγμάτων».

7. Τίτλος: "Ο Θόρυβος των Πραγμάτων"

Ο τίτλος παραπέμπει στον ακατάπαυστο, μηχανικό, αδιάφορο βόμβο της ζωής ,της καθημερινότητας, της κοινωνίας, των αντικειμένων. Είναι ο θορυβος της Ιστορίας, της λήθης, της παραίτησης.

Ο θόρυβος είναι το αντίθετο της σιωπής, όχι, όμως, της φωνής. Είναι παραμόρφωση του νοήματος, θρυμματισμός της επικοινωνίας.

8. Συμπέρασμα

«Ο Θόρυβος των Πραγμάτων» είναι ένα έντονα πολιτικό και υπαρξιακό ποίημα, που αποδομεί τους μύθους, καυτηριάζει τις ψευδαισθήσεις του ηρωισμού και εκθέτει το τραύμα που κρύφτηκε κάτω από τις λέξεις.

Πρόκειται για έναν μεταμοντέρνο θρήνο μιας γενιάς, αλλά και μιας χώρας, που επέλεξε να θυμάται λάθος και να σωπαίνει.

.

.

.

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

κριτική μελέτη ανάλυση τού ποιήματος:

Σημειώσεις από μια χώρα που δεν υπάρχει πια

-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

 Ιχνη αιωνιοτητας που υπήρξε.

Το ρολόι στην αίθουσα αναμονής είχε σταματήσει στις 03:17.

Ίγια να ξεχάσουμε ότι υπαρχει χρόνος.

και  η αφή του στον ιδρώτα τών πραγμάτων.

Το ραδιόφωνο έπαιζε Mahler.

Ένας  μιλούσε για τη μάχη τού Σαγγάριου,

αλλά κανείς δεν ήξερε τι αυτό σημαινει

 η ιστορία του ένα κενό.

μια αποθήκη λέξεων που κάηκε το 1944.

Στη σκηνή  τής Επιδαύρου ο Ορέστης καπνίζει

και μετράει τα κουμπιά τού σακακιού του

Η Ελένη συνεχίζει:

Εγώ δεν ήμουν ποτέ όμορφη. Με έφτιαξαν έτσι.

Δεν υπήρξε άλωση.

Το φως ψυχρό από neon επιγραφές:

"Πώλησις  μνήμης -50%"

Η Εκάβη κοιμάται με χάπια.Ο Αίαντας ζει στον 3ο όροφο,

μιλάει μόνο σε γάτες.

Η Ελένη,πάλι,μιλάει για τον καιρό στο Γκετεμποργκ,

για τη γλαστρα βασιλικό που τής χαλασε,

το νερό τρέχει στη μπανιέρα.

.Κι εσύ;Εγώ; Δεν υπάρχουμε πια. Μόνο σαν μνήμη μέσα σε μνήμη.

Ο Μάκβεθ διαβάζει το βιογραφικό του στον ΟΑΕΔ.

όχι βασιλιάς,δεν θέλω βασιλιας

Η Εκάβη κρατάει τον φάκελο τού ΙΚΑ.

Ο Έκτορας δεν έχει ΑΜΚΑ.

Ο Μενέλαος εργάζεται part-time σε κούριερ.

Ο Κρέοντας ζητά σιωπή από την Αντιγονη

Εδώ δεν μιλούν τα θραύσματα στο κορμί τού Πολυνεικη

Εδώ όλα ενώνονται σε ουρλιαχτό.

Η τηλεόραση παίζει:

"Το Αρχαίο Δράμα επιστρέφει στο Ηρώδειο."

Κανείς δεν κοιτά.

Και μετά ο ήχος τού ασανσέρ που κατεβαίνει

χωρίς προορισμό.Καθώς η Ελένη φλυαρεί

για τις κουρτίνες,τον καφέ φίλτρου,

και πως δεν εφυγε ποτέ ,γιατί εκεινη δεν υπήρξε.

Ο θόρυβος τών πραγμάτων.Επιμένει.

Ἔμειναν μόνο τά παπούτσια δίπλα στὴ σκάλα,

βρεγμένα απὸ τι δὲν θυμόταν κανείς.

Ο Αστυνακτας τσακισμένος πάνω στα βράχια

οι γλάροι πλησιάζουν τις σάρκες τού παιδιου

Ἐγώ δὲν ἀναστήθηκα.

Ούτε  ἐπέζησα,

Στὸ μετρό, ὁ Ἀγαμέμνων χωρὶς στόμα,χτυπᾶει τὴν ἄκυρη κάρτα του

σὲ ἐπανάληψη.

