.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
-Voyeurism Scenes Labyrinth
( Σκηνές Παρατηρησης)
- χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Voyeurism Scenes Labyrinth
( Σκηνές Παρατηρησης)
Ένας άντρας λεει στη γυναίκα ότι για ένα μήνα θα λείψει ταξίδι στο εξωτερικό για δουλειές τής επιχείρησης του,και νοικιάζει ένα σπίτι απέναντι από το δικό του,κλεινεται εκεί και παρακολουθεί τη γυναίκα του με κυάλια μέρα και νύχτα
αδιάκοπα,μεσα από τα μισό κλειστά παντζούρια,η γυναίκα του ακολουθεί μια κανονική καθημερινή ζωή ρουτίνας,ώσπου μια νύχτα τη βλέπει μέσα στη ημιφωτισμενη κρεβατοκάμαρα της με ανοικτό το παράθυρο να γδυνεται επιδεικτικα
μπροστα στο καθρέφτη,και να ξαπλώνει μισογυμνη στο κρεβάτι,αυτό γίνεται κάθε νύχτα,κάποια μέρα ο άντρας βλέπει ένα φως από λέιζερ να την σημαδεύει
σε διαφορα σημεία τού σώματος και εκείνη να αντιδρά και να γδυνεται στα σημεία που πέφτει το φως,σαν κάποιος θεατής από απέναντι να την σκηνοθετεί,
σε αυτή τη παράσταση της,μετά από μερικές νύχτες τραβά τις κουρτίνες και είναι δύσκολο να δει,μέχρι που κλείνει τα παντζούρια στα παράθυρα,ο άντρας τώρα μένει απέναντι από ένα κλειστό σπίτι,και δύο μέρες πριν το τέλος τού μήνα και της επιστροφής του,ανοίγουν τα παράθυρα,και με τα κυάλια βλέπει
τη γυναίκα του να συνεχίζει την καθημερινή ρουτίνα τής ζωής της,όταν στο τέλος τού μήνα ο άντρας επιστρέφει,η γυναίκα είναι ψυχρή μαζί του,και τού
λέει πως θέλει να χωρίσουν,ερωτεύτηκε έναν άλλον άντρα,έναν άντρα που
όσο εκείνος έλειπε την παρατηρούσε με κυάλια από το απέναντι σπίτι,
τού είπε πως επίτηδες γδυνονταν για κείνο να τον προκαλέσει,να αποκαλυφθεί,αυτό έγινε,και μια νύχτα χτύπησε τη πόρτα της, τού άνοιξε,και
από τότε είναι εραστές,τότε έκλεισε και τα παντζουρια στα παράθυρα αφού πλέον δεν χρειάζονταν να είναι ανοικτά,για την παρακολούθηση της,
αφού ήταν ζευγάρι και συναντιόντουσαν στη κρεβατοκάμαρα της,τότε ο άντρας
τής είπ πως είπε ψέματα πως θα πήγαινε για δουλειές στο εξωτερικό,είχε νοικιάσει το απεναντι σπίτι και την παρακολουθούσε.με κυάλια,πως είχε νοιώσει ζηλεια για το φως που έπεφτε πάνω της και γδυνονταν,τής είπε να χωρίσουν και να ζήσει τον έρωτα της ελευθερη με εκείνο τον άνθρωπο,
εκείνη τού είπε πως αυτό δεν έγινε τώρα,αλλά πριν κάποια χρόνια όταν δεν
γνωρίζονταν και δεν είχαν παντρευτεί,μια ανάμνηση είναι μόνο,και τη θυμάται,
εκείνος τής είπε,πως αυτός ήταν ο άντρας τότε που την παρακολουθούσε με το φως,,και έτσι με αυτό το τρόπο γνωρίστηκαν,εκείνη τού είπε πως πραγματικά έτσι συνέβηκε,μόνο που πριν από αυτόν έχει την ανάμνηση ενός άλλου άντρα,που τη παρατηρούσε από απέναντι
Σκοτάδι,θολά βλέπει το ρολόι πάνω στον τοίχο. Τρεις και είκοσι. Ο άντρας σηκώνει τα κιάλια· το σπίτι απέναντι παραμένει αμετάβλητο ή έτσι δείχνει.
Η γυναίκα του σηκώνεται από το κρεβάτι της.Κοιτάζει στον καθρέφτη. Χαμηλό
φως από το πορτατίφ στο κομοδίνο διαχέεται στο δωμάτιο. Κάθε της κίνηση είναι επαναληπτική, αλλά όχι ακριβώς ίδια με την προηγούμενη.
Μια παραλλαγή στο.ιδιο θέμα.
Της είχε πει ότι θα φύγει για δουλειές, για έναν μήνα. Είχε υπολογίσει τα πάντα: αεροπορικές πτήσεις, κάρτες επιβίβασης, ψεύτικες κλήσεις από το εξωτερικό, φωτογραφίες από ξένα ξενοδοχεία ,όλα προσεκτικά σκηνοθετημένα. Και μετά, πέρασε απλώς απέναντι,χωρίς να γίνει αντιληπτός.Το σπίτι ήταν ήδη έτοιμο, ενοικιασμενο από πριν. Μόνο που από εκεί θα είχε θέα στη ζωή της.
Κάθε μέρα η ίδια ρουτίνα της γυναίκας του.Καφές, πρωινό, δουλειά, επιστροφή, φαγητό. Το βράδυ, μια σκηνή σχεδόν θεατρική: ο καθρέφτης, το φως, το γδύσιμο. Μια χορογραφία μπροστά στα μάτια του. Χωρίς βιασύνη, χωρίς δισταγμό. Μα ήταν γι' αυτόν; Κι αν ήταν, γιατί;
Μια νύχτα, ένα φως λέιζερ. Κόκκινο, λεπτό, κινητικό. Έπεσε πάνω στον ώμο
της. Εκείνη, σταμάτησε, χαμογέλασε αμυδρά και έβγαλε την μπλούζα της. Έπειτα, στον μηρό, το φως την σημαδεύει , εκείνη υπάκουει. Ένα σώμα υπάκουο σε έναν αόρατο σκηνοθέτη. Ο άντρας ένιωσε κάτι ανάμεσα σε πόθο και ζηλεια. Δεν ήταν μόνος. Κάποιος άλλος είχε εισβάλει στον ρόλο του θεατή.
Ακολούθησαν νύχτες σιωπής. Οι κουρτίνες τραβήχτηκαν, τα παντζούρια έκλεισαν. Η παράσταση τέλειωσε.
Δύο μέρες πριν τη λήξη του μήνα, τα παράθυρα άνοιξαν. Και όλα επανήλθαν
στη ρουτίνα. Πρωινό, καφές, καθρέφτης ,αλλά τώρα χωρίς την νυχτερινή τελετουργία,.Το σώμα της είχε επιστρέψει στην ανωνυμία. Ή μάλλον, στην ιδιοκτησία κάποιου άλλου.
Όταν επέστρεψε "από το ταξίδι", εκείνη ήταν ψυχρή. Του μίλησε με μια ήρεμια,
σχεδόν σαν να διάβαζε σενάριο:
-Θέλω να χωρίσουμε. Ερωτεύτηκα κάποιον άλλον.
-Ποιον;
-Έναν άντρα που με παρατηρούσε με κιάλια απ’ το απέναντι σπίτι. Ξέρεις, έβλεπα εκει τα παντζούρια να ανοίγουν λίγο κάθε βράδυ. Ένιωθα το βλέμμα
του. Του πρόσφερα αυτό που ζητούσε. Τον προκάλεσα. Και μια νύχτα ήρθε.
Του άνοιξα. Είμαστε μαζί τώρα.
Ο άντρας δεν αντέδρασε.
-Εγώ ήμουν αυτός, της είπε. Δεν ταξίδεψα. Νοίκιασα το σπίτι απέναντι.
Σε παρακολουθούσα.
Εκείνη χαμογέλασε.
-Όχι, δεν ήσουν εσύ.Ηταν ένας αλλος.Εκείνος ήρθε. Μπήκε στο σπιτι.
Έγινε αληθινός. Εσύ απλώς κοιτούσες. Πάντα απλώς κοιτούσες.
-Σ’ αγαπώ, της είπε. Αν τον αγαπάς, να πας μαζί του. Να ζήσεις τον έρωτα σου.
-Δεν καταλαβαίνεις,του απάντησε. Αυτό δεν έγινε τώρα. Αυτό συνέβη τότε.
Πριν σε γνωρίσω. Ήταν πριν χρόνια. Μια ανάμνηση είναι μόνο. Μου ήρθε πάλι στον νου. Σαν να συνέβη τώρα.
-Ήμουν εγώ τότε./, τής ειπε.Εκείνος ο άντρας με το φως. Σε είδα, σε σκηνοθέτησα. Σε αγάπησα.
Εκείνη έγειρε ελαφρώς το κεφάλι.
-Ναι, έτσι έγινε. Το θυμάμαι. Μόνο που πριν από σένα, υπήρχε και άλλος.
Άλλος ένας άντρας απέναντι. Άλλο ένα βλέμμα. Άλλο ένα φως. Ίσως κι αυτός
να λέει το ίδιο τώρα. Ότι ήταν εκείνος.
Ο άντρας ένιωσε τη ζηλεια ,να καταρρέει. Ποιος παρακολουθούσε ποιον; Πότε συνέβη αυτό; Ήταν ανάμνηση ή φαντασίωση; Έπαιξε ρόλο ποτέ; Ήταν πάντα θεατής; Μήπως και εκείνη παρακολουθούσε κάποιον, πίσω απ’ τον καθρέφτη;
Το φως στο απέναντι δωμάτιο έσβησε. Ο καθρέφτης σκοτείνιασε. Το σκηνικό κατέρρευσε. Ή δεν είχε υπάρξει ποτέ.
Έμειναν μόνο τα κυάλια. Και το παράθυρο. Πάντα μισάνοιχτο.
Το χαμηλό φως από το πορτατίφ στο κομοδίνο τής κρεβατοκάμαρας απέναντι στο σπίτι του. Ο άντρας είχε πει στη γυναίκα του ότι θα λείψει για δουλειές,
στο εξωτερικό, για ένα μήνα.
Η βαλίτσα φορτώθηκε στο αμάξι, το φιλί στην εξώπορτα, εκείνη με τη ρόμπα της, τα μαλλιά πιασμένα πρόχειρα, ένα φιλί μηχανικό, όπως όλα.
Δύο ώρες αργότερα, ήταν κλεισμένος μέσα στο διαμέρισμα ακριβώς απέναντι από το δικό τους. Τα παντζούρια μισόκλειστα. Κιάλια πάνω στο τραπεζάκι. Σιωπή.Πηρε τα κυάλια και από εκεί μέσα,απο τη σχισμή στο παντζούρι,
παρακολουθούσε τη γυναίκα του.
Εκείνη,έβλεπε,Κάθε πρωί, εκείνη άνοιγε τις κουρτίνες. Ντυνόταν πάντα μπροστά στον καθρέφτη. Έπινε τον καφέ της. Μιλούσε στο τηλέφωνο,μερικές φορές γελούσε. Κάθε βράδυ, στις 21:40, η κρεβατοκάμαρα φωτιζόταν απαλά, από το φως που ερχόταν από το κομοδίνο. Εκείνη γδυνόταν αργά. Μπροστά στον καθρέφτη. Με τελετουργική κίνηση, όπως σε μια πρόβα θεάτρου. Πρώτα το φόρεμα, μετά το σουτιέν, στο τέλος, καθισμένη στο κρεβάτι, αφαιρούσε τα εσώρουχα.
Κάθε φορά, αυτό κρατούσε ακριβώς δέκα λεπτά.
Μια νύχτα, ένα φως λέιζερ. Κόκκινο, ακριβές, σαν χειρουργική τομή πάνω στο δέρμα της.,στο σώμα της.Στο λαιμό, στο στήθος, στην κοιλιά. Εκείνη δεν φάνηκε να τρομάζει. Αντιθέτως. Χαμογέλασε. Και το ακολούθησε. Άρχισε να γδύνεται ακριβώς στα σημεία που φώτιζε το φως.
Ο άντρας στο σκοτεινό διαμέρισμα ένιωσε μια φοβερή ζηλεια.
Δεν για την πράξη, αλλά για τον σκηνοθέτη. Για εκείνον που τώρα έδινε οδηγίες στη γυναίκα του, εκείνον που τής ερριχνε πια το φως.Που για εκείνον
αντιδρούσε και γδυνονταν
Τις επόμενες νύχτες, τα φώτα ήταν κλειστά. Οι κουρτίνες τραβηγμένες.
Τα παντζούρια κλειστά. Ο άντρας τώρα κοιτούσε ένα άδειο παράθυρο, ένα αδιαπέραστο μαύρο τετράγωνο.Το σκοτεινό,αδιαπεραστο στο βλέμμα σπίτι του.
Και τότε, δύο μέρες πριν τη λήξη του μήνα, τα παντζούρια ανοίγουν.
Οι κουρτίνες τραβιουνται.Μπορουσε τώρα να δει όπως πριν.Οπως πάντα..
Η γυναίκα του πίνει καφέ. Φοράει τα ίδια ρούχα. Ίδια μαλλιά. Ίδιες κινήσεις. Ίδιος ρυθμός. Ρουτίνα.
Ίσως,σκέφτεται, να μην υπήρξε ποτέ αλλαγη. Ίσως να την επινόησε.
Όταν ο άντρας επιστρέφει στο σπίτι, εκείνη είναι ψυχρή. Το βλέμμα της παγωμένο.
«Θέλω να χωρίσουμε», του λέει.
«Γιατί;»
«Ερωτεύτηκα κάποιον άλλον.»
«Πότε;»
«Όταν έλειπες. Με παρακολουθούσε με κυάλια από το απέναντι σπίτι.
Το ήξερα. Γι’ αυτό και γδυνόμουν. Για να με δει. Για να έρθει. Και ήρθε.
Μια νύχτα χτύπησε την πόρτα. Τον άφησα να μπει. Είμαστε μαζί από τότε.»
Ο άντρας κάθεται σιωπηλός. Μετά της απαντά:
«Δεν είχα πάει πουθενά. Ήμουν στο απέναντι σπίτι. Εγώ σε παρακολουθούσα.»
Εκείνη τον κοιτάζει. Χαμογελάει.
«Το ξέρω. Αλλά αυτό συνέβη πριν κάποια χρόνια. Πριν γνωριστούμε. Πριν παντρευτούμε. Είναι απλώς μια ανάμνηση.»
«Ήμουν εγώ τότε.»
«Ίσως. Μα πριν από σένα, θυμάμαι έναν άλλον άντρα. Επίσης με παρακολουθούσε. Επίσης με ήθελε.»
«Κι εγώ;»
«Εσύ ήσουν μετά. Ή πριν. Ή ταυτόχρονα. Δεν έχει σημασία.»
Η νύχτα πέφτει ξανά. Ο άντρας κάθεται πίσω από τα μισάνοιχτα παντζούρια.
Τα κυάλια ακουμπισμένα δίπλα του, παρατημένα. Η κρεβατοκάμαρα απέναντι σκοτεινή.
Κάποιος άλλος ίσως τον παρακολουθεί τώρα. Ή η ανάμνηση κάποιου άλλου.
Ίσως εκείνος να είναι τώρα η σκηνή, το φως, ο θεατής. Ίσως ποτέ να μην υπήρξε σύζυγος, ή ζευγάρι, ή έρωτας. Ίσως όλα να ήταν μόνο μια σκηνοθεσία.
Και το πρόσωπο που κοιτάζει,ίσως να μην είναι καν δικό της.
Τέλος.
Τα παντζούρια μισόκλειστα. Τα κιάλια.Το βλέμμα τού άντρα εστιασμένο
στο σπίτι απέναντι.Σο σπίτι του προσηλωμένο. Η μορφή της γυναίκαςτου,
μια φιγούρα πίσω από τις κουρτίνες, κινείται ρυθμικά, σχεδόν τελετουργικά. Κάθε βράδυ. Ίδιες κινήσεις. Ίδιος φωτισμός. Ίδια σιωπή. Σαν να παίζει έναν
ρόλο που δεν γνωρίζει ότι της δόθηκε. Ή ίσως το ξέρει. Ίσως ήταν πάντα
η πρωταγωνίστρια.
Ένα μήνα πριν, εκείνος τής είχε πει πως θα φύγει. Επαγγελματικό ταξίδι,
μεγάλη επιχειρηματική συμφωνία, αεροδρόμια, συναντήσεις, ακριβά
ξενοδοχεία. Εκείνη τον φίλησε αποχαιρετώντας τον ψυχρά, με τον τρόπο
που συνηθίζουν τα ζευγάρια που έχουν εξαντληθει στο πέρασμα
τού χρόνου.
Αντί για το αεροδρόμιο, πήγε απέναντι. Ένα μικρό διαμέρισμα, με θέα στο δικό τους σπίτι. Είχε φροντίσει να είναι στο ίδιο ύψος. Παράλληλα παράθυρα.
Κιάλια. Μια καρέκλα δίπλα στο παράθυρο. Μια λάμπα χαμηλού φωτισμού. Τίποτα άλλο.
Την πρώτη εβδομάδα, όλα ήταν όπως τα περίμενε.Η ρουτίνα τής γυναίκας του.Καθημερινότητα. Ξύπνημα, ντους, καφές, τηλεόραση. Κι έπειτα τη νύχτα
η γυναίκα μπροστά στον καθρέφτη, με το φως από το πορτατίφ ναπάνω στη γυμνή της πλάτη.
Τη δεύτερη εβδομάδα, όλα άρχισαν να αλλάζουν. Το παράθυρο της κρεβατοκάμαρας έμενε ανοιχτό όλη νύχτα. Εκείνη ξεντυνόταν πιο αργά, πιο θεατρικά. Οι κινήσεις της αποκτούσαν ένταση, πρόθεση. Μια φορά, καθώς
έλυνε τα μαλλιά της, γύρισε το βλέμμα ακριβώς προς το απέναντι διαμέρισμαμ Δεν έμοιαζε τυχαίο.Τα κυάλια το επιβεβαίωσαν.
Τότε είδε το φως. Λεπτό, κόκκινο. Λέιζερ. Σημάδευε πρώτα τον ώμο της, μετά τον γοφό, μετά το στήθος. Εκείνη υπάκουε. Ξεντυνόταν στο σημείο που έπεφτε το φως. Σαν κάποιος να σκηνοθετούσε την κίνησή της. Όχι αυτός. Κάποιος άλλος. Το βλέμμα του έγινε θολο. Ζήλεια. Αβεβαιότητα. Παράνοια.
Τις επόμενες νύχτες, οι κουρτίνες τραβήχτηκαν. Ένα αδιαπεραστο πέπλο.
Για εκείνον. Έπειτα, τα παντζούρια έκλεισαν. Ένα σκοτεινο σπίτι.
Δύο μέρες πριν το τέλος του μήνα, το παράθυρο άνοιξε ξανά. Εκείνη μέσα, ήρεμη. Φτιάχνει καφέ, απλώνει ρούχα, σκουπίζει το πάτωμα. Η ίδια ρουτίνα.
Η ίδια γυναίκα.Η γυναίκα του. Σαν τίποτα να μην είχε συμβεί. Σαν να μην ήταν ποτέ γυμνή. Σαν να μην υπήρξε ποτέ φως.
Όταν επέστρεψε,εκείνη ήρεμη ψυχρή.
-Θέλω να χωρίσουμε, του είπε.
Εκείνος δεν μίλησε.
-Ερωτεύτηκα. Κάποιον που με παρατηρούσε από απέναντι. Μέρα-νύχτα.
Με κυάλια. Το καταλαβα.Ήθελα να με δει. Ήθελα να τον προκαλέσω.
Ένα βράδυ, χτύπησε την πόρτα. Του άνοιξα. Από τότε είμαστε μαζί.
Εκείνος σιώπησε.
-Δεν υπήρχε λόγος πια να κρατώ τα παράθυρα ανοιχτά.λ,τού είπε εκείνη.
Τώρα έρχεται από την πόρτα.Μενουμε μαζί.
Ο άντρας την κοιταξε.
-Δεν πήγα στο εξωτερικό. Ήμουν απέναντι. Εγώ σε παρακολουθούσα.
Εγώ ειλίδα το φως. Εγώ ένιωσα τη ζήλεια. Εγώ σε θέλησα, πάλι.
Εκείνη χαμογέλασε.
-Ναι. Αυτό έγινε. Μόνο που δεν έγινε τώρα. Έγινε πριν χρόνια. Πριν
γνωριστούμε. Πριν παντρευτούμε. Το θυμάμαι. Κι εσύ ήσουν εκείνος.
Σώπασε για λίγο.
-Μόνο που πριν από σένα, θυμάμαι έναν άλλον άντρα, να με παρατηρεί. Από απέναντι. Με το ίδιο βλέμμα. Με τα ίδια κυάλια. Ίσως κι εκείνος να νόμιζε
πως ήμουν δική του. Ίσως και να ήμουν. Για λίγο.
Τα σπίτια παραμένουν απέναντι. Κάθε παράθυρο ένα βλέμμα. Κάθε γυναίκα, μια ανάμνηση που ανήκει σε κάποιον άλλον. Κάθε παρατήρηση, ένα παιχνίδι χωρίς αρχή και τέλος.
Το φως τού λέιζερ ξαναπέφτει πάνω στην πλάτη της. Εκείνη χαμογελά, και ξεκουμπώνει αργά το φόρεμα της.
Ίσως πάλι, όλα αυτά να τα ονειρεύτηκε. Ή να τα θυμήθηκε.
Ίσως κάποιος να την παρακολουθεί ακόμα.
Ίσως να τον περιμένει.
Ακόμα.
Η παρατήρηση.Η πρόσοψη του σπιτιού απέναντι.Τα πράσινα παντζούρια.
Μισόκλειστα.
Στο σκοτεινό εσωτερικό τού δωματίου εκείνος ο άντρας στη σχισμή από τα κλειστά παντζουρια τού παραθύρου.Με τα κιάλια.Το βλέμμα του απέναντι.
Στο σπίτι του.
Η γυναίκα του,βλέπει, περνάει μπροστά από τον καθρέφτη. Κάθε πρωί στις
08:03. Κρατάει το φλιτζάνι τού καφέ με το δεξί χέρι. Πίνει τρεις γουλιές,
γυρίζει το βλέμμα της προς τα έξω. Δεν φαίνεται να βλέπει.Να τον βλέπει.
Η' να τον υποψιάζεται πως εκεί είναι κρυμμένος και την βλέπει.
Ο άντρας δεν έχει φύγει.Ο άντρας είπε πως θα φύγει.Ο άντρας βρίσκεται απέναντι. Σε ένα δωμάτιο σκοτεινό, με μοναδική ρωγμή προς τα έξω τα παραθυρόφυλλα. Το κιάλι. Το βλέμμα.
Εκείνη πάντα στη ρουτίνα της.
Δευτέρα: Μπαίνει στο μπάνιο 08:15. Βγαίνει 08:22.
Τρίτη: Ξαπλώνει στον καναπέ 16:00. Ξυπνάει 16:48.
Τετάρτη: Χτενίζει τα μαλλιά της 09:01, η πλάτη γυρισμένη.
Επαναλαμβανόμενα. Ίδια. Ίσως όχι.
Μια νύχτα.:Η σκηνή στη κρεβατοκάμαρα φωτισμένη αμυδρά. Από τη λάμπα
στο κομοδίνο. Η γυναίκα στέκεται μπροστά στον καθρέφτη. Ξεκουμπώνει
αργά το φόρεμα. Η κίνηση δεν φαίνεται βιαστική. Ο ώμος.Οι μηροί της.
Το σώμα της.
Ξαπλώνει μισόγυμνη στο κρεβατι, Δεν φαίνεται να κοιμάται.Φαίνεται να περιμένει. Είναι σε αναμονή.
Κάθε νύχτα.
Μετά από μία εβδομάδα: το φως.Μια κουκιδα. Κόκκινη. Από λέιζερ.
Σημαδευει στον λαιμό. Στο στήθος. Στην κοιλιά. Η γυναίκα χαμογελά.
Σηκώνεται. Γδύνεται στα σημεία που αγγίζει το φως. Πεταει τα ρουχα
στο πάτωμα, με την ίδια ακρίβεια,σαν να εκτελεί μια τελετουργια.
Κοιτάζει τον καθρέφτη, όχι προς το παράθυρο.
Ο άντρας παρακολουθεί. Σιωπηλός. Ακίνητος. Η ζηλεια τον πνίγει,
δυσκολα αναπνέει.
Μετά από εννέα νύχτες: οι κουρτίνες.τραβιουνται,κλείνουν τη θέα,
ακυρώνουν το βλέμμα,τα κιάλια τού.