Ἡ Ἀντιγόνη μοιράζει φυλλάδια απορρυπαντικών 

Ὁ Κρέοντας κοιταει τὴν ωρα.

Ἡ Ἑλένη, πάλι,στο ξενοδοχείο «Κλειὼ»,πλένει ποτήρια

καὶ τραγουδαει Casta Diva,

Το είδωλο της στο βάθος τού καθρέφτη:

Μην κοιτάς εκεί. Δεν υπάρχει παρόν.

Ο Πρίαμος ζητά το γιο του,

πέθανε το ’74. η' το ’49.η' δεν γεννήθηκε ποτέ.

Το μητρώο γεννήσεων καταστράφηκε

από αδιαφορία.Δεν έχει σημασία.

Η τηλεόραση παίζει ριάλιτι εμφυλίου.

Εκεινος γύρισε και είπε:δεν υπήρχε πόλεμος

Η Ελλαδα είναι αλυσίδα fast food

Στη γωνία, ο Οιδίποδας πωλεί αρωματικά κεριά.

Λέει: Έβγαλα τα μάτια μου για να δω καθαρά τούς φονους μου

Η Ελένη ξαναστέλνει:

-Να πιεις νερό.

-Να προσέχεις.

-Σβήσε το φως πριν φύγεις.

Και το φως, σαν πέτρα,

Μόνο βαραίνει.

Τίποτα δεν ακούγεται, μόνο ο θόρυβος τών πραγμάτων

καθώς σωπαίνουν).

Ένα παιδί κρατά ένα πλαστικό τανκ κι η μάνα φωνάζει:

-Όχι άλλο αίμα στο χαλί.

Η φωνή της διακόπτεται από το δελτίο ειδήσεων.

Φωνές στους διαδρόμους.

Η Μήδεια στέλνει ηχητικά στον Ιάσονα:

Πάρ’ τα παιδιά το Σαββατοκύριακο δεν αντέχω άλλο.

Η γλώσσα ραγίζει.

Γίνεται ουρλιαχτό.

Αποξηραμένα τοπία.Οι καθρέφτες γεμάτοι άλλους.

Οι τηλεοράσεις παίζουν εθνικούς ύμνους χωρίς ήχο.

Και η Ελένη.

Πάντα η Ελένη.

Λέει:Ο Πάρις ήταν ένα εμπορικό project.

Με πλήρωσαν για να τον ερωτευτώ.

 Μαμά, ποιος έκαψε την πόλη;

Δεν την έκαψαν, παιδί μου. Την άφησαν να καεί.

Η Ελένη μιλά ξανά:

-Ήμουν πάντα αναπαράσταση.Με ντύσανε πόθο και πολιτική

Στο κρεβάτι της  ο ιδρώτας άλλων σωμάτων,

μίλα για έναν σκύλο που την περίμενε πάντα

κι ας μην υπήρξε ποτέ

Φωτογραφίες από ’56, ’67, ’74.

Η Σμύρνη κείται μακραν

Ο Αίαντας, λένε, αυτοκτόνησε σε δημόσια θέα,

μια κραυγή παγωμένη πάνω σε λαμαρίνες τύψης

και να που φτάσαμε εδώ,στα αποσιωπητικά τής Ιστορίας,

με λέξεις πικρές σαν το πετρέλαιο

Η μάνα ξεφλουδίζει μήλα στον νεροχύτη

και κάτι μουρμουράει για την Αντίσταση 

ή για το λογαριασμό τής ΔΕΗ.

Μια χούφτα χώμα ο σκοτωμενος Έκτορας,

αναρωτιέται: Τι νόημα ειχε η εντολή “προχώρα;

φωτογραφια 1967,Η Ελένη πάλι,γράφει στο πίσω μερος:

Τα παιδικά μου χρόνια είχαν θόρυβο.η φωνή τής μάνας

να φωνάζει:γύρνα γρηγορα, έχει χούντα,

η μνήμη επιστρέφει μέσα από εγκαύματα απωλειας

Ο Οιδίποδας, λένε,ζήτησε εθελουσία έξοδο.

Ο Κρέων τον παρέπεμψε στο ΙΚΑ.

Δεν υπήρχαν κονδύλια τυφλότητος.

στο βάθος, μια φωνή πνίγεται σε λευκό θόρυβο

Κι εσύ ακόμη ρωτάς για την Ελένη;

Κι ακόμα επιμένει ο θόρυβος τών πραγμάτων

Ὁ χρόνος ἔχει ἰδρώτα

Κάτω απ'τὴ γέφυρα του Κηφισου κοιμαται ένας αστεγος

με μιὰ φωτογραφία τού Στάλιν καὶ τής μάνας του

Οἱ σκιὲς τών φορτηγῶν θα τον συνθλίψουν.