Μετά από έντεκα: τα παντζούρια.Κλεινουν.Αδιαπεραστα.
Τίποτα πια. Ένα κλειστό σπίτι.
Η σιωπή.
Ημερομηνίες, ώρες, κενά.
Δύο ημέρες πριν το τέλος του μήνα.
Τα παράθυρα ανοίγουν.
Η γυναίκα του εμφανίζεται πάλι. Ίδιες κινήσεις. Η ρουτίνα επανέρχεται
σαν τίποτα να μην συνέβη. Σηκώνεται 07:59. Τελετουργική επανάληψη.
Ο άντρας επιστρέφει στο σπίτι του.
Κάθεται στο σαλόνι.Η γυναίκα κάθεται απέναντί του.Δεν τον κοιτάζει.
Θέλω να χωρίσουμε,τού λέει.
Ο τόνος τής φωνής της σοβαρός,ψυχρος.
-Ερωτεύτηκα κάποιον. Όσο έλειπες.Έναν άντρα απέναντι.Που με παρατηρούσε
με κυάλια.Το κατάλαβα.Το περίμενα.
Ο άντρας την κοιτάζει.
-Δεν είχα φύγει. Εγώ ημουν στο απέναντι σπίτι.Σε παρακολουθούσα.
Είδα το φως.Η ζήλιαμ
Η γυναίκα δεν τον κοιταζει
-Αυτό που περιγράφεις, τού λέει,μου θυμίζει κάτι.Μια άλλη εποχή. Πριν σε γνωρίσω.Ίσως πριν χρόνια.Ένα φως. Ένα βλέμμα.Ένας άντρας με κυάλια.
- Ήμουν εγώ,λέει ο άντρας
-Ισως.Μπορεί,απαντάει η γυναίκα. Αλλά τότε θυμάμαι και κάποιον άλλον.
Πιο παλιά.Πριν καν υπάρξεις.
Δεν υπήρξε άλλος. Ήμουν πάντα εγώ.λεει εκεινος
Η γυναίκα σηκώνεται.
-Πάω στη κρεβατοκάμαρα, τού λέει.Με περιμενει.
Τη βλέπει που φευγει.Το φως πέφτει στο λαιμό της.
Δεν υπάρχει λέιζερ.Δεν υπάρχουν μάτια που βλεπουν.Μόνο μία ανάμνηση
Τώρα: δύο σπίτια.Το ένα απέναντι από το άλλο.Κανείς δεν κατοικεί πια
στο απέναντι.
Ένας άντρας,τα κιάλια,το βλέμμα του ανάμεσα στις γρίλιες,στη γυναίκα του
ειπε ότι φεύγει για επαγγελματικό ταξίδι. Ένα μήνας. Αεροδρόμια, συναντήσεις, ξενοδοχεία. Εκείνη δεν ρωτά τίποτα.
Ο άντρας περνά το δρόμο.Εχει ενοιοικισει το σπίτι απέναντι. Κλείνει τα παντζούρια. Αφήνει μια λεπτή χαραμάδα. Παίρνει στα χέρια του τα κυάλια.
Το ρολόι δείχνει 18:32.
Η γυναίκα του απέναντι,βλέπει,ζει στη ρουτίνα της. Καφές το πρωί. Ποτίζει
τα λουλούδια. Σούπερ μάρκετ κάθε Δευτέρα. Βόλτες με το σκύλο στις 19:45.
Το φως της κρεβατοκάμαρας ανάβει στις 22:17 ακριβώς. Κάθε βράδυ.
Μια νύχτα, τη βλέπει. Εκεί, στον καθρέφτη, με το παράθυρο ανοιχτό. Ημίφως. Γδύνεται. Αργά. Με κίνηση θεατρική. Το σώμα της γυμνωμενο, Ξαπλώνει στο κρεβάτι. Η κουρτίνα κινείται με τον αέρα. Εκείνη δεν κοιτάζει ποτέ έξω.
Την τρίτη νύχτα, ένα φως λέιζερ διαγράφει το περίγραμμα του σώματός της.
Τη σημαδεύει. Πρώτα στον ώμο. Ύστερα στο.στηθος.Μετα στη κοιλιά, στο μηρο. Εκείνη υπακούει. Γδύνεται στα σημεία όπου πέφτει το φως. Κάποιος, από απέναντι, σκηνοθετεί το γευστικό της. Εκείνος βλέπει με τα κυάλια.
Και ζηλεύει.Μια αφόρητη οπτική ζήλεια.
Οι νύχτες συνεχίζονται. Οι σκηνές επαναλαμβάνονται με μικρές αποκλίσεις.
Μια νύχτα, οι κουρτίνες μένουν τραβηγμένες. Την επόμενη, τα παντζούρια κλείνουν. Το σπίτι γίνεται αδιαπέραστο.Το βλέμμα στο σκοτάδι.Κενο.
Δύο μέρες πριν την επιστροφή του, τα παράθυρα ανοίγουν. Η γυναίκα του
ποτίζει τα λουλούδια. Βγάζει τα σκουπίδια. Καθαρίζει το πάτωμα. Σαν να μη συνέβη τίποτα.
Ο άντρας επιστρέφει. Την κοιτάζει. Εκείνη τον κοιτάζει. Το βλέμμα της είναι άγνωστο.
Του λέει πως θέλει να χωρίσουν. Ερωτεύτηκε άλλον άντρα. Τον άντρα που την παρατηρούσε από απέναντι. Ξέρει πως ήταν εκεί. Της το είπε. Ήταν αυτός που την παρακολουθούσε, τη σκηνοθετούσε με φως. Κι εκείνη του ανταποκρίθηκε.
Μια νύχτα χτύπησε την πόρτα της. Εκείνη άνοιξε. Από τότε είναι εραστές. Το φως έσβησε. Δεν χρειάζονταν άλλο τα παράθυρα.
Ο άντρας της λέει πως εκείνος ήταν. Δεν έφυγε ποτέ. Νοίκιασε το σπίτι απέναντι. Την παρακολουθούσε. Ζήλεψε.
Τη ρωτά αν τον αγάπησε. Εκείνη του λέει:
Αυτό έγινε, ναι. Αλλά πριν χρόνια. Πριν γνωριστούμε. Πριν παντρευτούμε. Μια ανάμνηση είναι μόνο. Ίσως μια ψευδαίσθηση».
Εκείνος της λέει: Εγώ ήμουν τότε. Εκείνος με το φως. Σε είδα πρώτη φορά πίσω από τα κιαλια. Σε ερωτεύτηκα πίσω από τα κιάλια.
Εκείνη του λέει: Ναι. Έτσι έγινε. Μόνο που πριν από εσένα, υπήρξε ένας άλλος άντρας. Και πριν απ’ αυτόν άλλος. Όλοι από απέναντι.
Το σπίτι είναι πάντα απέναντι. Το βλέμμα πάντα ένα. Η γυναίκα πάντα στο φως. Ο άντρας πάντα στο σκοτάδι.
Τέλος
Ή ίσως μόνο μια παύση ανάμεσα σε δύο παρατηρήσεις.
Ο αντρας είπε στη γυναίκα του, πως για έναν μήνα θα έφευγε στο εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους. Είχε αναλάβει ένα σημαντικό έργο της επιχείρησής του· μάλιστα, εξήγησε, ίσως να μην είχε και συνεχή επικοινωνία, λόγω των συσκέψεων, των ταξιδιών, της πίεσης. Η γυναίκα του δεν έφερε αντίρρηση. Τον χαιρετησε και τον φίλησε στο μάγουλο.
Ο αντρας όμως δεν ταξίδεψε πουθενά.
Πηγε στο διαμέρισμα ακριβώς απέναντι από το σπίτι τους που είχε ενοικιάσει.. μια εβδομάδα πριν. Από το μισοσκότεινο σαλόνι , κρυμμένος πίσω από τις μισόκλειστες περσίδες, έπαιρνε τα κυάλια και τα εστίαζε στο παράθυρο
τής κρεβατοκάμαρας τους απεναντι,
Ήθελε να δει.Τη γυναίκα.Τη γυναίκα του..
Και παρατηρούσε. Μέρα και νύχτα.
Η γυναίκα του συνέχιζε τη καθημερινη η ζωή της,χωρίς αλλαγές,δουλειά, σούπερ μάρκετ, τηλεόραση, ύπνος. Ήρεμη, προγραμματισμένη, σαν να μην
έλειπε κανείς.
Μια νύχτα, το σκηνικό άλλαξε:
Μέσα στο ημίφως της κρεβατοκάμαρας, το παράθυρο είναι ανοικτό.
Η γυναίκα του στέκεται μπροστά στον καθρέφτη, και αρχίζει να γδύνεται,αργά,
επιδεικτικά. Σαν να γνωρίζει πως κάποιος την παρατηρεί. Ξαπλώνει μισόγυμνη στο κρεβάτι, αφήνοντας το κορμί της να φωτιστεί από το κίτρινο πορτατίφ
στο κομοδίνο.
Αυτό το σκηνικό επαναλαμβάνεται κάθε νύχτα.
Ο αντρας στην αρχή μένει εκπληκτος.Ύστερα δεν μπορεί να πάρει το βλέμμα
του,με τη προεκταση από τα κιάλια,από πάνω της. Είναι σαν να βλέπει μιαν άλλη γυναίκα. Σαγηνευτική, μυστική, άγνωστη.σαν να του φανερώνεται για πρώτη φορά.
Και τότε,μια νύχτα βλέπει ενα φως λέιζερ κοκκινο να εισχωρεί μέσα στη
κρεβατοκάμαρα και να σημαδεύει τη γυναίκα του στο σώμα: στο λαιμό,στον ώμο, στο στήθος,στη κοιλιά,στο γόνατο, στο μηρο και εκείνη να ανταποκρίνεται. Ξεντύνεται στα σημεία που το φως την αγγίζει, με ελαφρά κίνηση, σαν να υπακούει σε έναν αόρατο σκηνοθέτη. Μια παράσταση σε δύο ρόλους
Τη γυναίκα του και τον άγνωστο τού λέιζερ.
Νιώθει ζήλεια.Πνιγεται.Τρεμει.
Κάθε νύχτα το φως επιστρέφει. Και εκείνη υπακούει.
Λίγες μέρες μετά, η παράσταση τελειώνει απότομα. Οι κουρτίνες και τα παντζούρια κλείνουν.Δεν βλέπει τίποτα πια. Το σπίτι απέναντι αδιαπεραστο
στο βλέμμα του.
Αυτό μέχρι δύο μέρες πριν τελειώσει ο μήνας, τοτε τα παράθυρα ανοίγουν
πάλι. Η γυναίκα συνεχίζει τη ρουτίνα της. Η ζωή φαίνεται ίδια. Σαν τίποτα να
μην συνέβη.
Όταν επιστρέφει από το ταξίδι, τη βρίσκει ψυχρή. Απόμακρη. Δεν τον φιλά.
Δεν χαμογελά. Του λέει με σοβαρή φωνη:
- Θέλω να χωρίσουμε.
Αυτός αιφνιδιάζεται,δεν μιλά. .
Η γυναικα συνεχίζει:
- Ερωτεύτηκα έναν άλλον άντρα. Εναν άντρα που με παρακολουθούσε με
κιάλια όσο εσύ έλειπες. Ήξερα ότι με κοιτάζει. Το ένιωθα. Κι εγώ το έκανα επίτηδες. Γυμνώθηκα για εκείνον. Να τον προκαλέσω. Να τον τραβήξω έξω
από τη σιωπή του,το σκοτάδι του,που κρύβονταν..
Μια νύχτα χτύπησε την πόρτα. Του άνοιξα. Από τότε είμαστε μαζί.
Ξαπλώνουμε στο κρεβάτι που κοιμόμασταν εσύ κι εγώ. Έκλεισα τα παντζούρια για να μην μας βλέπει κανείς. Δεν είχα πια τίποτα να δείξω έξω. Τώρα, ζω μέσα.
Ο άντρας μενει σιωπηλος κι έπειτα λέει:
- Δεν πήγα ποτέ στο εξωτερικό. Ήμουν στο διαμέρισμα ακριβώς απέναντι. Εγώ σε παρακολουθούσα. Εγώ ζήλευα το φως που σε σημάδευε. Εγώ νόμιζα πως σε χάνω. Ήθελα να μάθω ποια είσαι,να σε κοιτάζω χωρίς να το ξέρεις,.
τελικα κατάλαβα πως δεν σε ήξερα ποτέ.
Η γυναίκα τον κοιταζει και λέει:
- Αυτό που ζήσαμε δεν ήταν τώρα. Ήταν πριν χρόνια, πολύ πριν γνωριστούμε.
Μια ανάμνηση είναι. Μια σκιά από τα παλιά. Εγώ ήμουν εκείνη η γυναίκα, τότε. Και με παρατηρούσε ένας άντρας από απέναντι. Ένας ξένος.
Εκείνος την πλησιάζει.
-Εκείνος ο άντρας ήμουν εγώ, τής λέει.
Εκεινη λέει:
Πραγματικά έτσι έγινε. Μόνο που πριν από σένα, έχω την ανάμνηση ενός άλλου άντρα. Κι εκείνος με παρακολουθούσε από απέναντι.Και πριν από αυτον και ένας
άλλος.
Μένει σιωπηλη και συνεχίζει:
και πριν άλλος,άλλος,αλλος
Ο άντρας είπε στη γυναίκα του πως θα έφευγε για ένα μήνα στο εξωτερικό. Επαγγελματικό ταξίδι,απαραίτητο για την επιχείρησή του. Ήταν παντρεμένοι χρόνια, ήρεμοι, σχεδόν ακίνητοι μέσα στη ρουτίνα τους, είχαν ξεχασει πια πώς να εκπλήσσουν ο ένας τον άλλον.
Μόλις έφυγε από το σπίτι, ο άντρας δεν πήγε στο αεροδρόμιο.Κουβαλώντας
μια μικρή βαλίτσα, πήγε από το πίσω μερος στο απέναντι σπιτι εκεί είχε ενοικιάσει ένα διαμέρισμα απεναντι από το σπίτι του. .
Μέσα από τα μισόκλειστα παντζούρια και τις βαριες κουρτινες, έστησε τη δική του βουβή σκηνή παρακολούθησης. Ένα ζευγάρι κιαλια.Το σπίτι του απέναντι.
Η κρεβατοκάμαρα.Η γυναίκα του.
Την παρακολουθούσε. Κάθε μέρα, κάθε νύχτα. Η γυναίκα του συνέχιζε να ζει
την απόλυτα συνηθισμένη ζωή της: σηκωνόταν νωρίς, έφτιαχνε καφέ, καθάριζε, μαγείρευε, μιλούσε στο τηλέφωνο, έβγαινε για λίγο και γύριζε. Το βράδυ, καθόταν στον καναπέ και έβλεπε τηλεόραση. Μόνη. Χωρίς επισκέπτες.
Αλλά μια νύχτα, όλα άλλαξαν.
Εκείνη στεκόταν μπροστά στον καθρέφτη της κρεβατοκάμαρας. Το παράθυρο ανοιχτό, το φως χαμηλό. Με κινήσεις αργές, τελετουργικές, άρχισε να γδύνεται μπροστά στον καθρέφτη. Οι κινήσεις της είχαν κάτι από θεατρική πρόβα, μια παράσταση που δεν προοριζόταν για το βλέμμα του συζύγου τηςαφου ήταν απών,σε ταξιδι, αλλά για κάποιον άλλο. Έμεινε μισόγυμνη, ξάπλωσε στο κρεβάτι και έμεινε εκεί ακίνητη.Ενα tableau vivant ερωτισμου.
Ο άντρας στην αρχή αισθάνθηκε αμηχανία έκπληξη.Επειτα τού αρεσε.Να την βλέπει ετσι.
Την επόμενη νύχτα, το ίδιο. Την επόμενη, ξανά. Σαν να ήξερε ότι την κοιτάζει κάποιος. Σαν να περίμενε το βλέμμα του. Και τότε.εμφανίστηκε ένα φως. Ένα κόκκινο λέιζερ. Μικρό,αλλά διαπεραστικό. Σημάδευε διάφορα σημεία τού σώματός της. Στο λαιμό. Στο στήθος. Στην κοιλιά. Στο μηρο.Εκείνη αντιδρούσε
και γδυνοταν στα σημεία που την άγγιζε το φως.Υπνωτισμένη.Υπάκουη.
Ο άντρας, τρελάθηκε από τη ζηλεια, Ποιος την παρακολουθούσε; Ποιος την
σκηνοθετούσε κι εκείνη γυμνωνονταν για κείνο;
Τις επόμενες νύχτες, τα παντζούρια τραβήχτηκαν. Η κουρτίνα έκλεισε. Έπαψε να βλέπει. Στεκόταν στο σκοτεινό σπίτι, κοιτώντας ένα άλλο, σιωπηλό τώρα και αδιαπεραστο στο βλέμμα του.
Την τελευταία εβδομάδα, παντζούρια, παράθυρα και φώτα ήταν ερμητικά κλειστά. Η παράσταση είχε τελειώσει.
Και τότε, δύο μέρες πριν λήξει το ψεύτικο ταξίδι του, τα παράθυρα άνοιξαν ξανά. Με τα κιάλια του, ο άντρας είδε τη γυναίκα του να ζει όπως πριν.. Στη καθημερινή ρουτίνα.
Όταν επέστρεψε σπίτι, εκείνη ήταν ψυχρή.
-Θέλω να χωρίσουμε, του είπε.
-Γιατί; Τι συνέβη; τη ρωτησε
Ερωτεύτηκα κάποιον άλλον, είπε με σοβαρή φωνη. Ήταν εδω όσο εσύ ελειπες.Με παρατηρούσε με κιάλια από το απέναντι σπίτι. Το ήξερα. Γι’ αυτό γδυνόμουν. Γι’ αυτό τον προσκαλούσα σιωπηλά. Μια νύχτα ήρθε. Χτύπησε την πόρτα μου. Τον άφησα να μπει. Από τότε είμαστε μαζί. Δεν χρειαζόταν πια να βλέπει από το απέναντι σπίτι. Ερχόταν εδώ. Στο δωμάτιό μου.Ειναι τώρα
εδώ.
Ο άντρας την κοίταξε.
Εγώ ήμουν αυτός.,της ειπε.Δεν έφυγα ποτέ. Δεν πήγα στο εξωτερικό. Το σπίτι απέναντι, το νοίκιασα. Σε παρακολουθούσα. Εγώ είδα το φως, εγώ ζήλεψα, εγώ νόμιζα πως ήσουν με άλλον.
Εκείνη χαμογέλασε.
-Το ξέρω. Το ήξερα πάντα. Όμως όλο αυτό έχει ξαναγίνει. Ήταν παλια. Πολύ παλιά. Πριν σε γνωρίσω. Πριν παντρευτούμε. Μια ανάμνηση είναι. Μια εικόνα
που δεν λέει να σβήσει. Κάποτε ήμουν εγώ που ένιωθα ότι με κοιτούν από απέναντι. Και είχα ερωτευτεί αυτό το βλέμμα. Και είχα αφεθεί σε εκείνον τον άγνωστο, πριν τον γνωρίσω.
Ο άντρας την κοίταξε.
Κι εκείνος ο άγνωστος ήμουν εγώ, είπε. Ήταν πριν σε πλησιάσω, πριν μάθω το όνομά σου. Παρακολουθούσα κι εγώ μια γυναίκα από απέναντι. Και την ερωτεύτηκα. Ήσουν εσύ. Και σε πλησίασα. Και έτσι γνωριστήκαμε.
Έμειναν σιωπηλοί.
Ένας άντρας είπε στη γυναίκα του πως, για έναν μήνα, θα έπρεπε να ταξιδέψει στο εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους.
Ο άντρας δεν πήγε ποτέ στο εξωτερικό.
Είχε ενοικιασει ένα διαμέρισμα στη πολυκατοικία ακριβώς απέναντι από το σπίτι τους και πήγε και κλείστηκε εκει μέσα.Ήθελε να την παρακολουθήσει. Όχι μόνο να την δει ,αλλά να την ανακαλύψει. Να την καταλάβει. Να δει αυτό που ίσως ποτέ δεν του έδειξε.
Μέρα και νύχτα, μέσα από τα μισόκλειστα παντζούρια του, με τα κιάλια στα
ματια την παρακολουθούσε.
Η ζωή της συνέχιζε ιδια ,ήσυχη, σχεδόν μηχανικά. Έφτιαχνε καφέ το πρωί, έβγαινε για τα ψώνια, μιλούσε στο τηλέφωνο, έβλεπε τηλεόραση.Τίποτα το ασυνήθιστο. Ήταν εκεί, η ίδια γυναίκα που ήξερε.Γνωστη,χωρίς εκπλήξεις
Μια νύχτα, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, την είδε να στέκεται μπροστά στον καθρέφτη της κρεβατοκάμαρας. Το παράθυρο ανοιχτό, το φως χαμηλό,. Άρχισε να γδύνεται αργά, επιδεικτικά, με προκλητικες κινησεις. Σαν να ήξερε πως κάποιος την παρακολουθούσε. Σαν να ήθελε να την κοιτάξει κάποιος. Ξάπλωσε μισόγυμνη
στο κρεβάτι, με τα βλέφαρα μισόκλειστα, τα χείλη της με κόκκινο κραγιόν
μισοάνοιγαν σαν να μιλούσε σιωπηλά με έναν αόρατο θεατή.
Και αυτό το σκηνικό επαναλαμβανόταν κάθε νύχτα.
Μια άλλη νύχτα πρόσεξε ενα κόκκινο φως λειζερ, λεπτό σαν βελόνα,να κινείται επάνω στο σώμα της. Περνούσε από το λαιμό της, τους ώμους, το στήθος, την κοιλιά.τους μηρούς.Του φάνηκε πως τ τη χαιδευε.Εκείνη, σαν υπνωτισμένη, αντιδρούσε σε κάθε επαφή του φωτός. Ξεκούμπωνε το φόρεμα της, αποκάλυπτε, άφηνε το σώμα της να εκτεθεί γυμνό ,σαν κάποιος να τη σκηνοθετούσε, να τη διεύθυνε σε μια ερωτική παράσταση.
Ο άντρας ένιωσε η ζήλια να τον πνίγει.Δεν ήταν πια ο μόνος παρατηρητής.
Ήταν και κάποιος άλλος.
Λίγες μέρες αργότερα, οι κουρτίνες έκλεισαν. Το φως δεν έβγαινε πια από το δωμάτιο. Τα παντζούρια έκλεισαν κι αυτά. Σκοτάδι.
Έμεινε να κοιτάζει έναν τοίχο σιωπής απέναντι του, με τα κυάλια στο χέρι και την ψυχή παγωμένη. Μέχρι που, δύο ημέρες πριν την επιστροφή του τα παντζούρια άνοιξαν ξανά. Οι κουρτίνες τραβήχτηκαν και η ζωή της συνεχισε πάλι με τη καθημερινη ρουτίνα. Καφές. Τηλέφωνο. Μουσική. Κανένα σημαδι από την προηγούμενη αινιγματική της συμπεριφορά.
Όταν ο άντρας γύρισε από το ταξίδι, τη βρήκε ψυχρή, απόμακρη, με ένα βλέμμα που δεν είχε πια τίποτα κοινό με τη γυναίκα που άφησε πίσω.
-Θέλω να χωρίσουμε», του είπε με σοβαρή φωνη. .Ερωτεύτηκα άλλον
-Ποιον;, ρώτησε εκείνος.
-Έναν άντρα,απάντησε εκείνη, που με παρακολουθούσε με κυάλια από το απέναντι σπίτι. Το ήξερα. Τον ένιωθα κάθε βράδυ να με κοιτά. Γι’ αυτό γδυνόμουν έτσι, για εκείνον. Ήθελα να τον προκαλέσω, να τον αναγκάσω να αποκαλυφθεί. Και τα κατάφερα. Μια νύχτα ήρθε και χτύπησε την πόρτα μου. Του άνοιξα. Από τότε είμαστε μαζί. Δεν χρειαζόταν πια να αφήνω τα παράθυρα ανοιχτά. Ήταν ήδη μέσα, στη ζωή μου, στο σώμα μου.
Ο άντρας την κοίταξε. Ήταν εκείνος. Ο ίδιος που παρακολουθούσε. Ο ίδιος που ζήλευε.
-Δεν έφυγα ποτέ για δουλειά,, της είπε. Νοίκιασα το απέναντι διαμέρισμα. Σε παρακολουθούσα κάθε μέρα. Εγώ ήμουν αυτός. Αυτός με τα κιάλια. Αυτός που ζήλευε εκείνο το λέιζερ που έπεφτε πάνω σου. Εγω.