ένα  λιγότερο σώμα καὶ περισσότερη διαφήμιση.

Ἡ κουζίνα μυρίζει μαραμένα φύλλα καὶ καμμένη ζάχαρη,

Ἐκει, ἡ Ἑλένη.

Ἐν τῷ μεταξύ, στὸν Σταθμὸ Λαρίσης περιμένει ἕνας Ἀγαμέμνων

τὸ τραινο ποὺ ὁδηγει στὴν ερημο τών Ατρειδων

Από το μεγάφωνο ἀνακοινώνονται  καθυστερήσεις.

Την ίδια ώρα ο Celan, πάντα βουβός μετά την Auschwitz αιωνιότητα,

ἀναπνέει μέσα στὸ νερό

Καὶ συ, τί ζητας;Νὰ ἀναγνωριστεις;Νὰ τούς πείσεις οτι ὑπηρξες;

Όλα τα θάψαμε λάθος,λέει η Αντιγόνη 

Και τώρα ανασταίνονται.

Η Αντιγόνη κάπνιζε,φορούσε ακουστικά,

άκουγε Bach και ειδήσεις πολέμου.

Θαψτε τους όλους, είπε. Όλοι νεκροί είναι

Όλα αυτά καταγραμμενα σε βίντεο παρακολουθησης

Η φωνή στο τηλέφωνο:

-Πού είσαι;

-Εδώ.

-Ποιος είσαι;

-Δεν ξέρω

.

.

.

Η κριτική μελέτη και ανάλυση του ποιήματος «Σημειώσεις από μια χώρα που δεν υπάρχει πια» του χ.ν. κουβελη είναι μία κατάδυση στην ποιητική σύγχυση, τον υπαρξιακό πόνο και τη συλλογική ιστορική αμνησία του νεοελληνικού ανθρώπου. Το ποίημα λειτουργεί ως παλίμψηστο μνήμης, όπου στρώματα τραύματος, πολιτικής, μυθολογίας, καθημερινότητας και μετατραυματικού εθνικού λόγου συμπλέκονται με τρόπο πνιγηρό, σχεδόν αποκαλυπτικό.

Θεματικοί άξονες και βασικά μοτίβα

1. Η αποσύνθεση της Ιστορίας

Το ποίημα στήνεται πάνω στο ερείπιο της ιστορίας. Εδώ, η εθνική μνήμη δεν λειτουργεί ως συνεκτικός ιστός σιωπής ή παραχάραξης. Η «μάχη του Σαγγάριου», ο «εμφύλιος», το «’56, ’67, ’74» αναφέρονται χωρίς ειρμό, σαν επαναλαμβανόμενα τραύματα χωρίς επεξεργασία. Ο Πρίαμος ζητά τον γιο του που πέθανε «το '74 ή το '49 ή δεν γεννήθηκε ποτέ». Η χρονολογία γίνεται ασήμαντη· αυτό που μετρά είναι το τραύμα που επανέρχεται αδιαφοροποίητο.

2. Μυθολογικές μορφές σε καθημερινό αδιέξοδο

Η μεταφορά των ηρώων της αρχαίας τραγωδίας στον κόσμο της ελληνικής μεταπολεμικής και μεταμοντέρνας κοινωνίας είναι η πιο εμβληματική τεχνική του ποιήματος:

Η Ελένη, ο απόλυτος μύθος του πόθου, ξεπλένει ποτήρια, τραγουδά Casta Diva και δηλώνει πως δεν υπήρξε ποτέ. Η αναπαράσταση αντικαθιστά το πρόσωπο.

Ο Οιδίποδας πωλεί αρωματικά κεριά και «έβγαλε τα μάτια του για να δει καθαρά τους φόνους του».

Ο Αγαμέμνων χτυπά την κάρτα του στο μετρό, χωρίς στόμα.

Η Αντιγόνη μοιράζει φυλλάδια απορρυπαντικών, πιο πολύ μαζεύει σκουπίδια της μνήμης παρά θάβει νεκρούς.

Αυτό που επιτυγχάνεται είναι η συντριβή του ηρωικού, η αποδόμηση του εθνικού αφηγήματος και η ταύτισή του με την κοινωνική πτώση, τη διαβρωμένη καθημερινότητα.

3. Η γλώσσα ως θραύσμα και κραυγή

Το ποίημα δεν έχει ενιαία σύνταξη. Ο στίχος τεμαχίζεται, οι φράσεις διακόπτονται από τελείες ή σιωπές. Αυτό αντικατοπτρίζει τη διάρρηξη του νοήματος, το τραύμα της μη επικοινωνίας. Η γλώσσα «ραγίζει. γίνεται ουρλιαχτό». Είναι ένα μέσο που δεν μπορεί πια να εκφράσει, μόνο να υπαινιχθεί, να συλλαβίσει τον πόνο.