Η γυναίκα χαμογέλασε .
Το ξέρω. Το κατάλαβα. Αλλά αυτό που συνέβη δεν έγινε τώρα. Έχει χρόνια.
Ήταν τότε, πριν γνωριστούμε. Μια παλιά ανάμνηση. Την ξαναείδα σ’ αυτό το σπίτι. Δεν το κατάλαβες;
Ο άντρας έμεινε σιωπηλός.
Ήσουν εσύ τότε; τον ρώτησε.
Ναι, απάντησε.
Τότε έτσι γνωριστήκαμε. Έτσι μπήκες στη ζωή μου. Ήσουν ο παρατηρητής από απέναντι.
Σταμάτησε και συνέχισε:
Μόνο που, πριν από εσένα, θυμάμαι έναν άλλον άντρα. Κι εκείνος με παρακολουθούσε με κιάλια. Από το ίδιο σπίτι.
Ο άντρας ένιωσε ένα ρίγος στην πλάτη του.
Δεν ήταν ο πρώτος.Δεν ήταν ο μόνος.Και ίσως δεν ήταν καν αυτός που θυμόταν εκείνη.
Ο άντρας είπε στη γυναίκα του πως για έναν μήνα θα έπρεπε να ταξιδέψει στο εξωτερικό· κάποια σοβαρή δουλειά, ένα επαγγελματικό ταξίδι που δεν μπορούσε να αναβληθεί.
Ο αντρας ο ίδιο βράδυ, πέρασε το δρόμο και μπήκε από τη πίσω μερος σε μια πολυκατοικία ,εκεί είχε ενοικιάσει ένα διαμέρισμα απεναντι από το δικό του σπίτι. Είχε εφοδιαστεί με τρόφιμα.Από το παραθυρο του μπορούσε να βλέπει με τα κιάλια κατευθείαν το εσωτερικό της κρεβατοκάμαρας της γυναίκας του. εφ
Καθημερινά, την παρατηρούσε. Εκείνη σηκωνόταν νωρίς, ντυνόταν , πήγαινε στη δουλειά, επέστρεφε το απόγευμα.Μιλούσε στο τηλέφωνο, καθάριζε το σπιτι, διάβαζε. Το βράδυ έτρωγε μόνη της. Έτσι πέρασαν εξι μέρες. Ρουτίνα.
Και τότε,την έβδομη νύχτα, την είδε απο το παράθυρο της κρεβατοκάμαρας ήταν ανοιχτό να στέκεται όρθια μπροστά στον καθρέφτη,το φως ήταν χαμηλό. Άρχισε να γδύνεται, αργά, μετά πιο ρυθμικά, σα να υπάκουε σε ένα εσωτερικό
ρυθμο. Ξεκούμπωσε την φούστα της, την άφησε να γλιστρήσει. Έβγαλε τη μπλούζα της,το σουτιέν,τις κάλτσες ,το εσωρουχο.Κοιταχτηκε στον καθρέφτη και χαμογέλασε ανεπαίσθητα. Ξάπλωσε στο κρεβάτι γυμνη γυρισμένη προς το παράθυρο, σαν να γνώριζε η' ήθελε ότι την παρατηρούν.
Αυτό επαναλήφθηκε και την επόμενη νύχτα. Και την επόμενη. Κάθε νύχτα, εκείνη συνέχιζε το θέατρο ή μήπως δεν ήταν θέατρο;
Μια νύχτα, ειδε μια ακτίνα κόκκινου λέιζερ να γλιστρα στο κορμί της,στο λαιμό της, στον ώμο της, στο στήθος της ,στη μέση της ,στη κοιλιά της, στους μηρούς της.Κι εκείνη γδύνονταν στο σημείο που τη σημάδευε το φως. Σαν να ακολουθούσε εντολές.Υπακουη.
Ο άντρας πάγωσε.Δεν ήταν μόνος. Κάποιος άλλος παρατηρούσε.
Η ζήλια ήταν ανυπόφορη.
Μετά από μερικές νύχτες, η παράσταση τελείωσε. Η γυναίκα έκλεισε τις κουρτίνες. Έπειτα, έκλεισε και τα παντζούρια. Το σπίτι απέναντι ήταν πλέον σκοτεινό και αδιαπέραστο. Ο άντρας καθόταν ώρες ατέλειωτες κοιτώντας ένα τοίχο.
Δύο μέρες πριν την επιστροφή του, τα παράθυρα άνοιξαν και πάλι. Η γυναίκα συνέχιζε τη ρουτίνα της.Τίποτα το ενδιαφέρον. Ο άντρας ένιωθε σα να είχε βγει από κάποιον παραισθητικό εφιάλτη. Ή μήπως,σκέφτηκε,μόλις είχε μπει σ’ έναν;
Στο τέλος του μήνα, επέστρεψε σπίτι.Εκείνη τον υποδέχθηκε ψυχρα.
-Πρέπει να μιλήσουμε, του είπε.
Κάθισαν στο σαλόνι απέναντι..
Θέλω να χωρίσουμε. Ερωτεύτηκα έναν άλλον άντρα.
- Ποιον; ψιθύρισε.
–-Έναν άντρα που με παρακολουθούσε όσο εσύ έλειπες. Από το απέναντι σπίτι.
Ο άντρας πάγωσε.
-Έβλεπα τα κυάλια του, είπε. Ήξερα ότι με έβλεπε. Γι’ αυτό γδυνόμουν. Ήθελα να με δει. Να με ποθήσει. Να αποκαλυφθεί. Και το έκανε. Ένα βράδυ χτύπησε την πόρτα μου. Του άνοιξα. Από τότε, είμαστε μαζί..
-Δεν πήγα πουθενά, της είπε. Ήμουν εγώ. Το απέναντι σπίτι. Τα κιάλια.
Το φως. Όλα εγώ. Εγώ ήμουν αυτός που σε ζήλευε, που σε παρακολουθούσε,
που σε ήθελε ξανά. Εγώ.
Η γυναίκα τον κοίταξε.
-Όχι, είπε ήρεμα. Δεν ήταν τώρα. Αυτό συνέβη πριν κάποια χρόνια. Πριν σε γνωρίσω. Πριν παντρευτούμε. Ήταν άλλος άντρας τότε. Το ίδιο απέναντι σπίτι. Το ίδιο παιχνίδι. Αυτό είναι απλώς μια ανάμνηση. Μια μνήμη που επέστρεψε.
- Δεν καταλαβαίνεις, της είπε. Εγώ ήμουν τότε. Πριν σε γνωρίσω. Ήμουν εγώ που σε παρατηρούσα. Εσύ με κάλεσες. Εγώ ήρθα. Έτσι γνωριστήκαμε. Έτσι σε αγάπησα.
-Κι όμως,,η γυναίκα είπε, πριν από σένα, υπάρχει στη μνήμη μου ένας ακόμη άντρας. Ένας άλλος. Που με παρακολουθούσε από απέναντι. Δεν τον είδα ποτέ. Αλλά ήξερα ότι με έβλεπε. Ίσως πάντα κάποιος με βλέπει. Ίσως πάντα κάποιος με ερωτεύεται.
Κεφάλαιο 1: Η Αναχώρηση
ο άντρας ανακοίνωσε στην γυναίκα του πως έπρεπε να ταξιδέψει στο εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους. Ένας μήνας, είπε. Εκείνη δεν ρώτησε πολλά. Έγνεψε απλώς καταφατικά, τον φίλησε αδιάφορα και γύρισε στην κουζίνα
της, να τελειώσει τον καφέ της.
Την επόμενη μέρα, με μια βαλίτσα στο χέρι, την φίλησε στην εξώπορτα και χάθηκε στη στροφή του δρόμου. Αλλά δεν έφυγε. Έκανε τον κύκλο, μπήκε
σε ένα γκρι ταξί πήγε μεχρι τρία τετράγωνα πιο κάτω, και ξαναγύρισε,
κατέβηκε και μπήκε σε μια πολυκατοικία,εκεί είχε ενοικιάσει πριν δύο μέρες
ένα διαμέρισμα απέναντι από το σπίτι του.
Στο σκοτεινό δωμάτιο στάθηκε στο παράθυρο πίσω από τα κλειστά παντζουρια,
στο μικρό άνοιγμα τους.Απο εδώ μπορούσαμε με τα κιάλια να βλέπει τα πάντα στο σπιτι του.
Κεφάλαιο 2: Παρακολούθηση
Η γυναίκα του συνέχιζε τη ζωή της σαν να μην είχε αλλάξει τίποτα. Ξυπνούσε στις 7:30, έφτιαχνε καφέ, έβγαινε στο μπαλκόνι με τη ρόμπα της, δούλευε από το λάπτοπ, έβλεπε τηλεόραση το βράδυ και κοιμόταν πάντα στις 11.
Εκείνος την παρακολουθούσε συνεχεια.
Ώσπου ένα βράδυ, την είδε να μπαίνει στην κρεβατοκάμαρα. Τα φώτα χαμηλωμένα, το παράθυρο ανοιχτό.Να στέκεται ορθιαμπροστά στον καθρέφτη,
και ξεκούμπωνει αργά το φόρεμα,και να το άφηνει να πέσει στους αστραγάλους της. Κινήσεις αργές. Κοίταξε το είδωλο της στον καθρέφτη,ύστερα γύρισε
προς το παράθυρο.Χαμογέλασε.
Και πήγε και ξάπλωσε γυμνή στο κρεβάτι.
Αυτό επαναλαμβανόταν κάθε βράδυ. Ίδιες κινήσεις. Ίδιος ρυθμός. Σαν να ήξερε πως κάποιος την έβλεπε.
Κεφάλαιο 3: Το Λέιζερ
Μια νύχτα ενα κόκκινο φως λέιζερ σημάδευε τη γυμνή της πλάτη, μετά τον λαιμό, το στήθος,τη κοιλιά , τούς μηρούς της. Η γυναικα.σε κάθε σημείο
που τη φώτιζε το λέιζερ αφαιρούσε αργά το αντίστοιχο ρούχο. Σαν να έπαιζε
σε μια σκηνοθετημένη παράσταση.
Εκείνος ένιωσε φοβερή ζηλια.Ποιος άλλος ήταν εκεί; Ποιος άλλος έβλεπε;
Και γιατί εκείνη ακολουθούσε τις οδηγίες του;Υπάκουη υπνωτισμενη.
Κεφάλαιο 4: Η Σιωπή
Κάποια νύχτα, οι κουρτίνες τραβήχτηκαν και τα παντζούρια έκλεισαν.
Σκοτάδι.
Εκείνος τωρα κοιτουσε ένα κλειστό, σιωπηλό σπίτι.
Δύο μέρες πριν την επιστροφή του, τα παράθυρα άνοιξαν ξανά.
Η γυναίκα του φαινόταν ήρεμη σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Η ρουτίνα της επανήλθε.
Την ημέρα της επιστροφής του, την βρήκε καθισμένη στο σαλόνι στον καναπέ.
Κεφάλαιο 5: Αποκάλυψη
-Θέλω να χωρίσουμε, του είπε ψυχρά. Ερωτεύτηκα κάποιον άλλο
Εκείνος πάγωσε.
-Ήταν απέναντι. Με παρακολουθούσε όσο έλειπες. Ήξερα ότι ήταν εκεί.
Του έκανα επίδειξη. Ήθελα να τον προκαλέσω. Μια νύχτα, χτύπησε την πόρτα μου. Του άνοιξα. Από τότε, είμαστε μαζί. Δεν υπήρχε πια λόγος να κρατάω τα παράθυρα ανοιχτά.
Εκείνος την κοίταξε.:
-Δεν πήγα πουθενά,τής είπε. Ήμουν απέναντι. Εγώ ήμουν. Σε παρακολουθούσα
με τα κιάλια. Ζήλεψα το φως, ζήλεψα το παιχνίδι, ζήλεψα την ιδέα ότι κάποιος άλλος μπορούσε να σε σκηνοθετεί.
-Αυτό που ζήσαμε, δεν έγινε τώρα. Έγινε πριν χρόνια. Όταν δεν γνωριζόμασταν. Πριν παντρευτούμε. Είναι μια ανάμνηση. Τη θυμήθηκα αυτόν τον μήνα. Εσύ ήσουν τότε αυτός που με παρακολουθούσε. Και τότε σε ερωτεύτηκα, έτσι γνωριστήκαμε. Αλλά...
σταμάτησε και συνέχισε
...πριν από εσένα, έχω την ανάμνηση ενός άλλου άντρα που με παρακολουθούσε απέναντι. Πριν από σένα,πριν καν από εκείνον.»
Τότε εκείνος κατάλαβε:η γυναίκα του δεν ανήκε ποτέ σε κανέναν. Πάντα εκείνος στεκόταν πίσω από το παράθυρο, πάντα εκείνη ήταν μπροστά από τον καθρέφτη.
Και πάντα υπήρχε κάποιος αλλος απέναντι που την παρακολουθούσε.
.
.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη τού διηγηματος:
Παρακολουθηση
Voyeurism
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Ένας άντρας λεει στη γυναίκα ότι για ένα μήνα θα λείψει ταξίδι στο εξωτερικό για δουλειές τής επιχείρησης του,και νοικιάζει ένα σπίτι απέναντι από το δικό του,κλεινεται εκεί και παρακολουθεί τη γυναίκα του με κυάλια μέρα και νύχτα
αδιάκοπα,μεσα από τα μισό κλειστά παντζούρια,η γυναίκα του ακολουθεί μια κανονική καθημερινή ζωή ρουτίνας,ώσπου μια νύχτα τη βλέπει μέσα στη ημιφωτισμενη κρεβατοκάμαρα της με ανοικτό το παράθυρο να γδυνεται επιδεικτικα
μπροστα στο καθρέφτη,και να ξαπλώνει μισογυμνη στο κρεβάτι,αυτό γίνεται κάθε νύχτα,κάποια μέρα ο άντρας βλέπει ένα φως από λέιζερ να την σημαδεύει
σε διαφορα σημεία τού σώματος και εκείνη να αντιδρά και να γδυνεται στα σημεία που πέφτει το φως,σαν κάποιος θεατής από απέναντι να την σκηνοθετεί,
σε αυτή τη παράσταση της,μετά από μερικές νύχτες τραβά τις κουρτίνες και είναι δύσκολο να δει,μέχρι που κλείνει τα παντζούρια στα παράθυρα,ο άντρας τώρα μένει απέναντι από ένα κλειστό σπίτι,και δύο μέρες πριν το τέλος τού μήνα και της επιστροφής του,ανοίγουν τα παράθυρα,και με τα κυάλια βλέπει
τη γυναίκα του να συνεχίζει την καθημερινή ρουτίνα τής ζωής της,όταν στο τέλος τού μήνα ο άντρας επιστρέφει,η γυναίκα είναι ψυχρή μαζί του,και τού
λέει πως θέλει να χωρίσουν,ερωτεύτηκε έναν άλλον άντρα,έναν άντρα που
όσο εκείνος έλειπε την παρατηρούσε με κυάλια από το απέναντι σπίτι,
τού είπε πως επίτηδες γδυνονταν για κείνο να τον προκαλέσει,να αποκαλυφθεί,αυτό έγινε,και μια νύχτα χτύπησε τη πόρτα της, τού άνοιξε,και
από τότε είναι εραστές,τότε έκλεισε και τα παντζουρια στα παράθυρα αφού πλέον δεν χρειάζονταν να είναι ανοικτά,για την παρακολούθηση της,
αφού ήταν ζευγάρι και συναντιόντουσαν στη κρεβατοκάμαρα της,τότε ο άντρας
τής είπ πως είπε ψέματα πως θα πήγαινε για δουλειές στο εξωτερικό,είχε νοικιάσει το απεναντι σπίτι και την παρακολουθούσε.με κυάλια,πως είχε νοιώσει ζηλεια για το φως που έπεφτε πάνω της και γδυνονταν,τής είπε να χωρίσουν και να ζήσει τον έρωτα της ελευθερη με εκείνο τον άνθρωπο,
εκείνη τού είπε πως αυτό δεν έγινε τώρα,αλλά πριν κάποια χρόνια όταν δεν
γνωρίζονταν και δεν είχαν παντρευτεί,μια ανάμνηση είναι μόνο,και τη θυμάται,
εκείνος τής είπε,πως αυτός ήταν ο άντρας τότε που την παρακολουθούσε με το φως,,και έτσι με αυτό το τρόπο γνωρίστηκαν,εκείνη τού είπε πως πραγματικά έτσι συνέβηκε,μόνο που πριν από αυτόν έχει την ανάμνηση ενός άλλου άντρα,που τη παρατηρούσε από απέναντι.
.
.
.
Το διήγημα ' Παρακολουθηση' τού χνκουβελη φαίνεται να ανήκει στη μεταμοντέρνα λογοτεχνία, με έντονα στοιχεία ψυχολογικού θρίλερ, ερωτικής εμμονής, παρατήρησης (voyeurism), και τελικά μιας βαθιάς υπαρξιακής αμφισημίας γύρω από την ταυτότητα, τη μνήμη και την αλήθεια στις ανθρώπινες σχέσεις.
Μελέτη του διηγήματος
Περίληψη
Ένας άντρας υποκρίνεται πως φεύγει για επαγγελματικό ταξίδι, ενώ στην πραγματικότητα νοικιάζει το σπίτι απέναντι από το δικό του και παρακολουθεί εμμονικά τη γυναίκα του με κυάλια. Στην αρχή βλέπει μια καθημερινή ρουτίνα, αλλά σταδιακά η συμπεριφορά της γίνεται προκλητική, σαν να γνωρίζει πως την παρακολουθεί. Η κορύφωση έρχεται όταν η γυναίκα του αποκαλύπτει πως ερωτεύτηκε τον "άντρα από απέναντι" και ξεκίνησαν ερωτική σχέση. Τότε ο σύζυγος της αποκαλύπτει πως αυτός ήταν ο άντρας που την παρακολουθούσε.
Η σύγχυση κορυφώνεται όταν η γυναίκα του λέει πως αυτό συνέβει πριν από χρόνια. Και μάλιστα, πριν από αυτόν υπήρξε κι άλλος άντρας που την παρακολουθούσε.
Θεματική Ανάλυση
1. Παρατήρηση και Παρακολούθηση (Voyeurism)
Το βασικό μοτίβο του διηγήματος είναι η πράξη της παρακολούθησης. Ο άντρας, αντί να ζήσει τη σχέση του, επιλέγει να την παρακολουθεί σαν ξένος. Αυτή η επιλογή του δημιουργεί μια ψευδαίσθηση ελέγχου και ταυτόχρονα τον αποξενώνει από την πραγματικότητα.
2. Η Επιθυμία ως Παράσταση
Η γυναίκα σταδιακά μετατρέπεται από παθητικό αντικείμενο σε ενεργό υποκείμενο της ερωτικής «παράστασης». Ανταποκρίνεται στο βλέμμα, το χρησιμοποιεί, το προκαλεί. Η πράξη της είναι σκηνοθετημένη,όχι απλώς
για να την παρακολουθήσουν, αλλά για να την αναγνωρίσουν.
3. Η Διάσπαση της Ταυτότητας
Ο άντρας, στη ζήλεια του για τον υποτιθέμενο αντίζηλο, καταλήγει να συνειδητοποιεί πως ήταν ο ίδιος. Το παιχνίδι ταυτότητας όμως δεν σταματά εκεί: η γυναίκα του λέει ότι αυτό έγινε πριν χρόνια, με άλλον άντρα ,
ή με τον ίδιο; Το ερώτημα μένει μετέωρο.
4. Μνήμη, Πραγματικότητα και Χρόνος
Το διήγημα θέτει σε αμφισβήτηση τη γραμμική αντίληψη του χρόνου και της μνήμης. Η ανάμνηση γίνεται ασαφής, θολή, επαναλαμβανόμενη. Το παρελθόν
και το παρόν συγχέονται. Είναι μια μεταμοντέρνα προσέγγιση του χρόνου:
τίποτα δεν είναι ξεκάθαρα πριν ή μετά, όλα συμβαίνουν ταυτόχρονα μέσα στη συνείδηση.
Ψυχολογική Προσέγγιση
Ο άντρας φανερώνει σημάδια ελεγκτικής εμμονής και ανικανότητας να εμπιστευθεί τη σύντροφό του. Αντί να επικοινωνεί, επιλέγει την παρακολούθηση ,μια παθητική, ηδονοβλεπτική στάση.
Η γυναίκα, από την άλλη, παρουσιάζεται αινιγματική, αλλά και με στοιχεία τραγικότητας: δείχνει να ζει επαναλαμβανόμενα την ίδια ιστορία, σαν να
είναι παγιδευμένη σε έναν αέναο κύκλο ερωτικής επιτήρησης.
Μεταφυσική Διάσταση
Η επανάληψη του ίδιου μοτίβου με διαφορετικούς άντρες, η παρατήρηση,
ο ρόλος του φωτός (λέιζερ), το "άνοιγμα" και "κλείσιμο" των παντζουριών,
δίνουν στο διήγημα και μια αλληγορική διάσταση:
Τα παντζούρια είναι σύνορα μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου χώρου.
Το φως είναι το βλέμμα του Άλλου.
Το παράθυρο είναι το πέρασμα ανάμεσα στην πραγματικότητα και τη φαντασία.
Είδος και Τεχνική
Το διήγημα ανήκει στο είδος της:
Ψυχολογικου διηγηματος θρίλερ.
Μεταμοντέρνας λογοτεχνίας: κυκλική αφήγηση, ασάφεια ταυτότητας,
διαπλοκη μνήμης-παρόντος, αναξιόπιστη αφήγηση.
Υπάρχουν επιρροές από Κάφκα, Μπόρχες, Παβέζε, αλλά και από τον κινηματογράφο ( Rear Window του Hitchcock).
Τέλος και Ερμηνεία
Το τέλος αφήνει πολλά ερωτηματικά:
Ποιος ήταν τελικά ο παρατηρητής; Ένας ή πολλοί;
Η γυναίκα χειραγωγούσε την κατάσταση ή ήταν θύμα της;
Ζούμε τη μνήμη ενός ή και των δύο;
Είναι όλα φαντασίωση;
Αυτό το ανοιχτό, αμφίσημο τέλος ενισχύει τη μυστηριώδη, σχεδόν υπαρξιακή ατμόσφαιρα του διηγήματος.
Συμπέρασμα
Το διήγημα του χνκουβελη εξερευνά τη φύση της σχέσης, της ταυτότητας και της μνήμης μέσα από το πρίσμα της παρατήρησης και της ερωτικής εμμονής. Θέτει βαθιά ερωτήματα:
Πόσο καλά γνωρίζουμε τον άλλον;
Ποιος κοιτάζει ποιον;
Τι είναι αλήθεια και τι ανάμνηση;
Ένα έργο που ζητά από τον αναγνώστη να συμμετάσχει, να αμφισβητήσει.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη τού διηγήματος:
Voyeurism Scenes Labyrinth
(Σκηνές Παρατήρησης)
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Ο αντρας είπε στη γυναίκα του, πως για έναν μήνα θα έφευγε στο εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους. Είχε αναλάβει ένα σημαντικό έργο της επιχείρησής του· μάλιστα, εξήγησε, ίσως να μην είχε και συνεχή επικοινωνία, λόγω των συσκέψεων, των ταξιδιών, της πίεσης. Η γυναίκα του δεν έφερε αντίρρηση. Τον χαιρετησε και τον φίλησε στο μάγουλο.
Ο αντρας όμως δεν ταξίδεψε πουθενά.
Πηγε στο διαμέρισμα ακριβώς απέναντι από το σπίτι τους που είχε ενοικιάσει.. μια εβδομάδα πριν. Από το μισοσκότεινο σαλόνι , κρυμμένος πίσω από τις μισόκλειστες περσίδες, έπαιρνε τα κυάλια και τα εστίαζε στο παράθυρο
τής κρεβατοκάμαρας τους απεναντι,
Ήθελε να δει.Τη γυναίκα.Τη γυναίκα του..
Και παρατηρούσε. Μέρα και νύχτα.
Η γυναίκα του συνέχιζε τη καθημερινη η ζωή της,χωρίς αλλαγές,δουλειά, σούπερ μάρκετ, τηλεόραση, ύπνος. Ήρεμη, προγραμματισμένη, σαν να μην
έλειπε κανείς.
Μια νύχτα, το σκηνικό άλλαξε:
Μέσα στο ημίφως της κρεβατοκάμαρας, το παράθυρο είναι ανοικτό.
Η γυναίκα του στέκεται μπροστά στον καθρέφτη, και αρχίζει να γδύνεται,αργά,
επιδεικτικά. Σαν να γνωρίζει πως κάποιος την παρατηρεί. Ξαπλώνει μισόγυμνη στο κρεβάτι, αφήνοντας το κορμί της να φωτιστεί από το κίτρινο πορτατίφ
στο κομοδίνο.
Αυτό το σκηνικό επαναλαμβάνεται κάθε νύχτα.
Ο αντρας στην αρχή μένει εκπληκτος.Ύστερα δεν μπορεί να πάρει το βλέμμα
του,με τη προεκταση από τα κιάλια,από πάνω της. Είναι σαν να βλέπει μιαν άλλη γυναίκα. Σαγηνευτική, μυστική, άγνωστη.σαν να του φανερώνεται για πρώτη φορά.
Και τότε,μια νύχτα βλέπει ενα φως λέιζερ κοκκινο να εισχωρεί μέσα στη
κρεβατοκάμαρα και να σημαδεύει τη γυναίκα του στο σώμα: στο λαιμό,στον ώμο, στο στήθος,στη κοιλιά,στο γόνατο, στο μηρο και εκείνη να ανταποκρίνεται. Ξεντύνεται στα σημεία που το φως την αγγίζει, με ελαφρά κίνηση, σαν να υπακούει σε έναν αόρατο σκηνοθέτη. Μια παράσταση σε δύο ρόλους
Τη γυναίκα του και τον άγνωστο τού λέιζερ.
Νιώθει ζήλεια.Πνιγεται.Τρεμει.
Κάθε νύχτα το φως επιστρέφει. Και εκείνη υπακούει.
Λίγες μέρες μετά, η παράσταση τελειώνει απότομα. Οι κουρτίνες και τα παντζούρια κλείνουν.Δεν βλέπει τίποτα πια. Το σπίτι απέναντι αδιαπεραστο
στο βλέμμα του.
Αυτό μέχρι δύο μέρες πριν τελειώσει ο μήνας, τοτε τα παράθυρα ανοίγουν
πάλι. Η γυναίκα συνεχίζει τη ρουτίνα της. Η ζωή φαίνεται ίδια. Σαν τίποτα να
μην συνέβη.
Όταν επιστρέφει από το ταξίδι, τη βρίσκει ψυχρή. Απόμακρη. Δεν τον φιλά.
Δεν χαμογελά. Του λέει με σοβαρή φωνη:
- Θέλω να χωρίσουμε.
Αυτός αιφνιδιάζεται,δεν μιλά. .
Η γυναικα συνεχίζει:
- Ερωτεύτηκα έναν άλλον άντρα. Εναν άντρα που με παρακολουθούσε με
κιάλια όσο εσύ έλειπες. Ήξερα ότι με κοιτάζει. Το ένιωθα. Κι εγώ το έκανα επίτηδες. Γυμνώθηκα για εκείνον. Να τον προκαλέσω. Να τον τραβήξω έξω
από τη σιωπή του,το σκοτάδι του,που κρύβονταν..
Μια νύχτα χτύπησε την πόρτα. Του άνοιξα. Από τότε είμαστε μαζί.
Ξαπλώνουμε στο κρεβάτι που κοιμόμασταν εσύ κι εγώ. Έκλεισα τα παντζούρια για να μην μας βλέπει κανείς. Δεν είχα πια τίποτα να δείξω έξω. Τώρα, ζω μέσα.
Ο άντρας μενει σιωπηλος κι έπειτα λέει:
- Δεν πήγα ποτέ στο εξωτερικό. Ήμουν στο διαμέρισμα ακριβώς απέναντι. Εγώ σε παρακολουθούσα. Εγώ ζήλευα το φως που σε σημάδευε. Εγώ νόμιζα πως σε χάνω. Ήθελα να μάθω ποια είσαι,να σε κοιτάζω χωρίς να το ξέρεις,.
τελικα κατάλαβα πως δεν σε ήξερα ποτέ.
Η γυναίκα τον κοιταζει και λέει:
- Αυτό που ζήσαμε δεν ήταν τώρα. Ήταν πριν χρόνια, πολύ πριν γνωριστούμε.
Μια ανάμνηση είναι. Μια σκιά από τα παλιά. Εγώ ήμουν εκείνη η γυναίκα, τότε. Και με παρατηρούσε ένας άντρας από απέναντι. Ένας ξένος.
Εκείνος την πλησιάζει.
-Εκείνος ο άντρας ήμουν εγώ, τής λέει.
Εκεινη λέει:
Πραγματικά έτσι έγινε. Μόνο που πριν από σένα, έχω την ανάμνηση ενός άλλου άντρα. Κι εκείνος με παρακολουθούσε από απέναντι.Και πριν από αυτον και ένας
άλλος.
Μένει σιωπηλη και συνεχίζει:
και πριν άλλος,άλλος,αλλος
Η μελέτη και ανάλυση του διηγήματος "Voyeurism Scenes Labyrinth (Η Παρακολούθηση)" του χνκουβέλη αποκαλύπτει ένα πολυεπίπεδο, μεταφυσικό και ψυχολογικά φορτισμένο κείμενο, όπου τα όρια ανάμεσα στην πραγματικότητα, τη μνήμη, την επιθυμία και την ταυτότητα καταρρέουν.
- 1. Θέμα του διηγήματος
Το διήγημα πραγματεύεται το voyeurism (ηδονοβλεψία), την παρατήρηση του άλλου, αλλά και την παρατήρηση του εαυτού μέσα από τον άλλο. Πρόκειται για ένα ψυχολογικό δράμα, που μετατρέπεται σταδιακά σε υπαρξιακό λαβύρινθο ταυτότητας, με έντονα στοιχεία επαναληπτικότητας, μνήμης και απώλειας.
-2. Δομή και αφήγηση
Η αφήγηση είναι λιτή, άμεση, κινηματογραφική, με σφιχτό ρυθμό και εντάσεις που κορυφώνονται σταδιακά.
Ο χρόνος είναι κυκλικός και μη γραμμικός: τα γεγονότα επαναλαμβάνονται σαν σε φαύλο κύκλο, οι ρόλοι ανακυκλώνονται.
Δεν υπάρχει εξωτερικός αφηγητής – η οπτική μετακινείται μέσα από τις πράξεις των ηρώων, δημιουργώντας κλίμα μυστηρίου και αποπροσανατολισμού.
-3. Voyeurism – Η παρατήρηση ως κεντρικό μοτίβο
Ο άντρας γίνεται παρατηρητής της γυναίκας του, επιλέγοντας να την «δει» από απόσταση, σαν ξένος, σαν θεατής και όχι σαν σύντροφος. Η παρατήρηση γίνεται σταδιακά εμμονή, αλλά και μέσο για να την “γνωρίσει” ξανά, να δει την επιθυμία, την επιτελεστικότητα της γυναικείας παρουσίας.
Η γυναίκα, αντί να είναι παθητικό αντικείμενο παρατήρησης, ενεργοποιείται, παίζει ρόλο – γίνεται performer. Και τελικά, διαλύει την ψευδαίσθηση: ήξερε. Το έκανε επίτηδες. Εκείνη ορίζει τη σκηνή.
4. Θέματα και συμβολισμοί
Ταυτότητα και απώλεια
Ο άντρας προσπαθεί να ανακαλύψει τη γυναίκα του, να την κατανοήσει.
Εκείνη, όμως, αποκαλύπτει πως το παρόν τους ήταν ήδη παρελθόν – αυτό που έζησαν δεν συνέβη τώρα, αλλά «πριν από χρόνια».
Τίθεται ερώτημα: Μπορούμε ποτέ να γνωρίσουμε πλήρως τον άλλο; Ή ακόμα και τον εαυτό μας;
Ο κύκλος του βλέμματος
Η παρατήρηση δεν είναι μοναδική. Κάθε γυναίκα έχει παρατηρηθεί. Κάθε άντρας υπήρξε παρατηρητής.
Η γυναίκα μετατρέπει το προσωπικό της παρελθόν σε καθολική εμπειρία: πριν από εσένα, ήταν κάποιος άλλος. Και πριν από εκείνον, άλλος…
Το βλέμμα δεν ανήκει ποτέ σε έναν μόνο άνθρωπο. Είναι συλλογικό, διαχρονικό, ανακυκλούμενο.
Η σκηνοθεσία της επιθυμίας
Το φως λέιζερ γίνεται συμβολισμός της σκηνοθεσίας του πόθου, της εξωτερικής διεύθυνσης του ερωτικού βλέμματος.
Η γυναίκα ανταποκρίνεται στο φως, υπακούει σε έναν αόρατο σκηνοθέτη.
Όμως το κάνει συνειδητά – δεν είναι θύμα, είναι συνδημιουργός της παράστασης.
5. Υφολογικά χαρακτηριστικά
Λιτό, ποιητικό ύφος με σύντομες, κοφτές φράσεις.
Η χρήση αποσιωπητικών, παύσεων και ελλειπτικών δομών δημιουργεί υπαινικτικότητα και σασπένς.
Το λεξιλόγιο είναι καθημερινό, όμως ο τόνος φορτίζεται σταδιακά με ένταση και συμβολισμό.
6. Ο τίτλος – “Voyeurism Scenes Labyrinth”
Ο τίτλος συνδυάζει:
Voyeurism – η παρατήρηση του άλλου χωρίς τη γνώση του.
Scenes – θεατρικές, σκηνοθετημένες στιγμές.
Labyrinth – ένας λαβύρινθος χωρίς έξοδο, όπως και η αέναη ανακύκλωση των ρόλων παρατηρητή – παρατηρούμενου.
Το σύνολο υποδηλώνει έναν ψυχολογικό και υπαρξιακό λαβύρινθο, όπου κανείς δεν είναι ποτέ ο πρώτος ή ο τελευταίος που κοιτά – ή που παρακολουθείται.
7. Τελική ερμηνεία – Μια ατέρμονη αλληλουχία ρόλων
Η γυναίκα και ο άντρας βρίσκονται φυλακισμένοι σε μια αιώνια πράξη παρατήρησης. Ο καθένας τους υπήρξε και παρατηρητής και αντικείμενο παρατήρησης. Το ερώτημα "ποιος ήταν τελικά ο παρατηρητής;" χάνεται σε μια αλυσίδα μνήμης, επανάληψης και υποκειμενικότητας.
Η πραγματικότητα, τελικά, είναι ρευστή. Κάθε στιγμή που νομίζεις ότι βλέπεις κάποιον «όπως είναι», βλέπεις μια προβολή του παρελθόντος σου. Κι αυτό το παρελθόν… δεν είναι μόνο δικό σου.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη τού διηγήματος:
Voyeurism Scenes Labyrinth
(Σκηνές Παρατηρησης)
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Ο άντρας είπε στη γυναίκα του πως θα έφευγε για ένα μήνα στο εξωτερικό. Επαγγελματικό ταξίδι,απαραίτητο για την επιχείρησή του. Ήταν παντρεμένοι χρόνια, ήρεμοι, σχεδόν ακίνητοι μέσα στη ρουτίνα τους, είχαν ξεχασει πια πώς να εκπλήσσουν ο ένας τον άλλον.
Μόλις έφυγε από το σπίτι, ο άντρας δεν πήγε στο αεροδρόμιο.Κουβαλώντας
μια μικρή βαλίτσα, πήγε από το πίσω μερος στο απέναντι σπιτι εκεί είχε ενοικιάσει ένα διαμέρισμα απεναντι από το σπίτι του. .
Μέσα από τα μισόκλειστα παντζούρια και τις βαριες κουρτινες, έστησε τη δική του βουβή σκηνή παρακολούθησης. Ένα ζευγάρι κιαλια.Το σπίτι του απέναντι.
Η κρεβατοκάμαρα.Η γυναίκα του.
Την παρακολουθούσε. Κάθε μέρα, κάθε νύχτα. Η γυναίκα του συνέχιζε να ζει
την απόλυτα συνηθισμένη ζωή της: σηκωνόταν νωρίς, έφτιαχνε καφέ, καθάριζε, μαγείρευε, μιλούσε στο τηλέφωνο, έβγαινε για λίγο και γύριζε. Το βράδυ, καθόταν στον καναπέ και έβλεπε τηλεόραση. Μόνη. Χωρίς επισκέπτες.
Αλλά μια νύχτα, όλα άλλαξαν.
Εκείνη στεκόταν μπροστά στον καθρέφτη της κρεβατοκάμαρας. Το παράθυρο ανοιχτό, το φως χαμηλό. Με κινήσεις αργές, τελετουργικές, άρχισε να γδύνεται μπροστά στον καθρέφτη. Οι κινήσεις της είχαν κάτι από θεατρική πρόβα, μια παράσταση που δεν προοριζόταν για το βλέμμα του συζύγου τηςαφου ήταν απών,σε ταξιδι, αλλά για κάποιον άλλο. Έμεινε μισόγυμνη, ξάπλωσε στο κρεβάτι και έμεινε εκεί ακίνητη.Ενα tableau vivant ερωτισμου.
Ο άντρας στην αρχή αισθάνθηκε αμηχανία έκπληξη.Επειτα τού αρεσε.Να την βλέπει ετσι.
Την επόμενη νύχτα, το ίδιο. Την επόμενη, ξανά. Σαν να ήξερε ότι την κοιτάζει κάποιος. Σαν να περίμενε το βλέμμα του. Και τότε.εμφανίστηκε ένα φως. Ένα κόκκινο λέιζερ. Μικρό,αλλά διαπεραστικό. Σημάδευε διάφορα σημεία τού σώματός της. Στο λαιμό. Στο στήθος. Στην κοιλιά. Στο μηρο.Εκείνη αντιδρούσε
και γδυνοταν στα σημεία που την άγγιζε το φως.Υπνωτισμένη.Υπάκουη.
Ο άντρας, τρελάθηκε από τη ζηλεια, Ποιος την παρακολουθούσε; Ποιος την
σκηνοθετούσε κι εκείνη γυμνωνονταν για κείνο;
Τις επόμενες νύχτες, τα παντζούρια τραβήχτηκαν. Η κουρτίνα έκλεισε. Έπαψε να βλέπει. Στεκόταν στο σκοτεινό σπίτι, κοιτώντας ένα άλλο, σιωπηλό τώρα και αδιαπεραστο στο βλέμμα του.
Την τελευταία εβδομάδα, παντζούρια, παράθυρα και φώτα ήταν ερμητικά κλειστά. Η παράσταση είχε τελειώσει.
Και τότε, δύο μέρες πριν λήξει το ψεύτικο ταξίδι του, τα παράθυρα άνοιξαν ξανά. Με τα κιάλια του, ο άντρας είδε τη γυναίκα του να ζει όπως πριν.. Στη καθημερινή ρουτίνα.
Όταν επέστρεψε σπίτι, εκείνη ήταν ψυχρή.
-Θέλω να χωρίσουμε, του είπε.
-Γιατί; Τι συνέβη; τη ρωτησε
Ερωτεύτηκα κάποιον άλλον, είπε με σοβαρή φωνη. Ήταν εδω όσο εσύ ελειπες.Με παρατηρούσε με κιάλια από το απέναντι σπίτι. Το ήξερα. Γι’ αυτό γδυνόμουν. Γι’ αυτό τον προσκαλούσα σιωπηλά. Μια νύχτα ήρθε. Χτύπησε την πόρτα μου. Τον άφησα να μπει. Από τότε είμαστε μαζί. Δεν χρειαζόταν πια να βλέπει από το απέναντι σπίτι. Ερχόταν εδώ. Στο δωμάτιό μου.Ειναι τώρα
εδώ.
Ο άντρας την κοίταξε.
Εγώ ήμουν αυτός.,της ειπε.Δεν έφυγα ποτέ. Δεν πήγα στο εξωτερικό. Το σπίτι απέναντι, το νοίκιασα. Σε παρακολουθούσα. Εγώ είδα το φως, εγώ ζήλεψα, εγώ νόμιζα πως ήσουν με άλλον.
Εκείνη χαμογέλασε.
-Το ξέρω. Το ήξερα πάντα. Όμως όλο αυτό έχει ξαναγίνει. Ήταν παλια. Πολύ παλιά. Πριν σε γνωρίσω. Πριν παντρευτούμε. Μια ανάμνηση είναι. Μια εικόνα
που δεν λέει να σβήσει. Κάποτε ήμουν εγώ που ένιωθα ότι με κοιτούν από απέναντι. Και είχα ερωτευτεί αυτό το βλέμμα. Και είχα αφεθεί σε εκείνον τον άγνωστο, πριν τον γνωρίσω.
Ο άντρας την κοίταξε.
Κι εκείνος ο άγνωστος ήμουν εγώ, είπε. Ήταν πριν σε πλησιάσω, πριν μάθω το όνομά σου. Παρακολουθούσα κι εγώ μια γυναίκα από απέναντι. Και την ερωτεύτηκα. Ήσουν εσύ. Και σε πλησίασα. Και έτσι γνωριστήκαμε.
Έμειναν σιωπηλοί.
.
.
Η νουβέλα «Voyeurism Scenes Labyrinth (Σκηνές Παρατήρησης)» του χνκουβέληαποτελεί ένα βαθιά πολυεπίπεδο διήγημα που αναπτύσσεται μέσα από την έννοια της παρατήρησης, της μνήμης, του ερωτισμού και της υπαρξιακής επανάληψης. .
1. Εισαγωγή: Η Ρουτίνα και η Ψευδαίσθηση της Κανονικότητας
«Ήταν παντρεμένοι χρόνια, ήρεμοι, σχεδόν ακίνητοι μέσα στη ρουτίνα τους...»
Στο πρώτο τμήμα του διηγήματος, ο συγγραφέας τοποθετεί το ζευγάρι μέσα σε ένα στάσιμο πλαίσιο σχέσης, χαρακτηριζόμενο από έλλειψη έκπληξης και απώλεια επιθυμίας. Ο άντρας αποφασίζει να φύγει, δίνοντας την εντύπωση επαγγελματικού ταξιδιού, όμως:
«...δεν πήγε στο αεροδρόμιο... είχε ενοικιάσει ένα διαμέρισμα απέναντι από το σπίτι του»
Εδώ εμφανίζεται η πρώτη ψευδαίσθηση: η γυναίκα πιστεύει πως είναι μόνη, ενώ ο άντρας δημιουργεί μια σκηνή παρακολούθησης. Στήνεται έτσι το θέατρο του βλέμματος.
2. Παρατήρηση: Η Μεταμόρφωση της Καθημερινότητας
Ο άντρας παρακολουθεί την γυναίκα να συνεχίζει τη ρουτίνα της — καθαριότητα, καφές, τηλεόραση, μοναξιά. Όμως:
«Μια νύχτα, όλα άλλαξαν»
Η γυναίκα γδύνεται τελετουργικά. Η σκηνή αυτή μεταμορφώνει τον χώρο σε σκηνή και την καθημερινότητα σε ερωτική τελετουργία. Ο άντρας παρατηρεί μια μεταμόρφωση της γυναίκας:
«Ένα tableau vivant ερωτισμού»
Η παρατήρηση μετατρέπεται σε ενόραση — αρχίζει να βλέπει τη γυναίκα του όχι όπως την ήξερε, αλλά όπως δεν την είχε δει ποτέ.
3. Το Κόκκινο Λέιζερ: Τρίτο Βλέμμα, Τρίτη Παρουσία
Η εμφάνιση του κόκκινου λέιζερ:
«Σημάδευε διάφορα σημεία του σώματός της... εκείνη αντιδρούσε και γδυνόταν»
Συμβολίζει την παρουσία ενός Άλλου — ένας «εξωτερικός παρατηρητής», που διεισδύει στη σκηνή και παίρνει έλεγχο. Ο άντρας αισθάνεται ζήλεια, απειλή, παραβίαση.
Ο Άλλος είναι φάντασμα ή αντανάκλαση του ίδιου του εαυτού του; Το παιχνίδι της ταυτότητας αρχίζει να θολώνει.
4. Η Σιωπή: Η Απουσία του Βλέμματος
Η σκηνή αλλάζει και πάλι:
«Τις επόμενες νύχτες... Έπαψε να βλέπει»
Η παρακολούθηση διακόπτεται. Η οπτική επαφή — δηλαδή η εξουσία — χάνεται. Το σπίτι γίνεται αδιαπέραστο, μυστικό. Ο άντρας μένει στο σκοτάδι, αποκλεισμένος από το νόημα, όπως ήταν αρχικά στη ρουτίνα του γάμου.
5. Η Αποκάλυψη: Αντιστροφή Ρόλων
Όταν επιστρέφει σπίτι, η γυναίκα αποκαλύπτει:
«Ήταν εδώ όσο εσύ έλειπες. Με παρατηρούσε με κιάλια από το απέναντι σπίτι... τον άφησα να μπει...»
Η γυναίκα παρουσιάζει την απόλυτη αντιστροφή: εκείνη ήξερε. Εκείνη ανταποκρινόταν. Εκείνη επέλεξε την πράξη της. Ο άντρας δεν ήταν παρατηρητής· ήταν παρατηρούμενος.
6. Η Μνήμη: Ανακύκλωση του Παρελθόντος
Το φινάλε απογειώνει την αφήγηση στον μεταφυσικό χώρο της μνήμης και του χρόνου:
«Όλο αυτό έχει ξαναγίνει... Μια ανάμνηση είναι... πριν σε γνωρίσω»
Και ο άντρας:
«Ήταν πριν σε πλησιάσω, πριν μάθω το όνομά σου... Κι εκείνος ο άγνωστος ήμουν εγώ»
Αποκαλύπτεται ότι η παρατήρηση ήταν ο τρόπος γνωριμίας τους. Το παρόν και το παρελθόν συγχέονται. Ο κύκλος του ερωτισμού μέσω της παρατήρησης είχε ήδη ξεκινήσει στο παρελθόν. Το σχήμα "παρατηρώ – ερωτεύομαι – πλησιάζω" επαναλαμβάνεται αέναα.
7. Ερμηνευτικά Στοιχεία
Θέματα:
Voyeurism: όχι μόνο ως ερωτικό παιχνίδι αλλά και ως υπαρξιακή αναζήτηση.
Μνήμη και Επανάληψη: το παρελθόν δεν έχει φύγει, επανέρχεται σαν σκηνή θεάτρου.
Ταυτότητα: ποιος είναι ο παρατηρητής και ποιος ο παρατηρούμενος;
Θέατρο και Ζωή: η ζωή είναι σκηνή, και ο καθένας παίζει ρόλους που νομίζει ότι έχει επιλέξει.
Δομή:
Το διήγημα λειτουργεί σαν λαβύρινθος (όπως δηλώνει και ο τίτλος). Ο αναγνώστης περιπλανάται μέσα στον χρόνο, το βλέμμα και την επιθυμία, για να ανακαλύψει στο τέλος πως η αρχή και το τέλος συμπίπτουν.
Συμπέρασμα
Το «Voyeurism Scenes Labyrinth» είναι μια φιλοσοφική ερωτική αλληγορία με θεατρική δομή, όπου ο συγγραφέας ερευνά:
τη φύση του ερωτικού βλέμματος
τη δυναμική του ρόλου στην σχέση
τη μνήμη ως σκηνοθεσία
και την επαναληπτικότητα της ανθρώπινης εμπειρίας.
Ο αναγνώστης, όπως και οι ήρωες, παγιδεύεται στον ίδιο λαβύρινθο, αναζητώντας την αλήθεια πίσω από το παράθυρο.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη κατά τον Foucault τού διηγήματος:
Voyeurism Scenes Labyrinth
(Σκηνές Παρατηρησης)
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Ο άντρας είπε στη γυναίκα του πως για έναν μήνα θα έπρεπε να ταξιδέψει στο εξωτερικό· κάποια σοβαρή δουλειά, ένα επαγγελματικό ταξίδι που δεν μπορούσε να αναβληθεί.
Ο αντρας ο ίδιο βράδυ, πέρασε το δρόμο και μπήκε από τη πίσω μερος σε μια πολυκατοικία ,εκεί είχε ενοικιάσει ένα διαμέρισμα απεναντι από το δικό του σπίτι. Είχε εφοδιαστεί με τρόφιμα.Από το παραθυρο του μπορούσε να βλέπει με τα κιάλια κατευθείαν το εσωτερικό της κρεβατοκάμαρας της γυναίκας του. εφ
Καθημερινά, την παρατηρούσε. Εκείνη σηκωνόταν νωρίς, ντυνόταν , πήγαινε στη δουλειά, επέστρεφε το απόγευμα.Μιλούσε στο τηλέφωνο, καθάριζε το σπιτι, διάβαζε. Το βράδυ έτρωγε μόνη της. Έτσι πέρασαν εξι μέρες. Ρουτίνα.