4. Ο θόρυβος των πραγμάτων

Επαναλαμβανόμενος σαν μανιέρα, σαν εσωτερική φωνή της κοινωνίας, ο «θόρυβος των πραγμάτων» είναι η αποτύπωση του υπαρξιακού κενού. Το περιβάλλον δεν αφηγείται, δεν εξηγεί, απλώς υφίσταται, και με τον όγκο του συνθλίβει την όποια υποκειμενικότητα.

Τεχνικές και μορφολογικά χαρακτηριστικά

Κολλαζ- δομή

Το ποίημα λειτουργεί ως κολλάζ αποσπασματικών εικόνων. Χρησιμοποιείται η τεχνική της μοντάζ γραπτού λόγου, σαν κινηματογραφική ταινία χωρίς ενιαία αφήγηση αλλά με συναίσθημα που βαθαίνει όσο προχωράμε.

Διακειμενικότητα

Η πλούσια παρουσία αναφορών σε:

Αρχαίο δράμα (Ορέστης, Αντιγόνη, Κρέοντας),

Ιστορία (Σαγγάριος, 1944, 1967, 1974),

Μουσική (Mahler, Bach),

Λογοτεχνία (Celan),

Σύγχρονη πολιτιστική παραγωγή (τηλεόραση, reality, fast food)

συνθέτουν μια πολυφωνική ταυτότητα της Ελλάδας που έχει πάψει να είναι εαυτός της, μια χώρα-φάντασμα.

 Μικρορεαλισμός και αποδόμηση μυθολογίας

Από τη μία, οι εικόνες είναι ακρίβεια της παρατήρησης: το νερό που τρέχει στη μπανιέρα, τα χάπια της Εκάβης, το βιογραφικό του Μάκβεθ στον ΟΑΕΔ. Από την άλλη, ο μύθος ξεγυμνώνεται, μπαίνει σε ραντεβού στο ΙΚΑ, στον Σταθμό Λαρίσης, σε reality show.

 Ερμηνευτικά κλειδιά

1. Η Ελένη ως σύμβολο της μετα-Ελλάδας

Η Ελένη επανέρχεται σχεδόν εμμονικά στο ποίημα. Είναι η γυναίκα-ερώμενη-φαντασίωση-εθνικός μύθος, που όμως ομολογεί την ανυπαρξία της:

«Εγώ δεν ήμουν ποτέ όμορφη. Με έφτιαξαν έτσι.»

«Ήμουν πάντα αναπαράσταση. Με ντύσανε πόθο και πολιτική»

Είναι η Ελλάδα, όχι όπως υπήρξε, αλλά όπως κατασκευάστηκε.

2. Μνήμη μέσα από εγκαύματα

Η επαναφορά της παιδικής ηλικίας, της φωνής της μάνας, του ’67, επαναφέρει το τραύμα ως καμένη μνήμη, όχι ως νοσταλγία. Η οικειότητα μετατρέπεται σε φρίκη.

«Η μνήμη επιστρέφει μέσα από εγκαύματα απώλειας»

3. Η φθορά του κοινωνικού ιστού

Οι ήρωες της τραγωδίας ζουν στις πολυκατοικίες, στους διαδρόμους του ΟΑΕΔ, στα λεωφορεία. Κάθε ιδέα αξιοπρέπειας, ηρωισμού, κάθαρσης έχει αντικατασταθεί από γραφειοκρατία, αναμονή, φθορά και απαξίωση.

Επίλογος – Μια χώρα που δεν υπάρχει πια

Το ποίημα δεν μιλά για μια συγκεκριμένη Ελλάδα αλλά για μια συλλογική αίσθηση απώλειας ,του εαυτού, της Ιστορίας, της Αλήθειας, της Γλώσσας. Το σύμπαν του χ.ν. κουβελη είναι ένα τοπίο ψυχικής και πολιτισμικής μετατραυματικής διαταραχής. Η «χώρα που δεν υπάρχει πια» δεν είναι μόνο γεωγραφική· είναι οντολογική, υπαρξιακή, πνευματική.

Ο ποιητής δεν επιδιώκει λύτρωση, ούτε προτείνει επιστροφή. Μόνο παρατηρεί την κατάρρευση, μέσα από ένα λόγο σκληρό, ειρωνικό, παραιτημένο και ταυτόχρονα υπόγεια συγκινητικό.

.

.

.