Και τότε,την έβδομη νύχτα, την είδε απο το παράθυρο της κρεβατοκάμαρας ήταν ανοιχτό να στέκεται όρθια μπροστά στον καθρέφτη,το φως ήταν χαμηλό. Άρχισε να γδύνεται, αργά, μετά πιο ρυθμικά, σα να υπάκουε σε ένα εσωτερικό
ρυθμο. Ξεκούμπωσε την φούστα της, την άφησε να γλιστρήσει. Έβγαλε τη μπλούζα της,το σουτιέν,τις κάλτσες ,το εσωρουχο.Κοιταχτηκε στον καθρέφτη και χαμογέλασε ανεπαίσθητα. Ξάπλωσε στο κρεβάτι γυμνη γυρισμένη προς το παράθυρο, σαν να γνώριζε η' ήθελε ότι την παρατηρούν.
Αυτό επαναλήφθηκε και την επόμενη νύχτα. Και την επόμενη. Κάθε νύχτα, εκείνη συνέχιζε το θέατρο ή μήπως δεν ήταν θέατρο;
Μια νύχτα, ειδε μια ακτίνα κόκκινου λέιζερ να γλιστρα στο κορμί της,στο λαιμό της, στον ώμο της, στο στήθος της ,στη μέση της ,στη κοιλιά της, στους μηρούς της.Κι εκείνη γδύνονταν στο σημείο που τη σημάδευε το φως. Σαν να ακολουθούσε εντολές.Υπακουη.
Ο άντρας πάγωσε.Δεν ήταν μόνος. Κάποιος άλλος παρατηρούσε.
Η ζήλια ήταν ανυπόφορη.
Μετά από μερικές νύχτες, η παράσταση τελείωσε. Η γυναίκα έκλεισε τις κουρτίνες. Έπειτα, έκλεισε και τα παντζούρια. Το σπίτι απέναντι ήταν πλέον σκοτεινό και αδιαπέραστο. Ο άντρας καθόταν ώρες ατέλειωτες κοιτώντας ένα τοίχο.
Δύο μέρες πριν την επιστροφή του, τα παράθυρα άνοιξαν και πάλι. Η γυναίκα συνέχιζε τη ρουτίνα της.Τίποτα το ενδιαφέρον. Ο άντρας ένιωθε σα να είχε βγει από κάποιον παραισθητικό εφιάλτη. Ή μήπως,σκέφτηκε,μόλις είχε μπει σ’ έναν;
Στο τέλος του μήνα, επέστρεψε σπίτι.Εκείνη τον υποδέχθηκε ψυχρα.
-Πρέπει να μιλήσουμε, του είπε.
Κάθισαν στο σαλόνι απέναντι..
Θέλω να χωρίσουμε. Ερωτεύτηκα έναν άλλον άντρα.
- Ποιον; ψιθύρισε.
–-Έναν άντρα που με παρακολουθούσε όσο εσύ έλειπες. Από το απέναντι σπίτι.
Ο άντρας πάγωσε.
-Έβλεπα τα κυάλια του, είπε. Ήξερα ότι με έβλεπε. Γι’ αυτό γδυνόμουν. Ήθελα να με δει. Να με ποθήσει. Να αποκαλυφθεί. Και το έκανε. Ένα βράδυ χτύπησε την πόρτα μου. Του άνοιξα. Από τότε, είμαστε μαζί..
-Δεν πήγα πουθενά, της είπε. Ήμουν εγώ. Το απέναντι σπίτι. Τα κιάλια.
Το φως. Όλα εγώ. Εγώ ήμουν αυτός που σε ζήλευε, που σε παρακολουθούσε,
που σε ήθελε ξανά. Εγώ.
Η γυναίκα τον κοίταξε.
-Όχι, είπε ήρεμα. Δεν ήταν τώρα. Αυτό συνέβη πριν κάποια χρόνια. Πριν σε γνωρίσω. Πριν παντρευτούμε. Ήταν άλλος άντρας τότε. Το ίδιο απέναντι σπίτι. Το ίδιο παιχνίδι. Αυτό είναι απλώς μια ανάμνηση. Μια μνήμη που επέστρεψε.
- Δεν καταλαβαίνεις, της είπε. Εγώ ήμουν τότε. Πριν σε γνωρίσω. Ήμουν εγώ που σε παρατηρούσα. Εσύ με κάλεσες. Εγώ ήρθα. Έτσι γνωριστήκαμε. Έτσι σε αγάπησα.
-Κι όμως,,η γυναίκα είπε, πριν από σένα, υπάρχει στη μνήμη μου ένας ακόμη άντρας. Ένας άλλος. Που με παρακολουθούσε από απέναντι. Δεν τον είδα ποτέ. Αλλά ήξερα ότι με έβλεπε. Ίσως πάντα κάποιος με βλέπει. Ίσως πάντα κάποιος με ερωτεύεται.
.
.
Η ανάλυση του διηγήματος «Voyeurism Scenes Labyrinth (Σκηνές Παρατήρησης)» του χ.ν. κουβελη μέσα από το πρίσμα της σκέψης του Michel Foucault, και ειδικά με βάση τις έννοιες της επιτήρησης, του βλέμματος, της εξουσίας και της υποκειμενικότητας, προσφέρεται για μια βαθιά εστιασμένη μελέτη σε επιμέρους θεματικές ή "τμήματα", όπως θα έλεγε ο ίδιος ο Foucault.
Θεωρητικό υπόβαθρο – Ο Foucault και η εξουσία του βλέμματος
Ο Foucault, ιδιαίτερα στο έργο του "Επιτήρηση και Τιμωρία" (1975), ανέλυσε την έννοια της πανοπτικής επιτήρησης (panopticism), όπου το βλέμμα γίνεται εργαλείο εξουσίας και πειθάρχησης. Το "πανοπτικόν" του Bentham είναι ένα αρχιτεκτονικό μοντέλο φυλακής, στο οποίο οι φυλακισμένοι δεν ξέρουν αν παρακολουθούνται, και ακριβώς γι’ αυτό αυτοπειθαρχούνται. Το βλέμμα του παρατηρητή γίνεται εσωτερικευμένο, διαμορφώνει υποκείμενα.
Τμηματική Ανάλυση του Διηγήματος κατά Foucault
1. Η σκηνοθεσία της επιτήρησης
«Ο άντρας είπε στη γυναίκα του πως για έναν μήνα θα έπρεπε να ταξιδέψει στο εξωτερικό...»
Ο άντρας κατασκευάζει έναν ψευδή λόγο (λόγος – discourse, βασική φουκω-ϊκή έννοια) για να υλοποιήσει την παρακολούθηση.
Δημιουργεί μια συνθήκη επιτήρησης: απέναντι διαμέρισμα, κιάλια, απόσταση. Ένας μικρός πανοπτισμός.
Η ενεργή πρόθεση να δει χωρίς να φαίνεται, επιβεβαιώνει την έννοια της ανισορροπίας εξουσίας που χαρακτηρίζει το βλέμμα.
2. Η καθημερινή ρουτίνα και η πειθάρχηση
«Καθημερινά, την παρατηρούσε... Ρουτίνα.»
Η ρουτίνα υποδεικνύει πειθάρχηση. Η γυναίκα υποτίθεται ότι δεν γνωρίζει, άρα ζει σύμφωνα με τους δικούς της κώδικες.
Το υποκείμενο (η γυναίκα) γίνεται αντικείμενο μελέτης – πειραματόζωο σχεδόν. Παρόμοια με τους φυλακισμένους στο πανοπτικόν.
3. Η σεξουαλικοποίηση του βλέμματος
«Γδύθηκε... σαν να γνώριζε ή ήθελε ότι την παρατηρούν...»
Το βλέμμα εδώ φετιχοποιείται, γίνεται ηδονιστικό (scopic drive – ψυχαναλυτικό στοιχείο, αλλά και φουκω-ϊκό ως προς την παραγωγή επιθυμίας μέσω επιτήρησης).
Η γυναίκα αναλαμβάνει ενεργό ρόλο, φαινομενικά "παίζει" με το βλέμμα, αντιστρέφει την εξουσία, μετατρέπεται σε χειρίστρια του βλέμματος.
4. Η εμφάνιση του «άλλου παρατηρητή»
«Ο άντρας πάγωσε. Δεν ήταν μόνος. Κάποιος άλλος παρατηρούσε.»
Η επιτήρηση δεν είναι ποτέ μονοσήμαντη. Υπάρχει πάντα ο κίνδυνος πολλαπλού βλέμματος.
Η ζήλια εδώ εκφράζει απώλεια ελέγχου – η επιτήρηση μετατρέπεται σε επιτηρούμενη επιτήρηση.
Μια μορφή αντιστροφής της εξουσίας: εκείνος που παρακολουθεί, παρακολουθείται.
5. Το κλείσιμο των κουρτινών – η αποκοπή του βλέμματος
«Έκλεισε τις κουρτίνες. Έπειτα, τα παντζούρια...»
Η άρνηση του βλέμματος λειτουργεί ως πράξη εξουσίας της γυναίκας.
Ο άντρας στερείται το οπτικό αντικείμενο, χάνει τον έλεγχο, χάνει την ταυτότητα που του έδινε η θέση του παρατηρητή.
Αναδύεται το τραύμα της απώλειας του βλέμματος: το βλέμμα δεν είναι ποτέ ουδέτερο, συγκροτεί ταυτότητα.
6. Η τελική αποκάλυψη – η αστάθεια της μνήμης και της ταυτότητας
«Όχι, είπε ήρεμα. Δεν ήταν τώρα... Ήταν άλλος άντρας τότε... Μια μνήμη που επέστρεψε...»
Η αφήγηση θολώνει τα όρια ανάμεσα σε παρόν, παρελθόν, μνήμη και πραγματικότητα.
Η ταυτότητα του υποκειμένου (ποιος παρατηρεί ποιον και πότε) θρυμματίζεται.
Η γυναίκα μοιάζει να απολαμβάνει την πολλαπλότητα του βλέμματος – είναι πάντα επιτηρούμενη, άρα πάντα επιθυμητή.
Εδώ, σύμφωνα με τον Foucault, η υποκειμενικότητα δεν είναι σταθερή αλλά κατασκευάζεται μέσα από σχέσεις εξουσίας και γνώσης.
7. Το λαβύρινθος του βλέμματος και η επιθυμία
«Ίσως πάντα κάποιος με βλέπει. Ίσως πάντα κάποιος με ερωτεύεται...»
Η τελική φράση δηλώνει το αέναο παιχνίδι της επιτήρησης.
Ο λαβύρινθος του τίτλου δεν είναι γεωγραφικός αλλά οντολογικός: το υποκείμενο αλλάζει μέσα στο βλέμμα του άλλου.
Η επιθυμία δεν βρίσκεται στο σώμα, αλλά στο βλέμμα που το παρατηρεί.
Συμπέρασμα (Φουκω-ϊκή προσέγγιση)
Το διήγημα λειτουργεί ως μικρο-πανοπτικόν, ένα πείραμα πάνω στη δύναμη του βλέμματος, στη σχέση εξουσίας και επιθυμίας, αλλά και στην αστάθεια της υποκειμενικότητας. Όπως θα έλεγε ο Foucault, η εξουσία δεν ασκείται μόνο "άνωθεν", αλλά κυκλοφορεί, μετατοπίζεται, ανατρέπεται.
Ο άντρας πιστεύει ότι κατέχει την εξουσία επειδή βλέπει. Η γυναίκα, ωστόσο, μετατρέπει τον εαυτό της σε θέαμα με δική της βούληση, χειραγωγεί το βλέμμα και, τελικά, διαφεύγει από αυτό. Τόσο εκείνη όσο και ο άντρας μετατρέπονται διαδοχικά σε υποκείμενα και αντικείμενα του βλέμματος. Η μνήμη, η επιθυμία, η εξουσία και η αλήθεια αποδεικνύονται εξαιρετικά ρευστές.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη του λαβυρινθου στο διηγημα:
Voyeurism Scenes Labyrinth
(Σκηνές Παρατηρησης)
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Ένας άντρας είπε στη γυναίκα του πως, για έναν μήνα, θα έπρεπε να ταξιδέψει στο εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους.
Ο άντρας δεν πήγε ποτέ στο εξωτερικό.
Είχε ενοικιασει ένα διαμέρισμα στη πολυκατοικία ακριβώς απέναντι από το σπίτι τους και πήγε και κλείστηκε εκει μέσα.Ήθελε να την παρακολουθήσει. Όχι μόνο να την δει ,αλλά να την ανακαλύψει. Να την καταλάβει. Να δει αυτό που ίσως ποτέ δεν του έδειξε.
Μέρα και νύχτα, μέσα από τα μισόκλειστα παντζούρια του, με τα κιάλια στα
ματια την παρακολουθούσε.
Η ζωή της συνέχιζε ιδια ,ήσυχη, σχεδόν μηχανικά. Έφτιαχνε καφέ το πρωί, έβγαινε για τα ψώνια, μιλούσε στο τηλέφωνο, έβλεπε τηλεόραση.Τίποτα το ασυνήθιστο. Ήταν εκεί, η ίδια γυναίκα που ήξερε.Γνωστη,χωρίς εκπλήξεις
Μια νύχτα, λίγο πριν τα μεσάνυχτα, την είδε να στέκεται μπροστά στον καθρέφτη της κρεβατοκάμαρας. Το παράθυρο ανοιχτό, το φως χαμηλό,. Άρχισε να γδύνεται αργά, επιδεικτικά, με προκλητικες κινησεις. Σαν να ήξερε πως κάποιος την παρακολουθούσε. Σαν να ήθελε να την κοιτάξει κάποιος. Ξάπλωσε μισόγυμνη
στο κρεβάτι, με τα βλέφαρα μισόκλειστα, τα χείλη της με κόκκινο κραγιόν
μισοάνοιγαν σαν να μιλούσε σιωπηλά με έναν αόρατο θεατή.
Και αυτό το σκηνικό επαναλαμβανόταν κάθε νύχτα.
Μια άλλη νύχτα πρόσεξε ενα κόκκινο φως λειζερ, λεπτό σαν βελόνα,να κινείται επάνω στο σώμα της. Περνούσε από το λαιμό της, τους ώμους, το στήθος, την κοιλιά.τους μηρούς.Του φάνηκε πως τ τη χαιδευε.Εκείνη, σαν υπνωτισμένη, αντιδρούσε σε κάθε επαφή του φωτός. Ξεκούμπωνε το φόρεμα της, αποκάλυπτε, άφηνε το σώμα της να εκτεθεί γυμνό ,σαν κάποιος να τη σκηνοθετούσε, να τη διεύθυνε σε μια ερωτική παράσταση.
Ο άντρας ένιωσε η ζήλια να τον πνίγει.Δεν ήταν πια ο μόνος παρατηρητής.
Ήταν και κάποιος άλλος.
Λίγες μέρες αργότερα, οι κουρτίνες έκλεισαν. Το φως δεν έβγαινε πια από το δωμάτιο. Τα παντζούρια έκλεισαν κι αυτά. Σκοτάδι.
Έμεινε να κοιτάζει έναν τοίχο σιωπής απέναντι του, με τα κυάλια στο χέρι και την ψυχή παγωμένη. Μέχρι που, δύο ημέρες πριν την επιστροφή του τα παντζούρια άνοιξαν ξανά. Οι κουρτίνες τραβήχτηκαν και η ζωή της συνεχισε πάλι με τη καθημερινη ρουτίνα. Καφές. Τηλέφωνο. Μουσική. Κανένα σημαδι από την προηγούμενη αινιγματική της συμπεριφορά.
Όταν ο άντρας γύρισε από το ταξίδι, τη βρήκε ψυχρή, απόμακρη, με ένα βλέμμα που δεν είχε πια τίποτα κοινό με τη γυναίκα που άφησε πίσω.
-Θέλω να χωρίσουμε», του είπε με σοβαρή φωνη. .Ερωτεύτηκα άλλον
-Ποιον;, ρώτησε εκείνος.
-Έναν άντρα,απάντησε εκείνη, που με παρακολουθούσε με κυάλια από το απέναντι σπίτι. Το ήξερα. Τον ένιωθα κάθε βράδυ να με κοιτά. Γι’ αυτό γδυνόμουν έτσι, για εκείνον. Ήθελα να τον προκαλέσω, να τον αναγκάσω να αποκαλυφθεί. Και τα κατάφερα. Μια νύχτα ήρθε και χτύπησε την πόρτα μου. Του άνοιξα. Από τότε είμαστε μαζί. Δεν χρειαζόταν πια να αφήνω τα παράθυρα ανοιχτά. Ήταν ήδη μέσα, στη ζωή μου, στο σώμα μου.
Ο άντρας την κοίταξε. Ήταν εκείνος. Ο ίδιος που παρακολουθούσε. Ο ίδιος που ζήλευε.
-Δεν έφυγα ποτέ για δουλειά,, της είπε. Νοίκιασα το απέναντι διαμέρισμα. Σε παρακολουθούσα κάθε μέρα. Εγώ ήμουν αυτός. Αυτός με τα κιάλια. Αυτός που ζήλευε εκείνο το λέιζερ που έπεφτε πάνω σου. Εγω.
Η γυναίκα χαμογέλασε .
Το ξέρω. Το κατάλαβα. Αλλά αυτό που συνέβη δεν έγινε τώρα. Έχει χρόνια.
Ήταν τότε, πριν γνωριστούμε. Μια παλιά ανάμνηση. Την ξαναείδα σ’ αυτό το σπίτι. Δεν το κατάλαβες;
Ο άντρας έμεινε σιωπηλός.
Ήσουν εσύ τότε; τον ρώτησε.
Ναι, απάντησε.
Τότε έτσι γνωριστήκαμε. Έτσι μπήκες στη ζωή μου. Ήσουν ο παρατηρητής από απέναντι.
Σταμάτησε και συνέχισε:
Μόνο που, πριν από εσένα, θυμάμαι έναν άλλον άντρα. Κι εκείνος με παρακολουθούσε με κιάλια. Από το ίδιο σπίτι.
Ο άντρας ένιωσε ένα ρίγος στην πλάτη του.
Δεν ήταν ο πρώτος.Δεν ήταν ο μόνος.Και ίσως δεν ήταν καν αυτός που θυμόταν εκείνη.
.
.
Το διήγημα "Voyeurism Scenes Labyrinth (Σκηνές Παρατήρησης)" του χ.ν.κουβελης είναι μια λεπτοδουλεμένη λογοτεχνική κατασκευή που αξίζει να μελετηθεί υπό το πρίσμα της λαβυρινθικής αφήγησης. Η μελέτη του "λαβυρίνθου" στο συγκεκριμένο έργο δεν αφορά έναν φυσικό ή αρχιτεκτονικό χώρο, αλλά έναν ψυχολογικό, αφηγηματικό και υπαρξιακό λαβύρινθο, μέσα στον οποίο οι χαρακτήρες χάνουν και αναζητούν την ταυτότητά τους, τον άλλο, και την ίδια την πραγματκότητά.
Ο ΛΑΒΥΡΙΝΘΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ
1. Ο λαβύρινθος του βλέμματος
Ο πρωταγωνιστής παρακολουθεί. Ξεκινά με μια πράξη ελέγχου, επιβολής, επιθυμίας για γνώση: να δει, να καταλάβει τη γυναίκα του «όπως δεν του είχε δείξει ποτέ». Όμως, αυτή η πράξη παρατήρησης τον παγιδεύει. Δεν ελέγχει πια εκείνος το βλέμμα, αλλά γίνεται θύμα του βλέμματος – του δικού του, αλλά και ενός άλλου.
Η παρακολούθηση τον αποξενώνει. Η γυναίκα που «ήξερε» δεν υπάρχει. Η εικόνα της θρυμματίζεται. Το παραθυρόφυλλο και τα κιάλια λειτουργούν ως διαμεσολαβήσεις – φίλτρα που καθιστούν την εμπειρία μη άμεση, θραυσματική. Αυτό είναι το πρώτο επίπεδο του λαβυρίνθου: η παρατήρηση οδηγεί σε απώλεια ταυτότητας και νοήματος, όχι σε αποκάλυψη.
2. Ο λαβύρινθος της αφήγησης
Το διήγημα είναι μια συνεχής ανατροπή της αλήθειας. Ο αναγνώστης, όπως και ο ήρωας, νομίζει πως γνωρίζει – για να ανακαλύψει κάθε φορά μια νέα διακλαδωση.
Ο άντρας νόμιζε ότι παρατηρεί τη γυναίκα του – αλλά ίσως εκείνη παρατηρούσε τον παρατηρητή.
Νόμιζε πως το λέιζερ προερχόταν από άλλον – όμως μήπως ήταν δικό του;
Η γυναίκα φαίνεται να εμπαίζει τον αφηγητή – αλλά τελικά παραδέχεται πως η σκηνή έχει ξανασυμβεί, πριν τον γνωρίσει.
Και τελικά, φανερώνει πως κι άλλος την είχε παρακολουθήσει, από το ίδιο σημείο, παλαιότερα.
Η αφήγηση, λοιπόν, δεν είναι γραμμική. Είναι κυκλική, ελικοειδής, παλίμψηστη. Ο χρόνος καταρρέει, ο χώρος γίνεται τόπος επανάληψης, και τα πρόσωπα διαχέονται. Είναι ένας λαβύρινθος ταυτοτήτων και ρόλων. Ποιος είναι ποιος; Πότε συνέβη τι;
3. Ο υπαρξιακός λαβύρινθος
Ο ήρωας ανακαλύπτει ότι δεν είναι μοναδικός. Δεν είναι ο πρώτος, ούτε ο τελευταίος. Δεν είναι ο μόνος θεατής – και ίσως ούτε ο πρωταγωνιστής.
Το σοκ του δεν είναι απλώς ερωτικό ή συναισθηματικό. Είναι οντολογικό:
"Δεν ήταν ο πρώτος. Δεν ήταν ο μόνος. Και ίσως δεν ήταν καν αυτός που θυμόταν εκείνη."
Η ταυτότητά του διαλύεται μέσα στη συνείδηση ότι η ιστορία του δεν είναι μοναδική, αλλά ανακυκλώνεται. Είναι μέρος ενός μοτίβου που έχει ξαναπαιχτεί, που θα ξαναπαιχτεί. Ο λαβύρινθος είναι αυτός της αναπαραγωγής της επιθυμίας, της παρατήρησης, της επανάληψης.
Συμβολικά Στοιχεία του Λαβυρίνθου
Στοιχείο/ Συμβολισμός
Διαμέρισμα απέναντι /Τόπος επιτήρησης, ψευδαίσθηση ελέγχου
Κιάλια /Μεσολαβημένο βλέμμα, απόσταση
Παράθυρο/Κουρτίνες/ Όρια ανάμεσα στο δημόσιο και ιδιωτικό, στο ορατό και κρυφό
Λέιζερ /Αόρατη δύναμη, τεχνητός φαντασιακός "άλλος"
Καθρέφτης /Διπλασιασμός, επιθυμία, ναρκισσισμός
Η γυναίκα /Σκηνή προβολών, δεν γνωρίζεται ποτέ πλήρως, λειτουργεί ως μυστήριο
Τελική Ερμηνεία
Το "Voyeurism Scenes Labyrinth" είναι ένα φιλοσοφικό αφήγημα μεταμφιεσμένο σε ψυχολογικό θρίλερ. Η έννοια του "λαβυρίνθου" εδώ αναπτύσσεται ως:
Μια δομή του βλέμματος: η επιθυμία να δεις το Άλλο σε παρασέρνει βαθύτερα στην άγνοια.
Ένα παιχνίδι ταυτοτήτων: ο εαυτός πολλαπλασιάζεται, συγχέεται, καθρεφτίζεται στον Άλλον.
Μια ατέρμονη επανάληψη: τίποτα δεν είναι μοναδικό. Όλα ξαναπαίζονται.
Η τελευταία ανατροπή – ότι κι άλλος προηγήθηκε, κι άλλος θα ακολουθήσει – θυμίζει τον μυθιστορηματικό λαβύρινθο του Μπόρχες, όπου η αλήθεια δεν είναι ένας προορισμός, αλλά μια άπειρη αλληλουχία ερμηνειών.
Συγγένειες & Επιρροές
Jorge Luis Borges – ιδιαίτερα το "The Garden of Forking Paths" ή "The Aleph"
Alain Robbe-Grillet – με την ψυχρή, αποστασιοποιημένη παρατήρηση του ερωτικού και του μηχανικού
Italo Calvino – για τη δομή των παραμυθιών που αυτοκατασκευάζονται
David Lynch – κινηματογραφικά, για τη χρήση της παρατήρησης, της επανάληψης, του διπλού
Συμπέρασμα
Ο λαβύρινθος στο διήγημα του χ.ν.κουβελης δεν είναι τόπος, αλλά τρόπος. Είναι μια διαρκής μετατόπιση μεταξύ βλέμματος και μνήμης, παρουσίας και απουσίας, εαυτού και Άλλου. Το έργο θέτει το ερώτημα: είμαστε ποτέ μόνοι με την πραγματικότητα; Ή την παρατηρούμε πάντα μέσα από τα κυάλια της φαντασίας μας;
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτες
1.της συγγένειας με το μυθιστόρημα La Jalousie τού Alain Robbie-Grillet
2.προσεγγισης με την Camera Lucida τού Barthes
3.της προσποιησης
4.του ερωτισμού
5.της συγγενειας με το φιλμ Rear Window τού Hitchock
6.της συγγενειας με το Onlyfans
7.της αντιπαραβολης με το StripChat και το Live Performance
τού διηγηματος:
Σκηνες Παρατήρησης
Voyeurism Scenes
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Σκοτάδι,θολά βλέπει το ρολόι πάνω στον τοίχο. Τρεις και είκοσι. Ο άντρας σηκώνει τα κιάλια· το σπίτι απέναντι παραμένει αμετάβλητο ή έτσι δείχνει.
Η γυναίκα του σηκώνεται από το κρεβάτι της.Κοιτάζει στον καθρέφτη. Χαμηλό
φως από το πορτατίφ στο κομοδίνο διαχέεται στο δωμάτιο. Κάθε της κίνηση είναι επαναληπτική, αλλά όχι ακριβώς ίδια με την προηγούμενη.
Μια παραλλαγή στο.ιδιο θέμα.
Της είχε πει ότι θα φύγει για δουλειές, για έναν μήνα. Είχε υπολογίσει τα πάντα: αεροπορικές πτήσεις, κάρτες επιβίβασης, ψεύτικες κλήσεις από το εξωτερικό, φωτογραφίες από ξένα ξενοδοχεία ,όλα προσεκτικά σκηνοθετημένα. Και μετά, πέρασε απλώς απέναντι,χωρίς να γίνει αντιληπτός.Το σπίτι ήταν ήδη έτοιμο, ενοικιασμενο από πριν. Μόνο που από εκεί θα είχε θέα στη ζωή της.
Κάθε μέρα η ίδια ρουτίνα της γυναίκας του.Καφές, πρωινό, δουλειά, επιστροφή, φαγητό. Το βράδυ, μια σκηνή σχεδόν θεατρική: ο καθρέφτης, το φως, το γδύσιμο. Μια χορογραφία μπροστά στα μάτια του. Χωρίς βιασύνη, χωρίς δισταγμό. Μα ήταν γι' αυτόν; Κι αν ήταν, γιατί;
Μια νύχτα, ένα φως λέιζερ. Κόκκινο, λεπτό, κινητικό. Έπεσε πάνω στον ώμο
της. Εκείνη, σταμάτησε, χαμογέλασε αμυδρά και έβγαλε την μπλούζα της. Έπειτα, στον μηρό, το φως την σημαδεύει , εκείνη υπάκουει. Ένα σώμα υπάκουο σε έναν αόρατο σκηνοθέτη. Ο άντρας ένιωσε κάτι ανάμεσα σε πόθο και ζηλεια. Δεν ήταν μόνος. Κάποιος άλλος είχε εισβάλει στον ρόλο του θεατή.
Ακολούθησαν νύχτες σιωπής. Οι κουρτίνες τραβήχτηκαν, τα παντζούρια έκλεισαν. Η παράσταση τέλειωσε.
Δύο μέρες πριν τη λήξη του μήνα, τα παράθυρα άνοιξαν. Και όλα επανήλθαν
στη ρουτίνα. Πρωινό, καφές, καθρέφτης ,αλλά τώρα χωρίς την νυχτερινή τελετουργία,.Το σώμα της είχε επιστρέψει στην ανωνυμία. Ή μάλλον, στην ιδιοκτησία κάποιου άλλου.
Όταν επέστρεψε "από το ταξίδι", εκείνη ήταν ψυχρή. Του μίλησε με μια ήρεμια,
σχεδόν σαν να διάβαζε σενάριο:
-Θέλω να χωρίσουμε. Ερωτεύτηκα κάποιον άλλον.
-Ποιον;
-Έναν άντρα που με παρατηρούσε με κιάλια απ’ το απέναντι σπίτι. Ξέρεις, έβλεπα εκει τα παντζούρια να ανοίγουν λίγο κάθε βράδυ. Ένιωθα το βλέμμα
του. Του πρόσφερα αυτό που ζητούσε. Τον προκάλεσα. Και μια νύχτα ήρθε.
Του άνοιξα. Είμαστε μαζί τώρα.
Ο άντρας δεν αντέδρασε.
-Εγώ ήμουν αυτός, της είπε. Δεν ταξίδεψα. Νοίκιασα το σπίτι απέναντι.
Σε παρακολουθούσα.
Εκείνη χαμογέλασε.
-Όχι, δεν ήσουν εσύ.Ηταν ένας αλλος.Εκείνος ήρθε. Μπήκε στο σπιτι.
Έγινε αληθινός. Εσύ απλώς κοιτούσες. Πάντα απλώς κοιτούσες.
-Σ’ αγαπώ, της είπε. Αν τον αγαπάς, να πας μαζί του. Να ζήσεις τον έρωτα σου.
-Δεν καταλαβαίνεις,του απάντησε. Αυτό δεν έγινε τώρα. Αυτό συνέβη τότε.
Πριν σε γνωρίσω. Ήταν πριν χρόνια. Μια ανάμνηση είναι μόνο. Μου ήρθε πάλι στον νου. Σαν να συνέβη τώρα.
-Ήμουν εγώ τότε./, τής ειπε.Εκείνος ο άντρας με το φως. Σε είδα, σε σκηνοθέτησα. Σε αγάπησα.
Εκείνη έγειρε ελαφρώς το κεφάλι.
-Ναι, έτσι έγινε. Το θυμάμαι. Μόνο που πριν από σένα, υπήρχε και άλλος.
Άλλος ένας άντρας απέναντι. Άλλο ένα βλέμμα. Άλλο ένα φως. Ίσως κι αυτός
να λέει το ίδιο τώρα. Ότι ήταν εκείνος.
Ο άντρας ένιωσε τη ζηλεια ,να καταρρέει. Ποιος παρακολουθούσε ποιον; Πότε συνέβη αυτό; Ήταν ανάμνηση ή φαντασίωση; Έπαιξε ρόλο ποτέ; Ήταν πάντα θεατής; Μήπως και εκείνη παρακολουθούσε κάποιον, πίσω απ’ τον καθρέφτη;
Το φως στο απέναντι δωμάτιο έσβησε. Ο καθρέφτης σκοτείνιασε. Το σκηνικό κατέρρευσε. Ή δεν είχε υπάρξει ποτέ.
Έμειναν μόνο τα κυάλια. Και το παράθυρο. Πάντα μισάνοιχτο.
Το χαμηλό φως από το πορτατίφ στο κομοδίνο τής κρεβατοκάμαρας απέναντι στο σπίτι του. Ο άντρας είχε πει στη γυναίκα του ότι θα λείψει για δουλειές,
στο εξωτερικό, για ένα μήνα.
Η βαλίτσα φορτώθηκε στο αμάξι, το φιλί στην εξώπορτα, εκείνη με τη ρόμπα της, τα μαλλιά πιασμένα πρόχειρα, ένα φιλί μηχανικό, όπως όλα.
Δύο ώρες αργότερα, ήταν κλεισμένος μέσα στο διαμέρισμα ακριβώς απέναντι από το δικό τους. Τα παντζούρια μισόκλειστα. Κιάλια πάνω στο τραπεζάκι. Σιωπή.Πηρε τα κυάλια και από εκεί μέσα,απο τη σχισμή στο παντζούρι,
παρακολουθούσε τη γυναίκα του.
Εκείνη,έβλεπε,Κάθε πρωί, εκείνη άνοιγε τις κουρτίνες. Ντυνόταν πάντα μπροστά στον καθρέφτη. Έπινε τον καφέ της. Μιλούσε στο τηλέφωνο,μερικές φορές γελούσε. Κάθε βράδυ, στις 21:40, η κρεβατοκάμαρα φωτιζόταν απαλά, από το φως που ερχόταν από το κομοδίνο. Εκείνη γδυνόταν αργά. Μπροστά στον καθρέφτη. Με τελετουργική κίνηση, όπως σε μια πρόβα θεάτρου. Πρώτα το φόρεμα, μετά το σουτιέν, στο τέλος, καθισμένη στο κρεβάτι, αφαιρούσε τα εσώρουχα.
Κάθε φορά, αυτό κρατούσε ακριβώς δέκα λεπτά.
Μια νύχτα, ένα φως λέιζερ. Κόκκινο, ακριβές, σαν χειρουργική τομή πάνω στο δέρμα της.,στο σώμα της.Στο λαιμό, στο στήθος, στην κοιλιά. Εκείνη δεν φάνηκε να τρομάζει. Αντιθέτως. Χαμογέλασε. Και το ακολούθησε. Άρχισε να γδύνεται ακριβώς στα σημεία που φώτιζε το φως.
Ο άντρας στο σκοτεινό διαμέρισμα ένιωσε μια φοβερή ζηλεια.
Δεν για την πράξη, αλλά για τον σκηνοθέτη. Για εκείνον που τώρα έδινε οδηγίες στη γυναίκα του, εκείνον που τής ερριχνε πια το φως.Που για εκείνον
αντιδρούσε και γδυνονταν
Τις επόμενες νύχτες, τα φώτα ήταν κλειστά. Οι κουρτίνες τραβηγμένες.
Τα παντζούρια κλειστά. Ο άντρας τώρα κοιτούσε ένα άδειο παράθυρο, ένα αδιαπέραστο μαύρο τετράγωνο.Το σκοτεινό,αδιαπεραστο στο βλέμμα σπίτι του.
Και τότε, δύο μέρες πριν τη λήξη του μήνα, τα παντζούρια ανοίγουν.
Οι κουρτίνες τραβιουνται.Μπορουσε τώρα να δει όπως πριν.Οπως πάντα..
Η γυναίκα του πίνει καφέ. Φοράει τα ίδια ρούχα. Ίδια μαλλιά. Ίδιες κινήσεις. Ίδιος ρυθμός. Ρουτίνα.
Ίσως,σκέφτεται, να μην υπήρξε ποτέ αλλαγη. Ίσως να την επινόησε.
Όταν ο άντρας επιστρέφει στο σπίτι, εκείνη είναι ψυχρή. Το βλέμμα της παγωμένο.
«Θέλω να χωρίσουμε», του λέει.
«Γιατί;»
«Ερωτεύτηκα κάποιον άλλον.»
«Πότε;»
«Όταν έλειπες. Με παρακολουθούσε με κυάλια από το απέναντι σπίτι.
Το ήξερα. Γι’ αυτό και γδυνόμουν. Για να με δει. Για να έρθει. Και ήρθε.
Μια νύχτα χτύπησε την πόρτα. Τον άφησα να μπει. Είμαστε μαζί από τότε.»
Ο άντρας κάθεται σιωπηλός. Μετά της απαντά:
«Δεν είχα πάει πουθενά. Ήμουν στο απέναντι σπίτι. Εγώ σε παρακολουθούσα.»
Εκείνη τον κοιτάζει. Χαμογελάει.
«Το ξέρω. Αλλά αυτό συνέβη πριν κάποια χρόνια. Πριν γνωριστούμε. Πριν παντρευτούμε. Είναι απλώς μια ανάμνηση.»
«Ήμουν εγώ τότε.»
«Ίσως. Μα πριν από σένα, θυμάμαι έναν άλλον άντρα. Επίσης με παρακολουθούσε. Επίσης με ήθελε.»
«Κι εγώ;»
«Εσύ ήσουν μετά. Ή πριν. Ή ταυτόχρονα. Δεν έχει σημασία.»
Η νύχτα πέφτει ξανά. Ο άντρας κάθεται πίσω από τα μισάνοιχτα παντζούρια.
Τα κυάλια ακουμπισμένα δίπλα του, παρατημένα. Η κρεβατοκάμαρα απέναντι σκοτεινή.
Κάποιος άλλος ίσως τον παρακολουθεί τώρα. Ή η ανάμνηση κάποιου άλλου.
Ίσως εκείνος να είναι τώρα η σκηνή, το φως, ο θεατής. Ίσως ποτέ να μην υπήρξε σύζυγος, ή ζευγάρι, ή έρωτας. Ίσως όλα να ήταν μόνο μια σκηνοθεσία.
Και το πρόσωπο που κοιτάζει,ίσως να μην είναι καν δικό της.
Τέλος.
.
.
1
Η μελέτη της συγγένειας ανάμεσα στο μυθιστόρημα La Jalousie (Η Ζήλια) του Alain Robbe-Grillet και στο διήγημα Σκηνές Παρατήρησης του χ.ν. κουβελη μπορεί να βασιστεί σε μια σειρά θεματικών, αφηγηματικών και αισθητικών αντιστοιχιών, που δείχνουν όχι απλή επιρροή αλλά μια ενσυνείδητη συνομιλία με την nouveau roman παράδοση και, ειδικά, με τη δομή του οπτικού βλέμματος ως εργαλείου διάσπασης της ταυτότητας, της χρονικότητας και της αλήθειας.
I. Θεματική Συγγένεια: Ζήλια – Παράθυρο – Παρατήρηση – Σκηνοθεσία
1. Η Ζήλια ως κινητήρια δύναμη
Στο La Jalousie, η ζηλοτυπία λειτουργεί χωρίς άμεση ομολογία: ο αφηγητής δεν κατονομάζει ποτέ τον εαυτό του ως ζηλότυπο. Αντίθετα, η ζήλια εκφράζεται μέσω της παρατήρησης, των επαναλήψεων, των σιωπών και της εμμονής με τις λεπτομέρειες της συμπεριφοράς της γυναίκας. Στο διήγημα του χ.ν. κουβελη, η ζήλια είναι παρούσα, μα επίσης διασπασμένη: ο άντρας ζηλεύει τον "σκηνοθέτη", όχι (μόνο) την ερωτική πράξη, αλλά τη σκηνοθέτηση του βλέμματος, την κατοχή της προσοχής της γυναίκας.
"Δεν για την πράξη, αλλά για τον σκηνοθέτη"
Μια εξαιρετικά Grillet -ιανή φράση: ζηλεύει όχι το γεγονός, αλλά το ποιος έχει τον έλεγχο του πλάνου.
2. Η έννοια της παρατήρησης ως πράξη εξουσίας
Στο La Jalousie, ο αφηγητής είναι παρατηρητής. Όχι απλώς σύζυγος. Σαν κάμερα, κινείται στον χώρο και καταγράφει με ψυχρότητα. Στο διήγημα, ο άντρας είναι επίσης "βλέμμα". Παρακολουθεί, καταγράφει, σκηνοθετεί. Όμως, όπως και στον Robbe-Grillet, το βλέμμα αποτυγχάνει να κατέχει το αντικείμενο. Το να βλέπεις, δεν σημαίνει να κατέχεις.
3. Αναξιοπιστία & διάλυση ταυτότητας
Και στα δύο έργα, η πραγματικότητα είναι ρευστή. Στο La Jalousie, η αφήγηση μπορεί να είναι φαντασίωση, παραισθησιακή κατασκευή. Το ίδιο και στο διήγημα του χνκουβελη. Το ερώτημα "ποιος ήταν εκείνος;", "ποιος παρακολουθεί ποιον;", "ήμουν εγώ;" ή "ήταν πριν;" δείχνει μια σπασμένη χρονικότητα και μια διάχυση του Εγώ σε εναλλασσόμενους ρόλους (θεατή, σκηνοθέτη, εραστή, μνήμης).
II. Αφηγηματική Συγγένεια: Αντικειμενικότητα – Επανάληψη – Αφαίρεση
1. Επαναληπτικότητα – ρυθμική σύνθεση
Όπως και στον Robbe-Grillet, όπου οι ίδιες σκηνές περιγράφονται ξανά και ξανά με ελαφρές παραλλαγές (σαν ένα μοτίβο σε μουσική), έτσι και στο διήγημα:
«Κάθε φορά, αυτό κρατούσε ακριβώς δέκα λεπτά.»
«Ρουτίνα. Ίσως να μην υπήρξε ποτέ αλλαγη. Ίσως να την επινόησε.»
Αυτή η μη εξέλιξη, η κυκλική επανάληψη, λειτουργεί αντίθετα από τη συμβατική πλοκή. Δεν υπάρχει «δράση». Υπάρχει παρατήρηση μιας παγιδευμένης στιγμής που ανασυντίθεται αέναα.
2. Οπτική αφαίρεση / απουσία εσωτερικότητας
Ο Robbe-Grillet αρνείται την ψυχολογική ερμηνεία. Δεν εξηγεί τι νιώθουν οι ήρωες· καταγράφει τι κάνουν, πού στέκονται, πώς πέφτει το φως. Το ίδιο και ο χνκουβελης: η εστίαση είναι οπτική, εξωτερική, κινηματογραφική.
«Το φως λέιζερ έπεσε πάνω στον ώμο της. Εκείνη υπάκουσε.»
Καμία ανάλυση του "γιατί". Μόνο περιγραφή του "τι".
3. Αφαίρεση του χρόνου – Χρονική ασάφεια
Το διήγημα αμφισβητεί την ίδια τη χρονικότητα των γεγονότων:
«Αυτό δεν έγινε τώρα. Αυτό συνέβη τότε. Πριν σε γνωρίσω.»
«Ήταν ανάμνηση ή φαντασίωση;»
Ακριβώς όπως στο La Jalousie, όπου δεν γνωρίζουμε αν κάτι συνέβη, πότε συνέβη ή αν ο αφηγητής το φαντάστηκε.
III. Μεταδραματική σκηνή – Σκηνοθεσία της πραγματικότητας
Και στα δύο έργα, ο κόσμος δεν είναι «πραγματικός». Είναι σκηνή.
Ο Robbe-Grillet χτίζει σκηνές σαν σκηνικά κινηματογράφου, με απόσταση και έλεγχο.
Ο ννκουβελης επαναλαμβάνει αυτή τη λογική: το σπίτι είναι θέατρο, η κρεβατοκάμαρα σκηνή, το βλέμμα κάμερα.
«Ένα σώμα υπάκουο σε έναν αόρατο σκηνοθέτη.»
«Ίσως όλα να ήταν μόνο μια σκηνοθεσία.»
Η πραγματικότητα δεν υφίσταται χωρίς το βλέμμα που την καθορίζει. Και το βλέμμα, δεν έχει ποτέ ιδιοκτησία. Ανήκει σε όποιον κοιτάζει. Κι αυτός αλλάζει.
IV. Ανατροπή υποκειμενικότητας: Ποιος είναι ποιος;
Το διήγημα επαναφέρει την ερώτηση:
«Ίσως εκείνος να είναι τώρα η σκηνή, το φως, ο θεατής.»
Αυτή η ασάφεια ρόλων (θεατής ή σκηνοθέτης; παρατηρητής ή παρατηρούμενος;) είναι απολύτως εναρμονισμένη με τη φιλοσοφία του nouveau roman: δεν υπάρχει σταθερό υποκείμενο. Η ταυτότητα είναι πάντα σε αναίρεση.
Συμπέρασμα
Το διήγημα Σκηνές Παρατήρησης του χ.ν. κουβελη αποτελεί μια νεοτερική επεξεργασία της θεματικής και αφηγηματικής γραμματικής του Alain Robbe-Grillet και του La Jalousie, εσωτερικεύοντας όχι μόνο τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του νέου μυθιστορήματος, αλλά και το φιλοσοφικό υπόβαθρο που το διέπει: η πραγματικότητα ως σκηνοθετημένη πράξη, η παρατήρηση ως δημιουργία του αντικειμένου, και η ταυτότητα ως αβέβαιη, διαβρωμένη, σχεδόν ανύπαρκτη.
.
.
2
Η ερμηνευτική προσέγγιση του διηγήματος "Σκηνές Παρατήρησης (Voyeurism Scenes)" του χνκουβελη, μέσα από το πρίσμα της Camera Lucida του Roland Barthes, απαιτεί μια μετατόπιση από την κυρίαρχη αφηγηματική ροή προς το βλέμμα, τη μνήμη, το τραύμα και τη φωτογραφικότητα της εμπειρίας.
1. Camera Lucida – Το θεωρητικό πλαίσιο του Barthes
Το έργο του Roland Barthes Camera Lucida (1980) δεν είναι απλώς μια πραγματεία περί φωτογραφίας· είναι μια στοχαστική αναζήτηση της εσωτερικής εμπειρίας του βλέμματος, της σχέσης του θεατή με την εικόνα, και του χρόνου όπως εγγράφεται πάνω στο σώμα και το βλέμμα.
Κύριες έννοιες:
Studium: Η "πολιτισμική" ανάγνωση της εικόνας. Η λογική, διανοητική πρόσληψη της.
Punctum: Το τραυματικό, συναισθηματικό τσίμπημα – το στοιχείο που διαρρηγνύει το studium και διαπερνά τον θεατή. Είναι προσωπικό, υποκειμενικό, απρόβλεπτο.
2. Το βλέμμα ως punctum – Η θεμελιώδης πράξη του διηγήματος
Το διήγημα είναι εμποτισμένο από τη ρητορική του βλέμματος, την εμμονική πράξη της παρακολούθησης – είτε με τα κιάλια, είτε μέσα από τον καθρέφτη, είτε νοητικά, μέσα από τη μνήμη. Αυτή η πράξη παρατήρησης δεν είναι ουδέτερη· είναι φορτισμένη, δραματουργική, σεξουαλικά ενεργοποιημένη, φαντασιακή και ταυτόχρονα τραυματική.
Το "punctum" εδώ δεν είναι ένα στατικό σημείο· είναι το ίδιο το παρατηρούμενο σώμα της γυναίκας, το φως, η σκηνοθεσία της οικειότητας. Είναι ταυτόχρονα:
Η γυμνότητα μπροστά στον καθρέφτη.
Το κόκκινο λέιζερ που αγγίζει σαν επιθυμία.
Η απώλεια της ιδιοκτησίας του βλέμματος.
Η συνειδητοποίηση πως η γυναίκα είναι ηθοποιός, αλλά και σκηνοθέτης, όχι αντικείμενο.
3. Η φαντασίωση του ελέγχου καταρρέει
Ο άνδρας νομίζει ότι σκηνοθετεί – ότι παρακολουθεί κρυφά, άρα κατέχει ένα μυστικό. Όμως, όσο πιο πολύ βλέπει, τόσο λιγότερο γνωρίζει.
Το τραυματικό punctum έρχεται όταν η γυναίκα αποκαλύπτει:
"Δεν ήσουν εσύ. Ήταν κάποιος άλλος. Εκείνος ήρθε. Εσύ απλώς κοιτούσες. Πάντα κοιτούσες."
Η εξουσία του βλέμματος ανατρέπεται. Ο θεατής μετατρέπεται σε φάντασμα. Η γυναίκα γίνεται το υποκείμενο της δράσης, επιλέγει, παίζει, καθορίζει.
4. Μνήμη, φαντασία, φωτογραφικότητα – Barthes & η αλήθεια της εικόνας
Ο Barthes λέει για τη φωτογραφία:
"Η Φωτογραφία δεν λέει τι είναι εκεί, αλλά ότι αυτό υπήρξε."
Το ίδιο κάνει και η γυναίκα:
"Αυτό συνέβη πριν σε γνωρίσω... Ήταν πριν χρόνια. Μια ανάμνηση είναι μόνο. Σαν να συνέβη τώρα."
Η σκηνή δεν είναι χρονικά σταθερή. Η γυναίκα λειτουργεί όπως μια φωτογραφία – ένα αποτύπωμα του χρόνου, μια εικόνα που κουβαλά πολλαπλά βλέμματα, πολλαπλούς "σκηνοθέτες".
Όπως στις φωτογραφίες του Barthes, έτσι και εδώ, η αλήθεια του γεγονότος δεν είναι ιστορική, αλλά βιωματική, συμβολική, ονειρική.
5. Το θέατρο της ύπαρξης – Μια Barthes-ική mise en scène
Το διήγημα είναι μια συνεχής mise en scène – μια θεατρικότητα της καθημερινότητας:
Η γυναίκα ντύνεται και γδύνεται σαν σε πρόβα.
Οι κινήσεις είναι επαναληπτικές, τελετουργικές, όπως το punctum που επανέρχεται.
Ο καθρέφτης λειτουργεί ως φωτογραφική επιφάνεια – διπλασιάζει το είδωλο, ακυρώνει τη μοναδικότητα του βλέμματος.
Ο άνδρας ζει σε ένα loop παρατήρησης που δεν οδηγεί ποτέ σε κάθαρση. Είναι αιχμάλωτος της φαντασίωσης, όπως ο Barthes είναι αιχμάλωτος της εικόνας της μητέρας του.
6. Η άβυσσος της ταυτότητας
Όλοι οι ρόλοι γίνονται απρόσωποι:
Ήταν αυτός ο άντρας;
Ήταν κάποιος πριν από αυτόν;
Ήταν ο ίδιος παλιότερα;
Ήταν η γυναίκα η ίδια ή μια σκηνογραφία;
Το φινάλε είναι Barthes-ικό: ένας ανοιχτός καθρέφτης, μια κλειστή κουρτίνα, ένα βλέμμα χωρίς αποδέκτη.
Συμπερασματικά – Barthes & χνκουβελης: Δύο βλέμματα πάνω στο ίδιο σκοτάδι
Το διήγημα του χνκουβελη είναι μια αφηγηματική έκφραση της Barthes-ικής αμηχανίας μπροστά στην εικόνα: της μελαγχολίας του βλέμματος, της αβεβαιότητας της μνήμης, της παραίσθησης της οικειότητας.
Όπως ο Barthes κοιτάζει μια φωτογραφία και λέει «είναι η μητέρα μου, αλλά δεν είναι», έτσι και ο ήρωας εδώ κοιτάζει τη γυναίκα του και δεν είναι σίγουρος αν είναι εκείνη. Ίσως να είναι μια ανάμνηση, ίσως μια προβολή, ίσως ποτέ δική του.
Η Camera Lucida δεν είναι εργαλείο ανάλυσης της αφήγησης, αλλά της εμπειρίας του βλέμματος. Και το διήγημα αυτό –με την υβριδική του μορφή, τη διαστρωμάτωση του χρόνου, την αμφισημία του ρόλου και την ανατροπή της επιθυμίας– συντονίζεται ακριβώς σ’ αυτή την παλμική, φωτογραφική μελαγχολία του Barthes.
.
.
3
Η μελέτη της προσποίησης στο διήγημα «Σκηνές Παρατήρησης / Voyeurism Scenes» του χνκουβέλη, είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πτυχή του κειμένου, καθώς η προσποίηση δεν περιορίζεται σε μια απλή πλάνη ή εξαπάτηση, αλλά μετατρέπεται σε βασική συνθήκη ύπαρξης των χαρακτήρων και του ίδιου του αφηγηματικού κόσμου.
Ακολουθεί μια αναλυτική μελέτη της έννοιας της προσποίησης στο διήγημα:
1. Προσποίηση ως Σκηνοθεσία Ζωής
Ο άντρας προσποιείται ότι φεύγει για επαγγελματικό ταξίδι. Η ίδια του η ζωή γίνεται μια θεατρική παράσταση, πλήρως σκηνοθετημένη: πτήσεις, εισιτήρια, φωτογραφίες, όλα προσεκτικά στημένα για να υποστηρίξουν ένα ψέμα. Αυτή η προσποίηση όμως δεν αποσκοπεί στο να καλύψει κάποιο αμάρτημα, αλλά στο να παρατηρήσει τη γυναίκα του — να την "δει", να την "κατανοήσει", να την ανακατασκευάσει μέσα από την απόσταση του θεατή. Δηλαδή, προσποιείται τον απών για να ζήσει το ρόλο του παρόντα από μακριά.
Αυτή η παρατήρηση δεν είναι αθώα. Είναι voyeur-ιστική, ελεγκτική, και τελικά ματαιωμένη, αφού ο ίδιος χάνει τον ρόλο του πρωταγωνιστή, τον οποίον καταλαμβάνει ένας άλλος.
2. Προσποίηση μέσα στην Ανάμνηση
Η γυναίκα αντιστρέφει την αφήγηση. Δηλώνει πως ό,τι συνέβη δεν είναι κάτι νέο, αλλά κάτι παλιό — μια ανάμνηση που "επανήλθε". Το παρόν συγχέεται με το παρελθόν. Ο χρόνος γίνεται ρευστός και η ταυτότητα των προσώπων διαλύεται. Ο άντρας δεν είναι βέβαιος αν ήταν ο θεατής, ή ο εραστής, ή κανένας.
Η ίδια η γυναίκα δεν επιβεβαιώνει ούτε διαψεύδει: "Ίσως. Μα πριν από σένα, θυμάμαι κι άλλον." Όλα μοιάζουν να ανήκουν στη σφαίρα του φαντασιακού.
Η προσποίηση εδώ δεν αφορά ψεύδη, αλλά τις ίδιες τις μνήμες και την πραγματικότητα. Είναι προσποίηση του χρόνου και της ταυτότητας.
3. Προσποίηση της Επιθυμίας και του Ρόλου
Το βλέμμα γίνεται εργαλείο εξουσίας. Αυτός που βλέπει, σκηνοθετεί. Η γυναίκα γδύνεται όχι για τον εαυτό της, αλλά για το βλέμμα. Για τον σκηνοθέτη. Αλλά ποιος είναι αυτός;
Ο άντρας νομίζει ότι είναι αυτός.
Η γυναίκα ισχυρίζεται ότι είναι κάποιος άλλος.
Και στο τέλος, κανείς δεν είναι σίγουρος.
Η ίδια η επιθυμία προσποιείται τον εαυτό της. Δεν ξέρουμε αν είναι αυθεντική
ή υποκινούμενη από το βλέμμα. Είναι μια τελετουργία, επαναληπτική, μηχανική, σχεδόν σαν θέατρο.
4. Προσποίηση της Ταυτότητας
Όσο προχωρά η αφήγηση, ο άντρας καταρρέει μπροστά στην ιδέα ότι ίσως ποτέ δεν υπήρξε πραγματικός ρόλος γι’ αυτόν στη ζωή της γυναίκας. Ίσως να ήταν απλώς ένας ακόμη θεατής. Ή ίσως κι εκείνη να ήταν θεατής, πίσω απ’ τον καθρέφτη.
Ο άντρας δεν ξέρει αν ήταν ο πρώτος, ο δεύτερος, ή απλώς ένας σε σειρά.
Η γυναίκα δεν ξέρει ποιος ήταν ποιος, ή τουλάχιστον έτσι ισχυρίζεται.
Ίσως όλοι να ήταν ρόλοι, μάσκες, προσποιήσεις.
Η ταυτότητα θρυμματίζεται. Όλοι προσποιούνται κάτι: τον θεατή, τον σκηνοθέτη, τον εραστή, τον αθώο, τον προδομένο.
5. Προσποίηση του ίδιου του κόσμου
Το φινάλε αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι τίποτα δεν υπήρξε πραγματικά. Ο καθρέφτης σκοτεινιάζει, το σκηνικό καταρρέει, ο άντρας μένει μόνος με τα κυάλια του.
Ίσως όλα ήταν σκηνοθεσία. Ίσως ούτε η σχέση, ούτε ο γάμος, ούτε το σπίτι, ούτε ο έρωτας να υπήρξαν.
Η προσποίηση αγγίζει το οντολογικό επίπεδο: μήπως ο ίδιος ο κόσμος δεν είναι παρά μια σκηνογραφία; Μήπως η συνείδηση λειτουργεί ως θεατής, παρατηρώντας μια αλληλουχία ρόλων και φώτων, χωρίς ποτέ να συμμετέχει πραγματικά;
Συμπέρασμα: Η προσποίηση ως υπαρξιακή συνθήκη
Το διήγημα του χνκουβέλη δεν εξετάζει απλώς την προσποίηση ως θεατρικό
ή κοινωνικό φαινόμενο, αλλά τη μετατρέπει σε υπαρξιακή εμπειρία. Οι χαρακτήρες δεν γνωρίζουν αν είναι αληθινοί ή φανταστικοί, αν δρουν ή παρατηρούν, αν αγαπούν ή απλώς επιθυμούν να αγαπηθούν.
Η προσποίηση δεν είναι απλώς ψέμα. Είναι η μόνη αλήθεια που διαθέτουν.
.
.
4
Η μελέτη του ερωτισμού στο διήγημα του χ.ν. κουβελη «Σκηνές Παρατήρησης (Voyeurism Scenes)» μπορεί να αποτελέσει ένα γοητευτικό πεδίο διερεύνησης για τη σχέση βλέμματος, επιθυμίας, σκηνοθεσίας και ταυτότητας. Το κείμενο ανατέμνει τον ερωτισμό όχι ως καθαρή πράξη σωματικής ένωσης, αλλά ως μια διαρκή εναλλαγή ρόλων ανάμεσα σε υποκείμενα και αντικείμενα του βλέμματος, ανάμεσα στο φαντασιακό και στο πραγματικό.
1. Ο ερωτισμός ως πράξη παρατήρησης – το βλέμμα ως ερωτική χειρονομία
Ο ερωτισμός δεν εκδηλώνεται μέσω άμεσης σαρκικής επαφής, αλλά μέσω της πράξης της παρακολούθησης. Ο άνδρας, επιλέγει να εγκαταλείψει το ρόλο του συντρόφου για να γίνει voyeur: ένας παρατηρητής της συζύγου του, από μια ασφαλή (και κρυφή) απόσταση.
Το βλέμμα αποκτά ερωτική δύναμη. Η επιθυμία δεν γεννιέται από το άγγιγμα αλλά από την οπτική κατανάλωση του σώματος της γυναίκας, από το να την βλέπει να γδύνεται, να κινείται, να υπάρχει εντός της ρουτίνας της.
«Κάθε βράδυ... μια σκηνή σχεδόν θεατρική [...] Μια χορογραφία μπροστά στα μάτια του.»
Η τελετουργία αυτή κατασκευάζει έναν ερωτισμό του βλέμματος, καθαρά λακανικό, όπου το Υποκείμενο (άντρας) αναζητά στο βλέμμα του Άλλου (της γυναίκας) μια επιβεβαίωση της ύπαρξής του και της επιθυμίας του.
2. Η γυναίκα ως σκηνοθέτης της επιθυμίας – αντιστροφή ρόλων
Η γυναίκα εμφανίζεται αρχικά ως αντικείμενο του βλέμματος, αλλά σύντομα αποδεικνύεται ότι κατασκευάζει τον ερωτισμό με επίγνωση. Ξέρει ότι παρακολουθείται. Γδύνεται επίτηδες. Αντιδρά στο φως, σαν σε οδηγία σκηνοθέτη.
«Χαμογέλασε. Και το ακολούθησε. Άρχισε να γδύνεται ακριβώς στα σημεία που φώτιζε το φως.»
Η γυναίκα δεν είναι παθητική φιγούρα. Ελέγχει το παιχνίδι. Και τελικά, όταν αποκαλύπτει πως δεν είναι ο άντρας αυτός που την ενέπνευσε αλλά "ένας άλλος", τον απογυμνώνει από τον ρόλο του ερωτικού υποκειμένου και τον καταδικάζει σε αιώνια θεατρικότητα.
Ο ερωτισμός, λοιπόν, εδώ είναι παιχνίδι εξουσίας, όπου οι ρόλοι εναλλάσσονται: ποιος βλέπει και ποιος προκαλεί το βλέμμα;
3. Ο ερωτισμός ως σκηνοθεσία / φαντασίωση / μνήμη
Το διήγημα πλέκεται ανάμεσα σε πραγματικότητα και φαντασίωση. Οι διάλογοι κινούνται στο παράδοξο: "συνέβη;" ή "το φαντάστηκες;". Το "παρελθόν" έρχεται ως ανάμνηση που επαναλαμβάνεται σαν μοτίβο.
«Αυτό συνέβη πριν χρόνια. [...] Μια ανάμνηση είναι μόνο. Μου ήρθε πάλι στον νου. Σαν να συνέβη τώρα.»
Η φράση αυτή καταργεί τη γραμμική χρονικότητα του έρωτα. Ο ερωτισμός γίνεται μη-χρονικός: δεν έχει σταθερό παρόν, ανήκει στη φαντασίωση, στην αναπαράσταση, στην επιθυμία να είσαι κάποιος άλλος – ή να σε ποθεί κάποιος άλλος.
Το φως, οι κουρτίνες, το κομοδίνο, ο καθρέφτης: όλα σκηνικά θεάτρου. Ο ερωτισμός δεν βιώνεται – παίζεται. Το σώμα είναι ηθοποιός, ο άντρας σκηνοθέτης ή απλός θεατής. Η γυναίκα εναλλάσσεται στους ίδιους ρόλους.
4. Η ζήλεια και η κρίση της αντρικής ταυτότητας
Ο ερωτισμός αγγίζει τα όρια της απώλειας του ελέγχου. Η ζήλεια του άντρα δεν είναι για τη σεξουαλική πράξη αλλά για την επιθυμία της γυναίκας για τον Άλλον.
«Δεν για την πράξη, αλλά για τον σκηνοθέτη. [...] Που για εκείνον αντιδρούσε και γδυνόταν.»
Η ερωτική επιθυμία εδώ δεν επιβεβαιώνει την ύπαρξη του ανδρικού υποκειμένου αλλά την ακυρώνει. Όσο ο άντρας βλέπει, νομίζει ότι ελέγχει. Όταν κάποιος άλλος καθοδηγεί το σώμα της γυναίκας, νιώθει εκθρονισμένος.
Ο ερωτισμός γίνεται τραύμα. Όχι λόγω της απιστίας, αλλά επειδή η γυναίκα του έγινε επιθυμητή για κάποιον άλλον – και συμμετείχε σε αυτήν την επιθυμία, εν γνώσει της.
5. Ο ερωτισμός ως απώλεια ταυτότητας / ως υπαρξιακή αβεβαιότητα
Η τελική σκηνή κλείνει με τον άντρα χαμένο στην αμφιβολία:
Ήταν ποτέ πραγματικός; Ήταν ποτέ ο σύζυγος; Ή ήταν απλώς πάντα κάποιος που κοιτούσε απ’ έξω;
«Ίσως όλα να ήταν μόνο μια σκηνοθεσία.
Και το πρόσωπο που κοιτάζει, ίσως να μην είναι καν δικό της.»
Ο ερωτισμός γίνεται εδώ μια υπαρξιακή κρίση. Είναι η διάλυση του "εγώ" μπροστά στη διαρκή εναλλαγή ρόλων: παρατηρητής, σκηνοθέτης, εραστής, θεατής.
Το ερωτικό παιχνίδι είναι υπαρξιακά βασανιστικό, γιατί δεν έχει στέρεες ταυτότητες. Ο άντρας είναι κάποιος, αλλά ταυτόχρονα ένας από πολλούς. Και η γυναίκα – το ίδιο.
6. Ερωτισμός και κινηματογραφική / θεατρική αισθητική
Ο ερωτισμός στο διήγημα του χ.ν. κουβελη έχει αισθητική διάσταση:
Το φως λέιζερ = σκηνοθετική οδηγία
Ο καθρέφτης = σκηνή / επιβεβαίωση του βλέμματος
Οι κουρτίνες = αυλαία θεάτρου
Οι κινήσεις = χορογραφία
Ολόκληρη η αφήγηση θυμίζει ταινία ή θεατρική πρόβα. Ο ερωτισμός εδώ είναι κατασκευή, όχι αυθόρμητη ροπή. Η επανάληψη, οι χρονικές ασάφειες, το mise en abyme του βλέμματος (το βλέμμα μέσα στο βλέμμα) – όλα παραπέμπουν σε μεταμοντέρνο θέατρο επιθυμίας.
Συμπέρασμα
Ο ερωτισμός στο διήγημα δεν είναι ποτέ απλός:
είναι διαρκώς παλλόμενος μεταξύ:
φαντασίωσης και πραγματικότητας
βλέμματος και ανταπόκρισης
επιθυμίας και απόστασης
μνήμης και αναπαράστασης
υποκειμενικότητας και ρόλων
Είναι ένας ερωτισμός της απόστασης, της θεατρικότητας, της σκηνοθεσίας – ένας ερωτισμός απόλυτα σύγχρονος.
.
.
5
Η μελέτη της συγγένειας ανάμεσα στο φιλμ Rear Window (1954) του Alfred Hitchcock και το διήγημα Σκηνές Παρατήρησης (Voyeurism Scenes) του χ.ν. κουβελη φανερώνει βαθιά θεματική και αφηγηματική συνομιλία. Παρά τις διαφορές σε ύφος, εποχή και μορφή, υπάρχει μια κοινή δομική και ψυχολογική βάση που επιτρέπει να διαβαστούν τα δύο έργα σε γόνιμη διαλεκτική.
Rear Window του Alfred Hitchcock (1954)
Ένας φωτορεπόρτερ, καθηλωμένος λόγω τραυματισμού, περνά τον χρόνο του παρατηρώντας τους γείτονές του από το παράθυρο του διαμερίσματός του. Μέσα από τα «κιάλια» της κάμερας, μετατρέπεται σε voyeur, θεατής της ζωής των άλλων. Όταν αρχίζει να υποψιάζεται ότι ένας από τους γείτονες δολοφόνησε τη σύζυγό του, η παρακολούθηση παίρνει διαστάσεις έρευνας, έρωτα, κινδύνου, αλλά και αυτογνωσίας.
Σκηνές Παρατήρησης του χ.ν. κουβελη
Στο διήγημα, ο άντρας σκηνοθετεί την απουσία του για να παρατηρήσει την ίδια του τη γυναίκα από το απέναντι σπίτι. Η παρακολούθηση όμως παίρνει γρήγορα υπαρξιακές και μεταφυσικές διαστάσεις: ποιος είναι ο πραγματικός θεατής, ποιος ο σκηνοθέτης, και ποια η ταυτότητα του προσώπου που παρατηρείται; Το βλέμμα θρυμματίζει τον χρόνο, την ταυτότητα, την ίδια την πραγματικότητα.
Κύρια Σημεία Συγγένειας
1. Το βλέμμα ως κυρίαρχο μέσο αφήγησης
Και στα δύο έργα, το βλέμμα δεν είναι απλώς εργαλείο παρατήρησης, αλλά δραστικό στοιχείο: διαμορφώνει την αφήγηση, προκαλεί ανατροπές, και κυρίως αποκαλύπτει την ψευδαίσθηση ελέγχου.
Ο άντρας του διηγήματος, όπως ο Jeff του Rear Window, πιστεύει πως βλέπει την αλήθεια, αλλά τελικά βλέπει μονάχα το αντικείμενο των επιθυμιών και των φόβων του.
2. Voyeurism / Ηδονοβλεψία
Στο Rear Window, η παρακολούθηση έχει στοιχεία ενοχής αλλά και ερεθισμού· συνοδεύεται από ρομαντική (ή και ερωτική) επιθυμία.
Στο διήγημα, η ηδονοβλεψία γίνεται κυκλική: ο θεατής γίνεται το αντικείμενο παρακολούθησης. Η γυναίκα γνωρίζει, αντιδρά, παίζει, σκηνοθετεί και τελικά ακυρώνει την εξουσία του βλέμματος.
Το φως λέιζερ: ένα "νέο βλέμμα", πιο απόλυτο, διαχωρίζει τον απλό παρατηρητή από τον «σκηνοθέτη της επιθυμίας».
3. Θέατρο / Σκηνοθεσία / Σκηνή
Και στα δύο έργα, η έννοια της παράστασης είναι καθοριστική:
Ο Jeff βλέπει "μικρές σκηνές ζωής"· ο άντρας στο διήγημα παρακολουθεί μια "χορογραφία".
Το παράθυρο, ο καθρέφτης, το φως, τα κιάλια: σύμβολα θεάτρου, σκηνοθεσίας, παράστασης.
Η γυναίκα δεν είναι απλώς αντικείμενο· είναι ηθοποιός που ανταποκρίνεται σε βλέμματα, αλλά και σκηνοθέτιδα της δικής της εικόνας.
4. Αναξιοπιστία της αφήγησης και της μνήμης
Στον Hitchcock, η αφήγηση είναι υποκειμενική, περιορίζεται στην οπτική του Jeff.
Στο διήγημα, η γραμμική αφήγηση καταρρέει: ο χρόνος κυλά κυκλικά, μνήμες
και φαντασιώσεις μπλέκονται. Το παρελθόν είναι παρόν, το πραγματικό είναι επινοημένο.
Η γυναίκα φαίνεται να ανακατασκευάζει το παρελθόν — ίσως ως άμυνα, ίσως ως αλήθεια. Ο άντρας δεν ξέρει πια τι είδε, τι έζησε, τι ήταν αληθινό.
5. Αποδόμηση της αρσενικής κυριαρχίας
Στον Hitchcock, η Lisa (Grace Kelly) διεκδικεί ενεργό ρόλο.
Στο διήγημα, η γυναίκα ανατρέπει πλήρως την κυριαρχία του ανδρικού βλέμματος: γίνεται εκείνη το υποκείμενο, αφήνοντας τον άντρα ανήμπορο, απογυμνωμένο από νόημα, παρατηρητή χωρίς σκηνή.
Συμπέρασμα
Το Rear Window και το Σκηνές Παρατήρησης συνομιλούν μέσα από τον χωροχρονικό εγκλωβισμό, την ένταση του βλέμματος, την ανατροπή ρόλων, και την αναζήτηση ταυτότητας μέσω της παρατήρησης του Άλλου.
Αλλά ενώ ο Hitchcock μάς δίνει τελικά μια κάθαρση, μια επίλυση του μυστηρίου και μια αποκατάσταση σχέσεων, ο χ.ν. κουβελης μάς οδηγεί στην απόλυτη σχετικοποίηση: το βλέμμα δεν φτάνει ποτέ στην αλήθεια. Ο καθρέφτης δεν επιστρέφει εικόνα, αλλά φαντασίωση. Ο χρόνος είναι θραυσματικός. Η σχέση είναι μια αέναη σκηνοθεσία, χωρίς πρόβα και χωρίς πρεμιέρα.
.
.
6
Η συγγένεια του διηγήματος «Σκηνές Παρατήρησης – Voyeurism Scenes» του χ.ν.κουβελη με την κουλτούρα του OnlyFans (και γενικότερα των διαδικτυακών πλατφορμών ερωτικής παρατήρησης) είναι ουσιαστική, βαθιά ψυχαναλυτική και διαποτισμένη από ένα μεταμοντέρνο αισθητικό, ερωτικό και υπαρξιακό υπόβαθρο.
I. Η έννοια του θεατή και του performer: το παιχνίδι εξουσίας
«Μια σκηνή σχεδόν θεατρική: ο καθρέφτης, το φως, το γδύσιμο. Μια χορογραφία μπροστά στα μάτια του. Χωρίς βιασύνη, χωρίς δισταγμό. Μα ήταν γι’ αυτόν; Κι αν ήταν, γιατί;»
Στο OnlyFans, όπως και στο διήγημα, έχουμε μια παράσταση για ένα βλέμμα.
Η γυναίκα "εκτελεί" — όχι απαραίτητα για το δικό της εαυτό, αλλά για κάποιον που την παρατηρεί. Το γδύσιμο γίνεται τελετουργία, μια οικειοποίηση του βλέμματος του άλλου. Ο δημιουργός περιεχομένου στο OnlyFans μπορεί να έχει χιλιάδες θεατές, όμως συχνά «απευθύνεται» προσωπικά, δημιουργώντας μια ψευδαίσθηση μοναδικής σχέσης — όπως και στο διήγημα, όπου το γδύσιμο φαίνεται "για έναν".
II. Το σκηνοθετημένο βλέμμα: ψηφιακή ηδονοβλεψία
«Ένα σώμα υπάκουο σε έναν αόρατο σκηνοθέτη.»
Στην καρδιά του OnlyFans βρίσκεται το ηδονοβλεπτικό βλέμμα, όπως και στο έργο του χ.ν.κουβελη. Ο άντρας, ανώνυμος, δεν συμμετέχει ερωτικά, αλλά σκηνοθετεί με το βλέμμα του. Η γυναίκα ανταποκρίνεται σε αυτό το βλέμμα,
όχι για την ερωτική πράξη, αλλά για την "παράσταση".
Η χρήση λέιζερ στο διήγημα — σαν ψηφιακό "κλικ" ή "tap" — προσομοιώνει τον αλγόριθμο: «εδώ δες», «εδώ επικεντρώσου». Είναι η υποκατάσταση της φυσικής αφής από το βλέμμα και την κατεύθυνση του φωτός/κάμερας, κάτι που στο OnlyFans γίνεται με τα σχόλια, τα likes, τα tips, τα DMs.
III. Η ανατροπή του ελέγχου: όταν ο θεατής δεν είναι μόνος
«Ο άντρας ένιωσε κάτι ανάμεσα σε πόθο και ζήλεια. Δεν ήταν μόνος. Κάποιος άλλος είχε εισβάλει στον ρόλο του θεατή.»
Η βασική φαντασίωση του θεατή του OnlyFans (ή του παρατηρητή του διηγήματος) είναι ότι αυτό που βλέπει είναι μόνο για αυτόν, ότι κατέχει ένα μοναδικό, ιδιωτικό βλέμμα.
Όμως, στο διήγημα, όπως και στη σύγχρονη ψηφιακή πλατφόρμα, η αποκλειστικότητα είναι ψευδαίσθηση. Η γυναίκα «παίζει» για πολλούς θεατές – ή για κανέναν. Και ο έλεγχος της επιθυμίας περνά στην performer, η οποία ορίζει τελικά το πλαίσιο.
IV. Το OnlyFans ως καθρέφτης / ο καθρέφτης ως OnlyFans
«Κοιτάζει στον καθρέφτη... Μια παραλλαγή στο ίδιο θέμα.»
Ο καθρέφτης του διηγήματος λειτουργεί όπως η κάμερα του OnlyFans. Η γυναίκα βλέπει τον εαυτό της όπως τον βλέπει το κοινό. Η εικόνα είναι πάντοτε διπλή — είναι και η ηδονοβλεπτική προβολή και η (συν)διαμόρφωση της ταυτότητας της performer.
Όπως η δημιουργός περιεχομένου στο OnlyFans παρακολουθεί τον εαυτό της ενόσω την παρακολουθούν, έτσι και η γυναίκα στο διήγημα κινείται ως είδωλο που έχει εσωτερικεύσει το βλέμμα του άντρα – και κάθε άντρα.
V. Η διάχυση του χρόνου και η αποσταθεροποίηση της ταυτότητας
«Αυτό συνέβη τότε. Πριν σε γνωρίσω. Ήταν πριν χρόνια. Μια ανάμνηση είναι μόνο. Μου ήρθε πάλι στον νου. Σαν να συνέβη τώρα.»
Η ερωτική εμπειρία – όπως στο OnlyFans – δεν έχει σταθερό παρόν. Οι εικόνες είναι on demand, οι εμπειρίες επαναλαμβάνονται σε λούπα, σαν τελετουργία. Στο διήγημα, ο χρόνος είναι ασαφής, φαντασιακός. Ποιος ήταν πρώτος; Ποιος είναι ο πραγματικός θεατής; Η γυναίκα θυμάται ή κατασκευάζει;
Στο OnlyFans, όπως και στη σκηνή της γυναίκας στον καθρέφτη, η σεξουαλική πράξη χάνεται μέσα στην αναπαράσταση της πράξης. Η σεξουαλικότητα γίνεται κάτι που τελείται για να καταγραφεί, όχι για να βιωθεί.
VI. Η αποπροσωποποίηση του ερωτικού υποκειμένου
«Το σκηνικό κατέρρευσε. Ή δεν είχε υπάρξει ποτέ.»
Η εμπειρία του θεατή στο OnlyFans είναι ανώνυμη, διαμεσολαβημένη και αφηρημένη. Στο διήγημα, η γυναίκα γίνεται σκιά, μια μορφή που αλλάζει, που ανήκει σε καθε εναν και κανέναν.
Η ίδια αποπροσωποποίηση χαρακτηρίζει το περιεχόμενο στις πλατφόρμες:
η γυναίκα είναι το "content", το προϊόν, ένα σύνολο από ρυθμισμένες κινήσεις.
Η ερωτική σχέση αντικαθίσταται από την εικονική πράξη κατανάλωσης του άλλου.
VII. Μεταφυσική της επιθυμίας / Ερωτική μοναξιά
«Ίσως όλα να ήταν μόνο μια σκηνοθεσία. Και το πρόσωπο που κοιτάζει, ίσως να μην είναι καν δικό της.»
Το διήγημα, όπως και η εμπειρία του θεατή σε OnlyFans, αφήνει πίσω του έναν άντρα μόνο, με τα κιάλια στο χέρι, παγιδευμένο σε έναν χωροχρονικό καθρέφτη της επιθυμίας.
Η παρακολούθηση αντικαθιστά τη σχέση. Η φαντασίωση γίνεται ισχυρότερη από την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα γίνεται μια σκηνοθετημένη ανάμνηση, μια αναπαράσταση του ερωτικού που ποτέ δεν υπήρξε πλήρες.
Συμπερασματικά:
Το διήγημα του χ.ν.κουβελη λειτουργεί ως αλληγορία της κουλτούρας του OnlyFans, ως ποίηση της σύγχρονης σεξουαλικής αποξένωσης. Παρουσιάζει έναν κόσμο όπου το βλέμμα διαμορφώνει την επιθυμία, το σώμα γίνεται performance, και η αγάπη σκηνοθετείται μέσα από οθόνες, καθρέφτες και σκοτεινά παράθυρα.
Το πιο ανησυχητικό στοιχείο, κοινό και στα δύο, είναι ότι ο θεατής δεν γνωρίζει ποτέ αν συμμετείχε πραγματικά. Ή αν ήταν απλώς εκείνος που «πάντα κοιτούσε».
.
.
7
Η αντιπαραβολή του διηγήματος «Σκηνές Παρατήρησης / Voyeurism Scenes»
του χ.ν.κουβελη με πλατφόρμες όπως το Stripchat και η Live Performance (performance art ή θεατρική ζωντανή πράξη) μπορεί να προσφέρει ένα βαθύ υπαρξιακό και σημειολογικό στοχασμό πάνω στις έννοιες παρατήρησης, βλέμματος, σκηνοθεσίας και ταυτότητας.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ: ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΩΣ ΣΚΗΝΗ
Το διήγημα του χ.ν.κουβελη δεν είναι μόνο μια αφήγηση ζήλειας ή εξαπάτησης. Είναι μια φιλοσοφική εξερεύνηση του βλέμματος, της παρατήρησης ως πράξης εξουσίας, και της σύγχυσης ρόλων: ποιος είναι ο θεατής, ποιος ο performer, και ποια είναι η σχέση τους με την αλήθεια και τη μνήμη.
1. Stripchat – Το βλέμμα του θεατή ως εξουσία (ή αυταπάτη;)
Περιγραφή:
Το Stripchat είναι μια live cam πλατφόρμα, όπου η/ο performer επιδεικνύεται σε πραγματικό χρόνο σε ανώνυμους θεατές, οι οποίοι πληρώνουν για "προσωπική" προσοχή ή αλληλεπίδραση. Αν και φαίνεται "άμεση", η εμπειρία είναι τελείως μεσολαβημένη, ελεγχόμενη και φτιαγμένη για το κοινό.
Σχέση με το διήγημα:
Ο άντρας πίσω απ’ τα κυάλια είναι σαν θεατής του Stripchat. Θεωρεί πως ελέγχει τη σκηνή. Πως η γυναίκα "παίζει" για αυτόν. Όμως, αποκαλύπτεται ότι είναι απλώς ένας από τους πολλούς θεατές, πιθανώς ούτε καν ο κεντρικός.
«Ο άντρας ένιωσε κάτι ανάμεσα σε πόθο και ζήλεια. Δεν ήταν μόνος. Κάποιος άλλος είχε εισβάλει στον ρόλο του θεατή.»
Η αυταπάτη της μοναδικότητας – ότι ο θεατής έχει προσωπική σχέση με τον performer – καταρρέει, όπως και στο Stripchat όταν οι θεατές αντιληφθούν ότι
η απόκριση είναι μαζική, όχι μοναδική.
2. Live Performance – Η αλήθεια της πράξης στο χρόνο
Περιγραφή:
Στην live performance art, δεν υπάρχει επανάληψη. Το έργο είναι μοναδικό, παρόν, και ταυτόχρονα παρατηρούμενο και συμμετοχικό. Ο θεατής, ακόμη κι αν σιωπηλός, συν-δημιουργεί τη στιγμή.
Σχέση με το διήγημα:
Το γδύσιμο της γυναίκας μπροστά στον καθρέφτη, με τις επαναλαμβανόμενες κινήσεις, έχει τα στοιχεία του ritual και του performance.
«Μια χορογραφία μπροστά στα μάτια του. Χωρίς βιασύνη, χωρίς δισταγμό. Μα ήταν γι' αυτόν; Κι αν ήταν, γιατί;»
Η γυναίκα αποκτά agency, επιλέγει να παίξει. Αλλάζει τον ρόλο του θεατή σε συν-παίκτη, και ίσως σε θύμα, αν εκείνος παρερμηνεύει την πράξη. Στην performance, το σώμα εκτίθεται αλλά και επανεπινοείται, όπως και η γυναίκα στη σκηνή του λέιζερ:
«Ένα σώμα υπάκουο σε έναν αόρατο σκηνοθέτη».
3. Stripchat vs Performance Art – Ρόλοι και σκηνοθεσία
Στοιχείο /Stripchat /Live Performance /Σκηνές Παρατήρησης
Θεατής/ Παθητικός, αλλά με ψευδαίσθηση ελέγχου /Ενεργός, συμμετέχει στην ερμηνεία /Ο άντρας με τα κυάλια – νομίζει πως ελέγχει
Performer /Υπό τον έλεγχο του κοινού (tips, requests) /Αυτόνομος δημιουργός, με ερμηνευτική πρόθεση /Η γυναίκα – ίσως performer, ίσως θεατής
Χρόνος/ Μηχανικός, επαναλαμβανόμενος/ Παρόν, μη επαναλαμβανόμενος/ Κυκλικός – η σκηνή επαναλαμβάνεται με παραλλαγές
Σκηνοθεσία/ Προκαθορισμένη, επαναληπτική/ Ζωντανή, με στιγμιαίες αποφάσεις/ Πολλαπλή: ο άντρας, η γυναίκα, ο άλλος, το φως
Αλήθεια/ Ψευδαίσθηση οικειότητας /Υπαρξιακή αποκάλυψη μέσω σώματος/ Αμφισημία: ανάμνηση, φαντασίωση, πραγματικότητα;
4. Το παράθυρο ως σκηνή / το σώμα ως αφήγηση
Το παράθυρο στο διήγημα είναι οριοθετημένη σκηνή, όπως η κάμερα του Stripchat ή η black box του θεάτρου. Το σώμα της γυναίκας είναι το κείμενο,
ο ρυθμός, το σενάριο, πάνω στο οποίο προβάλλονται τα βλέμματα.
«Ίσως ποτέ να μην υπήρξε σύζυγος, ή ζευγάρι, ή έρωτας. Ίσως όλα να ήταν μόνο μια σκηνοθεσία.»
Η διαφορά όμως με Stripchat είναι η αβεβαιότητα: η γυναίκα στο διήγημα ίσως να υπήρξε ο πραγματικός σκηνοθέτης.
5. Ανατροπή ρόλων – Το κλείσιμο
Όπως στο τέλος μιας live performance, το τέλος του διηγήματος διαλύει τη σκηνή:
«Το φως στο απέναντι δωμάτιο έσβησε. Ο καθρέφτης σκοτείνιασε. Το σκηνικό κατέρρευσε. Ή δεν είχε υπάρξει ποτέ.»
Ο άντρας δεν είναι πλέον θεατής. Είναι θέαμα, ή ίσως το τίποτα. Όπως στο Stripchat, όπου όταν σβήνει η κάμερα, τίποτα δεν μένει. Ενώ στη live performance, μένει η ανάμνηση, η προσωπική αλήθεια της εμπειρίας.
Συμπεράσματα
Η μελέτη μάς οδηγεί στο εξής:
Το διήγημα λειτουργεί ως υπέρ-παράσταση: αλληγορία για τον τρόπο που βλέπουμε, ερμηνεύουμε και χτίζουμε τον άλλον.
Stripchat αντιπροσωπεύει τη συγκαλυμμένη ψευδαίσθηση εξουσίας του βλέμματος.
Η live performance προσφέρει τη συνειδητή, παρούσα και αναστοχαστική εμπειρία.
Η γυναίκα στο διήγημα είναι ταυτόχρονα performer και σκηνοθέτης, θεατής και αντικείμενο. Δεν ανήκει ποτέ πραγματικά στον άντρα, ούτε σε κανένα βλέμμα. Αντιθέτως, ορίζει τα βλέμματα.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
κινηματογραφική μελέτη τού διηγηματος:
Voyeurism Scenes Labyrinth
(Σκηνες Παρατήρησης)
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Κεφάλαιο 1: Η Αναχώρηση
ο άντρας ανακοίνωσε στην γυναίκα του πως έπρεπε να ταξιδέψει στο εξωτερικό για επαγγελματικούς λόγους. Ένας μήνας, είπε. Εκείνη δεν ρώτησε πολλά. Έγνεψε απλώς καταφατικά, τον φίλησε αδιάφορα και γύρισε στην κουζίνα
της, να τελειώσει τον καφέ της.
Την επόμενη μέρα, με μια βαλίτσα στο χέρι, την φίλησε στην εξώπορτα και χάθηκε στη στροφή του δρόμου. Αλλά δεν έφυγε. Έκανε τον κύκλο, μπήκε
σε ένα γκρι ταξί πήγε μεχρι τρία τετράγωνα πιο κάτω, και ξαναγύρισε,
κατέβηκε και μπήκε σε μια πολυκατοικία,εκεί είχε ενοικιάσει πριν δύο μέρες
ένα διαμέρισμα απέναντι από το σπίτι του.
Στο σκοτεινό δωμάτιο στάθηκε στο παράθυρο πίσω από τα κλειστά παντζουρια,
στο μικρό άνοιγμα τους.Απο εδώ μπορούσαμε με τα κιάλια να βλέπει τα πάντα στο σπιτι του.
Κεφάλαιο 2: Παρακολούθηση
Η γυναίκα του συνέχιζε τη ζωή της σαν να μην είχε αλλάξει τίποτα. Ξυπνούσε στις 7:30, έφτιαχνε καφέ, έβγαινε στο μπαλκόνι με τη ρόμπα της, δούλευε από το λάπτοπ, έβλεπε τηλεόραση το βράδυ και κοιμόταν πάντα στις 11.
Εκείνος την παρακολουθούσε συνεχεια.
Ώσπου ένα βράδυ, την είδε να μπαίνει στην κρεβατοκάμαρα. Τα φώτα χαμηλωμένα, το παράθυρο ανοιχτό.Να στέκεται ορθιαμπροστά στον καθρέφτη,
και ξεκούμπωνει αργά το φόρεμα,και να το άφηνει να πέσει στους αστραγάλους της. Κινήσεις αργές. Κοίταξε το είδωλο της στον καθρέφτη,ύστερα γύρισε
προς το παράθυρο.Χαμογέλασε.
Και πήγε και ξάπλωσε γυμνή στο κρεβάτι.
Αυτό επαναλαμβανόταν κάθε βράδυ. Ίδιες κινήσεις. Ίδιος ρυθμός. Σαν να ήξερε πως κάποιος την έβλεπε.
Κεφάλαιο 3: Το Λέιζερ
Μια νύχτα ενα κόκκινο φως λέιζερ σημάδευε τη γυμνή της πλάτη, μετά τον λαιμό, το στήθος,τη κοιλιά , τούς μηρούς της. Η γυναικα.σε κάθε σημείο
που τη φώτιζε το λέιζερ αφαιρούσε αργά το αντίστοιχο ρούχο. Σαν να έπαιζε
σε μια σκηνοθετημένη παράσταση.
Εκείνος ένιωσε φοβερή ζηλια.Ποιος άλλος ήταν εκεί; Ποιος άλλος έβλεπε;
Και γιατί εκείνη ακολουθούσε τις οδηγίες του;Υπάκουη υπνωτισμενη.
Κεφάλαιο 4: Η Σιωπή
Κάποια νύχτα, οι κουρτίνες τραβήχτηκαν και τα παντζούρια έκλεισαν.
Σκοτάδι.
Εκείνος τωρα κοιτουσε ένα κλειστό, σιωπηλό σπίτι.
Δύο μέρες πριν την επιστροφή του, τα παράθυρα άνοιξαν ξανά.
Η γυναίκα του φαινόταν ήρεμη σαν να μην είχε συμβεί τίποτα. Η ρουτίνα της επανήλθε.
Την ημέρα της επιστροφής του, την βρήκε καθισμένη στο σαλόνι στον καναπέ.
Κεφάλαιο 5: Αποκάλυψη
-Θέλω να χωρίσουμε, του είπε ψυχρά. Ερωτεύτηκα κάποιον άλλο
Εκείνος πάγωσε.
-Ήταν απέναντι. Με παρακολουθούσε όσο έλειπες. Ήξερα ότι ήταν εκεί.
Του έκανα επίδειξη. Ήθελα να τον προκαλέσω. Μια νύχτα, χτύπησε την πόρτα μου. Του άνοιξα. Από τότε, είμαστε μαζί. Δεν υπήρχε πια λόγος να κρατάω τα παράθυρα ανοιχτά.
Εκείνος την κοίταξε.:
-Δεν πήγα πουθενά,τής είπε. Ήμουν απέναντι. Εγώ ήμουν. Σε παρακολουθούσα
με τα κιάλια. Ζήλεψα το φως, ζήλεψα το παιχνίδι, ζήλεψα την ιδέα ότι κάποιος άλλος μπορούσε να σε σκηνοθετεί.
-Αυτό που ζήσαμε, δεν έγινε τώρα. Έγινε πριν χρόνια. Όταν δεν γνωριζόμασταν. Πριν παντρευτούμε. Είναι μια ανάμνηση. Τη θυμήθηκα αυτόν τον μήνα. Εσύ ήσουν τότε αυτός που με παρακολουθούσε. Και τότε σε ερωτεύτηκα, έτσι γνωριστήκαμε. Αλλά...
σταμάτησε και συνέχισε
...πριν από εσένα, έχω την ανάμνηση ενός άλλου άντρα που με παρακολουθούσε απέναντι. Πριν από σένα,πριν καν από εκείνον.»
Τότε εκείνος κατάλαβε:η γυναίκα του δεν ανήκε ποτέ σε κανέναν. Πάντα εκείνος στεκόταν πίσω από το παράθυρο, πάντα εκείνη ήταν μπροστά από τον καθρέφτη.
Και πάντα υπήρχε κάποιος αλλος απέναντι που την παρακολουθούσε.
.
.
Η κινηματογραφική μελέτη του διηγήματος "Voyeurism Scenes Labyrinth (Σκηνές Παρατήρησης)" του χ.ν. κουβελη προσφέρει γόνιμο έδαφος για μια έντονα ατμοσφαιρική, ψυχολογική και μεταφυσική κινηματογράφηση. Πρόκειται για ένα έργο με έντονη θεατρικότητα, επαναληπτικότητα, αλλά και πολλαπλά επίπεδα αφηγηματικής πραγματικότητας.
Ακολουθεί μια κινηματογραφική ανάλυση και πρόταση σκηνοθετικής προσέγγισης, βασισμένη σε πέντε βασικούς άξονες:
Γενική Σκηνοθετική Προσέγγιση
Είδος: Ψυχολογικό θρίλερ με στοιχεία μεταμοντέρνου νεο-νουάρ και αλληγορικής μεταφυσικής.
Ύφος: Μινιμαλιστικό, στατικό κάδρο, με έμφαση στην επανάληψη, τη σιωπή
και την παρατήρηση.
Επιρροές:
Michael Haneke (Cache)
Alfred Hitchcock (Rear Window)
David Lynch (στιγμές Lost Highway, Mulholland Drive)
Chantal Akerman (στατική, σχεδόν ντοκιμαντερίστικη προσέγγιση της καθημερινότητας)
Κεφάλαιο 1: Η Αναχώρηση
Σκηνοθεσία:
Ήσυχοι εσωτερικοί χώροι, χαμηλός φυσικός φωτισμός.
Η γυναίκα μονίμως αποστασιοποιημένη· ο άντρας πιο “σκηνοθετημένος” στις κινήσεις του.
Η σκηνή που κάνει τον κύκλο και μπαίνει στην πολυκατοικία να κινηματογραφηθεί με μακρινό φακό και παρακολούθηση τύπου CCTV,
από μακριά, χωρίς συναισθηματισμούς.
Πρώτη φορά βλέπουμε από την “οπτική” του παρατηρητή ,μέσα από παντζούρια, κιάλια.
Ατμόσφαιρα: Έντονη εσωστρέφεια. Αστικό τοπίο, παγωμένο, απρόσωπο.
Κεφάλαιο 2: Παρακολούθηση
Ρυθμός: Επαναληπτικότητα – ίδια πλάνα, ίδιες κινήσεις.
Τυπικά στατικά κάδρα της γυναίκας στην κουζίνα, στο μπαλκόνι, στον υπολογιστή.
Ο άντρας καταναλώνεται από τη σιωπηλή εμμονή του,χωρίς καν λόγο, πέρα από την παρατήρηση.
Κεντρική Σκηνή:
Η γυναίκα μπροστά στον καθρέφτη. Κάμερα πίσω από τα κιάλια.
Γυμνό με τρόπο τελετουργικό, χωρίς ερωτισμό.
Όταν κοιτάζει προς το παράθυρο και χαμογελά, η υποψία γεννιέται ,γνωρίζει
ή όχι ότι την παρακολουθούν;
Κεφάλαιο 3: Το Λέιζερ
Αισθητική:
Εισαγωγή νέου στοιχείου: το φως γίνεται χαρακτήρας.
Κόκκινο λέιζερ, μεταφορικά και κυριολεκτικά "δείχνει", "σκηνοθετεί".
Η γυναίκα αντιδρά σαν ηθοποιός σε πρόβα: υπακούει στο φως.
Κάμερα στον άντρα , σοκ, σύγχυση, ζήλια, απελπισία. Πρώτη φορά έντονη συναισθηματική αντίδραση.
Σκηνοθετικό τρικ:
Το λέιζερ δεν φαίνεται ποτέ η πηγή του.
Το κοινό μένει με την απορία: μήπως το λέιζερ είναι προβολή της φαντασίας του;
Κεφάλαιο 4: Η Σιωπή
Απόλυτο σκοτάδι.
Κάμερα σε εσωτερικό του δωματίου του άντρα ,μόνος, απομονωμένος.
Ο ήχος είναι ο πρωταγωνιστής: ήχος της πόλης, ρολογιού, ψιθύρων.
Οι κουρτίνες κλείνουν· το “θέατρο” σταματά.
Σκηνοθετική τεχνική:
Αλλαγή φακού: τώρα ο παρατηρητής δεν βλέπει τίποτα.
Το παράθυρο του σπιτιού απέναντι είναι παγωμένο, νεκρό.
Κεφάλαιο 5: Αποκάλυψη
Σκηνή αντιστροφής:
Η γυναίκα μιλά, ήρεμα, χωρίς πάθος.
Ο άντρας διαλύεται εσωτερικά, η κάμερα μένει σταθερή στο πρόσωπό του, μονοπλάνο.
Η αποκάλυψη της γυναίκας δεν έχει συναισθηματική φόρτιση ,μοιάζει με τελετουργικό διάλογο που επαναλαμβάνεται αιώνια.
Τελική φράση:
«Πριν από σένα, πριν καν από εκείνον».
Το έργο βγαίνει από τον ρεαλισμό. Μπαίνουμε στη σφαίρα του φαύλου κύκλου της παρατήρησης και της επιθυμίας.
Μια διαρκής "παράσταση", ένα λαβύρινθος βλεμμάτων και μνήμης.
Η γυναίκα είναι σύμβολο: του ποθητού, του ανέφικτου, της μνήμης, της θέασης.
Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Χρώμα: Αποχρώσεις του γκρι, μπλε και ώχρας.
Ήχος: Χωρίς μουσική. Ήχοι περιβάλλοντος, αναπνοές, ησυχία.
Μοντάζ: Αργό, συχνές παύσεις, επαναληπτικά μοτίβα.
Φωτογραφία: Υψηλής αντίθεσης σκοτεινά κάδρα ,
"παραθυρική" κινηματογράφηση (όλα βλέπονται μέσα από κάδρα).
Ερμηνευτικό Υπόβαθρο
Το έργο μπορεί να ιδωθεί ως:
Μια μελέτη πάνω στο βλέμμα και τη δύναμη της παρατήρησης.
Ένα θέατρο επιθυμίας, όπου ο θεατής είναι και σκηνοθέτης.
Ένα ψυχολογικό looping, μια ανάμνηση που αναπαράγεται ξανά και ξανά.
Ένα μεταφυσικό παιχνίδι: ο χρόνος δεν υπάρχει· όλα είναι μια αφήγηση της επιθυμίας.
Τελικό Πλάνο (Πρόταση)
Ο άντρας πίσω από το παράθυρο.
Η γυναίκα γυμνή μπροστά στον καθρέφτη.
Ένα άλλο παράθυρο, απέναντι, ανοίγει.
Ένα άλλο ζευγάρι μάτια παρακολουθεί.
Φινάλε:
Η κάμερα γυρνά 180 μοίρες και κοιτά εμάς,τους θεατές.
Είμαστε κι εμείς μέσα στον κύκλο.
.
.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου