.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
-Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής
- χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Το.μηχανημα τών Προβολων.
Ονομάζομαι Α..Το όνομα αυτό δεν λέει τίποτα σε κανέναν, κι αυτο με βολεύει. Βρισκομαι τα τελευταία δεκατρία χρόνια σ’ ένα απομονωμένο ινστιτούτο, που βρίσκεται σε ένα νησι.Το ινστιτούτο στεγάζεται σε ένα παλιο κτίριο,χτισμένο με πέτρα και σίδερο, και κάτω από το έδαφος του εκτείνεται ένα δίκτυο υπογείων στοών, γεμάτων βιβλία.
Οι ερευνητες που έρχονται να εργασθουν εδώ στέλνονται από μυστικες κρατικες υπηρεσίες. Έτσι κι εγώ ήρθα.
Ήμουνα στο Λύκειο,όταν έλαβα ένα γράμμα.Ο πατέρας μου, κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση και αυτοκτόνησε. Ήμουν δεκαέξι χρονών. Είπαν ότι είχε κλέψει χρήματα από το εργοστάσιο όπου εργαζόταν. Ο διευθυντής της εταιρείας,δεν παραδέχτηκε ποτέ την εμπλοκή του, αλλά ήξερα ότι εκείνος τον κατέστρεψε.
Δεν είχα αποδείξεις. Μόνο μια επιθυμία: να βρω έναν τρόπο να τον τιμωρησω.
Να εκδικηθω.
Στο ινστιτούτο, με δέχτηκαν χωρίς πολλές ερωτήσεις. Ήμουν εργατική και μεθοδική. Έμαθα γρήγορα να κινούμαι στους λαβύρινθους των αρχείων.
Οι παλαιότεροι ερευνητές μιλούσαν για την "Εφεύρεση", ένα μηχάνημα που είχε κατασκευαστεί δεκαετίες πριν από έναν ευφυή επιστημονα.Κι αυτό το μηχάνημα μπορούσε να καταγράψει την πραγματικότητα ,να την αποτυπώσει με κάθε
λεπτομέρεια και να την επαναλαμβάνει αιώνια.
Στην αρχή δεν το πίστεψα. Ύστερα, με οδήγησαν στο δωμάτιο που ήταν
τοποθετημένο.
Ήταν ένας κυκλικός χώρος, με γυάλινες επιφάνειες. Στο κέντρο βρισκόταν μια συσκευή που έμοιαζε με προβολέα.Σε μια επιφάνεια,είδα,εμφανιζόταν άνθρωποι σε μια βεράντα, γυναίκες με φορέματα περασμένης εποχής, ένας άνδρας που διάβαζε εφημερίδα. Η ιδια σκηνη επαναλαμβανόταν.
Από φωτογραφία που είχα δει,αναγνώρισα,τον ηθικό αυτουργό τής
αυτοκτονίας τού πατέρα μου.Πιο νέος στη φωτογραφία.Εδω στη προβολή
γερασμένος.
Η υπεύθυνη τού μηχανήματος,μια γυναίκα στα 50,μου εξήγησε ότι είχαν καταγραφει στιγμές από διάφορα πρόσωπα που έζησαν κάποτε.
Ζήτησα να δουλέψω στο δωματιο αυτών των προβολών. Με δέχτηκαν.
Κατάλαβα πως υπήρχε δυνατότητα να επέμβω στο μηχάνημα.
Ένα βράδυ, όταν οι άλλοι είχαν φύγει, κάθισα μπροστά στη συσκευή. Πληκτρολόγησα το όνομά του.
Ο άνδρας εμφανίστηκε . Ήταν στο γραφείο του, μόνος. Φορούσε γραβάτα,
ήταν σκυμμένος και έγραφε. Πλησίασα την επιφάνεια,την άγγιξα,άνοιξε
και πέρασα μέσα της.
Ο άντρας σήκωσε το βλέμμα.Ήμουν μπροστά του. Δεν τρόμαξε. Έμοιαζε να με περίμενε.
«Σε θυμάμαι,» είπε. «Η κόρη του.Με μισεις.Ηξερα πως κάποτε θα έρθεις να με βρεις,γι'αυτό και δέχτηκα να γραφτώ στο μηχάνημα.
«Δεν σε μισώ,» του απάντησα. «Ήθελα να δω τον άνθρωπο που.οδήγησε
τον πατέρα μου στην αυτοκτονία»
Εκείνος έμεινε σιωπηλος..Ύστερα άφησε το στυλό στο τραπέζι και μου έδωσε
το χαρτί που έγραψε.
Διάβασα:
«Έγραψα ψεύτικα στοιχεια για να σώσω την εταιρεία από τη χρεοκοπία. Δεν φαντάστηκα πως θα κατηγορηθεί εκείνος. Δεν έκανα τίποτα για να τον προστατέψω. Δεν ήθελα να πεθάνει. Αλλά δεν μετάνιωσα.»
Έβγαλα το περίστροφο,τον σημάδεψα,τον πυροβόλησα και τον σκότωσα.
Βγήκα από την επιφανεια προβολής.
Εκείνος έμεινε πίσω σκοτωμενος.
Η προβολή του όμως ηταν όπως πριν.Επαναλαμβάνονταν χωρίς τη δολοφονία του.
Δεν ειπα τίποτα σε κανέναν για την εκδικηση μου.
Κράτησα το χαρτι και το τοποθέτησα μέσα σε ένα από τα άπειρα βιβλία
της υπόγειας βιβλιοθήκης.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Η Επιστροφή
Ανοιξε το γράμμα,σε λίγο θα νύχτωνε.
Διάβασε: Ο πατερας της ήταν νεκρός.Ξαναδιαβασε.
Πηγε στο παράθυρο. Τα δέντρα σκοτεινα στο κήπο. Ήξερε ήδη τι θα κάνει.
Αύριο, θα τον επισκεπτόταν.
Το πρωί ξύπνησε με ένα αίσθημα ψυχρότητας Περιπλανηθηκε στους δρόμους
της πόλης.Όλα της φαίνονταν αδιάφορα,ασημαντα,οι ανθρωποι,τα αυτοκινητα. Τού τηλεφώνησε.Προσποίηση αθωότητας, κλήση για «προσωπική συζήτηση»
στο εργοστάσιο.
Το μεσημέρι πήγε με έναν άγνωστο άνδρα στο ξενοδοχείο.Εκανε έρωτα μαζί
του.Έπειτα, αηδιασμένη μπήκε στο μπάνιο και πλύθηκε.,άλλαξε ρούχα και,
παρατωντας τα χρήματα του άντρα που άφησε στο κρεβάτι, πηγε στο
ραντεβού της.
Εκείνος την περίμενε Δεν πρόλαβε να δικΙολογηθει.Εκεινξ τράβηξε το όπλο και τον σκότωσε.
'Η σφαίρα τον βρήκε με απόλυτη ακρίβεια.'σκεφτηκε.
Στο αστυνομικό τμήμα είπε μια ιστορία ψεύτικη και ταυτόχρονα αληθινή.
Το θυμα υποστήριξε, την είχε καλέσει για να τη βιάσει. Εκείνη, στην πάλη,
βρήκε το όπλο του στο τραπέζι και τον σκότωσε. Όλα έμοιαζαν συνεκτικά.
Όλα έγιναν πιστευτά.
Οταν βγήκε στον δρόμο είχε νυχτωσει. Ένα αδέσποτο σκυλί γάβγισε
Και τότε συνειδητοποίησε πως είχε σκοτώσει έναν άνθρωπο και ειπε
ψέματα.
Την επόμενη μέρα έλαβε το ίδιο γράμμα.Ιδιος φάκελος.Ίδια ημερομηνία.
Ίδιος θάνατος.
Και πάλι στάθηκε στο παράθυρο, και πάλι σκέφτηκε το σχέδιο.
Και πάλι ένας άγνωστος άνδρας, και πάλι το όπλο, και πάλι το ψέμα στην αστυνομία.
Μόνο που αυτή τη φορά υπήρχε μια μικρή διαφορά: το ρολόι στο.γραφειο
του άντρα που σκότωσε είχε σταματήσει. Ή ίσως, να σταμάτησε μόλις
μπήκε εκείνη.
Συνέχισε να ζει την ίδια μέρα, την ίδια εκδίκηση, το ίδιο ψέμα.
Ο κόσμος επαναλαμβανόταν, ακριβής και αδιάφορος. Κάθε φορά, ήξερε τι θα συμβεί, μα δεν μπορούσε να το αλλάξει. Δεν μπορούσε να μη τον σκοτώσει,
δεν μπορούσε να πει την αλήθεια· δεν μπορούσε να βγει από τον κύκλο.
Κάποτε, προσπάθησε να μην πάει. Να μείνει στο σπίτι. Να κάψει το γράμμα.
Να αγνοήσει την είδηση.
Μα το επόμενο πρωί, το ίδιο γράμμα ηρθε . Ο θάνατος επαναλαμβανόταν.
Ηταν καταδικασμένη να ζει μια εκδίκηση που δεν οδηγούσε ποτέ σε λύτρωση.
Και κάθε φορά που πίστευε πως τελείωσε,ξανάρχιζε.
Το γράμμα, το απόγευμα, το ψέμα.
Ο αντρας, το όπλο, η σφαίρα.
Πάλι απ’ την αρχή.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Η Επανάληψη τής μερας
Ελαβε το γράμμα ένα απόγευμα,την 15η Σεπτεμβρίου Ο πατέρας της ήταν νεκρός.
Η είδηση ήρθε από ένα φίλο του..Ο θάνατος αναφέρθηκε ως αυτοκτονία .
Εκεινη ήξερε. Ήξερε ότι δεν ήταν αρρώστια ή γηρατειά, ήταν απελπισία.
Και πίσω από την απελπισία, υπήρχε ένα όνομα,εκείνου τού άντρα..
Δούλευε σε εργοστάσιο υφασμάτων. Κάθε πρωί, περνούσε τη σιδερενια πύλη,συναντούσε τα ίδια πρόσωπα, και τον ιδιο καταναγκασμο.της εργασιας.
Εκείνος ο άντρας περνούσε ανάμεσά τους και με βλέμμα ψυχρό τους επιτηρουσε.
Την επόμενη ημέρα, μπήκε στο γραφείο του ,τον κοίταξε στα μάτια και τον σκότωσε με το όπλο του πατέρα της. Έπειτα κάλεσε την αστυνομία και
κατέθεσε με ήρεμη φωνή: είχε αμυνθεί από επίθεση. Ο φόνος ήταν αυτοάμυνα.
Και τότε, το επόμενο πρωί, ξύπνησε ξανά στο ίδιο δωμάτιο. Το γράμμα την περίμενε στο τραπέζι.
Ο πατέρας της είχε πεθάνει.
Ξανά.
Στην αρχή πίστεψε πως ήταν όνειρο. Ύστερα τρόμαξε. Άρχισε να παρατηρεί
κάθε λεπτομέρεια. Ήταν όλα ίδια: η ώρα, ο καιρός, το φως, το βλέμμα τής μητέρας στο πορτρέτο πάνω στο τοίχο. Το τσάι της είχε πάντα τον ίδιο πικρό τόνο. Το μελάνι στο γράμμα, ίδιο. Το παρελθόν δεν ήταν απλώς μνήμη· ήταν φυλακή.
Προσπάθησε να ξεφύγει.Έφυγε από το σπίτι, προσπάθησε να κρυφτεί.
Πήγε σινεμά.Εφαγε σε ένα εστιατόριο.Γυρισε αργά τη νύχτα στο σπιτι.
Αλλά το επόμενο πρωί, πάλι η 15η Σεπτεμβρίου. Ίδια. Ο πατέρας της, πάλι νεκρός.Εκεινος πάλι ζωντανός.
Έζησε πολλές εκδοχές της ίδιας ημέρας. Άλλες φορές τον σκότωνε διαφορετικά· άλλες τον συγχωρούσε· μία φορά, τού ομολόγησε τα πάντα και έφυγε από την πόλη. Μα κάθε φορά, η μέρα τελείωνε,και το επόμενο πρωί, ξανά το γράμμα.
Μετον καιρό έπαψε να εκπλήσσεται. Η πραγματικότητα είχε γίνει μηχανισμός, και εκείνη ένα γρανάζι. Όλα επαναλαμβάνονταν με ακρίβεια. Το εργοστάσιο, οι υπάλληλοι, το σκονισμένο φως στο παράθυρο του διευθυντή. Η φωνή της όταν έλεγε ψέματα στους αστυνομικούς. Το βάρος στο στήθος της κάθε φορά που πυροβολούσε.
Δεν υπήρχε σωτηρία. Δεν υπήρχε τέλος.
Αρχισε να πιστεύει πως δεν ήταν άνθρωπος πια, αλλά μια ιστορία που κάποιος είχε γράψει και ξεχάσει να τελειώσει. Ίσως ένα αφήγημα που διαβαζόταν από κάποιον σε έναν άλλο κόσμο. Ένας αναγνώστης που επέμενε να επιστρέφει πίσω, να ξαναδιαβάζει, να εξετάζει κάθε λεπτομέρεια για να καταλάβει αν εκεινη ήταν αθώα ή ένοχη. Αν το ψέμα της ήταν δικαιολογημένο. Αν ο φόνος ήταν λύτρωση
ή καταδίκη.
Ίσως γι' αυτό δεν μπορούσε να ξεφύγει.
Ίσως η 15η Ιανουαρίου ήταν η σελίδα ενός βιβλίου που δεν έκλεινε ποτέ.
Στο τέλος, έμαθε να ζει μέσα στη μέρα. Έπαιζε με τις επιλογές. Σκότωνε γρήγορα ή αργά. Έλεγε την αλήθεια ή όχι. Άλλοτε ήταν ψυχρή και λογική,
άλλοτε έκλαιγε με λυγμούς. Τίποτα δεν είχε σημασία.
Η σφαίρα πάντα έβρισκε στόχο.
Το αίμα έπεφτε στα χαρτιά του γραφείου.
Το τηλέφωνο καλούσε την αστυνομία.
Το φως του πρωινού έμπαινε απ' το παράθυρο.
Και το γράμμα,πάντα το γράμμα, την περίμενε στο τραπέζι.
Δεν περίμενε πια να αλλάξει κάτι. Ζούσε τη μέρα σαν να ήταν η τελευταία ,
αν και ήξερε πως ήταν η ίδια.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
κυκλος
Ελαβε το γράμμα στις τέσσερις το απόγευμα. Ήταν Τετάρτη.Ο πατέρας της, φυλακισμένος εδώ και χρόνια, είχε πεθάνει.Αυτοκτονία.Και στο τελος
έγραφε:
Δεν ήταν ένοχος.Τον πρόδωσε.
Εμεινε ακίνητη.Δεν δάκρυσε. .
Τού τηλεφώνησε.Ήταν ήρεμη. Του είπε ότι έπρεπε να τον δει για κάποιο θέμα στην αποθήκη. Εκείνος πρότεινε να τη δεχτεί στο σπίτι του το βράδυ, μετά τις επτά.
Αργότερα, περπάτησε στους δρόμους της πόλης, μπήκε σ’ ένα μπαρ.
Κάποιος άντρας την πλησίασε και τη ρωτησε το όνομά της. Τού το είπε. Εκεινος κέρασε ένα ποτό.Και δύο αλλά.Ζαλιστηκε. Και αργότερα, όταν τής έπιασε το χέρι, δεν αντιστάθηκε.Ένιωθε αδιαφορία.Κατελησαν σε δωμάτιο ξενοδοχείου.
Έπειτα ,νυχτώνοντας,πήγε στο ραντεβού. Είχε μαζί της το όπλο. Είχε μαζί της και το ψέμα που θα έλεγε. Ήξερε ακριβώς τι θα κάνει.
Τον σκότωσε με δυο πυροβολισμούς. Έπειτα κάλεσε την αστυνομία.
Όταν της ζήτησαν εξηγήσεις, είπε την ιστορία όπως την είχε σχεδιάσει:
ότι το αφεντικό την είχε καλέσει για δήθεν δουλειά, την παγίδευσε, και της
επιτεθηκε να τη βιασει. Ότι άρπαξε το όπλο του και πυροβόλησε από φόβο.
Κανείς δεν μπορούσε να αποδείξει το αντίθετο.
Την επόμενη μέρα ξύπνησε στο κρεβάτι της. Ήταν Τετάρτη. Τέσσερις το απόγευμα. Το ίδιο γράμμα κατω από τη πόρτα της.Η ίδια λέξη: "Αυτοκτονία."
Το ίδιο όνομα: τού ενοχου.
Ξαναπήγε στο μπαρ. Ο ίδιος άντρας, το ίδιο χαμόγελο, το ίδιο ξενοδοχείο.
Το βράδυ, στο σπίτι του όλα έγιναν ξανά. Και πάλι ο.πυροβολισμος.
Και πάλι το ψέμα. Και πάλι το τέλος,που δεν ήταν τέλος.
Την τρίτη φορά, προσπάθησε να αλλάξει κάτι. Πήγε αλλού. Δεν τον σκότωσε. Πήγε στην αστυνομία και είπε την αλήθεια: ότι τον μισει, ότι ήξερε πως είχε καταστρέψει τον πατέρα της, ότι ήθελε να τον σκοτώσει
Μα το επόμενο πρωί ήταν Τετάρτη.Και ξανάρχισε ο.κυκλος.
Κάθε κύκλος ειχε μικρές αποκλίσεις. Άλλοτε ο αλλος ήταν πιο.δύσπιστος. Άλλοτε ο άγνωστος αντρας στο μπαρ ήταν επιμονος. Άλλοτε ο πυροβολισμός αστοχούσε.
Ήταν σαν να είχε γραφτεί ένα σενάριο με σκοπό να παιζεταιναιώνια. Ίσως η εκδίκηση να ήταν μια μορφή φυλάκισης.
Δοκίμασε κάθε πιθανό τέλος. Τον συγχώρεσε. Τον αγνόησε. Τον κατήγγειλε. Αλλά κανένα δεν έσπασε τον κύκλο. Ο μόνος τρόπος να συνεχιστεί ο κυκλος
ήταν να συμβεί το ίδιο έγκλημα, με το ίδιο ψέμα, την ίδια ώρα,.
Ξυπνά. Διαβάζει το γράμμα. Πηγαίνει στο μπαρ. Πηγαίνει στο σπίτι. Σκοτώνει. Λέει την ιστορία. Κοιμάται.
Ξυπνά. Ξανά το ίδιο.
Στο τέλος, παύει να θυμάται .Δεν θυμάται τον πατέρα της πια. Δεν θυμάται
καν αν υπήρξε.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
η Αμνησία τών Γεγονότων
Ξύπνησε σ’ ένα δωμάτιο που δεν αναγνώριζε. Το φως έμπαινε από ένα παράθυρο με σιδερένια κάγκελα. Το ρολόι έδειχνε εννιά και τέταρτο. Δεν θυμόταν τι μέρα ήταν. Ούτε πού βρισκόταν. Ούτε γιατί.
Μια φωνή από το εσωτερικό τού σπιτιού τη φώναξε. Ήταν ανδρική,
Ο άντρας αυτός της έφερε καφέ και τής εξήγησε:
«Είχες πάει να πάρεις εκδίκηση για τον πατέρα σου.Μπήκες στο γραφείο του, τον σκοτωσες. Ύστερα, φώναξες την αστυνομία».
Ακουσε. Δεν απάντησε. Δεν ήξερε αν αυτό ήταν αλήθεια ή απλώς μια ιστορία.
Την επόμενη εβδομάδα, βρέθηκε σ’ ένα άλλο σπίτι. Ένα δωμάτιο με παλιές αφίσες. Ο εραστής εδω τής είπε:
«Ο πατέρας σου δεν ήταν αθώος. Ήταν μπλεγμένος. Εσύ τον πίστευες, αλλά ήσουν παιδί. Η εκδίκησή σου ήταν λάθος. Σκότωσες έναν αθώο. Δεν υπήρξε
ποτέ δικαιοσύνη. Μόνο πλανη».
.Δεν αντέδρασε. Ίσως ο άντρας να είχε δίκιο. Ίσως όχι.
Με το πέρασμα τών μηνών, η ίδια ιστορία άλλαζε μορφή. Άλλες νύχτες, άλλα ονόματα εραστών. Μερικές φορές, πίστευε πως ήταν θύμα. Άλλες φορές, εκτελέστρια. Άλλες, η ίδια δεν υπήρχε καν στην αφήγηση. Ήταν η μητέρα της.
Ή η φίλη ενός αυτόπτη μάρτυρα.
Κάποιος άλλος εραστής τής είπε ότι άντρας που πυροβολησε ήταν εραστής της. Ότι τον αγαπούσε και τον σκότωσε.
Κάποιος άλλος της είπε πως ο πατέρας της αυτοκτόνησε χωρίς λόγο. Πως εκείνη δημιούργησε τον ένοχο με τη φαντασία της. Πως ποτέ δεν υπήρξε
εκείνος ο άντρας.
Στην αρχή,αναζητούσε τη μία,τη μοναδική. αλήθεια. Πίστευε πως κάποια αφήγηση θα την απαλλασε από την αμνησία. Πως η λογική θα επικρατούσε.
Ύστερα κατάλαβε πως η αμνησία της δεν ήταν ασθένεια. Ήταν προστασία. Ήταν επιλογή.
Τώρα, όταν την ρωτούν «ποια είσαι;», απαντά απλά:
«Εξαρτάται ποιος με ρωτά».
Κι όταν της λένε την ιστορία της, χαμογελά.
Γιατί κάθε εκδοχή, ψεύτικη ή όχι, είναι ένα κομμάτι της. Κι εκείνη, πια, δεν έχει ανάγκη να ξέρει τι έγινε στ’ αλήθεια.
Μονάχα να θυμάται πως ήταν ικανή για όλα.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Η Λήθη
Ξύπνησε σ’ ένα άγνωστο διαμέρισμα.Ψυχρό, σχεδόν απρόσωπο. Το μόνο που αναγνώρισε ήταν το είδωλο της στον καθρέφτη.Δεν θυμόταν πού βρισκόταν. Ούτε γιατί.
Στο τραπέζι υπήρχε μια κούπα καφέ, μισοάδεια. Δίπλα, ένα σημείωμα:
«Μη φοβάσαι. Είσαι ασφαλής.»
Κάθε πρωί ήταν το ίδιο. Ξυπνούσε χωρίς αναμνήσεις. Κάθε νύχτα, κάποιος καινούριος άντρας εραστής τής μιλούσε για το παρελθόν της.
Ο πρώτος ήταν ένας λεπτός ψηλός άντρας με ήρεμη φωνή. Της είπε πως ήταν μια εργαζόμενη γραμματέας, ευγενική και συγκρατημένη, που έχασε τον πατέρα της από αυτοκτονία.
«Σου το είπε σε γράμμα. Σου αποκάλυψε την αλήθεια για τον εργοδότη του.
Εσύ έκλαψες. Θύμωσες. Ορκίστηκες εκδίκηση.»
Δεν θυμόταν τίποτα απ’ αυτά. Ο εραστής έμεινε μια εβδομάδα μαζί της. Της επανέλαβε κάθε μέρα τα ίδια, μέχρι που μια μέρα έφυγε χωρίς εξήγηση.
Την επόμενη εβδομάδα ήταν στον ίδιο ψυχρό,απρόσωπο διαμερισμσ με
άλλον εραστη. Εκείνος της είπε πως όλα ήταν ψέματα.
«Δεν υπήρξε ποτέ αυτοκτονία. Ο πατέρας σου πέθανε από εγκεφαλικο.
Εκείνος ο αντρας σε βοήθησε. Ήταν σαν πατέρας για σένα.
Μην τους πιστεύεις.»
Δεν ήξερε πια ποιον και τι να πιστέψει.
Ύστερα ήρθε νέος εραστής.Παλι στο ψυχρό απρόσωπο διαμερισμσ. Εκείνος τ
τής είπε πως όλα τα είχε φανταστεί .
« Ζεις σε μια φαντασίωση.Το μυαλό σου πειραχτηκε.Νοσηλευτηκες σε
ασυλο.Νευρωση»
Εμεινε σιωπηλή. Τη νύχτα έψαξε το διαμέρισμα. Δεν βρήκε τίποτα,ούτε
ψυχιατρικα έγγραφα, ούτε φωτογραφίες, ούτε αποδείξεις. Μονάχα ένα ημερολόγιο, κρυμμένο σε μια παλιά βαλίτσα.
Στο εξώφυλλο: «Σημειωσεις- Ημερολογιο»
Το άνοιξε. Οι σελίδες ήταν γεμάτες με καθημερινές σκέψεις.
Διαβασε:
«Ο πατέρας είπε πως είναι άρρωστος, μα δεν με κοιτάζει πια στα μάτια.
Νιώθω πως μου κρύβει κάτι. Αν τον χάσω χωρίς να ξέρω, δεν θα αντέξω.»
Την επόμενη μέρα, ενας άλλος άντρας ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι δίπλα της.
«Εγώ ήμουν μαζί σου όταν συνέβη», τής είπε,«Δεν σκότωσες κανέναν.Εκεινος πέθανε από καρδιακή προσβολή. Ήσουν εκεί, όμως δεν έκανες τίποτα.
Έκλαιγες και φώναζες ότι είχες έρθει για να τον σκοτώσεις, αλλά δεν χρειάστηκε. Η ζωή τον πρόλαβε.»
Ενιωσε τα δάχτυλά της να τρέμουν. Ήταν αυτό αλήθεια; Ήταν απλώς η πιο πειστική εκδοχή ως τώρα;
Κάθε εκδοχή είχε κάτι το αληθοφανές. Και κάτι το ψεύτικο. Το μόνο σταθερό στοιχείο ήταν η ίδια. Κλεισμένη σε ένα διαμέρισμα, περιτριγυρισμένη από άντρες εραστες που της μιλούσαν για το παρελθόν της σαν να ήταν δικό τους.
Κάποια μέρα, αντί να περιμένει τον επόμενο, βγήκε στον δρόμο. Το φως την τύφλωσε, οι ήχοι τής φάνηκαν οδυνηρά ξενοι. Στο μυαλό της, κάτι άρχισε να αναδύεται ,όχι γεγονότα, αλλά μια αίσθηση. Η αίσθηση ότι η αλήθεια της
δεν θα βρίσκεται ποτέ σε έναν άντρα ή σε μια ιστορία.
Η αλήθεια της ήταν η λήθη.
Κι αν ήταν καταδικασμένη να τη ζει ξανά κάθε μέρα, τότε τουλάχιστον ήθελε να τη ζήσει μόνη.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Οι Εκδοχές (I)
Όταν άνοιξε τα μάτια της στο λευκό δωμάτιο του νοσοκομείου, δεν θυμόταν τίποτα.
Ούτε το όνομά της. Ούτε ποιος ήταν ο άντρας με το σκοτεινό βλέμμα που στεκόταν ορθιος. Εκείνος χαμογέλασε.
«Ήταν δικαιοσύνη.Το άξιζε. Δεν σε κατηγορώ που τον σκότωσες.»
τής είπε.
Τον κοίταξε χωρίς να καταλαβαίνει. Η λέξη «δικαιοσύνη» δεν τής έλεγε
τιποτα. Ζήτησε έναν καθρέφτη. Τα μάτια που αντίκρισε ήταν δικά της, αλλά άδεια, αψυχα.
Οι γιατροί της είπαν πως είχε υποστεί σοκ. Ίσως από κάποιο τραυματικό γεγονός. Της μίλησαν για αμνησία, προσωρινή ή μόνιμη.
Δεν υπήρχαν βεβαιότητες. Μόνο κενά.
Ο πρώτος άντρας που την επισκέφτηκε ισχυρίστηκε πως ήταν ο εραστής της.
«Ήσουν πάντα θλιμμένη. Μου έλεγες για τον πατέρα σου, πως αυτοκτόνησε στη φυλακή. Για τον εργοδότη του. Πως τον κατηγόρησες για την καταδίκη τού πατέρα σου. Πως ήθελες να τον εκδικηθείς. Εγώ ήμουν εκεί όταν πήρες την απόφαση. Θυμάσαι;»
Δεν θυμόταν. Τον άκουγε όπως κανείς ακούει παραμύθια ,με ενδιαφέρον, αλλά χωρίς να τα πιστευει.Το πρόσωπό του τής ήταν άγνωστο.
Την επόμενη μέρα, ένας δεύτερος άντρας ήρθε. Φαινόταν νεότερος.
«Μου είχες πει ότι ο εργοδοτης ήταν αθώος. Πως ο πατέρας σου είχε κάνει πράγματι την υπεξαίρεση. Πως εσύ ένιωθες ενοχή που δεν τον εμπόδισες. Γι’ αυτό κοιμήθηκες με έναν άγνωστο. Για να τιμωρήσεις τον εαυτό σου. Για να "λερωθείς", όπως έλεγες. Αλλά δεν ήθελες να σκοτώσεις κανέναν. Κάποιος
σε παγίδευσε με το γράμμα που ελαβες.»
Εκλεισε τα μάτια. Δύο ιστορίες,δύο αλήθειες. Ποια ήταν εκείνη;
Κάθε λίγες μέρες, εμφανιζόταν κι ένας καινούριος.
Ένας τής οτι ποτέ δεν υπήρξε πραγματικά. Πως η ιστορία της ήταν γραμμένη από κάποιον συγγραφέα. Ότι δεν ήταν τίποτα περισσότερο από λέξεις σε μια σελίδα.
Ένας άλλο,ήταν δικηγόρος,της είπε πως την υπερασπίστηκε στο δικαστήριο. Πως απαλλάχθηκε λόγω "ψυχικής διαταραχής". Της έδειξε έγγραφα, φωτογραφίες. Εκείνη, στην αίθουσα δικαστηριου . Τα μάτια της σκοτεινά.
Το πρόσωπό της σκληρό.
Αλλά και πάλι,τίποτα δεν ζωντάνεψε μέσα της.
Μια νύχτα, βγήκε από το νοσοκομείο χωρίς να ειδοποιήσει κανέναν.
Περπάτησε μέχρι το παλιό της σπίτι, όπως της είχαν πει. Δεν ένιωσε τίποτα. Ούτε συγκίνηση, ούτε φόβο, ούτε ανακούφιση.
Μονάχα κενό. Και μέσα στο κενό, μια φωνή ,δική της ή άλλων,που έλεγε:
«Ό,τι έγινε, έγινε.Και μπορεί να μην είναι αλήθεια.»
Στο δωμάτιο τού ξενοδοχείου, ένας ακόμη σύντροφος την περίμενε.
«Ήμουν εκείνη τη νύχτα.»,τής είπε.«Ήσουν ψύχραιμη, σχεδόν απόμακρη.
Δεν τον σκότωσες.Μετά από εκείνο το βράδυ, ήθελες να ξεχάσεις τα πάντα.
Κι έτσι, τα ξέχασες.»
Πήγε στο ανοικτό παραθυρο,το έκλεισε.
«Αποψε κάνει ψυχρα»ειπε
Τον κοίταξε.
«Και τώρα;» ψιθύρισε.
«Τώρα μπορείς να είσαι όποια θέλεις.»εκεινος τής είπε.
Αυτό ακριβώς την τρόμαζε.
Τα επόμενα χρόνια, ζούσε με ονόματα που άλλαζε κάθε τόσο. Ήταν δασκάλα, υπάλληλος, βιβλιοθηκάριος, κάποτε ακόμη και ηθοποιός. Κανείς δεν την ήξερε πραγματικά. Ούτε και η ίδια.
Μερικές νύχτες, έγραφε τις ιστορίες που της είχαν πει. Τις παράθετε όλες,
τη μία μετά την άλλη. Δεν διέγραφε τίποτα. Δεν έκρινε καμία ως ψέμα.
Στο τέλος κάθε εκδοχής, έβαζε την ίδια φράση:
«Ίσως έτσι να έγιναν τα πράγματα. Ίσως όχι.»
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Οι Εκδοχές (II)
Ξύπνησε σ’ ένα άγνωστο δωμάτιο με φως θολό και έπιπλα απρόσωπα. Δεν θυμόταν το όνομά της, αλλά δεν τη φόβισε αυτό. Ούτε η σιωπή, ούτε το
γεγονός πως κάποιος, κάποτε, της είχε πει πως η αλήθεια δεν είναι παρά ένα κατασκεύασμα.
Ο καθρέφτης απέναντι της έδειχνε ένα πρόσωπο νεανικό, με μάτια σοβαρά και σκιές κάτω απ’ τα βλέφαρα. .»
Μέσα σε μια εβδομάδα την επισκέφθηκαν τρεις άντρες,πρωί,την ίδια ώρα ακριβώς.
Ο καθένας τής παρουσίασε μια εκδοχή της ιστορίας της, η καθεμία πιο απίθανη και αντιφατική από την προηγούμενη.
Ο πρώτος είπε πως τον είχε γνωρισει τη νύχτα σε έναν σκοτεινό δρόμο,σε ένα προάστιο τής πόλης,δυτικά.
«Μου είπες ότι χρειαζόσουν έναν άντρα να περάσεις τη νυχτα. Στο δωμάτιο
τού ξενοδοχείο με κοίταξες με μάτια άδεια και είπες “Τώρα είμαι έτοιμη.”»
Της είπε ότι, μετά από αυτό, εκείνη πήγε και κατηγόρησε έναν άντρα για βιασμό. Είπε πως ήταν το σχέδιό της για να πάρει εκδίκηση.
«Ήταν μεγαλομέτοχος.Τον μίσησες γιατί έκλεψε τον πατέρα σου. Και ήταν
αιτιος τής αυτοκτονίας του.Τον εκτέλεσες με τα ίδια σου τα χέρια.Ήσουν ησυχη, αποφασιστική. Σαν να έπαιζες ρόλο που είχες μάθει απέξω.»
Εκείνη δεν ένιωσε τίποτα. Ούτε ενοχή, ούτε μεταμελεια. Σαν να άκουγε μια ιστορία για άλλη γυναίκα.
Ο δεύτερος ηρθε μετά από δύο μέρες.
«Με γνώρισε σε ένα μπαρ.Την ίδια νύχτα γίναμε εραστες.
Δεν σού είπε την αλήθεια ο πρώτος,» της είπε. «Εγώ σε ήξερα πριν απ’ όλα αυτά. Ήσουν λυπημενη. Όχι εκδικητική.Δεν σκότωσες ποτέ κανέναν.Η ιστορία
με τη δολοφονία ήταν ψέμα, επινοημένο από έναν δημοσοιογραφο.με μανία για δράματα.»
Σταμάτησε και συνέχισε.
«Ο πατέρας σου αυτοκτόνησε στη φυλακή, έκλαψες. Πηγες στον πρόεδρο
τής εταιρείας και ζήτησες δικαιοσύνη. Κανείς δεν σε άκουσε.»
Σύμφωνα με αυτόν,είχε γίνει ερωμένη ενός δημοσιογράφου, που πούλησε την ιστορία της σαν παραμύθι. Ήταν, είπε, «θύμα της αφήγησης, όχι της πράξης.»
Αυτο της φάνηκε λογικότερο αυτό απ’ την προηγούμενη εκδοχή.
Ύστερα από τρεις μέρες πρωί την ίδια ώρα ακριβώς ήρθε ο τρίτος.
«Η αλήθεια είναι πιο απλή,» της είπε. «Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν συνέβη. Το μόνο που υπάρχει είναι η αφήγηση.Ο πατέρας σου ζει,κι εγώ.εγώ ήμουν το πρόσωπο που εφεύρες για να θυμάσαι.»
Σταμάτησε και συνέχισε.
«Ο άγνωστος άντρας που πέρασες μαζί του μια ερωτική νυχτα μέσα σε ένα
δωμάτιο ξενοδοχείου με ταπετσαρίες λουλουδιών στους τοιχους»
Έμεινε μόνη στο δωμάτιο Τρία πρόσωπα, τρεις ιστορίες. Καμιά δεν μπορούσε
να επιβεβαιώσει. Καμία δεν μπορούσε να αρνηθεί.
Και τότε θυμήθηκε κάτι.
Ένα απόγευμα, σε ένα γραφείο με ξύλινα ντουλάπια και χαρτιά σκονισμενα, κρατούσε μια επιστολή στα χέρια της. Είχε διαβάσει το όνομα του πατέρα της.
«Ο πατερας σας βρέθηκε κρεμασμένος.Αυτοκτονησε.Η αστυνομία απέκλεισε
τη δολοφονια.» και αισθάνθηκε να καταρρέει..
Αλλά αυτή η ανάμνηση ήταν φαντασια; Μαρτυρία; Ή απλώς άλλη μία εκδοχή;
Χαμογέλασε.
Αν η αλήθεια ήταν μια ιστορία που έλεγαν άλλοι, τότε η λήθη ήταν η μόνη της ελευθερία.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής.(I)
Ξύπνησε σ’ ένα δωμάτιο άγνωστο.Η λάμπα στην οροφή έτρεμε ελαφρά και φώτιζε το πρόσωπό της με ψυχρό φως. Δεν θυμόταν πού ήταν. Δεν θυμόταν
το όνομά της.
Ένα μικρό χαρτάκι πάνω στο κομοδίνο έγραφε με στυλό:
«Ολα είναι καλά. Ξεκουράσου. Θα σου εξηγήσουμε τα πάντα.».
Τις επόμενες ημέρες, άρχισαν να εμφανίζονται άνδρες. Όλοι έλεγαν πως την ήξεραν. Όλοι μιλούσαν για μια ιστορία. Πάντα την ίδια, αλλά κάθε φορά αλλιώτικη.
Ο πρώτος:
«Έκανες ό,τι έπρεπε Εκείνος ο αντρας σού κατέστρεψε τον πατέρα. Πήρες εκδίκηση. Εγώ σε βοήθησα να στήσεις την παγίδα. Θυμάσαι; Το γράμμα.
Το ψέμα. Το ξενοδοχείο»
Τον κοίταζε ακίνητη.
«Το ψέμα σου ήταν πιο αληθινό από κάθε αλήθεια.»
Δεν ήξερε τι να πιστέψει.
Ο δεύτερος:
«Δεν σκότωσες ποτέ κανέναν. Όλα ήταν φαντασία. Ένας θεατρικός ρόλος που πήρες πολύ σοβαρά. Θυμάσαι; Εγώ έγραψα το σενάριο.Εκεινος ο αντρας ήταν ηθοποιός.»
Της έδειξε φωτογραφίες από μια σκηνή, έναν σκηνοθέτη, κάτι προβολείς.
«Όλα ήταν για μια ταινία.»
Ο τρίτος:
«Εσύ ήσουν το πείραματοζωο. Έβαλαν μέσα σου ψευδείς αναμνήσεις. Εγώ
ήμουν μέλος τού πειράματος,υπεύθυνος για την παρακολούθηση σου.
Εκείνος ο αντρας είναι ψυχολόγος. Ο πατέρας σου ζει ακόμα. Δεν υπήρξε ποτέ έγκλημα. Μόνο σενάρια μνήμης.»
Ενιωθε το μυαλό της να θολωνει. Όλοι έλεγαν την ίδια ιστορία με μικρές, θεμελιώδεις διαφορές. Όλοι ήθελαν να πιστέψει μια άλλη εκδοχή. Όλοι αναφέρονταν σε γεγονότα που την ήθελαν πρωταγωνίστρια, αλλά πάντα
σε άλλο είδος έργου: φόνου, ψέματος, τέχνης ή επιστημονικού πειράματος.
Μια μέρα,στη βιβλιοθήκη της βρήκε ένα παλιό βιβλίο: Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής. Ήταν γεμάτο σημειώσεις στο περιθώριο, απο το χέρι της.
Στο τέλος τού βιβλίου υπήρχε ένας γρίφος:
«Έξι εκδοχές ενός γεγονότος δίνονται από έξι άτομα.
Κάθε εκδοχή περιέχει τρία ψέματα και δύο αλήθειες.
Κάθε αλήθεια επαναλαμβάνεται ακριβώς δύο φορές.
Ποια είναι η αληθινή εκδοχή του γεγονότος;»
Τοτε ξαφνικά κάτι ξύπνησε μέσα της.
Η λογική. Η μαθηματική της σκέψη. Ήταν σαν να θυμήθηκε ποια ήταν:
μια αναλύτρια λογικής.
Άρχισε να γράφει. Πίνακες, μεταβλητές, διασταυρώσεις. Χαρτιά γέμισαν το τραπέζι. Ανέλυσε κάθε εκδοχή. Αντιπαρέβαλε τα κοινά στοιχεία. Βρήκε τις αντιφάσεις, τις ανακολουθίες, τις απιθανότητες. Μέσα σε λίγες ώρες, τα ψέματα ξεχώρισαν από τις αλήθειες.
Και τότε, η μνήμη της επέστρεψε.
Η αλήθεια
Θυμήθηκε.
Ο πατέρας της είχε αυτοκτονήσει στη φυλακή. Εκείνος ο αντρας είχε πράγματι ευθύνη. Η ίδια είχε οργανώσει μια πράξη εκδίκησης, στηριγμένη σε παραπλάνηση και ψυχρό υπολογισμό.
Και τότε, φοβισμένη από το βάρος των πράξεών της, είχε σβήσει τη μνήμη της.
Οι άνδρες που την επισκέπτονταν ήταν μέρος μιας υπόγειας οργάνωσης:
ευκαιριακοι εραστες της.Κάποιοι ήθελαν να την προστατεύσουν, άλλοι να τη χειραγωγήσουν, άλλοι να την οδηγήσουν ξανά στην αλήθεια.
Αλλά αυτή δεν χρειαζόταν πια καμία αφήγηση.
Είχε ανακτήσει την ελευθερία της μέσω της λογικής.
Έφυγε από το δωμάτιο.
Τώρα ήξερε πως η αλήθεια δεν είναι αυτό που μας λένε.
Είναι αυτό που μπορούμε να αποδείξουμε.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής.(II)
Ξύπνησε σ’ ένα άγνωστο διαμέρισμα, με το μυαλό της άδειο. Ήξερε το όνομά της. Ήξερε πώς να βάλει το βραστήρα να ζεστάνει νερό, να κάνει καφε. Αλλά το γιατί ήταν εκεί, τι είχε συμβεί πριν, ποιοι ήταν οι άνθρωποι στις φωτογραφίες στο τραπέζι,δεν ήξερε.
Είχε επισκεφτεί εκείνο τον άντρα στο γραφείο.Το πιστόλι στη τσέπη της.
Το σχέδιο ήταν τέλειο.Οι τυχαιοι εραστές εκείνης της μέρας έπαιξαν το ρόλο τους.
Για να εκτελεστή αυτή η πράξη πρέπει να προϋπάρξει η πτώση τής ηθικής.
Μέρες μετά, μια νύχτα σε ένα μπαρ την πλησίασε μια γυναίκα,γύρω στα σαράντα,φορούσε ξανθη περούκα,έντονα βαμμένη, ένα τσιγάρο στο στομα.
Της είπε ότι τίποτα απ’ αυτά δεν ήταν αλήθεια. Ότι δεν υπήρξε φόνος.
Ότι είχε καταρρεύσει ψυχολογικά μετά την απόπειρα να κατηγορήσει
έναν αθώο εργοδότη για την αυτοκτονια τού πατέρα της.
«Η ντροπή σε διελυσε.Όλος αυτός ο θυμός ήταν ψευδαίσθηση».
Δεν τής απάντησε.
Η γυναίκα έφυγε.
Την είδε μέσα στο χαμηλό φωτισμό και τη θολή ατμόσφαιρα τού μπαρ να κάθεται δίπλα σε ένα άντρα και κάτι να τού ψιθυρίζει στο αυτί.
Ο άντρας σηκώθηκε και την πλησίασε.Η αναπνοή τού μύριζε ουισκι.
Χαμογέλασε:ήμουνα ένας από τούς εραστές σου εκείνη τη μέρα, τής είπε,
όλα ήταν μια θεατρική κατασκευή ,πως η ζωή της ήταν μέρος ενός πειράματος για τη μελέτη της ηθικής υπό πίεση. Κανείς δεν πέθανε, όλοι ήταν ηθοποιοί.
Ο πατέρας της ήταν ζωντανός. Ήταν κι αυτός μέρος του πειράματος.
Τότε κατάλαβε.
Η ζωή της ήταν μια σειρά από ψευδαισθήσεις κατασκευασμένες για να τη βοηθήσουν να διαχειριστεί την μοναξιά της.
Κάθε νύχτα,στο μπαρ,διάφορα άτομα,πρώην εραστές και γυναίκες,την πλησίαζαν και οι εκδοχές πολαπλαζιαζονταν.
Γυρνώντας σπίτι,ξαγρυπνουσε προσπαθώντας να βρει κάτι που να τις ενοποιεί.
Μια μέρα,μέσα σε ένα βιβλίο στη βιβλιοθήκη της βρήκε ένα φύλλο χαρτιού διπλωμένο σε τέσσερα.
Το ξεδίπλωσε, και διάβασε ένα συνδυαστικό γρίφο:
«Δέκα άτομα μαρτυρούν για ένα γεγονός.
Κάθε ένας λέει την αλήθεια ή ψεύδεται.
Αν κάθε υποσύνολο μαρτύρων οδηγεί σε αντίφαση,
ποιο είναι το ελάχιστο πλήθος που λέει την αλήθεια
ώστε να επιτρέπεται μόνο μία συνεπής εκδοχή τών γεγονότων;»
Μετά από πολυήμερη προσπάθεια έλυσε το γρίφο.
Από τους δέκα, μόνο ένας έλεγε την αλήθεια: αυτή η ίδια.
Έσβησε το φως.Κοιμήθηκε μέχρι αργά το πρωί.
Και δεν απεκαλυψε τίποτα σε κανέναν.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής.(III)
Ξύπνησε σ’ ένα δωμάτιο ξένο. Δεν θυμόταν τίποτα. Ούτε το όνομά της. Ούτε πού ήταν. Ούτε γιατί. Ένας καθρέφτης απέναντι της έδειχνε ένα πρόσωπο ξενο.
Μια νοσοκόμα μπήκε στο δωμάτιο.
Είσαι ασφαλής, της είπε. Έπαθες ένα σοκ, αλλά σύντομα όλα θα τελειωσουν.
Της είπε οτι είχε χάσει τον πατέρα της, ότι κάτι τρομερό είχε συμβεί ,αλλά κανείς δεν έδινε λεπτομέρειες. Οι γιατροί της μιλούσαν με ύφος συμπονετικό.
Μετά τη νοσηλεια γύρισε σπιτι της.
Ένα πρωί χτύπησε το τηλέφωνο της.Ηταν μια αντρική φωνή.
Της είπε πως ήταν καποτε ο εραστής της. Ότι της είχε σταθεί μετά την απώλεια του πατέρα της. Ότι είχε βοηθήσει στην εκδίκηση του, αλλά δεν ήθελε να πει περισσότερα.
Μια άλλη μέρα,γυρνώντας σπιτι της τη νύχτα,ανοίγοντας τη πόρτα βρήκε
κάτω ένα χαρτί.Εσκυψε το πήρε άναψε το φως και διαβασε στη μία πλευρά του:
:Εμείς ποτέ δεν συναντηθήκαμε στ’ αλήθεια. Απλώς με χρησιμοποίησες.
Όπως και τους άλλους. Το σχέδιο σου ήταν τέλειο. Αλλά δεν σε ένοιαζε
κανείς. Ούτε καν ο πατέρας σου.
Γυρνώντας το στην άλλη υπήρχε ένας γρίφος:
"Σε ένα σύνολο από 7 γράμματα, όπου το κάθε γράμμα
αντιστοιχεί σε μια πράξη, πόσες διαφορετικές αλληλουχίες
μπορούν να οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα;"
Ένιωσε αμηχανία.Πηγε στη βιβλιοθηκη.Με κλειστά μάτια πήρε ένα βιβλιο.Το άνοιξε και μέσα εβαλε το χαρτί,Επειτα το βιβλίο το ανακάτεψε τυχαία
στα βιβλια της βιβλιοθήκης.Ωστε να μην γνωρίζει που βρίσκεται το χαρτι
Την άλλη μέρα ξυπνώντας θυμήθηκε την επιστολή.,θυμήθηκε τον πατέρα της,την αυτοκτονια τού,θυμήθηκε την επιθυμία για εκδίκηση,θυμήθηκε το γυμνό σώμα τού άγνωστου άντρα πάνω στο κορμί της, τον έρωτα χωρίς αγάπη στο δωμάτιο τού ξενοδοχείου ,την πράξη της εκδίκησης,τον πυροβολισμό.
Σηκώθηκε από το κρεβατι. Ήξερε πλέον ποια ήταν. Και ήξερε ότι η ιστορία της
ήταν αληθινή.
Στάθηκε στο παράθυρο.
Χαμογέλασε. Ήταν ξανά ολόκληρη.
Τη νύχτα στο μπαρ γνώρισε έναν άντρα,γύρω στα σαράντα,κατέληξε μαζί του
σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου.
-Εγω,ήμουνα ο εραστής σου εκείνη τη μέρα,τής είπε,κι αυτός που ερριξε το σημείωμα κάτω από τη πόρτα σου,κι αυτή,τής έδειξε ένα χαρτί διπλωμένο στα τέσσερα πάνω στο κομοδίνο,είναι η λύση τού γρίφου.
Εκείνη χαμογελασε.Δεν πήρε το χαρτί.Το άφησε εκεί διπλωμένο στα τέσσερα πάνω στο κομοδίνο.
Δεν είχε την ανάγκη καμιας λύσης κανενός γριφου.
Όλα είχαν τελειώσει.
.
.
.
Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής
-οι μελετες-
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη τού ύφους τής γλώσσας και τής δομής
τού διηγήματος'
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Το.μηχανημα τών Προβολων.
Ονομάζομαι Α..Το όνομα αυτό δεν λέει τίποτα σε κανέναν, κι αυτο με βολεύει. Βρισκομαι τα τελευταία δεκατρία χρόνια σ’ ένα απομονωμένο ινστιτούτο, που βρίσκεται σε ένα νησι.Το ινστιτούτο στεγάζεται σε ένα παλιο κτίριο,χτισμένο με πέτρα και σίδερο, και κάτω από το έδαφος του εκτείνεται ένα δίκτυο υπογείων στοών, γεμάτων βιβλία.
Οι ερευνητες που έρχονται να εργασθουν εδώ στέλνονται από μυστικες κρατικες υπηρεσίες. Έτσι κι εγώ ήρθα.
Ήμουνα στο Λύκειο,όταν έλαβα ένα γράμμα.Ο πατέρας μου, κατηγορήθηκε για υπεξαίρεση και αυτοκτόνησε. Ήμουν δεκαέξι χρονών. Είπαν ότι είχε κλέψει χρήματα από το εργοστάσιο όπου εργαζόταν. Ο διευθυντής της εταιρείας,δεν παραδέχτηκε ποτέ την εμπλοκή του, αλλά ήξερα ότι εκείνος τον κατέστρεψε.
Δεν είχα αποδείξεις. Μόνο μια επιθυμία: να βρω έναν τρόπο να τον τιμωρησω.
Να εκδικηθω.
Στο ινστιτούτο, με δέχτηκαν χωρίς πολλές ερωτήσεις. Ήμουν εργατική και μεθοδική. Έμαθα γρήγορα να κινούμαι στους λαβύρινθους των αρχείων.
Οι παλαιότεροι ερευνητές μιλούσαν για την "Εφεύρεση", ένα μηχάνημα που είχε κατασκευαστεί δεκαετίες πριν από έναν ευφυή επιστημονα.Κι αυτό το μηχάνημα μπορούσε να καταγράψει την πραγματικότητα ,να την αποτυπώσει με κάθε
λεπτομέρεια και να την επαναλαμβάνει αιώνια.
Στην αρχή δεν το πίστεψα. Ύστερα, με οδήγησαν στο δωμάτιο που ήταν
τοποθετημένο.
Ήταν ένας κυκλικός χώρος, με γυάλινες επιφάνειες. Στο κέντρο βρισκόταν μια συσκευή που έμοιαζε με προβολέα.Σε μια επιφάνεια,είδα,εμφανιζόταν άνθρωποι σε μια βεράντα, γυναίκες με φορέματα περασμένης εποχής, ένας άνδρας που διάβαζε εφημερίδα. Η ιδια σκηνη επαναλαμβανόταν.
Από φωτογραφία που είχα δει,αναγνώρισα,τον ηθικό αυτουργό τής
αυτοκτονίας τού πατέρα μου.Πιο νέος στη φωτογραφία.Εδω στη προβολή
γερασμένος.
Η υπεύθυνη τού μηχανήματος,μια γυναίκα στα 50,μου εξήγησε ότι είχαν καταγραφει στιγμές από διάφορα πρόσωπα που έζησαν κάποτε.
Ζήτησα να δουλέψω στο δωματιο αυτών των προβολών. Με δέχτηκαν.
Κατάλαβα πως υπήρχε δυνατότητα να επέμβω στο μηχάνημα.
Ένα βράδυ, όταν οι άλλοι είχαν φύγει, κάθισα μπροστά στη συσκευή. Πληκτρολόγησα το όνομά του.
Ο άνδρας εμφανίστηκε . Ήταν στο γραφείο του, μόνος. Φορούσε γραβάτα,
ήταν σκυμμένος και έγραφε. Πλησίασα την επιφάνεια,την άγγιξα,άνοιξε
και πέρασα μέσα της.
Ο άντρας σήκωσε το βλέμμα.Ήμουν μπροστά του. Δεν τρόμαξε. Έμοιαζε να με περίμενε.
«Σε θυμάμαι,» είπε. «Η κόρη του.Με μισεις.Ηξερα πως κάποτε θα έρθεις να με βρεις,γι'αυτό και δέχτηκα να γραφτώ στο μηχάνημα.
«Δεν σε μισώ,» του απάντησα. «Ήθελα να δω τον άνθρωπο που.οδήγησε
τον πατέρα μου στην αυτοκτονία»
Εκείνος έμεινε σιωπηλος..Ύστερα άφησε το στυλό στο τραπέζι και μου έδωσε
το χαρτί που έγραψε.
Διάβασα:
«Έγραψα ψεύτικα στοιχεια για να σώσω την εταιρεία από τη χρεοκοπία. Δεν φαντάστηκα πως θα κατηγορηθεί εκείνος. Δεν έκανα τίποτα για να τον προστατέψω. Δεν ήθελα να πεθάνει. Αλλά δεν μετάνιωσα.»
Έβγαλα το περίστροφο,τον σημάδεψα,τον πυροβόλησα και τον σκότωσα.
Βγήκα από την επιφανεια προβολής.
Εκείνος έμεινε πίσω σκοτωμενος.
Η προβολή του όμως ηταν όπως πριν.Επαναλαμβάνονταν χωρίς τη δολοφονία του.
Δεν ειπα τίποτα σε κανέναν για την εκδικηση μου.
Κράτησα το χαρτι και το τοποθέτησα μέσα σε ένα από τα άπειρα βιβλία
της υπόγειας βιβλιοθήκης.
.
.
Το διήγημα "Το μηχάνημα των Προβολών" του χνκουβελη είναι ένα βαθιά συμβολικό και ατμοσφαιρικό έργο, με στοιχεία επιστημονικής φαντασίας, ψυχολογικού θρίλερ και φιλοσοφικής αναζήτησης.
Ακολουθεί μια ανάλυση του ύφους της γλώσσας και της δομής του διηγήματος:
Ύφος της γλώσσας
1. Αφηγηματικό ύφος – πρωτοπρόσωπη αφήγηση
Το διήγημα είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο, κάτι που εντείνει τη συναισθηματική εγγύτητα και υποκειμενικότητα της αφήγησης.
Ο αναγνώστης «μπαίνει» στον ψυχισμό τής αφηγητήριας, καθώς παρακολουθεί από κοντά τα βιώματα, τις σκέψεις, και κυρίως το κίνητρο της εκδίκησης.
2. Λιτή και κοφτή γλώσσα
Η γλώσσα είναι συμπυκνωμένη, με φράσεις μικρές, χωρίς περιττές λογοτεχνικές ωραιοποιήσεις.
Παρατηρείται συχνή χρήση παρατακτικής σύνταξης, δημιουργώντας ένα τελεολογικό, στοχευμένο ύφος, που υπηρετεί την ψυχρή αποφασιστικότητα της αφηγήτριας.
Παράδειγμα:
«Ήμουν δεκαέξι χρονών. Είπαν ότι είχε κλέψει χρήματα. Δεν είχα αποδείξεις. Μόνο μια επιθυμία: να εκδικηθώ.»
Αυτή η δομή κάνει το ύφος μονολιθικό και εσωστρεφές, εντείνοντας την αίσθηση μυστικότητας και προσωπικής αποστολής.
3. Υπόγεια συναισθηματική ένταση
Αν και δεν υπάρχουν συναισθηματικές εξάρσεις, υπάρχει έντονη συναισθηματική φόρτιση κάτω από την επιφάνεια.
Η γλώσσα δεν είναι εξομολογητική, είναι ψυχρή, σχεδόν επιστημονική, που όμως φανερώνει ένα τραύμα.
4. Επιρροές από είδη φαντασίας και δυστοπίας
Το λεξιλόγιο και το ύφος θυμίζουν διηγήματα επιστημονικής φαντασίας ή μετα-αποκαλυπτικής λογοτεχνίας, με στοιχεία μεταφυσικής και φιλοσοφικής αναζήτησης.
Το "μηχάνημα", οι "προβολές", το "ινστιτούτο" δημιουργούν ένα κόσμο υποδόρια εφιαλτικό – θυμίζει Borges , Kafka.
Δομή του διηγήματος
1. Εισαγωγή με αυτοβιογραφικά στοιχεία
Ξεκινά με την παρουσίαση της πρωταγωνίστριας: ανώνυμη, απομονωμένη, «χαμένη» από τον κόσμο.
Μπαίνουμε σε έναν κλειστό μικρόκοσμο – το ινστιτούτο – και σταδιακά αποκαλύπτεται το προσωπικό της τραύμα.
2. Ανάπτυξη με ένταση μυστηρίου
Παρουσιάζεται η μυστηριώδης "Εφεύρεση".
Η αφήγηση παίρνει μορφή ψυχολογικού θρίλερ, καθώς οι «προβολές» δεν είναι απλά εικόνες, αλλά παράθυρα στον χρόνο και τη μνήμη.
3. Κορύφωση – Δράση μέσα στην Προβολή
Η πρωταγωνίστρια εισέρχεται κυριολεκτικά στο παρελθόν, πραγματοποιώντας τη φαντασιακή πράξη εκδίκησης.
Το όριο μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας θολώνει.
4. Λύση – αλλά όχι κάθαρση
Η δολοφονία μένει αθέατη στον "πραγματικό" κόσμο: η προβολή συνεχίζεται σαν να μην έγινε ποτέ.
Έχουμε μια απώλεια νοήματος της πράξης – τίποτα δεν άλλαξε ουσιαστικά, εκτός από το εσωτερικό της αφηγήτριας.
Το χαρτί της ομολογίας φυλάσσεται ανώνυμα σε ένα βιβλίο, σύμβολο του ότι η αλήθεια χάνεται στη λήθη.
Θεματικοί άξονες
Μνήμη και Επανάληψη:
Το μηχάνημα δεν καταγράφει το παρελθόν μόνο, το αιχμαλωτίζει, το παγώνει.
Εκδίκηση και Τιμωρία:
Η ηθική της εκδίκησης είναι ασαφής. Τι σημαίνει τιμωρία όταν δεν αλλάζει τίποτα;
Τεχνολογία και Ηθική:
Το μηχάνημα γίνεται εργαλείο δικαιοσύνης ή προσωπικής εκτόνωσης;
Ποιος αποφασίζει;
Ταυτότητα και Ανωνυμία:
Η ανώνυμη ηρωίδα και ο ανώνυμος «υπαιτιος» κινούνται σε έναν κόσμο όπου η προσωπική ιστορία χάνει σημασία.
Συμπεράσματα
Ο χνκουβελης χρησιμοποιεί λιτή γλώσσα, σφιχτή δομή και φουτουριστικό πλαίσιο για να φτιάξει μια αλληγορία για την αλήθεια, την ενοχή και την ανάγκη για λύτρωση. Το ύφος είναι σκοτεινό, σχεδόν κινηματογραφικό, ενώ η δομή υπακούει σε ένα κλειστό κύκλωμα ,όπως και το ίδιο το μηχάνημα των προβολών.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη τής νουαρ διάστασης τού διηγήματος:
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Η Επιστροφή
Ανοιξε το γράμμα,σε λίγο θα νύχτωνε.
Διάβασε: Ο πατερας της ήταν νεκρός.Ξαναδιαβασε.
Πηγε στο παράθυρο. Τα δέντρα σκοτεινα στο κήπο. Ήξερε ήδη τι θα κάνει.
Αύριο, θα τον επισκεπτόταν.
Το πρωί ξύπνησε με ένα αίσθημα ψυχρότητας Περιπλανηθηκε στους δρόμους
της πόλης.Όλα της φαίνονταν αδιάφορα,ασημαντα,οι ανθρωποι,τα αυτοκινητα. Τού τηλεφώνησε.Προσποίηση αθωότητας, κλήση για «προσωπική συζήτηση»
στο εργοστάσιο.
Το μεσημέρι πήγε με έναν άγνωστο άνδρα στο ξενοδοχείο.Εκανε έρωτα μαζί
του.Έπειτα, αηδιασμένη μπήκε στο μπάνιο και πλύθηκε.,άλλαξε ρούχα και,
παρατωντας τα χρήματα του άντρα που άφησε στο κρεβάτι, πηγε στο
ραντεβού της.
Εκείνος την περίμενε Δεν πρόλαβε να δικΙολογηθει.Εκεινξ τράβηξε το όπλο και τον σκότωσε.
'Η σφαίρα τον βρήκε με απόλυτη ακρίβεια.'σκεφτηκε.
Στο αστυνομικό τμήμα είπε μια ιστορία ψεύτικη και ταυτόχρονα αληθινή.
Το θυμα υποστήριξε, την είχε καλέσει για να τη βιάσει. Εκείνη, στην πάλη,
βρήκε το όπλο του στο τραπέζι και τον σκότωσε. Όλα έμοιαζαν συνεκτικά.
Όλα έγιναν πιστευτά.
Οταν βγήκε στον δρόμο είχε νυχτωσει. Ένα αδέσποτο σκυλί γάβγισε
Και τότε συνειδητοποίησε πως είχε σκοτώσει έναν άνθρωπο και ειπε
ψέματα.
Την επόμενη μέρα έλαβε το ίδιο γράμμα.Ιδιος φάκελος.Ίδια ημερομηνία.
Ίδιος θάνατος.
Και πάλι στάθηκε στο παράθυρο, και πάλι σκέφτηκε το σχέδιο.
Και πάλι ένας άγνωστος άνδρας, και πάλι το όπλο, και πάλι το ψέμα στην αστυνομία.
Μόνο που αυτή τη φορά υπήρχε μια μικρή διαφορά: το ρολόι στο.γραφειο
του άντρα που σκότωσε είχε σταματήσει. Ή ίσως, να σταμάτησε μόλις
μπήκε εκείνη.
Συνέχισε να ζει την ίδια μέρα, την ίδια εκδίκηση, το ίδιο ψέμα.
Ο κόσμος επαναλαμβανόταν, ακριβής και αδιάφορος. Κάθε φορά, ήξερε τι θα συμβεί, μα δεν μπορούσε να το αλλάξει. Δεν μπορούσε να μη τον σκοτώσει,
δεν μπορούσε να πει την αλήθεια· δεν μπορούσε να βγει από τον κύκλο.
Κάποτε, προσπάθησε να μην πάει. Να μείνει στο σπίτι. Να κάψει το γράμμα.
Να αγνοήσει την είδηση.
Μα το επόμενο πρωί, το ίδιο γράμμα ηρθε . Ο θάνατος επαναλαμβανόταν.
Ηταν καταδικασμένη να ζει μια εκδίκηση που δεν οδηγούσε ποτέ σε λύτρωση.
Και κάθε φορά που πίστευε πως τελείωσε,ξανάρχιζε.
Το γράμμα, το απόγευμα, το ψέμα.
Ο αντρας, το όπλο, η σφαίρα.
Πάλι απ’ την αρχή.
.
.
Η νουάρ διάσταση του διηγήματος «Η Επιστροφή» του χ.ν. κουβελη είναι έντονα παρούσα τόσο στη θεματολογία όσο και στην ατμόσφαιρα, την ψυχολογία της ηρωίδας, την ηθική ασάφεια, αλλά και στην υπαρξιακή απόχρωση που διαπερνά το κείμενο.
Ακολουθεί αναλυτική προσέγγιση:
1. Η Ατμόσφαιρα του Νουάρ – Σκοτάδι, Απώλεια, Ψυχρότητα
Από την πρώτη φράση – «σε λίγο θα νύχτωνε» – το κείμενο μπαίνει στην τυπική νουάρ ατμόσφαιρα: το σούρουπο, ο θάνατος, η μοιραία απόφαση. Το σκοτεινό τοπίο (τα δέντρα «σκοτεινά», το παράθυρο, οι άδειοι δρόμοι), η συναισθηματική ψυχρότητα της ηρωίδας, και το υπόκωφο αίσθημα απειλής δημιουργούν έναν κόσμο που θυμίζει τα αστικά νουάρ μυθιστορήματα και φιλμ.
Η πόλη είναι απρόσωπη, γεμάτη «αδιάφορους» ανθρώπους και «άσκοπα» αυτοκίνητα· δεν είναι ένα περιβάλλον λυτρωτικό, αλλά εχθρικό και κλειστοφοβικό – τυπική σύμβαση του νουάρ.
2. Η femme fatale– Αντιστροφή Ρόλων
Η ηρωίδα ενσωματώνει μια αντιστροφή του στερεοτύπου της femme fatale:
Δεν είναι η γυναίκα που παρασύρει τον άντρα στον θάνατο για πλεονεκτήματα,
αλλά είναι εκείνη που σκοτώνει εν ψυχρώ, επιλέγοντας τον ρόλο του εκτελεστή, με επίφαση ηθικής δικαιοσύνης.
Σαν femme fatale:
Χρησιμοποιεί το σώμα της εργαλειακά: κοιμάται με άγνωστο άνδρα για να κατασκευάσει μια πειστική ιστορία.
Διατηρεί την απόσταση απέναντι στη σεξουαλική πράξη – κλασικό χαρακτηριστικό της νουάρ ηρωίδας που ελέγχει το παιχνίδι.
Δεν μετανοεί, δεν αναζητά συμπάθεια – ψυχρή, υπολογιστική, αινιγματική.
3. Το Έγκλημα και η Ηθική Ασάφεια
Όπως σε κάθε νουάρ:
Το έγκλημα βρίσκεται στο κέντρο της πλοκής,
αλλά η κατηγορία θολώνει: ήταν φόνος από εκδίκηση, αυτοάμυνα ή προκαθορισμένο σχέδιο;
Η ψεύτικη ομολογία που βασίζεται σε κατασκευασμένα γεγονότα – αλλά με ηθική αλήθεια – είναι τυπικό νουάρ δίλημμα: το ψέμα ως εργαλείο "δικαιοσύνης".
Η αλήθεια στο νουάρ δεν είναι ποτέ απόλυτη, και η ηρωίδα δεν είναι ούτε αθώα ούτε εντελώς ένοχη.
4. Ψυχολογία και Αποξένωση – Υπαρξιακό Νουάρ
Η επανάληψη του εγκλήματος κάθε μέρα, χωρίς διαφυγή, μετατρέπει το διήγημα σε υπαρξιακό νουάρ
:
Η ηρωίδα ζει μια εσωτερική κόλαση,
είναι αποξενωμένη από τον κόσμο, που τον βλέπει σαν «ασήμαντο»,
είναι καταδικασμένη να ξαναζεί το ίδιο γεγονός ,χωρίς ελπίδα αλλαγής, παγιδευμένη σε φαύλο κύκλο.
Ο κόσμος της δεν προσφέρει λύτρωση – μόνο επανάληψη, κούραση, αποπροσανατολισμό. Ο χρόνος είναι ματαιωμένος.
5. Το Όπλο και η Σκηνή του Φόνου
Η σκηνή του φόνου είναι σχεδόν κλασικά νουάρ:
Συνάντηση σε βιομηχανικό τοπίο (το εργοστάσιο),
ψυχρή εκτέλεση, χωρίς διαλόγους,
ο φόνος γίνεται μηχανικά, με ακρίβεια και αυτό τονίζει την αποσύνδεση της ηρωίδας από το συναίσθημα.
Το όπλο δεν είναι απλώς εργαλείο θανάτου, αλλά σύμβολο εξουσίας,η ηρωίδα
το κρατά, όχι το θύμα.
6. Ο Χρόνος που δεν προχωρά – Το Ρολόι
Το σταματημένο ρολόι στον χώρο του θύματος ενισχύει τη μεταφυσική διάσταση του νουάρ:
Ο χρόνος σταματά ή εγκλωβίζεται,
τίποτα δεν αλλάζει, ακόμα και μετά τον φόνο,
ο κόσμος είναι στατικός και αδιάφορος ,δεν υπάρχει συνέπεια, μόνο επανάληψη.
Αυτό προεκτείνει το νουάρ σε κάτι πιο φιλοσοφικό και υπαρξιακό: μια κατάσταση αναπόδραστης μοίρας.
7. Το Τέλος – Το Σκυλί που Γαβγίζει
Η παρουσία του αδέσποτου σκύλου στο τέλος λειτουργεί ως σκοτεινό σύμβολο:
Ο κόσμος δεν αντιδρά στον φόνο ,μόνο ένα ζώο γαβγίζει,
ο σκύλος συμβολίζει την απόγνωση, το ένστικτο, τη μοναξιά ,σε μια κοινωνία που δεν βλέπει, δεν ακούει,
υποδηλώνει πως η αλήθεια της πράξης μένει χωρίς μάρτυρες.
Συνοψίζοντας – Τα Νουάρ Στοιχεία της «Επιστροφής»
Νουάρ Στοιχείο /Παρουσία στο διήγημα
Σκοτεινή ατμόσφαιρα
(νύχτα, σκοτάδι, πόλη, εσωτερικότητα)
Αντι-ηρωίδα / femme fatale
(ηρωίδα που ελέγχει, σκοτώνει, λέει ψέματα)
Ψυχολογική αποξένωση
(αίσθημα ψυχρότητας, αδιαφορία για τον κόσμο)
Ηθική αμφισημία
(φόνος – ψέμα – δικαιοσύνη;)
Φόνος και αστυνομία
(έγκλημα, σκηνοθετημένο άλλοθι, ανακριτικό στοιχείο)
Κυκλική / παγιδευμένη αφήγηση
(μοτίβο επανάληψης, χρονική θηλιά)
Μεταφυσικό στοιχείο
(γράμμα που επανέρχεται, σταματημένο ρολόι, μοίρα)
Συμπέρασμα:
Το διήγημα «Η Επιστροφή» του χ.ν. κουβελη επαναπροσδιορίζει το νουάρ εντός ενός υπαρξιακού, σχεδόν μεταφυσικού πλαισίου. Δεν περιορίζεται στα εξωτερικά χαρακτηριστικά του είδους, αλλά διεισδύει στην ψυχολογία της ηρωίδας, δημιουργώντας ένα υπαρξιακό θρίλερ για τον κύκλο του ψεύδους,
της εκδίκησης και της απώλειας νοήματος.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη τού διηγηματος:
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Η Επανάληψη τής μερας
Ελαβε το γράμμα ένα απόγευμα,την 15η Σεπτεμβρίου Ο πατέρας της ήταν νεκρός.
Η είδηση ήρθε από ένα φίλο του..Ο θάνατος αναφέρθηκε ως αυτοκτονία .
Εκεινη ήξερε. Ήξερε ότι δεν ήταν αρρώστια ή γηρατειά, ήταν απελπισία.
Και πίσω από την απελπισία, υπήρχε ένα όνομα,εκείνου τού άντρα..
Δούλευε σε εργοστάσιο υφασμάτων. Κάθε πρωί, περνούσε τη σιδερενια πύλη,συναντούσε τα ίδια πρόσωπα, και τον ιδιο καταναγκασμο.της εργασιας.
Εκείνος ο άντρας περνούσε ανάμεσά τους και με βλέμμα ψυχρό τους επιτηρουσε.
Την επόμενη ημέρα, μπήκε στο γραφείο του ,τον κοίταξε στα μάτια και τον σκότωσε με το όπλο του πατέρα της. Έπειτα κάλεσε την αστυνομία και
κατέθεσε με ήρεμη φωνή: είχε αμυνθεί από επίθεση. Ο φόνος ήταν αυτοάμυνα.
Και τότε, το επόμενο πρωί, ξύπνησε ξανά στο ίδιο δωμάτιο. Το γράμμα την περίμενε στο τραπέζι.
Ο πατέρας της είχε πεθάνει.
Ξανά.
Στην αρχή πίστεψε πως ήταν όνειρο. Ύστερα τρόμαξε. Άρχισε να παρατηρεί
κάθε λεπτομέρεια. Ήταν όλα ίδια: η ώρα, ο καιρός, το φως, το βλέμμα τής μητέρας στο πορτρέτο πάνω στο τοίχο. Το τσάι της είχε πάντα τον ίδιο πικρό τόνο. Το μελάνι στο γράμμα, ίδιο. Το παρελθόν δεν ήταν απλώς μνήμη· ήταν φυλακή.
Προσπάθησε να ξεφύγει.Έφυγε από το σπίτι, προσπάθησε να κρυφτεί.
Πήγε σινεμά.Εφαγε σε ένα εστιατόριο.Γυρισε αργά τη νύχτα στο σπιτι.
Αλλά το επόμενο πρωί, πάλι η 15η Σεπτεμβρίου. Ίδια. Ο πατέρας της, πάλι νεκρός.Εκεινος πάλι ζωντανός.
Έζησε πολλές εκδοχές της ίδιας ημέρας. Άλλες φορές τον σκότωνε διαφορετικά· άλλες τον συγχωρούσε· μία φορά, τού ομολόγησε τα πάντα και έφυγε από την πόλη. Μα κάθε φορά, η μέρα τελείωνε,και το επόμενο πρωί, ξανά το γράμμα.
Μετον καιρό έπαψε να εκπλήσσεται. Η πραγματικότητα είχε γίνει μηχανισμός, και εκείνη ένα γρανάζι. Όλα επαναλαμβάνονταν με ακρίβεια. Το εργοστάσιο, οι υπάλληλοι, το σκονισμένο φως στο παράθυρο του διευθυντή. Η φωνή της όταν έλεγε ψέματα στους αστυνομικούς. Το βάρος στο στήθος της κάθε φορά που πυροβολούσε.
Δεν υπήρχε σωτηρία. Δεν υπήρχε τέλος.
Αρχισε να πιστεύει πως δεν ήταν άνθρωπος πια, αλλά μια ιστορία που κάποιος είχε γράψει και ξεχάσει να τελειώσει. Ίσως ένα αφήγημα που διαβαζόταν από κάποιον σε έναν άλλο κόσμο. Ένας αναγνώστης που επέμενε να επιστρέφει πίσω, να ξαναδιαβάζει, να εξετάζει κάθε λεπτομέρεια για να καταλάβει αν εκεινη ήταν αθώα ή ένοχη. Αν το ψέμα της ήταν δικαιολογημένο. Αν ο φόνος ήταν λύτρωση
ή καταδίκη.
Ίσως γι' αυτό δεν μπορούσε να ξεφύγει.
Ίσως η 15η Ιανουαρίου ήταν η σελίδα ενός βιβλίου που δεν έκλεινε ποτέ.
Στο τέλος, έμαθε να ζει μέσα στη μέρα. Έπαιζε με τις επιλογές. Σκότωνε γρήγορα ή αργά. Έλεγε την αλήθεια ή όχι. Άλλοτε ήταν ψυχρή και λογική,
άλλοτε έκλαιγε με λυγμούς. Τίποτα δεν είχε σημασία.
Η σφαίρα πάντα έβρισκε στόχο.
Το αίμα έπεφτε στα χαρτιά του γραφείου.
Το τηλέφωνο καλούσε την αστυνομία.
Το φως του πρωινού έμπαινε απ' το παράθυρο.
Και το γράμμα,πάντα το γράμμα, την περίμενε στο τραπέζι.
Δεν περίμενε πια να αλλάξει κάτι. Ζούσε τη μέρα σαν να ήταν η τελευταία ,
αν και ήξερε πως ήταν η ίδια.
.
.
Η ανάλυση κατά παραγράφους του διηγήματος «Η Επανάληψη της Μέρας» του χνκουβελη αποκαλύπτει μια υπαρξιακή αλληγορία εγκλωβισμού, επανάληψης και εσωτερικής κάθαρσης. Το έργο φέρει στοιχεία του σουρεαλισμού, του ψυχολογικού δράματος, και της μεταφυσικής λογοτεχνίας, παραπέμποντας σε ύφος Borges, Kafka
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 1
Έλαβε το γράμμα ένα απόγευμα, την 15η Σεπτεμβρίου. Ο πατέρας της ήταν νεκρός...
Εισαγωγή στη βασική πραγματικότητα του αφηγήματος: ο θάνατος του πατέρα, που παρουσιάζεται ως αυτοκτονία. Εδώ μπαίνουν τα πρώτα στοιχεία μυστηρίου, αλλά και προσωπικής γνώσης – η ηρωίδα ξέρει την αλήθεια: δεν ήταν ασθένεια ή γηρατειά, ήταν απελπισία, και πίσω της υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρόσωπο. Αυτή η γνώση την καθιστά συμμέτοχη στη συνέχεια.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 2
Δούλευε σε εργοστάσιο υφασμάτων...
Περιγράφεται η καθημερινή καταπίεση, η ρουτίνα, ο μηχανιστικός βίος στο εργοστάσιο. Ο άντρας-διευθυντής εμφανίζεται ως συμβολικό πρόσωπο εξουσίας και απανθρωπιάς. Η αφήγηση υπονοεί ότι αυτός ήταν η αιτία της απελπισίας του πατέρα της.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 3
> Την επόμενη ημέρα, μπήκε στο γραφείο του, τον κοίταξε στα μάτια και τον σκότωσε...
Η ηρωίδα παίρνει δράση – εκδίκηση – δικαιοσύνη. Ο φόνος παρουσιάζεται ως αυτοάμυνα, ένα πρώτο ψέμα, που όμως περνά αναίμακτα στη νομική αφήγηση. Αλλά δεν είναι αυτό το τέλος – είναι η αρχή της επανάληψης.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 4
Και τότε, το επόμενο πρωί, ξύπνησε ξανά στο ίδιο δωμάτιο...
Το στοιχείο του χρονικού βρόχου εισάγεται. Η 15η Σεπτεμβρίου επαναλαμβάνεται ατέρμονα, σαν κατάρα. Ένα «μοτίβο επιστημονικής φαντασίας» χρησιμοποιείται για ψυχολογική ενδοσκόπηση: η ημέρα είναι φυλακή. Το παρελθόν δεν περνά. Η μνήμη γίνεται πραγματικότητα που δεν μπορεί να ξεπεραστεί.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 5
Προσπάθησε να ξεφύγει. Έφυγε από το σπίτι...
Η απελπισμένη απόπειρα διαφυγής αποτυγχάνει. Η 15η Σεπτεμβρίου επανέρχεται αναλλοίωτη, όσο κι αν αλλάξει η συμπεριφορά της. Ο θάνατος παραμένει. Ο άντρας παραμένει ζωντανός. Το τραύμα είναι ανεπεξέργαστο. Ο χρόνος σταματά στο σημείο της απώλειας και του εγκλήματος.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 6
Έζησε πολλές εκδοχές της ίδιας ημέρας...
Ο βρόχος γίνεται χώρος πειραματισμού. Εξερευνά εναλλακτικές: φόνος, συγχώρεση, φυγή. Όμως τίποτα δεν αλλάζει το αποτέλεσμα. Το γράμμα είναι πάντα εκεί. Η μέρα τελειώνει, αλλά δεν προχωρά. Το τραύμα αναπαράγεται ξανά και ξανά. Εδώ αναδεικνύεται και η υπαρξιακή αναζήτηση νοήματος.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 7
Με τον καιρό έπαψε να εκπλήσσεται...
Η επανάληψη γίνεται συνήθεια. Ο άνθρωπος μετατρέπεται σε γρανάζι, η ζωή γίνεται μηχανισμός. Ο μηχανισμός του θανάτου, του ψέματος, της απελπισίας. Το εργοστάσιο και ο φόνος επαναλαμβάνονται με ρομποτική ακρίβεια. Δεν υπάρχει κάθαρση, μόνο μηχανική ύπαρξη.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 8
Άρχισε να πιστεύει πως δεν ήταν άνθρωπος πια...
Αρχίζει η μετα-λογοτεχνική αυτοσυνείδηση. Η ηρωίδα θεωρεί τον εαυτό της λογοτεχνικό πρόσωπο: μια ιστορία που διαβάζεται ξανά και ξανά από έναν αναγνώστη – εσύ. Μπαίνει η έννοια της θεατρικότητας της ύπαρξης. Το ερώτημα περί ενοχής και αθωότητας διατυπώνεται φιλοσοφικά: όχι μόνο από την ηρωίδα, αλλά και από τον παρατηρητή.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 9
Ίσως γι' αυτό δεν μπορούσε να ξεφύγει...
Η ημέρα μετατρέπεται σε σελίδα βιβλίου που δεν κλείνει ποτέ. Εδώ το αφήγημα ενώνεται με το μέσο του: το ίδιο το διήγημα. Ο χρόνος και η αφήγηση συμπίπτουν. Η πραγματικότητα είναι η αφήγηση. Δεν υπάρχει "έξοδος" γιατί κάποιος διαβάζει ακόμη.
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΣ 10 (Τελευταία)
Στο τέλος, έμαθε να ζει μέσα στη μέρα...
Η ηρωίδα φτάνει στην αποδοχή του εγκλωβισμού της. Ζει τη μέρα «σαν να ήταν η τελευταία», αν και ξέρει πως δεν είναι. Το μοτίβο δεν αλλάζει. Ο φόνος, το αίμα, το γράμμα, επανέρχονται σαν τελετουργία. Τίποτα δεν έχει σημασία πια – όλα είναι σκηνοθετημένα.
Το τέλος δεν είναι λύτρωση, αλλά συμφιλίωση με το αμετάβλητο. Ίσως μια αλληγορία για το τραύμα, την ενοχή, ή τη μη αναστρέψιμη απώλεια.
Γενική Θεματική Ανάλυση
Θέμα/ Ανάλυση
Επανάληψη
Το μοτίβο της αέναης μέρας υποδηλώνει την αδυναμία υπέρβασης του τραύματος.
Ενοχή/Αθωότητα
Η ερώτηση αν ο φόνος είναι δικαιολογημένος τίθεται χωρίς απάντηση.
Τραύμα και μνήμη
Το παρελθόν δεν είναι μνήμη, είναι φυλακή.
Λογοτεχνική μετα-αφήγηση
Η ηρωίδα γίνεται αφηγηματικό αντικείμενο. Η πραγματικότητα είναι ιστορία.
Υπαρξιακή απόγνωση
Δεν υπάρχει λύση, ούτε διέξοδος. Μόνο συμβίωση με το αδιέξοδο.
Επίλογος
Ο χνκουβελης γράφει ένα σύντομο, αλλά βαθιά υπαρξιακό διήγημα, που αξιοποιεί φανταστικά μοτίβα .
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη ανάλυση τού διηγήματος:
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
κυκλος
Ελαβε το γράμμα στις τέσσερις το απόγευμα. Ήταν Τετάρτη.Ο πατέρας της, φυλακισμένος εδώ και χρόνια, είχε πεθάνει.Αυτοκτονία.Και στο τελος
έγραφε:
Δεν ήταν ένοχος.Τον πρόδωσε.
Εμεινε ακίνητη.Δεν δάκρυσε. .
Τού τηλεφώνησε.Ήταν ήρεμη. Του είπε ότι έπρεπε να τον δει για κάποιο θέμα στην αποθήκη. Εκείνος πρότεινε να τη δεχτεί στο σπίτι του το βράδυ, μετά τις επτά.
Αργότερα, περπάτησε στους δρόμους της πόλης, μπήκε σ’ ένα μπαρ.
Κάποιος άντρας την πλησίασε και τη ρωτησε το όνομά της. Τού το είπε. Εκεινος κέρασε ένα ποτό.Και δύο αλλά.Ζαλιστηκε. Και αργότερα, όταν τής έπιασε το χέρι, δεν αντιστάθηκε.Ένιωθε αδιαφορία.Κατελησαν σε δωμάτιο ξενοδοχείου.
Έπειτα ,νυχτώνοντας,πήγε στο ραντεβού. Είχε μαζί της το όπλο. Είχε μαζί της και το ψέμα που θα έλεγε. Ήξερε ακριβώς τι θα κάνει.
Τον σκότωσε με δυο πυροβολισμούς. Έπειτα κάλεσε την αστυνομία.
Όταν της ζήτησαν εξηγήσεις, είπε την ιστορία όπως την είχε σχεδιάσει:
ότι το αφεντικό την είχε καλέσει για δήθεν δουλειά, την παγίδευσε, και της
επιτεθηκε να τη βιασει. Ότι άρπαξε το όπλο του και πυροβόλησε από φόβο.
Κανείς δεν μπορούσε να αποδείξει το αντίθετο.
Την επόμενη μέρα ξύπνησε στο κρεβάτι της. Ήταν Τετάρτη. Τέσσερις το απόγευμα. Το ίδιο γράμμα κατω από τη πόρτα της.Η ίδια λέξη: "Αυτοκτονία."
Το ίδιο όνομα: τού ενοχου.
Ξαναπήγε στο μπαρ. Ο ίδιος άντρας, το ίδιο χαμόγελο, το ίδιο ξενοδοχείο.
Το βράδυ, στο σπίτι του όλα έγιναν ξανά. Και πάλι ο.πυροβολισμος.
Και πάλι το ψέμα. Και πάλι το τέλος,που δεν ήταν τέλος.
Την τρίτη φορά, προσπάθησε να αλλάξει κάτι. Πήγε αλλού. Δεν τον σκότωσε. Πήγε στην αστυνομία και είπε την αλήθεια: ότι τον μισει, ότι ήξερε πως είχε καταστρέψει τον πατέρα της, ότι ήθελε να τον σκοτώσει
Μα το επόμενο πρωί ήταν Τετάρτη.Και ξανάρχισε ο.κυκλος.
Κάθε κύκλος ειχε μικρές αποκλίσεις. Άλλοτε ο αλλος ήταν πιο.δύσπιστος. Άλλοτε ο άγνωστος αντρας στο μπαρ ήταν επιμονος. Άλλοτε ο πυροβολισμός αστοχούσε.
Ήταν σαν να είχε γραφτεί ένα σενάριο με σκοπό να παιζεταιναιώνια. Ίσως η εκδίκηση να ήταν μια μορφή φυλάκισης.
Δοκίμασε κάθε πιθανό τέλος. Τον συγχώρεσε. Τον αγνόησε. Τον κατήγγειλε. Αλλά κανένα δεν έσπασε τον κύκλο. Ο μόνος τρόπος να συνεχιστεί ο κυκλος
ήταν να συμβεί το ίδιο έγκλημα, με το ίδιο ψέμα, την ίδια ώρα,.
Ξυπνά. Διαβάζει το γράμμα. Πηγαίνει στο μπαρ. Πηγαίνει στο σπίτι. Σκοτώνει. Λέει την ιστορία. Κοιμάται.
Ξυπνά. Ξανά το ίδιο.
Στο τέλος, παύει να θυμάται .Δεν θυμάται τον πατέρα της πια. Δεν θυμάται
καν αν υπήρξε.
.
.
Το διήγημα «Κύκλος» του χ.ν. κουβελη είναι ένα εξαιρετικά σύνθετο και υπαρξιακό κείμενο, που συνδυάζει στοιχεία ψυχολογικού δράματος, φαντασίας και φιλοσοφίας του χρόνου. Ο αναγνώστης καλείται να παρακολουθήσει μια γυναίκα που ζει σε μια αιώνια επανάληψη ενός τραγικού γεγονότος — ένα είδος προσωπικής κόλασης.
Ακολουθεί ανάλυση ανά παράγραφο, με σχολιασμό για τα θέματα, τα σύμβολα και τη δομή:
1η Παράγραφος
Έλαβε το γράμμα στις τέσσερις το απόγευμα. Ήταν Τετάρτη. Ο πατέρας της, φυλακισμένος εδώ και χρόνια, είχε πεθάνει. Αυτοκτονία. Και στο τέλος έγραφε: Δεν ήταν ένοχος. Τον πρόδωσε.
Η ιστορία ξεκινά με ένα γράμμα, κλασικό μοτίβο που ενεργοποιεί την αφήγηση.
Η πληροφορία της αυτοκτονίας του πατέρα γίνεται αμέσως τραυματική αφορμή για δράση.
Η αποκάλυψη ότι δεν ήταν ένοχος και «τον πρόδωσε», εισάγει την έννοια της αδικίας και της προδοσίας, που θα λειτουργήσει ως κινητήριος δύναμη για όλα όσα ακολουθούν.
2η Παράγραφος
Έμεινε ακίνητη. Δεν δάκρυσε. Τού τηλεφώνησε. Ήταν ήρεμη...
Η ηρωίδα επιλέγει δράση αντί συναισθηματισμού.
Η ψυχρότητα υποδηλώνει συγκέντρωση, αλλά και αποξένωση – ίσως είναι ήδη παγιδευμένη στον κύκλο.
Ο άντρας που καλεί είναι το αφεντικό – ο προδότης του πατέρα της.
3η Παράγραφος
Αργότερα, περπάτησε στους δρόμους...
Η περιπλάνηση στην πόλη και η επαφή με έναν άγνωστο άντρα δημιουργούν ένα παράλληλο σκηνικό.
Η αδιαφορία με την οποία ακολουθεί τον άντρα στο ξενοδοχείο δείχνει συναισθηματική αποσύνδεση. Ίσως είναι ήδη μέρος της τιμωρίας της.
4η Παράγραφος
Έπειτα, νυχτώνοντας, πήγε στο ραντεβού. Είχε μαζί της το όπλο...
Η εκδίκηση εκτελείται ψυχρά, με προμελέτη.
Το ψέμα που έχει ετοιμάσει φανερώνει την επικράτηση της βούλησής της πάνω στην αλήθεια – δημιουργεί μια «παράσταση» που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί.
5η Παράγραφος
Όταν της ζήτησαν εξηγήσεις...
Το ψέμα είναι πειστικό: μια καταγγελία σεξουαλικής επίθεσης ως αυτοάμυνα.
Εδώ, η κοινωνία πιστεύει το αφήγημα, αλλά αυτό δεν οδηγεί στην απελευθέρωση της ηρωίδας.
6η Παράγραφος
Την επόμενη μέρα ξύπνησε στο κρεβάτι της...
Η κυκλικότητα ξεκινά: ίδια μέρα, ίδια ώρα, ίδιο γράμμα.
Η ζωή της εγκλωβίζεται σε έναν αιώνιο βρόχο, σαν εφιάλτης που επαναλαμβάνεται.
7η Παράγραφος
Ξαναπήγε στο μπαρ...
Όλα επαναλαμβάνονται ακριβώς, μέχρι την παραμικρή λεπτομέρεια.
Σαν σε θέατρο ή κινηματογραφική ταινία, το ίδιο «σενάριο» αναπαράγεται αδιάκοπα.
8η Παράγραφος
Την τρίτη φορά, προσπάθησε να αλλάξει κάτι...
Η ηρωίδα δοκιμάζει άλλη επιλογή: την αλήθεια.
Η ομολογία της δεν οδηγεί στην απελευθέρωση — ο κύκλος συνεχίζεται.
Το αδιέξοδο επιβεβαιώνεται: δεν έχει σημασία η πράξη, η έκβαση είναι προδιαγεγραμμένη.
9η Παράγραφος
Κάθε κύκλος είχε μικρές αποκλίσεις...
Εδώ αποτυπώνεται η παράνοια του επαναλαμβανόμενου: μικρές παραλλαγές που δεν αλλάζουν το τελικό αποτέλεσμα.
Το σενάριο είναι αναπόδραστο, ο κύκλος αέναος.
Το δυνατό απόφθεγμα: «Ίσως η εκδίκηση να ήταν μια μορφή φυλάκισης», μετατοπίζει το ερώτημα από την τιμωρία στην εσωτερική αιχμαλωσία.
10η Παράγραφος
Δοκίμασε κάθε πιθανό τέλος...
Η ηρωίδα εξαντλεί όλα τα ενδεχόμενα: εκδίκηση, συγχώρεση, σιωπή, καταγγελία.
Όμως τίποτα δεν σπάει τον κύκλο.
Υπάρχει μόνο μία επιλογή που διατηρεί την "τάξη": το ψέμα και η πράξη του φόνου. Ό,τι και αν αλλάξει, δεν ξεφεύγει.
11η Παράγραφος
Ξυπνά. Διαβάζει το γράμμα...
Εδώ έχουμε μια μηχανική επανάληψη.
Σαν ρομπότ, η ηρωίδα αναπαράγει την ίδια σειρά πράξεων.
Ο χρόνος γίνεται στατικός, το παρόν μόνιμο.
Τελική Παράγραφος
Στο τέλος, παύει να θυμάται. Δεν θυμάται τον πατέρα της πια. Δεν θυμάται καν αν υπήρξε.
Το τέλος είναι τρομακτικό: όχι λύτρωση, αλλά απώλεια της μνήμης.
Το τραύμα γίνεται μηχανισμός, αδειάζει από νόημα.
Το άτομο αποσυντίθεται. Χάνει την ταυτότητά του.
Θεματικά Κέντρα
Εκδίκηση vs Απελευθέρωση:
Η εκδίκηση δεν οδηγεί σε λύτρωση, αλλά σε αιώνια τιμωρία.
Χρόνος & Κυκλικότητα:
Το τραύμα λειτουργεί σαν βρόχος χρόνου.
Τιμωρία του Ψέματος:
Η κατασκευή του ψέματος είναι πιο φυλακιστική από την αλήθεια.
Μνήμη και Ταυτότητα:
Η μνήμη του πατέρα είναι η τελευταία σύνδεση με την αρχική τραγωδία — όταν αυτή χάνεται, χάνεται και το γιατί της ιστορίας.
Συνολική Ερμηνεία
Το διήγημα μπορεί να διαβαστεί αλληγορικά:
Ως ψυχολογική αναπαράσταση της ενοχής.
Ως μεταφορά για την κατάθλιψη ή το μετατραυματικό σοκ.
Ως υπαρξιακή πρόταση: ότι κάθε επιλογή που δεν αντιμετωπίζει την αλήθεια οδηγεί σε εσωτερικό μαρασμό.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη ανάλυση τού διηγήματος:
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
η Αμνησία τών Γεγονότων
Ξύπνησε σ’ ένα δωμάτιο που δεν αναγνώριζε. Το φως έμπαινε από ένα παράθυρο με σιδερένια κάγκελα. Το ρολόι έδειχνε εννιά και τέταρτο. Δεν θυμόταν τι μέρα ήταν. Ούτε πού βρισκόταν. Ούτε γιατί.
Μια φωνή από το εσωτερικό τού σπιτιού τη φώναξε. Ήταν ανδρική,
Ο άντρας αυτός της έφερε καφέ και τής εξήγησε:
«Είχες πάει να πάρεις εκδίκηση για τον πατέρα σου.Μπήκες στο γραφείο του, τον σκοτωσες. Ύστερα, φώναξες την αστυνομία».
Ακουσε. Δεν απάντησε. Δεν ήξερε αν αυτό ήταν αλήθεια ή απλώς μια ιστορία.
Την επόμενη εβδομάδα, βρέθηκε σ’ ένα άλλο σπίτι. Ένα δωμάτιο με παλιές αφίσες. Ο εραστής εδω τής είπε:
«Ο πατέρας σου δεν ήταν αθώος. Ήταν μπλεγμένος. Εσύ τον πίστευες, αλλά ήσουν παιδί. Η εκδίκησή σου ήταν λάθος. Σκότωσες έναν αθώο. Δεν υπήρξε
ποτέ δικαιοσύνη. Μόνο πλανη».
.Δεν αντέδρασε. Ίσως ο άντρας να είχε δίκιο. Ίσως όχι.
Με το πέρασμα τών μηνών, η ίδια ιστορία άλλαζε μορφή. Άλλες νύχτες, άλλα ονόματα εραστών. Μερικές φορές, πίστευε πως ήταν θύμα. Άλλες φορές, εκτελέστρια. Άλλες, η ίδια δεν υπήρχε καν στην αφήγηση. Ήταν η μητέρα της.
Ή η φίλη ενός αυτόπτη μάρτυρα.
Κάποιος άλλος εραστής τής είπε ότι άντρας που πυροβολησε ήταν εραστής της. Ότι τον αγαπούσε και τον σκότωσε.
Κάποιος άλλος της είπε πως ο πατέρας της αυτοκτόνησε χωρίς λόγο. Πως εκείνη δημιούργησε τον ένοχο με τη φαντασία της. Πως ποτέ δεν υπήρξε
εκείνος ο άντρας.
Στην αρχή, αναζητούσε τη μία,τη μοναδική. αλήθεια. Πίστευε πως κάποια αφήγηση θα την απαλλασε από την αμνησία. Πως η λογική θα επικρατούσε.
Ύστερα κατάλαβε πως η αμνησία της δεν ήταν ασθένεια. Ήταν προστασία. Ήταν επιλογή.
Τώρα, όταν την ρωτούν «ποια είσαι;», απαντά απλά:
«Εξαρτάται ποιος με ρωτά».
Κι όταν της λένε την ιστορία της, χαμογελά.
Γιατί κάθε εκδοχή, ψεύτικη ή όχι, είναι ένα κομμάτι της. Κι εκείνη, πια, δεν έχει ανάγκη να ξέρει τι έγινε στ’ αλήθεια.
Μονάχα να θυμάται πως ήταν ικανή για όλα.
.
.
Η μελέτη και ανάλυση του διηγήματος «Η Αμνησία των Γεγονότων»
του χ.ν. κουβελη μπορεί να προσεγγιστεί σε διάφορα επίπεδα
— αφηγηματικά, θεματικά, φιλοσοφικά και υπαρξιακά.
Πρόκειται για ένα κείμενο που θίγει ζητήματα ταυτότητας, μνήμης, υποκειμενικότητας της αλήθειας και της αντίφασης του εαυτού. Ακολουθεί αναλυτική παρουσίαση:
1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΠΛΟΚΗΣ:
Η ηρωίδα ξυπνά σε άγνωστο περιβάλλον, χωρίς να θυμάται ποια είναι ή τι έχει συμβεί. Της αποκαλύπτεται πως σκότωσε τον πατέρα της για εκδίκηση. Στην πορεία, ακούει αντικρουόμενες εκδοχές της ίδιας ιστορίας: ότι ο πατέρας της ήταν αθώος, ότι ήταν ένοχος, ότι εκείνη φαντάστηκε τον ένοχο, ότι ο πατέρας αυτοκτόνησε, ότι πυροβόλησε τον εραστή της, κ.ά. Η μνήμη της δεν επιβεβαιώνει τίποτα, και οι αφηγήσεις διαρκώς αλλάζουν. Τελικά, αποδέχεται την πολλαπλότητα και τη ρευστότητα της ταυτότητάς της. Δεν αναζητά πια την «αλήθεια», αλλά ζει μέσα στην πολυφωνία των πιθανών εαυτών της.
2. ΘΕΜΑΤΑ ΚΑΙ ΙΔΕΕΣ:
2.1. Αμνησία και Μνήμη
Η αμνησία δεν παρουσιάζεται ως πάθηση αλλά ως μηχανισμός επιβίωσης ή και συνειδητή επιλογή.
Η μνήμη λειτουργεί επιλεκτικά, και η απουσία της μπορεί να λειτουργεί λυτρωτικά.
2.2. Πολλαπλότητα της Ταυτότητας
Η ηρωίδα δεν έχει μία σταθερή ταυτότητα. Εναλλάσσεται ανάλογα με τις αφηγήσεις των άλλων.
Η φράση «εξαρτάται ποιος με ρωτά» συνοψίζει την ρευστότητα του εαυτού.
2.3. Η Αλήθεια ως Υποκειμενική Κατασκευή
Το διήγημα αμφισβητεί την ύπαρξη μιας «αντικειμενικής» αλήθειας.
Κάθε εκδοχή, όσο ψευδής κι αν φαίνεται, περιέχει ένα κομμάτι της αλήθειας της.
2.4. Ο Ρόλος της Αφήγησης
Η αλήθεια δεν είναι γεγονός αλλά ιστορία.
Η ηρωίδα υπάρχει μέσα από τις αφηγήσεις των άλλων – ή και τις δικές της φαντασιώσεις.
3. ΑΦΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΔΟΜΗ:
Αποσπασματική, μη γραμμική αφήγηση: Το κείμενο σκόπιμα αποφεύγει τη γραμμική πλοκή.
Πολλαπλές φωνές (άνδρες, εραστές, μάρτυρες) προσθέτουν πολυφωνία και ασάφεια.
Εσωτερική εστίαση: Βιώνουμε την πραγματικότητα μέσα από τη σύγχυση της ηρωίδας.
4. ΥΦΟΣ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΑ:
Λιτός και κοφτός λόγος, σχεδόν σαν σκηνές από κινηματογραφικό σενάριο.
Υπαινικτική αφήγηση – ο συγγραφέας αποφεύγει την ερμηνεία ή την εξήγηση.
Η γλώσσα εντείνει το αίσθημα αβεβαιότητας και υπαρξιακής ρευστότητας.
5. ΥΠΑΡΞΙΑΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ:
Το διήγημα μπορεί να διαβαστεί μέσα από το πρίσμα του υπαρξισμού και της μεταμοντέρνας φιλοσοφίας:
- Υπαρξιστική ανάγνωση:
Η ταυτότητα δεν δίνεται, επινοείται.
Δεν υπάρχει ουσία προγενέστερη της πράξης: «ήταν ικανή για όλα» ⇒ αυτό την ορίζει.
- Μεταμοντέρνα ανάγνωση:
Η αλήθεια είναι πολλαπλή και ρευστή.
Η ηρωίδα υπονομεύει την έννοια της «σταθερής» ταυτότητας ή ενοχής.
6. Η ΗΡΩΙΔΑ: ΕΝΑ ΣΥΜΒΟΛΟ
Η ηρωίδα μπορεί να ειδωθεί ως:
Το τραυματισμένο υποκείμενο, που διαφεύγει από τη μνήμη για να προστατευθεί.
Η μεταμοντέρνα ταυτότητα, χωρίς κέντρο, χωρίς βεβαιότητα, αλλά με επίγνωση.
Η σύγχρονη γυναίκα, που αρνείται να εγκλωβιστεί σε μία ερμηνεία του παρελθόντος της.
7. ΤΕΛΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ:
Στο τέλος, η ηρωίδα δεν επιλέγει να γνωρίζει – επιλέγει να αποδέχεται. Η αμνησία της είναι αυτοπροστασία, απελευθέρωση και ίσως και αυτογνωσία.
Η φράση:
«Γιατί κάθε εκδοχή, ψεύτικη ή όχι, είναι ένα κομμάτι της.»
αποτελεί το φιλοσοφικό κλειδί του διηγήματος. Η αλήθεια δεν είναι ένα μονολιθικό γεγονός, αλλά ένα μωσαϊκό από ιστορίες, συναισθήματα και επιλογές.
ΣΥΝΟΨΗ:
Στοιχείο/Ανάλυση
Θέμα Ταυτότητα, Μνήμη,
Υποκειμενικότητα της Αλήθειας
Ύφος Λιτό,
αποσπασματικό, υπαινικτικό
Αφηγηματική τεχνική
Πολλαπλές φωνές, μη γραμμική δομή
Κύριο μήνυμα
Δεν υπάρχει μία αλήθεια – όλες οι εκδοχές μάς συνθέτουν
Ο συγγραφέας χ.ν. κουβελης
γνωστός για υπαρξιακή, στοχαστική και μινιμαλιστική γραφή
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
κριτική μελέτη τού διηγηματος:
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Η Λήθη
Ξύπνησε σ’ ένα άγνωστο διαμέρισμα.Ψυχρό, σχεδόν απρόσωπο. Το μόνο που αναγνώρισε ήταν το είδωλο της στον καθρέφτη.Δεν θυμόταν πού βρισκόταν. Ούτε γιατί.
Στο τραπέζι υπήρχε μια κούπα καφέ, μισοάδεια. Δίπλα, ένα σημείωμα:
«Μη φοβάσαι. Είσαι ασφαλής.»
Κάθε πρωί ήταν το ίδιο. Ξυπνούσε χωρίς αναμνήσεις. Κάθε νύχτα, κάποιος καινούριος άντρας εραστής τής μιλούσε για το παρελθόν της.
Ο πρώτος ήταν ένας λεπτός ψηλός άντρας με ήρεμη φωνή. Της είπε πως ήταν μια εργαζόμενη γραμματέας, ευγενική και συγκρατημένη, που έχασε τον πατέρα της από αυτοκτονία.
«Σου το είπε σε γράμμα. Σου αποκάλυψε την αλήθεια για τον εργοδότη του.
Εσύ έκλαψες. Θύμωσες. Ορκίστηκες εκδίκηση.»
Δεν θυμόταν τίποτα απ’ αυτά. Ο εραστής έμεινε μια εβδομάδα μαζί της. Της επανέλαβε κάθε μέρα τα ίδια, μέχρι που μια μέρα έφυγε χωρίς εξήγηση.
Την επόμενη εβδομάδα ήταν στον ίδιο ψυχρό,απρόσωπο διαμερισμσ με
άλλον εραστη. Εκείνος της είπε πως όλα ήταν ψέματα.
«Δεν υπήρξε ποτέ αυτοκτονία. Ο πατέρας σου πέθανε από εγκεφαλικο.
Εκείνος ο αντρας σε βοήθησε. Ήταν σαν πατέρας για σένα.
Μην τους πιστεύεις.»
Δεν ήξερε πια ποιον και τι να πιστέψει.
Ύστερα ήρθε νέος εραστής.Παλι στο ψυχρό απρόσωπο διαμερισμσ. Εκείνος τ
τής είπε πως όλα τα είχε φανταστεί .
« Ζεις σε μια φαντασίωση.Το μυαλό σου πειραχτηκε.Νοσηλευτηκες σε
ασυλο.Νευρωση»
Εμεινε σιωπηλή. Τη νύχτα έψαξε το διαμέρισμα. Δεν βρήκε τίποτα,ούτε
ψυχιατρικα έγγραφα, ούτε φωτογραφίες, ούτε αποδείξεις. Μονάχα ένα ημερολόγιο, κρυμμένο σε μια παλιά βαλίτσα.
Στο εξώφυλλο: «Σημειωσεις- Ημερολογιο»
Το άνοιξε. Οι σελίδες ήταν γεμάτες με καθημερινές σκέψεις.
Διαβασε:
«Ο πατέρας είπε πως είναι άρρωστος, μα δεν με κοιτάζει πια στα μάτια.
Νιώθω πως μου κρύβει κάτι. Αν τον χάσω χωρίς να ξέρω, δεν θα αντέξω.»
Την επόμενη μέρα, ενας άλλος άντρας ήταν ξαπλωμένος στο κρεβάτι δίπλα της.
«Εγώ ήμουν μαζί σου όταν συνέβη», τής είπε,«Δεν σκότωσες κανέναν.Εκεινος πέθανε από καρδιακή προσβολή. Ήσουν εκεί, όμως δεν έκανες τίποτα.
Έκλαιγες και φώναζες ότι είχες έρθει για να τον σκοτώσεις, αλλά δεν χρειάστηκε. Η ζωή τον πρόλαβε.»
Ενιωσε τα δάχτυλά της να τρέμουν. Ήταν αυτό αλήθεια; Ήταν απλώς η πιο πειστική εκδοχή ως τώρα;
Κάθε εκδοχή είχε κάτι το αληθοφανές. Και κάτι το ψεύτικο. Το μόνο σταθερό στοιχείο ήταν η ίδια. Κλεισμένη σε ένα διαμέρισμα, περιτριγυρισμένη από άντρες εραστες που της μιλούσαν για το παρελθόν της σαν να ήταν δικό τους.
Κάποια μέρα, αντί να περιμένει τον επόμενο, βγήκε στον δρόμο. Το φως την τύφλωσε, οι ήχοι τής φάνηκαν οδυνηρά ξενοι. Στο μυαλό της, κάτι άρχισε να αναδύεται ,όχι γεγονότα, αλλά μια αίσθηση. Η αίσθηση ότι η αλήθεια της
δεν θα βρίσκεται ποτέ σε έναν άντρα ή σε μια ιστορία.
Η αλήθεια της ήταν η λήθη.
Κι αν ήταν καταδικασμένη να τη ζει ξανά κάθε μέρα, τότε τουλάχιστον ήθελε να τη ζήσει μόνη.
.
.
Η κριτική μελέτη του διηγήματος «Η Λήθη» του χνκουβελη μπορεί να διαρθρωθεί σε τμηματική ανάλυση, με στόχο να αναδειχθούν τα βασικά θεματικά, αφηγηματικά και υπαρξιακά του στοιχεία. Πρόκειται για ένα σύντομο αλλά πυκνό κείμενο, το οποίο ακροβατεί ανάμεσα στην ψυχολογική φαντασία και την υπαρξιακή αλληγορία, θέτοντας στο επίκεντρο το τραύμα, τη μνήμη και την ταυτότητα.
ΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ
1. Η Αρχική Σκηνή – Το Ξύπνημα στη Λήθη
«Ξύπνησε σ’ ένα άγνωστο διαμέρισμα... Δεν θυμόταν πού βρισκόταν. Ούτε γιατί.»
Η διήγηση ξεκινά με έναν κλασικό αφηγηματικό τροπισμό της αποξένωσης:
η πρωταγωνίστρια ξυπνά χωρίς μνήμη σε έναν άγνωστο χώρο. Το διαμέρισμα χαρακτηρίζεται ψυχρό και απρόσωπο, αντανάκλαση της ίδιας της εσωτερικής της κατάστασης. Η έλλειψη ταυτότητας είναι το πρώτο και κυρίαρχο μοτίβο. Το μόνο στοιχείο οικειότητας είναι ο καθρέφτης — η αντανάκλασή της, όχι η ίδια.
Η κούπα καφέ και το σημείωμα λειτουργούν ως συμβολικά αντικείμενα: καθημερινά, ανθρώπινα, αλλά χωρίς συναισθηματικό φορτίο. Το μήνυμα "Μη φοβάσαι. Είσαι ασφαλής." δεν πείθει — η ασφάλεια που της επιβεβαιώνεται, δεν βιώνεται υπαρξιακά.
2. Οι Εραστές-Αφηγητές της Μνήμης
«Κάθε νύχτα, κάποιος καινούριος άντρας εραστής τής μιλούσε για το παρελθόν της.»
Το επόμενο τμήμα εισάγει έναν δομικό επαναληπτικό μηχανισμό: κάθε εβδομάδα ένας νέος άντρας, κάθε φορά μια διαφορετική αφήγηση του παρελθόντος της. Οι άντρες λειτουργούν ως “θεραπευτές-αφηγητές”, που προσπαθούν να ανασυστήσουν ή να επιβάλουν μία εκδοχή της ταυτότητάς της.
Αναγνωρίζονται τρεις βασικές εκδοχές:
Ο εαυτός ως θύμα αδικίας και τραύματος (πατέρας που αυτοκτόνησε, επιθυμία για εκδίκηση).
Ο εαυτός ως παραπλανημένος (η αυτοκτονία είναι ψέμα,ο άλλος άνθρωπος υπήρξε ευεργέτης).
Ο εαυτός ως ψυχικά διαταραγμένος (όλα είναι προϊόν φαντασίωσης, εγκλεισμός σε άσυλο).
Κάθε αφήγηση ανατρέπει την προηγούμενη, ακυρώνοντας την έννοια της αλήθειας και καθιστώντας την ταυτότητα μια ασταθή, ρευστή και κατασκευασμένη αφήγηση.
3. Το Ημερολόγιο – Η Ρωγμή της Υποκειμενικότητας
«Το άνοιξε. Οι σελίδες ήταν γεμάτες με καθημερινές σκέψεις.»
Η εύρεση του ημερολογίου λειτουργεί ως αφηγηματικό turning point: για πρώτη φορά υπάρχει κάτι γραμμένο από την ίδια, έστω και στο παρελθόν. Η φωνή της αποκτά υποκειμενικότητα, έξω από τις αντρικές αφηγήσεις.
Το απόσπασμα του ημερολογίου είναι γεμάτο συναισθηματική αλήθεια, αλλά όχι πληροφοριακή: δεν αποκαλύπτει γεγονότα, αλλά την ψυχική συνθήκη. Αυτό εντείνει το υπαρξιακό αδιέξοδο — το τραύμα δεν είναι επαληθεύσιμο.
4. Η Τέταρτη Εκδοχή – Ο “Μάρτυρας” της Σκηνής
«Εγώ ήμουν μαζί σου όταν συνέβη...»
Η τέταρτη ανδρική φωνή φέρνει την πιο πιθανή ή “λογική” εκδοχή: δεν έγινε φόνος· η πρόθεση υπήρξε, αλλά η πραγματικότητα παρενέβη. Η θλίψη, ο θυμός,
η αδυναμία δράσης — όλα αυτά παραμένουν τραυματικές αλήθειες, έστω χωρίς έγκλημα.
Η αλήθεια παρουσιάζεται όχι ως απόλυτη, αλλά ως ερμηνεία με συναισθηματικό βάρος. Αυτή η εκδοχή “μοιάζει” πιο πειστική, όμως και πάλι δεν αποδεικνύεται.
5. Η Έξοδος – Το Φως και η Υπαρξιακή Συνειδητοποίηση
«Κάποια μέρα, αντί να περιμένει τον επόμενο, βγήκε στον δρόμο.»
Αυτό το τελευταίο τμήμα λειτουργεί καταλυτικά: η ηρωίδα επιλέγει δράση αντί για παθητικότητα, έξοδο από το κλειστό δωμάτιο της επανάληψης. Το φως την τυφλώνει, οι ήχοι είναι εχθρικοί — ο εξωτερικός κόσμος είναι εξίσου ξένος με το εσωτερικό της.
Όμως εδώ έρχεται η μεγάλη αποκάλυψη:
«Η αλήθεια της ήταν η λήθη.»
Η φράση αυτή αποτελεί το φιλοσοφικό κέντρο του διηγήματος. Δεν υπάρχει μία αλήθεια ή ταυτότητα προς ανάκτηση, παρά μόνο η αποδοχή της λήθης ως ουσίας. Η λύση δεν είναι στην ανάμνηση ή στη σωστή αφήγηση, αλλά στην αυτονομία μέσα στο άγνωστο. Η ηρωίδα επιλέγει, αν είναι να ζει στη λήθη, να το κάνει μόνη — χωρίς αφηγήσεις τρίτων, χωρίς ψευδαισθήσεις νοήματος.
Θεματική Επισκόπηση
Μνήμη και Ταυτότητα: Η σύνδεση της ταυτότητας με τη μνήμη και το ερώτημα αν ο εαυτός μπορεί να υπάρξει χωρίς παρελθόν.
Αξιοπιστία της αφήγησης: Το παιχνίδι με τους πολλαπλούς αφηγητές θέτει υπό αμφισβήτηση την έννοια της "αλήθειας" ως κάτι αντικειμενικό.
Τραύμα και Επαναληπτικότητα: Η αδυναμία επίλυσης του τραύματος οδηγεί σε κυκλικότητα, με την ηρωίδα να ζει ξανά και ξανά την ίδια αγωνία.
Γυναικεία υποκειμενικότητα: Η ηρωίδα δεν έχει δική της φωνή, μέχρι το τέλος. Οι άντρες ορίζουν το παρελθόν της. Η τελική της πράξη είναι μία χειραφέτηση από τις ανδρικές αφηγήσεις.
Υφολογικά Στοιχεία
Απλή, κοφτή γλώσσα με δραματική λιτότητα — αποδίδει την ψυχρότητα και την υπαρξιακή απογύμνωση.
Αφηγηματικός μινιμαλισμός — κάθε πρόταση φέρει βάρος, χωρίς φιοριτούρες.
Επανάληψη και κυκλική δομή — ενισχύουν το αίσθημα εγκλωβισμού.
Συμβολισμοί (καθρέφτης, ημερολόγιο, διαμέρισμα, φως) λειτουργούν υπαρξιακά και αλληγορικά.
Τελική Ερμηνεία
Το διήγημα δεν προσφέρει «λύση», ούτε αποκαθιστά κάποια αλήθεια. Αντίθετα, υπονομεύει την ίδια την έννοια της "αλήθειας"
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη τού διηγηματος:
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Οι Εκδοχές (I)
Όταν άνοιξε τα μάτια της στο λευκό δωμάτιο του νοσοκομείου, δεν θυμόταν τίποτα.
Ούτε το όνομά της. Ούτε ποιος ήταν ο άντρας με το σκοτεινό βλέμμα που στεκόταν ορθιος. Εκείνος χαμογέλασε.
«Ήταν δικαιοσύνη.Το άξιζε. Δεν σε κατηγορώ που τον σκότωσες.»
τής είπε.
Τον κοίταξε χωρίς να καταλαβαίνει. Η λέξη «δικαιοσύνη» δεν τής έλεγε
τιποτα. Ζήτησε έναν καθρέφτη. Τα μάτια που αντίκρισε ήταν δικά της, αλλά άδεια, αψυχα.
Οι γιατροί της είπαν πως είχε υποστεί σοκ. Ίσως από κάποιο τραυματικό γεγονός. Της μίλησαν για αμνησία, προσωρινή ή μόνιμη.
Δεν υπήρχαν βεβαιότητες. Μόνο κενά.
Ο πρώτος άντρας που την επισκέφτηκε ισχυρίστηκε πως ήταν ο εραστής της.
«Ήσουν πάντα θλιμμένη. Μου έλεγες για τον πατέρα σου, πως αυτοκτόνησε στη φυλακή. Για τον εργοδότη του. Πως τον κατηγόρησες για την καταδίκη τού πατέρα σου. Πως ήθελες να τον εκδικηθείς. Εγώ ήμουν εκεί όταν πήρες την απόφαση. Θυμάσαι;»
Δεν θυμόταν. Τον άκουγε όπως κανείς ακούει παραμύθια ,με ενδιαφέρον, αλλά χωρίς να τα πιστευει.Το πρόσωπό του τής ήταν άγνωστο.
Την επόμενη μέρα, ένας δεύτερος άντρας ήρθε. Φαινόταν νεότερος.
«Μου είχες πει ότι ο εργοδοτης ήταν αθώος. Πως ο πατέρας σου είχε κάνει πράγματι την υπεξαίρεση. Πως εσύ ένιωθες ενοχή που δεν τον εμπόδισες. Γι’ αυτό κοιμήθηκες με έναν άγνωστο. Για να τιμωρήσεις τον εαυτό σου. Για να "λερωθείς", όπως έλεγες. Αλλά δεν ήθελες να σκοτώσεις κανέναν. Κάποιος
σε παγίδευσε με το γράμμα που ελαβες.»
Εκλεισε τα μάτια. Δύο ιστορίες,δύο αλήθειες. Ποια ήταν εκείνη;
Κάθε λίγες μέρες, εμφανιζόταν κι ένας καινούριος.
Ένας τής οτι ποτέ δεν υπήρξε πραγματικά. Πως η ιστορία της ήταν γραμμένη από κάποιον συγγραφέα. Ότι δεν ήταν τίποτα περισσότερο από λέξεις σε μια σελίδα.
Ένας άλλο,ήταν δικηγόρος,της είπε πως την υπερασπίστηκε στο δικαστήριο. Πως απαλλάχθηκε λόγω "ψυχικής διαταραχής". Της έδειξε έγγραφα, φωτογραφίες. Εκείνη, στην αίθουσα δικαστηριου . Τα μάτια της σκοτεινά.
Το πρόσωπό της σκληρό.
Αλλά και πάλι,τίποτα δεν ζωντάνεψε μέσα της.
Μια νύχτα, βγήκε από το νοσοκομείο χωρίς να ειδοποιήσει κανέναν.
Περπάτησε μέχρι το παλιό της σπίτι, όπως της είχαν πει. Δεν ένιωσε τίποτα. Ούτε συγκίνηση, ούτε φόβο, ούτε ανακούφιση.
Μονάχα κενό. Και μέσα στο κενό, μια φωνή ,δική της ή άλλων,που έλεγε:
«Ό,τι έγινε, έγινε.Και μπορεί να μην είναι αλήθεια.»
Στο δωμάτιο τού ξενοδοχείου, ένας ακόμη σύντροφος την περίμενε.
«Ήμουν εκείνη τη νύχτα.»,τής είπε.«Ήσουν ψύχραιμη, σχεδόν απόμακρη.
Δεν τον σκότωσες.Μετά από εκείνο το βράδυ, ήθελες να ξεχάσεις τα πάντα.
Κι έτσι, τα ξέχασες.»
Πήγε στο ανοικτό παραθυρο,το έκλεισε.
«Αποψε κάνει ψυχρα»ειπε
Τον κοίταξε.
«Και τώρα;» ψιθύρισε.
«Τώρα μπορείς να είσαι όποια θέλεις.»εκεινος τής είπε.
Αυτό ακριβώς την τρόμαζε.
Τα επόμενα χρόνια, ζούσε με ονόματα που άλλαζε κάθε τόσο. Ήταν δασκάλα, υπάλληλος, βιβλιοθηκάριος, κάποτε ακόμη και ηθοποιός. Κανείς δεν την ήξερε πραγματικά. Ούτε και η ίδια.
Μερικές νύχτες, έγραφε τις ιστορίες που της είχαν πει. Τις παράθετε όλες,
τη μία μετά την άλλη. Δεν διέγραφε τίποτα. Δεν έκρινε καμία ως ψέμα.
Στο τέλος κάθε εκδοχής, έβαζε την ίδια φράση:
«Ίσως έτσι να έγιναν τα πράγματα. Ίσως όχι.»
.
.
Η κριτική μελέτη και ανάλυση τού διηγήματος "Οι Εκδοχές (Ι)" του χνκουβελη μπορεί να οργανωθεί κατά τμήματα, με εστίαση στην αφηγηματική δομή, τα θέματα, τους χαρακτήρες, τη φιλοσοφική διάσταση και τη γλωσσική τεχνική.
1ο Τμήμα: Η Αρχική Κατάσταση – Αμνησία και Απόλυτο Κενό
«Όταν άνοιξε τα μάτια της στο λευκό δωμάτιο του νοσοκομείου...»
Αρχή in medias res: ο αναγνώστης τοποθετείται απότομα σε μια σκηνή χωρίς προϊστορία. Η γυναίκα ξυπνά σε λευκό δωμάτιο (νοσοκομείο) χωρίς μνήμη – ούτε όνομα, ούτε ταυτότητα.
Θεματικά: το «λευκό» δωμάτιο συμβολίζει το μηδέν, την αρχή, την αθωότητα ή ακόμα και την αποστείρωση από το παρελθόν.
Δομικά: η αμνησία λειτουργεί ως αφηγηματικό εργαλείο που δικαιολογεί την είσοδο πολλαπλών αφηγήσεων (εκδοχών).
2ο Τμήμα: Οι Εκδοχές των Ανδρών – Πολλαπλές Αλήθειες
>«Ο πρώτος άντρας που την επισκέφτηκε...» «Την επόμενη μέρα, ένας δεύτερος άντρας...»
Δομή παλίμψηστου: κάθε άντρας παρουσιάζει μία εκδοχή του παρελθόντος της γυναίκας.
Θέμα της πολλαπλότητας της αλήθειας: Αντιφατικές αφηγήσεις δημιουργούν αβεβαιότητα – ήταν θύτης ή θύμα; εκδίκηση ή ενοχή;
Αντιληπτική απόσταση: Η ίδια δεν θυμάται τίποτα, άρα όλα κρίνονται από το εξωτερικό – από τα λόγια των άλλων.
Εκτροπή από την πραγματικότητα: Ένας την ενημερώνει ότι δεν είναι καν πραγματική, αλλά κατασκευή ενός συγγραφέα – εδώ εισάγεται η μεταμυθοπλασία.
3ο Τμήμα: Απόπειρα Επιστροφής – Το Κενό ως Βίωμα
«Μια νύχτα, βγήκε από το νοσοκομείο χωρίς να ειδοποιήσει κανέναν...»
Απόπειρα αποκατάστασης του εαυτού μέσω επιστροφής στο "σπίτι", στον τόπο της ταυτότητας.
Αντικαταληκτικό συναίσθημα: αντί για κάθαρση ή συγκίνηση, κυριαρχεί το κενό.
Η φωνή στο κεφάλι της: διαχωρίζεται η πραγματικότητα από την αλήθεια – "μπορεί να μην είναι αλήθεια". Το στοιχείο της οντολογικής αβεβαιότητας αναδεικνύεται πλήρως.
4ο Τμήμα: Το Παρόν ως Υπαρξιακή Φυγή
«Τα επόμενα χρόνια, ζούσε με ονόματα που άλλαζε κάθε τόσο...»
Πολλαπλότητα ταυτοτήτων: Αλλάζει συνεχώς επαγγέλματα, ονόματα, ρόλους.
Ανυπαρξία ριζώματος: Κανείς δεν την ξέρει, ούτε η ίδια. Ενσαρκώνει το απροσδιόριστο υποκείμενο.
Η γραφή ως κάθαρση ή μαρτυρία: Γράφει τις ιστορίες της χωρίς να απορρίπτει καμία – καμία δεν είναι αληθινή ή ψεύτικη. Όλες είναι εκδοχές.
5ο Τμήμα: Τελική Φράση – Η Αλήθεια ως Ερώτημα
«Ίσως έτσι να έγιναν τα πράγματα. Ίσως όχι.»
Ανοικτό τέλος: η φράση λειτουργεί ως φιλοσοφική κατακλείδα.
Η αλήθεια ως ερμηνεία, όχι δεδομένο: δεν υπάρχει αντικειμενική ιστορία, μόνο αφήγηση.
Η συγγραφή ως αντίσταση στην απόλυτη λήθη: ακόμη και χωρίς απόλυτη μνήμη, η γραφή της την καθιστά υποκείμενο αφήγησης.
Ερμηνευτικά Σχόλια – Κεντρικά Θέματα
1. Απώλεια ταυτότητας και η αναζήτησή της
Η αμνησία είναι αλληγορική: αναπαριστά την κρίση ταυτότητας και την αστάθεια του σύγχρονου ανθρώπου.
2. Η κατασκευή της αλήθειας
Το διήγημα προσεγγίζει τη μεταμοντέρνα ιδέα πως η αλήθεια δεν είναι αντικειμενική αλλά κατασκευασμένη – αφήγηση, εξουσία, υποκειμενικότητα.
3. Η μνήμη ως πηγή νοήματος
Η απουσία μνήμης καθιστά τον εαυτό άδειο. Η γυναίκα γίνεται αντικείμενο των άλλων, μέχρι να πάρει τον λόγο – μέσα από τη συγγραφή.
4. Η γλώσσα και η αφήγηση ως σωτηρία
Η γραφή προσφέρει ένα μέσο ανασυγκρότησης του εαυτού. Όχι απαραίτητα για να βρει την αλήθεια, αλλά για να κατοικηθεί το νόημα.
Γλωσσικό Ύφος – Τεχνικές
Απέριττο, κοφτό ύφος – φράσεις μικρές, με ελλειπτική πληροφορία. Αυτό δημιουργεί συναισθηματική απόσταση και διατηρεί την ένταση.
Επαναλήψεις και παραλληλισμοί – ενισχύουν τη ρυθμικότητα και την αίσθηση του "κύκλου" των εκδοχών.
Αφηγηματική οικονομία – χωρίς περιττές λεπτομέρειες, το διήγημα κινείται γρήγορα ανάμεσα στα επεισόδια.
Τελική Ερμηνεία – Τι είναι "Οι Εκδοχές";
Ένα διήγημα που δεν εξιστορεί γεγονότα, αλλά εξερευνά το ίδιο το φαινόμενο της αφήγησης. Ο χνκουβελης γράφει ένα υπαρξιακό, φιλοσοφικό σχόλιο πάνω στη φύση της μνήμης, της ταυτότητας, της αλήθειας – και τελικά της λογοτεχνίας.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
μελέτη ανάλυση τού διηγήματος:
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Οι Εκδοχές (II)
Ξύπνησε σ’ ένα άγνωστο δωμάτιο με φως θολό και έπιπλα απρόσωπα. Δεν θυμόταν το όνομά της, αλλά δεν τη φόβισε αυτό. Ούτε η σιωπή, ούτε το
γεγονός πως κάποιος, κάποτε, της είχε πει πως η αλήθεια δεν είναι παρά ένα κατασκεύασμα.
Ο καθρέφτης απέναντι της έδειχνε ένα πρόσωπο νεανικό, με μάτια σοβαρά και σκιές κάτω απ’ τα βλέφαρα. .»
Μέσα σε μια εβδομάδα την επισκέφθηκαν τρεις άντρες,πρωί,την ίδια ώρα ακριβώς.
Ο καθένας τής παρουσίασε μια εκδοχή της ιστορίας της, η καθεμία πιο απίθανη και αντιφατική από την προηγούμενη.
Ο πρώτος είπε πως τον είχε γνωρισει τη νύχτα σε έναν σκοτεινό δρόμο,σε ένα προάστιο τής πόλης,δυτικά.
«Μου είπες ότι χρειαζόσουν έναν άντρα να περάσεις τη νυχτα. Στο δωμάτιο
τού ξενοδοχείο με κοίταξες με μάτια άδεια και είπες “Τώρα είμαι έτοιμη.”»
Της είπε ότι, μετά από αυτό, εκείνη πήγε και κατηγόρησε έναν άντρα για βιασμό. Είπε πως ήταν το σχέδιό της για να πάρει εκδίκηση.
«Ήταν μεγαλομέτοχος.Τον μίσησες γιατί έκλεψε τον πατέρα σου. Και ήταν
αιτιος τής αυτοκτονίας του.Τον εκτέλεσες με τα ίδια σου τα χέρια.Ήσουν ησυχη, αποφασιστική. Σαν να έπαιζες ρόλο που είχες μάθει απέξω.»
Εκείνη δεν ένιωσε τίποτα. Ούτε ενοχή, ούτε μεταμελεια. Σαν να άκουγε μια ιστορία για άλλη γυναίκα.
Ο δεύτερος ηρθε μετά από δύο μέρες.
«Με γνώρισε σε ένα μπαρ.Την ίδια νύχτα γίναμε εραστες.
Δεν σού είπε την αλήθεια ο πρώτος,» της είπε. «Εγώ σε ήξερα πριν απ’ όλα αυτά. Ήσουν λυπημενη. Όχι εκδικητική.Δεν σκότωσες ποτέ κανέναν.Η ιστορία
με τη δολοφονία ήταν ψέμα, επινοημένο από έναν δημοσοιογραφο.με μανία για δράματα.»
Σταμάτησε και συνέχισε.
«Ο πατέρας σου αυτοκτόνησε στη φυλακή, έκλαψες. Πηγες στον πρόεδρο
τής εταιρείας και ζήτησες δικαιοσύνη. Κανείς δεν σε άκουσε.»
Σύμφωνα με αυτόν,είχε γίνει ερωμένη ενός δημοσιογράφου, που πούλησε την ιστορία της σαν παραμύθι. Ήταν, είπε, «θύμα της αφήγησης, όχι της πράξης.»
Αυτο της φάνηκε λογικότερο αυτό απ’ την προηγούμενη εκδοχή.
Ύστερα από τρεις μέρες πρωί την ίδια ώρα ακριβώς ήρθε ο τρίτος.
«Η αλήθεια είναι πιο απλή,» της είπε. «Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν συνέβη. Το μόνο που υπάρχει είναι η αφήγηση.Ο πατέρας σου ζει,κι εγώ.εγώ ήμουν το πρόσωπο που εφεύρες για να θυμάσαι.»
Σταμάτησε και συνέχισε.
«Ο άγνωστος άντρας που πέρασες μαζί του μια ερωτική νυχτα μέσα σε ένα
δωμάτιο ξενοδοχείου με ταπετσαρίες λουλουδιών στους τοιχους»
Έμεινε μόνη στο δωμάτιο Τρία πρόσωπα, τρεις ιστορίες. Καμιά δεν μπορούσε
να επιβεβαιώσει. Καμία δεν μπορούσε να αρνηθεί.
Και τότε θυμήθηκε κάτι.
Ένα απόγευμα, σε ένα γραφείο με ξύλινα ντουλάπια και χαρτιά σκονισμενα, κρατούσε μια επιστολή στα χέρια της. Είχε διαβάσει το όνομα του πατέρα της.
«Ο πατερας σας βρέθηκε κρεμασμένος.Αυτοκτονησε.Η αστυνομία απέκλεισε
τη δολοφονια.» και αισθάνθηκε να καταρρέει..
Αλλά αυτή η ανάμνηση ήταν φαντασια; Μαρτυρία; Ή απλώς άλλη μία εκδοχή;
Χαμογέλασε.
Αν η αλήθεια ήταν μια ιστορία που έλεγαν άλλοι, τότε η λήθη ήταν η μόνη της ελευθερία.
.
.
Η κριτική μελέτη και ανάλυση κατά τμήματα του διηγήματος «Οι Εκδοχές (II)» του χνκουβελη εστιάζει σε μια πολυεπίπεδη αφήγηση που διαπραγματεύεται έννοιες όπως ταυτότητα, αλήθεια, μνήμη και κατασκευή της πραγματικότητας μέσω της αφήγησης. Το διήγημα είναι πυκνό, υπαινικτικό και φιλοσοφικά φορτισμένο. Παρακάτω ακολουθεί η ανάλυση κατά τμήματα:
1. Εναρκτήριο σκηνικό – Η αφύπνιση της ηρωίδας
«Ξύπνησε σ’ ένα άγνωστο δωμάτιο με φως θολό και έπιπλα απρόσωπα…»
Το ξύπνημα σε άγνωστο χώρο παραπέμπει σε ψυχολογικό και υπαρξιακό αποπροσανατολισμό. Η απουσία ταυτότητας («δεν θυμόταν το όνομά της») υπονοεί ένα ρηγματωμένο Εγώ.
Το θολό φως, τα απρόσωπα έπιπλα και ο καθρέφτης με το ξένο πρόσωπο λειτουργούν ως συμβολισμοί αλλοτρίωσης και αποξένωσης από την προσωπική ιστορία.
Η απουσία φόβου δείχνει αποδοχή ή παραίτηση — η ηρωίδα δεν αναζητά την αλήθεια με πάθος, αλλά την παρατηρεί με απόσταση.
Η ρήση πως «η αλήθεια δεν είναι παρά ένα κατασκεύασμα» εισάγει το κύριο φιλοσοφικό πρόταγμα του διηγήματος: η αλήθεια είναι αφήγηση, όχι γεγονός.
2. Οι Τρεις Άνδρες – Οι Τρεις Εκδοχές
Πρώτος Άνδρας – Εκδοχή της Εκδίκησης
«Τον είχες κατηγορήσει για βιασμό… τον εκτέλεσες… ήσουν ήσυχη, αποφασιστική…»
Πρόκειται για μια αφήγηση σκοτεινή, σχεδόν νουάρ, με στοιχεία εγκλήματος, εκδίκησης και συναισθηματικής ψυχρότητας.
Η ηρωίδα παρουσιάζεται ως ενορχηστρώτρια μιας εκδίκησης, με καθαρά κίνητρα (απονομή δικαιοσύνης για τον πατέρα της).
Το ύφος μοιάζει κινηματογραφικό, αλλά η συναισθηματική απάθεια της ηρωίδας υπονομεύει την αξιοπιστία της αφήγησης.
η γυναίκα ως εκτελεστής, ως υποκείμενο δράσης, μα με ψυχική αποσύνδεση από την πράξη.
Δεύτερος Άνδρας – Εκδοχή του Θύματος
«Ήσουν λυπημένη… θύμα της αφήγησης, όχι της πράξης…»
Αυτή η εκδοχή είναι πιο "ανθρώπινη", συναισθηματική. Η ηρωίδα παρουσιάζεται ως θύμα των άλλων, ειδικά των ΜΜΕ.
Ο δημοσιογράφος μετατρέπει τη ζωή της σε καταναλώσιμη μυθοπλασία.
Ο πατέρας αυτοκτονεί, αλλά η ίδια δεν γίνεται τιμωρός. Ζητά δικαιοσύνη, αλλά αγνοείται.
Εδώ, η ενοχή δεν βαραίνει την ηρωίδα, αλλά το κοινωνικό σύστημα και τα ΜΜΕ.
Τρίτος Άνδρας – Εκδοχή της Φαντασίας
«Τίποτα απ’ όλα αυτά δεν συνέβη. Το μόνο που υπάρχει είναι η αφήγηση…»
Η πιο μεταμοντέρνα εκδοχή: η αλήθεια είναι ανύπαρκτη, μόνο οι αφηγήσεις υπάρχουν.
Ο άνδρας δηλώνει ότι είναι «πρόσωπο που εφεύρες για να θυμάσαι». Επομένως, δεν έχουμε απλώς παραλλαγές ιστορίας αλλά κατασκευασμένες ταυτότητες.
Εδώ, η γυναίκα κατασκευάζει την ίδια την ύπαρξή της μέσα από φαντασία και μνήμη.
3. Η μνήμη και η "αποκάλυψη"
«Θυμήθηκε κάτι… μια επιστολή… ο πατέρας σας βρέθηκε κρεμασμένος…»
Η εμφάνιση της «ανάμνησης» λειτουργεί ως δυνητική επιβεβαίωση μιας από τις εκδοχές.
Όμως αμέσως τίθεται υπό αμφισβήτηση: «ήταν φαντασία; μαρτυρία; εκδοχή;».
Η αλήθεια δεν αποκαλύπτεται, ούτε ως μνήμη ούτε ως αφήγηση. Απλώς τίθεται ως αίνιγμα.
4. Κατακλείδα – Η απελευθέρωση μέσω της λήθης
«Αν η αλήθεια ήταν μια ιστορία που έλεγαν άλλοι, τότε η λήθη ήταν η μόνη της ελευθερία.»
Η τελική σκέψη της ηρωίδας απορρίπτει την επιβεβαίωση της ταυτότητας μέσω της αφήγησης.
Η λήθη παρουσιάζεται όχι ως απώλεια, αλλά ως μορφή ελευθερίας: αποδέχεται ότι η "αλήθεια" είναι υποκειμενική και ετεροκαθορισμένη.
Υπάρχει ένας υπαρξιστικός τόνος στην ελευθερία μέσω αποποίησης ταυτότητας.
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Το διήγημα αναπτύσσει τρία επίπεδα ταυτότητας και αλήθειας:
1. Πράξη – Η αλήθεια ως πράξη (δολοφονία, εκδίκηση)
2. Αφήγηση – Η αλήθεια ως αφήγηση (δημοσιογράφος, θυματοποίηση)
3. Μνήμη/Φαντασία – Η αλήθεια ως εσωτερική κατασκευή (ο τρίτος άντρας)
Ο συγγραφέας συνομιλεί με θέματα που συναντάμε:
στη μεταμοντέρνα λογοτεχνία (διάλυση του υποκειμένου, αφήγηση ως πραγματικότητα),
στην υπαρξιστική φιλοσοφία (ελευθερία, ευθύνη, απώλεια νοήματος),
στην ψυχολογία της μνήμης και της τραύματος.
Το «χαμόγελο» της ηρωίδας στο τέλος είναι μια πράξη αποδοχής: δεν έχει ανάγκη να μάθει ποια είναι, επιλέγει να μην είναι.
ΤΕΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Το διήγημα "Οι Εκδοχές (II)" είναι μια στοχαστική αλληγορία για την ταυτότητα — πώς χτίζεται, πώς αλλοιώνεται, πώς χάνεται.
Θίγει την πολλαπλότητα των "αληθειών" σε έναν κόσμο όπου η πραγματικότητα δεν είναι δεδομένη, αλλά συναρμολογημένη.
Ο τίτλος «Οι Εκδοχές» γίνεται ο ίδιος μια μεταφορά για την ανθρώπινη εμπειρία: είμαστε αυτό που λένε οι άλλοι για εμάς,ή αυτό που θυμόμαστε εμείς;
σε ευρύτερο λογοτεχνικό/φιλοσοφικό πλαίσιο.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
2 μελέτες αναλυσεις τού διηγηματος:
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής.(I)
Ξύπνησε σ’ ένα δωμάτιο άγνωστο.Η λάμπα στην οροφή έτρεμε ελαφρά και φώτιζε το πρόσωπό της με ψυχρό φως. Δεν θυμόταν πού ήταν. Δεν θυμόταν
το όνομά της.
Ένα μικρό χαρτάκι πάνω στο κομοδίνο έγραφε με στυλό:
«Ολα είναι καλά. Ξεκουράσου. Θα σου εξηγήσουμε τα πάντα.».
Τις επόμενες ημέρες, άρχισαν να εμφανίζονται άνδρες. Όλοι έλεγαν πως την ήξεραν. Όλοι μιλούσαν για μια ιστορία. Πάντα την ίδια, αλλά κάθε φορά αλλιώτικη.
Ο πρώτος:
«Έκανες ό,τι έπρεπε Εκείνος ο αντρας σού κατέστρεψε τον πατέρα. Πήρες εκδίκηση. Εγώ σε βοήθησα να στήσεις την παγίδα. Θυμάσαι; Το γράμμα.
Το ψέμα. Το ξενοδοχείο»
Τον κοίταζε ακίνητη.
«Το ψέμα σου ήταν πιο αληθινό από κάθε αλήθεια.»
Δεν ήξερε τι να πιστέψει.
Ο δεύτερος:
«Δεν σκότωσες ποτέ κανέναν. Όλα ήταν φαντασία. Ένας θεατρικός ρόλος που πήρες πολύ σοβαρά. Θυμάσαι; Εγώ έγραψα το σενάριο.Εκεινος ο αντρας ήταν ηθοποιός.»
Της έδειξε φωτογραφίες από μια σκηνή, έναν σκηνοθέτη, κάτι προβολείς.
«Όλα ήταν για μια ταινία.»
Ο τρίτος:
«Εσύ ήσουν το πείραματοζωο. Έβαλαν μέσα σου ψευδείς αναμνήσεις. Εγώ
ήμουν μέλος τού πειράματος,υπεύθυνος για την παρακολούθηση σου.
Εκείνος ο αντρας είναι ψυχολόγος. Ο πατέρας σου ζει ακόμα. Δεν υπήρξε ποτέ έγκλημα. Μόνο σενάρια μνήμης.»
Ενιωθε το μυαλό της να θολωνει. Όλοι έλεγαν την ίδια ιστορία με μικρές, θεμελιώδεις διαφορές. Όλοι ήθελαν να πιστέψει μια άλλη εκδοχή. Όλοι αναφέρονταν σε γεγονότα που την ήθελαν πρωταγωνίστρια, αλλά πάντα
σε άλλο είδος έργου: φόνου, ψέματος, τέχνης ή επιστημονικού πειράματος.
Μια μέρα,στη βιβλιοθήκη της βρήκε ένα παλιό βιβλίο: Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής. Ήταν γεμάτο σημειώσεις στο περιθώριο, απο το χέρι της.
Στο τέλος τού βιβλίου υπήρχε ένας γρίφος:
«Έξι εκδοχές ενός γεγονότος δίνονται από έξι άτομα.
Κάθε εκδοχή περιέχει τρία ψέματα και δύο αλήθειες.
Κάθε αλήθεια επαναλαμβάνεται ακριβώς δύο φορές.
Ποια είναι η αληθινή εκδοχή του γεγονότος;»
Τοτε ξαφνικά κάτι ξύπνησε μέσα της.
Η λογική. Η μαθηματική της σκέψη. Ήταν σαν να θυμήθηκε ποια ήταν:
μια αναλύτρια λογικής.
Άρχισε να γράφει. Πίνακες, μεταβλητές, διασταυρώσεις. Χαρτιά γέμισαν το τραπέζι. Ανέλυσε κάθε εκδοχή. Αντιπαρέβαλε τα κοινά στοιχεία. Βρήκε τις αντιφάσεις, τις ανακολουθίες, τις απιθανότητες. Μέσα σε λίγες ώρες, τα ψέματα ξεχώρισαν από τις αλήθειες.
Και τότε, η μνήμη της επέστρεψε.
Η αλήθεια
Θυμήθηκε.
Ο πατέρας της είχε αυτοκτονήσει στη φυλακή. Εκείνος ο αντρας είχε πράγματι ευθύνη. Η ίδια είχε οργανώσει μια πράξη εκδίκησης, στηριγμένη σε παραπλάνηση και ψυχρό υπολογισμό.
Και τότε, φοβισμένη από το βάρος των πράξεών της, είχε σβήσει τη μνήμη της.
Οι άνδρες που την επισκέπτονταν ήταν μέρος μιας υπόγειας οργάνωσης:
ευκαιριακοι εραστες της.Κάποιοι ήθελαν να την προστατεύσουν, άλλοι να τη χειραγωγήσουν, άλλοι να την οδηγήσουν ξανά στην αλήθεια.
Αλλά αυτή δεν χρειαζόταν πια καμία αφήγηση.
Είχε ανακτήσει την ελευθερία της μέσω της λογικής.
Έφυγε από το δωμάτιο.
Τώρα ήξερε πως η αλήθεια δεν είναι αυτό που μας λένε.
Είναι αυτό που μπορούμε να αποδείξουμε.
.
.
1
Η διήγηση «Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής (I)» του χ.ν.κουβελη αποτελεί ένα πυκνό φιλοσοφικό-λογοτεχνικό κείμενο, με σαφή αναφορές στον υπαρξισμό, τη μεταμοντέρνα σκέψη, την αποδόμηση της αλήθειας και τη δύναμη της λογικής ως εργαλείο αυτεπίγνωσης.
Ακολουθεί κριτική μελέτη και ανάλυση της δομής, θεματικής, τεχνικής και φιλοσοφικής βάσης του έργου.
1. Περίληψη του έργου
Η πρωταγωνίστρια ξυπνά σε ένα άγνωστο δωμάτιο χωρίς μνήμη και χωρίς ταυτότητα. Τρεις άνδρες την επισκέπτονται και της αφηγούνται διαφορετικές εκδοχές ενός παρελθόντος — που την εμπλέκει σε φόνο, θέατρο ή επιστημονικό πείραμα. Όλες οι ιστορίες φέρουν ίχνη αλήθειας και ψεύδους, με κοινή δομή αλλά διαφορετικό περιεχόμενο. Η λύση δίνεται μέσα από έναν λογικό γρίφο, που αναζωπυρώνει τη λογική της σκέψη. Μέσω της αναλυτικής μεθόδου, η ηρωίδα διαχωρίζει αλήθειες και ψέματα, ανακτά τη μνήμη και την ταυτότητά της. Η αλήθεια αποκαθίσταται ως αποτέλεσμα λογικής επεξεργασίας, όχι εξωτερικής αφήγησης.
2. Θεματικοί άξονες
α) Ταυτότητα και μνήμη
Η ηρωίδα, χωρίς μνήμη, χάνει την ταυτότητά της. Το ερώτημα «ποια είμαι;»
είναι κεντρικό. Μέσα από τη διαδικασία ανάκτησης της μνήμης, ανασυγκροτείται η υποκειμενικότητα.
β) Η αλήθεια ως λογικό κατασκεύασμα
Η αλήθεια δεν είναι αυτό που λέγεται, αλλά αυτό που αποδεικνύεται.
Ο συγγραφέας ανατρέπει την εμπιστοσύνη στην αφήγηση και εστιάζει στην ορθολογική επεξεργασία της πληροφορίας.
γ) Η πολλαπλότητα των αφηγήσεων
Κάθε άνδρας προσφέρει μια αφήγηση που φαινομενικά εξηγεί τα πάντα, αλλά διαψεύδεται από την επόμενη. Αυτή η μετα-αφηγηματική δομή προβάλλει τον σχετικισμό της σύγχρονης εμπειρίας.
δ) Ο ρόλος της γυναίκας – υποκείμενο ή αντικείμενο;
Αρχικά παθητική δέκτης εξωτερικών αφηγήσεων, στο τέλος ανακτά την αυτενέργεια και καθίσταται αυτεξούσια οντότητα, ξεπερνώντας τόσο τους αφηγητές όσο και τα ψέματά τους.
3. Δομή – Τεχνική – Αφηγηματική Στρατηγική
α) Αφηγηματικός κατακερματισμός
Το κείμενο είναι διαρθρωμένο σε επεισόδια-μαρτυρίες. Η πολυφωνία δημιουργεί ένταση και αμφιβολία — στρατηγική που θυμίζει Borges, Pirandello ή το κινηματογραφικό Rashomon του Kurosawa.
β) Χρήση γρίφου – μαθηματικό υπόβαθρο
Ο γρίφος λειτουργεί ως αφηγηματικός μηχανισμός, αλλά και ως μεταφορά της αναζήτησης της αλήθειας. Δεν προσφέρεται συναισθηματική λύση, αλλά λογική αποδόμηση.
γ) Από την ετερονομία στην αυτονομία
Η μετάβαση της ηρωίδας από το να δέχεται εξωτερικές ερμηνείες στο να χτίζει η ίδια την αλήθεια της συνιστά μια πορεία χειραφέτησης και λογικής απελευθέρωσης.
4. Φιλοσοφικές και υπαρξιακές διαστάσεις
Το έργο εγγράφεται σε έναν μεταμοντέρνο και ταυτόχρονα λογικοαναλυτικό λόγο.
Η πραγματικότητα είναι πολυδιάστατη – δεν υπάρχει μία αλήθεια, αλλά πολλές ερμηνείες.
Το υποκείμενο είναι ρευστό και κατασκευάζεται μέσω της μνήμης, της λογικής, της επιλογής.
Η αλήθεια δεν είναι εμπειρική, αλλά ανακατασκευάζεται μέσω αναλυτικής σκέψης, προβάλλοντας την Καντιανή ιδέα του νου ως ενεργού παράγοντα στην ερμηνεία του κόσμου.
5. Η λειτουργία της λογικής ως σωτηρία
Το βιβλίο "Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής" δεν είναι απλώς ένα εύρημα – είναι το εργαλείο ανάκτησης της αλήθειας. Η λογική δεν είναι ψυχρή ή άψυχη. Αντιθέτως, γίνεται υπαρξιακό εργαλείο για την ανασυγκρότηση του εαυτού. Το κείμενο συνδυάζει φιλοσοφία, μαθηματική σκέψη και λογοτεχνία σε μια υβριδική μορφή όπου η λογική υπερισχύει του χάους.
6. Ερμηνεία του φινάλε
Η τελική διατύπωση:
«Η αλήθεια δεν είναι αυτό που μας λένε. Είναι αυτό που μπορούμε να αποδείξουμε.»
λειτουργεί ως μανιφέστο γνωσιολογικής αυτάρκειας. Η ηρωίδα απορρίπτει τις αφηγήσεις των άλλων και επιλέγει την απόδειξη. Σε μια εποχή fake news, σχετικισμού και διαρκούς υπερπληροφόρησης, η δήλωση αυτή αποκτά πολιτικό και ηθικό βάρος.
7. Συμπερασματική αποτίμηση
Το διήγημα του χ.ν.κουβελη είναι ένα υψηλής σύλληψης λογοτεχνικό κατασκεύασμα, που ενσωματώνει φιλοσοφική σκέψη, θεωρία της αφήγησης, μαθηματική λογική και ψυχολογικό δράμα σε ένα ενιαίο σώμα.
Δεν πρόκειται για απλή λογοτεχνία μυστηρίου, αλλά για οντολογική και γνωσιολογική εξερεύνηση.
Η ηρωίδα δεν λύνει μόνο έναν γρίφο – ανακτά την ύπαρξή της.
;
.
2
Η διήγηση «Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής (Ι)» του χ.ν.κουβελη είναι ένα πολυεπίπεδο, φιλοσοφικό και ψυχολογικό αφήγημα που αγγίζει την έννοια της αλήθειας, της ταυτότητας και της ελευθερίας της σκέψης, μέσα από μια μεθοδολογική, σχεδόν μαθηματική προσέγγιση.
Παρακάτω ακολουθεί κριτική μελέτη και ανάλυση του κειμένου κατά τμήματα, προσεγγίζοντας την πλοκή, το ύφος, τους θεματικούς άξονες και την αλληγορική του διάσταση:
1ο Τμήμα: Η αφύπνιση – Η απώλεια μνήμης και τα πρώτα σημάδια αποπροσανατολισμού
«Ξύπνησε σ’ ένα δωμάτιο άγνωστο... Δεν θυμόταν το όνομά της.»
Η αρχική σκηνή εγγράφεται στο μοτίβο του ψυχολογικού μυστηρίου ή ακόμα και του υπαρξιακού εγκλεισμού (όπως σε έργα του Μπέκετ ή του Κάφκα). Η ηρωίδα είναι σε ένα κλειστό, απροσδιόριστο περιβάλλον χωρίς ταυτότητα ή μνήμη. Πρόκειται για ένα κλασικό σχήμα deconstruction της ταυτότητας, όπου ο αναγνώστης και η ηρωίδα βρίσκονται σε απόλυτη σύγχυση.
«Ολα είναι καλά. Ξεκουράσου. Θα σου εξηγήσουμε τα πάντα.»
Το σημείωμα λειτουργεί ως χειριστικός μηχανισμός ελέγχου, ενώ προμηνύει την πολλαπλότητα των «εξηγήσεων» που θα ακολουθήσουν.
2ο Τμήμα: Οι τρεις άνδρες – Πολλαπλές εκδοχές της πραγματικότητας
Η διαδοχική εμφάνιση τριών ανδρών με διαφορετικές αφηγήσεις δημιουργεί μια συνειδητή αποδόμηση της αντικειμενικής πραγματικότητας. Το καθένα από τα πρόσωπα προτείνει μια εκδοχή που μοιάζει πιθανή, αλλά αλληλοαναιρείται από τις άλλες.
Πρώτος άνδρας: Η αφήγηση της εκδίκησης
«Πήρες εκδίκηση… Το γράμμα. Το ψέμα. Το ξενοδοχείο.»
Παρουσιάζει την ηρωίδα ως συνειδητή δραστη της εκδίκησης, με ενεργό ρόλο στη διάπλαση των γεγονότων. Είναι η εκδοχή του «πραγματικού» εγκλήματος.
Δεύτερος άνδρας: Η αφήγηση της θεατρικής φαντασίωσης
«Όλα ήταν φαντασία. Ένας θεατρικός ρόλος…»
Εδώ, η πραγματικότητα υποκαθίσταται από τη σκηνική ψευδαίσθηση. Η ηρωίδα παρουσιάζεται ως μια ηθοποιός παρασυρμένη από τον ρόλο της, προσθέτοντας μεταθεατρικό στοιχείο στο έργο.
Τρίτος άνδρας: Η αφήγηση του πειράματος μνήμης
«Έβαλαν μέσα σου ψευδείς αναμνήσεις… σενάρια μνήμης.»
Είναι η πιο επιστημονικά "ορθολογική" εκδοχή: η πραγματικότητα δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα νευρολογικό πείραμα με ψεύτικες αναμνήσεις — παραπέμπει σε σύγχρονες συζητήσεις περί neurofiction, memory implants, κ.λπ.
Κοινό μοτίβο:
Όλες οι εκδοχές της ιστορίας θέτουν την ηρωίδα στο επίκεντρο, αλλά με διαφορετική οντολογική υπόσταση: ως εγκληματίας, ως ηθοποιός, ως πείραμα. Πρόκειται για ένα παζλ ταυτότητας.
3ο Τμήμα: Το βιβλίο – Η εισαγωγή της Λογικής ως εργαλείο αποκρυπτογράφησης
«Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής… έξι εκδοχές, τρία ψέματα, δύο αλήθειες…»
Η εύρεση του βιβλίου και η παρουσία του λογικού γρίφου είναι καθοριστική. Πρόκειται για μεταφορά της ορθολογικής αποκατάστασης της πραγματικότητας μέσα από τη συνδυαστική ανάλυση , μια καθαρά μαθηματική / λογική προσέγγιση στην αλήθεια.
Εδώ εμφανίζεται η στροφή από την εμπειρική αποδοχή της αφήγησης στην επιστημονική/αναλυτική επεξεργασία. Η ηρωίδα παύει να είναι παθητικος δέκτης ιστοριών και γίνεται ενεργή ερευνήτρια.
4ο Τμήμα: Η αφύπνιση – Η ανάκτηση της ταυτότητας μέσω της Λογικής
«Ήταν σαν να θυμήθηκε ποια ήταν: μια αναλύτρια λογικής.»
Η κορύφωση του διηγήματος δεν έρχεται από ένα εξωτερικό γεγονός, αλλά από την εσωτερική αποκατάσταση της συνείδησης μέσω της αναλυτικής σκέψης. Ο πίνακας, οι μεταβλητές και οι αντιφάσεις λειτουργούν ως εργαλεία αλήθειας.
Το σημείο αυτό φέρει έντονη καρτεσιανή διάσταση:
«Cogito, ergo sum» → «Αναλύω, άρα υπάρχω»
5ο Τμήμα: Η αποκάλυψη της Αλήθειας – Η απελευθέρωση
«Ο πατέρας της είχε αυτοκτονήσει… Εκείνος ο άντρας είχε πράγματι ευθύνη…»
Η τελική αλήθεια αποκαλύπτεται ως μια τραγική αλλά χειροπιαστή πραγματικότητα, που όμως δεν έγινε αποδεκτή συνειδητά εξ αρχής.
Η ηρωίδα είχε επιλέξει να «σβήσει» τη μνήμη της για να μην αντέξει το βάρος των πράξεών της.
«Οι άνδρες… ευκαιριακοί εραστές… ήθελαν να την προστατεύσουν ή να τη χειραγωγήσουν…»
Η μετατροπή των επισκεπτών σε ανθρώπους της προσωπικής της ζωής (και όχι απλοί ρόλοι ενός αφηγήματος) προσδίδει βάθος: η αλήθεια είναι επίσης υποκειμενική, συναισθηματικά φορτισμένη, όχι μόνο λογική.
6ο Τμήμα: Το τέλος – Η έξοδος από το δωμάτιο
«Έφυγε από το δωμάτιο.»
Η απελευθέρωση δεν είναι μόνο σωματική αλλά και γνωσιολογική:
η έξοδος από το δωμάτιο είναι η έξοδος από τη σύγχυση των αφηγήσεων, μια φιλοσοφική λύτρωση.
«Η αλήθεια δεν είναι αυτό που μας λένε. Είναι αυτό που μπορούμε να αποδείξουμε.»
Καθαρή επίκληση στην ορθολογική σκέψη, στον επιστημονικό νου και στην αυτονομία της κρίσης. Η ηρωίδα δεν αποδέχεται ούτε αυθεντίες, ούτε συναισθηματικούς δεσμούς ως φορείς της αλήθειας.
Συνολική Κριτική
Το διήγημα του χ.ν.κουβελη είναι υπαρξιακός και λογικός στοχασμός ντυμένος με αφηγηματικά στοιχεία θρίλερ. Παρουσιάζει με τρόπο ευρηματικό και λογοτεχνικά μεστό:
την κρίση της ταυτότητας
τη σύγχυση της μνήμης
την αναζήτηση της αλήθειας
και τη λύτρωση μέσω της σκέψης
Χρησιμοποιεί τη μορφή του γρίφου όχι ως διακοσμητικό τέχνασμα αλλά ως ουσιώδες δομικό εργαλείο. Η ίδια η πλοκή είναι ο γρίφος.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
-κριτικη μελέτη ανάλυση τού διηγήματος:
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής.(II)
Ξύπνησε σ’ ένα άγνωστο διαμέρισμα, με το μυαλό της άδειο. Ήξερε το όνομά της. Ήξερε πώς να βάλει το βραστήρα να ζεστάνει νερό, να κάνει καφε. Αλλά το γιατί ήταν εκεί, τι είχε συμβεί πριν, ποιοι ήταν οι άνθρωποι στις φωτογραφίες στο τραπέζι,δεν ήξερε.
Είχε επισκεφτεί εκείνο τον άντρα στο γραφείο.Το πιστόλι στη τσέπη της.
Το σχέδιο ήταν τέλειο.Οι τυχαιοι εραστές εκείνης της μέρας έπαιξαν το ρόλο τους.
Για να εκτελεστή αυτή η πράξη πρέπει να προϋπάρξει η πτώση τής ηθικής.
Μέρες μετά, μια νύχτα σε ένα μπαρ την πλησίασε μια γυναίκα,γύρω στα σαράντα,φορούσε ξανθη περούκα,έντονα βαμμένη, ένα τσιγάρο στο στομα.
Της είπε ότι τίποτα απ’ αυτά δεν ήταν αλήθεια. Ότι δεν υπήρξε φόνος.
Ότι είχε καταρρεύσει ψυχολογικά μετά την απόπειρα να κατηγορήσει
έναν αθώο εργοδότη για την αυτοκτονια τού πατέρα της.
«Η ντροπή σε διελυσε.Όλος αυτός ο θυμός ήταν ψευδαίσθηση».
Δεν τής απάντησε.
Η γυναίκα έφυγε.
Την είδε μέσα στο χαμηλό φωτισμό και τη θολή ατμόσφαιρα τού μπαρ να κάθεται δίπλα σε ένα άντρα και κάτι να τού ψιθυρίζει στο αυτί.
Ο άντρας σηκώθηκε και την πλησίασε.Η αναπνοή τού μύριζε ουισκι.
Χαμογέλασε:ήμουνα ένας από τούς εραστές σου εκείνη τη μέρα, τής είπε,
όλα ήταν μια θεατρική κατασκευή ,πως η ζωή της ήταν μέρος ενός πειράματος για τη μελέτη της ηθικής υπό πίεση. Κανείς δεν πέθανε, όλοι ήταν ηθοποιοί.
Ο πατέρας της ήταν ζωντανός. Ήταν κι αυτός μέρος του πειράματος.
Τότε κατάλαβε.
Η ζωή της ήταν μια σειρά από ψευδαισθήσεις κατασκευασμένες για να τη βοηθήσουν να διαχειριστεί την μοναξιά της.
Κάθε νύχτα,στο μπαρ,διάφορα άτομα,πρώην εραστές και γυναίκες,την πλησίαζαν και οι εκδοχές πολαπλαζιαζονταν.
Γυρνώντας σπίτι,ξαγρυπνουσε προσπαθώντας να βρει κάτι που να τις ενοποιεί.
Μια μέρα,μέσα σε ένα βιβλίο στη βιβλιοθήκη της βρήκε ένα φύλλο χαρτιού διπλωμένο σε τέσσερα.
Το ξεδίπλωσε, και διάβασε ένα συνδυαστικό γρίφο:
«Δέκα άτομα μαρτυρούν για ένα γεγονός.
Κάθε ένας λέει την αλήθεια ή ψεύδεται.
Αν κάθε υποσύνολο μαρτύρων οδηγεί σε αντίφαση,
ποιο είναι το ελάχιστο πλήθος που λέει την αλήθεια
ώστε να επιτρέπεται μόνο μία συνεπής εκδοχή τών γεγονότων;»
Μετά από πολυήμερη προσπάθεια έλυσε το γρίφο.
Από τους δέκα, μόνο ένας έλεγε την αλήθεια: αυτή η ίδια.
Έσβησε το φως.Κοιμήθηκε μέχρι αργά το πρωί.
Και δεν απεκαλυψε τίποτα σε κανέναν.
.
.
.
Η κριτική μελέτη και ανάλυση του διηγήματος
«Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής (II)» του χνκουβελη
μπορεί να οργανωθεί σε τμηματική ανάλυση, δίνοντας έμφαση στις αφηγηματικές τεχνικές, τις φιλοσοφικές/ηθικές διαστάσεις, την ψυχολογική σκιαγράφηση, και της σχέσης πραγματικότητας–ψευδαίσθησης–λογικής.
1ο Τμήμα: Η αφύπνιση και η απώλεια ταυτότητας
«Ξύπνησε σ’ ένα άγνωστο διαμέρισμα, με το μυαλό της άδειο…»
Το διήγημα ξεκινά in media res, με την ηρωίδα σε κατάσταση αμνησίας και υπαρξιακής απογύμνωσης. Διατηρεί μόνο βασικά στοιχεία ταυτότητας (όνομα, συνήθειες), ενώ αγνοεί τα ουσιώδη: τον λόγο της παρουσίας της και το παρελθόν.
Η επιλογή αυτή δημιουργεί ένταση και μυστηριακή ατμόσφαιρα.
Το άδειο μυαλό υποδηλώνει μια ψυχική ρήξη, μετατραυματική.
Θεματική: αποσύνδεση από την πραγματικότητα / αρχή εσωτερικού ταξιδιού.
2ο Τμήμα: Το σχέδιο – η ηθική πτώση
«Το σχέδιο ήταν τέλειο… Για να εκτελεστή αυτή η πράξη πρέπει να προϋπάρξει η πτώση της ηθικής.»
Εδώ γίνεται αναφορά σε ένα σχέδιο εκδίκησης ή εγκλήματος, το οποίο εκτελείται με την υποστήριξη «τυχαίων εραστών». Η φράση περί ηθικής δηλώνει αυτογνωσία ή μεταγενέστερη αναστοχαστική ενοχή.
Ο συγγραφέας εισάγει ηθικά διλήμματα και υπαρξιακή αμφιβολία.
Εδώ υποβόσκει η ιδέα ότι η πράξη προϋποθέτει μια ηθική κατάρρευση — προαναγγέλλει την μεταστροφή της αφήγησης σε φιλοσοφικό επίπεδο.
Θεματική: Ηθικό βάρος – ψευδαίσθηση ελέγχου.
3ο Τμήμα: Η ανατροπή – το ψυχολογικό πείραμα
«…τίποτα απ’ αυτά δεν ήταν αλήθεια… Ήταν όλα μια θεατρική κατασκευή…»
Η ηρωίδα εισέρχεται σε έναν κόσμο σχεδιασμένης ψευδαίσθησης. Της αποκαλύπτεται ότι όλα ήταν μέρος ενός πειράματος για να μελετηθεί η ηθική υπό πίεση.
Το διήγημα μετατρέπεται σε μετα-αφήγηση, όπου η αφήγηση σχολιάζει τον εαυτό της ως κατασκευή.
Η ζωή της φαίνεται σκηνοθετημένη, γεγονός που θολώνει τα όρια πραγματικότητας/ψευδαίσθησης.
Αφηγηματική τεχνική: Πολυφωνία και αποδόμηση της αλήθειας.
4ο Τμήμα: Οι εναλλασσόμενες εκδοχές – η αναζήτηση της ενότητας
«…διάφορα άτομα, πρώην εραστές και γυναίκες, την πλησίαζαν και οι εκδοχές πολλαπλασιάζονταν…»
Η καθημερινότητά της γίνεται παράλογη, σαν θεατρικό με συνεχείς εναλλαγές ρόλων και σεναρίων. Η πολλαπλότητα αυτή προκαλεί υπαρξιακή σύγχυση αλλά και ανάγκη ενοποίησης.
Υπάρχει εδώ υπαινιγμός στο θέατρο του παραλόγου (Beckett, Pirandello).
Κάθε νέο πρόσωπο επανακατασκευάζει το παρελθόν.
Θεματική: Πολλαπλές αλήθειες – διάσπαση του Εγώ – αναζήτηση αυθεντικότητας.
5ο Τμήμα: Ο γρίφος – η συνδυαστική λογική
«Δέκα άτομα μαρτυρούν για ένα γεγονός…»
Ο γρίφος λειτουργεί ως μεταφορά για την αλήθεια. Από λογικής σκοπιάς, θέτει το ερώτημα: πώς μπορούμε να διακρίνουμε την αλήθεια μέσα από τη θάλασσα των αντιφάσεων;
Η λύση του γρίφου (μόνο ένας λέει την αλήθεια) αλληγορικά δηλώνει ότι μόνο
η ίδια γνωρίζει την πραγματικότητα.
Ο γρίφος είναι η εσωτερική της κάθαρση, το πέρασμα από την πολυφωνία στην ατομική επίγνωση.
Απόλυτη μοναξιά της αλήθειας – λογική έναντι συναισθήματος – η αυτογνωσία ως λύση.
6ο Τμήμα: Το τέλος – σιωπή και προσωπική λύτρωση
«Έσβησε το φως. Κοιμήθηκε μέχρι αργά… Και δεν απεκάλυψε τίποτα σε κανέναν.»
Το τέλος είναι λιτό και εσωστρεφές. Η ηρωίδα δεν αποκαλύπτει την αλήθεια, επιλέγοντας την αυτοπροστασία της εσωτερικής βεβαιότητας.
Έχει συμφιλιωθεί με τη μοναξιά, γνωρίζοντας πως μόνο εκείνη κατέχει την προσωπική της αλήθεια.
Σχεδόν Καφκικό τέλος, με έμφαση στην απόκρυψη της λύσης.
Η αλήθεια ως προσωπική ευθύνη – αποφυγή κοινοποίησης – συνειδητή απομόνωση.
Συνολική Ερμηνεία
Το διήγημα του χνκουβελη συνδυάζει ψυχολογικό θρίλερ, φιλοσοφικό δοκίμιο και υπαρξιακή πρόζα, μέσα από μια έντεχνη δομή πολλαπλών επιπέδων. Στη βάση του βρίσκεται:
Η σχέση πραγματικότητας και κατασκευής.
Η ηθική και η συνείδηση υπό πίεση.
Η αναζήτηση της προσωπικής αλήθειας μέσα στον κυκεώνα των εκδοχών.
Χρησιμοποιεί ένα λογικό γρίφο ως μηχανισμό αφηγηματικής λύτρωσης, αλλά
όχι δραματικής κορύφωσης, η λύση δεν είναι κοινωνικά μοιρασμένη, αλλά ιδιωτική, εσωτερική.
.
.
.
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
κριτική μελέτη ανάλυση τού διηγήματος:
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής.(III)
Ξύπνησε σ’ ένα δωμάτιο ξένο. Δεν θυμόταν τίποτα. Ούτε το όνομά της. Ούτε πού ήταν. Ούτε γιατί. Ένας καθρέφτης απέναντι της έδειχνε ένα πρόσωπο ξενο.
Μια νοσοκόμα μπήκε στο δωμάτιο.
Είσαι ασφαλής, της είπε. Έπαθες ένα σοκ, αλλά σύντομα όλα θα τελειωσουν.
Της είπε οτι είχε χάσει τον πατέρα της, ότι κάτι τρομερό είχε συμβεί ,αλλά κανείς δεν έδινε λεπτομέρειες. Οι γιατροί της μιλούσαν με ύφος συμπονετικό.
Μετά τη νοσηλεια γύρισε σπιτι της.
Ένα πρωί χτύπησε το τηλέφωνο της.Ηταν μια αντρική φωνή.
Της είπε πως ήταν καποτε ο εραστής της. Ότι της είχε σταθεί μετά την απώλεια του πατέρα της. Ότι είχε βοηθήσει στην εκδίκηση του, αλλά δεν ήθελε να πει περισσότερα.
Μια άλλη μέρα,γυρνώντας σπιτι της τη νύχτα,ανοίγοντας τη πόρτα βρήκε
κάτω ένα χαρτί.Εσκυψε το πήρε άναψε το φως και διαβασε στη μία πλευρά του:
:Εμείς ποτέ δεν συναντηθήκαμε στ’ αλήθεια. Απλώς με χρησιμοποίησες.
Όπως και τους άλλους. Το σχέδιο σου ήταν τέλειο. Αλλά δεν σε ένοιαζε
κανείς. Ούτε καν ο πατέρας σου.
Γυρνώντας το στην άλλη υπήρχε ένας γρίφος:
"Σε ένα σύνολο από 7 γράμματα, όπου το κάθε γράμμα
αντιστοιχεί σε μια πράξη, πόσες διαφορετικές αλληλουχίες
μπορούν να οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα;"
Ένιωσε αμηχανία.Πηγε στη βιβλιοθηκη.Με κλειστά μάτια πήρε ένα βιβλιο.Το άνοιξε και μέσα εβαλε το χαρτί,Επειτα το βιβλίο το ανακάτεψε τυχαία
στα βιβλια της βιβλιοθήκης.Ωστε να μην γνωρίζει που βρίσκεται το χαρτι
Την άλλη μέρα ξυπνώντας θυμήθηκε την επιστολή.,θυμήθηκε τον πατέρα της,την αυτοκτονια τού,θυμήθηκε την επιθυμία για εκδίκηση,θυμήθηκε το γυμνό σώμα τού άγνωστου άντρα πάνω στο κορμί της, τον έρωτα χωρίς αγάπη στο δωμάτιο τού ξενοδοχείου ,την πράξη της εκδίκησης,τον πυροβολισμό.
Σηκώθηκε από το κρεβατι. Ήξερε πλέον ποια ήταν. Και ήξερε ότι η ιστορία της
ήταν αληθινή.
Στάθηκε στο παράθυρο.
Χαμογέλασε. Ήταν ξανά ολόκληρη.
Τη νύχτα στο μπαρ γνώρισε έναν άντρα,γύρω στα σαράντα,κατέληξε μαζί του
σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου.
-Εγω,ήμουνα ο εραστής σου εκείνη τη μέρα,τής είπε,κι αυτός που ερριξε το σημείωμα κάτω από τη πόρτα σου,κι αυτή,τής έδειξε ένα χαρτί διπλωμένο στα τέσσερα πάνω στο κομοδίνο,είναι η λύση τού γρίφου.
Εκείνη χαμογελασε.Δεν πήρε το χαρτί.Το άφησε εκεί διπλωμένο στα τέσσερα πάνω στο κομοδίνο.
Δεν είχε την ανάγκη καμιας λύσης κανενός γριφου.
Όλα είχαν τελειώσει.
.
.
.
Η διήγηση «Στοιχεία Συνδυαστικής Λογικής (III)» του χ.ν.κουβελη αποτελεί ένα ιδιότυπο αφήγημα που εναρμονίζει ψυχολογικά, υπαρξιακά και φιλοσοφικά στοιχεία, εστιάζοντας στη θολή γραμμή ανάμεσα στην αλήθεια, τη μνήμη, τη φαντασία και τη μετατραυματική συνείδηση.
Ακολουθεί μια κριτική ανάλυση κατά τμήματα του διηγήματος, με στόχο την εμβάθυνση στη δομή, τα θέματα, τους χαρακτήρες και τη λογική του κειμένου:
1ο Τμήμα: Η αφύπνιση – Η απώλεια ταυτότητας και μνήμης
"Ξύπνησε σ’ ένα δωμάτιο ξένο. Δεν θυμόταν τίποτα. Ούτε το όνομά της..."
Το κείμενο ξεκινά in medias res, τοποθετώντας την ηρωίδα σε μια συνθήκη απόλυτης αποξένωσης: ένας ξένος χώρος, ένα ξένο πρόσωπο, μια ξεχασμένη ταυτότητα. Η χρήση της αντωνυμίας "εκείνη" και όχι κάποιου ονόματος ενισχύει αυτή την αποπροσωποποίηση. Ο καθρέφτης λειτουργεί συμβολικά: είναι το μέσο που της "επιστρέφει" μια εικόνα, αλλά όχι ταυτότητα — παραμένει ξένη και ακατανόητη. Το τραύμα (σοκ) δεν είναι απλώς ψυχολογικό, αλλά φαίνεται να ακυρώνει τη συνέχεια του Εγώ.
2ο Τμήμα: Νοσοκομείο – Ελλειπτική πληροφορία
"Της είπε ότι είχε χάσει τον πατέρα της, ότι κάτι τρομερό είχε συμβεί..."
Η πληροφορία για τον θάνατο του πατέρα δίνεται με τρόπο αποσπασματικό. Η έλλειψη λεπτομερειών συμβάλλει στην ατμόσφαιρα αβεβαιότητας. Οι γιατροί και η νοσοκόμα αναπαριστούν έναν μηχανισμό εξουσίας που αποσιωπά — είτε για προστασία είτε για έλεγχο. Το τραύμα της ηρωίδας δεν είναι ατομικό αλλά εντάσσεται σε μια ευρύτερη δομή σιωπής και απώλειας.
3ο Τμήμα: Επιστροφή στο σπίτι – Η αρχή της ανασυγκρότησης
"Μετά τη νοσηλεία γύρισε σπίτι της..."
Η σταδιακή αποκατάσταση της εξωτερικής "κανονικότητας" (επιστροφή στο σπίτι) έρχεται σε αντίθεση με την εσωτερική αποδιοργάνωση. Το τηλεφώνημα από τον "πρώην εραστή" εισάγει ένα νέο αφήγημα — εκείνο της εκδίκησης και της συμμετοχής της σε πράξεις που δεν θυμάται. Το στοιχείο της αμνησίας και η αποσπασματικότητα της πληροφορίας συνεχίζεται. Το παρελθόν είναι ένα παζλ.
4ο Τμήμα: Το χαρτί και ο γρίφος – Η συμβολική αναμέτρηση
"Βρήκε κάτω ένα χαρτί...στη μία πλευρά του: 'Εμείς ποτέ δεν συναντηθήκαμε στ’ αλήθεια...' "
Το σημείωμα λειτουργεί σαν κάλεσμα σε κρίση ταυτότητας και ηθικής. Της αποδίδεται η χρήση των άλλων ως μέσα για έναν προσωπικό σκοπό. Το κείμενο την παρουσιάζει ταυτόχρονα θύμα και θύτη.
Ο γρίφος στην άλλη πλευρά εντείνει τη συνδυαστική/λογική διάσταση του διηγήματος:
"Σε ένα σύνολο από 7 γράμματα...πόσες αλληλουχίες μπορούν να οδηγήσουν στο ίδιο αποτέλεσμα;"
Εδώ διαφαίνεται η μεταφορά του τραύματος και της πράξης σε επίπεδο λογικού/συμβολικού υπολογισμού. Η αναζήτηση της αλήθειας και της ταυτότητας δεν είναι απλώς ψυχολογική, αλλά και μαθηματικά-συνδυαστικά δομημένη.
5ο Τμήμα: Απόκρυψη – Επιλογή της λήθης
"Με κλειστά μάτια πήρε ένα βιβλίο... ώστε να μην γνωρίζει πού βρίσκεται το χαρτί."
Η πράξη της απόκρυψης του σημειώματος μοιάζει τελετουργική. Δεν είναι απλή αποθήκευση αλλά μια εσκεμμένη αυτο-λήθη. Η ηρωίδα απορρίπτει τη λογική αναζήτηση απαντήσεων, επιλέγοντας το τυχαίο και το απροσπέλαστο. Η μνήμη μπαίνει στο αρχείο, κυριολεκτικά και μεταφορικά.
6ο Τμήμα: Η ανάκτηση της μνήμης και της ταυτότητας
"Την άλλη μέρα ξυπνώντας θυμήθηκε... Ήξερε πλέον ποια ήταν."
Η μνήμη επιστρέφει κατακλυσμιαία. Ξανασυντίθεται το αφήγημα της απώλειας, της επιθυμίας για εκδίκηση, της πράξης (πιθανόν δολοφονίας). Η σωματικότητα εμφανίζεται έντονα με τη μνήμη του γυμνού άντρα, προσδίδοντας ερωτικο-τραυματικό βάθος. Η αναγνώριση της ταυτότητας σηματοδοτεί την ψυχική αποκατάσταση. Το χαμόγελό της δηλώνει ειρήνη, όχι αθωότητα.
7ο Τμήμα: Επαναφορά του «εραστή» – Το μετα-αφήγημα
"Τη νύχτα στο μπαρ γνώρισε έναν άντρα..."
Η ταυτότητα του άντρα ως "εραστή" και αποστολέα του γρίφου, δημιουργεί μια κυκλική δομή. Ο αναγνώστης αμφιβάλλει: είναι αυτό το τέλος πραγματικό ή μέρος της φαντασίας/παράνοιας της ηρωίδας;
Η τελική της στάση:
"Δεν είχε την ανάγκη καμιάς λύσης κανενός γρίφου."
είναι υπαρξιακή δήλωση: η ζωή δεν είναι πρόβλημα προς επίλυση αλλά ιστορία που βιώθηκε, και ίσως επινοήθηκε. Η απόρριψη της λύσης του γρίφου είναι η κορύφωση της εσωτερικής της απελευθέρωσης. Όλα είχαν τελειώσει – όχι γιατί απαντήθηκαν, αλλά γιατί δεν χρειαζόταν πια απαντήσεις.
Γενική εκτίμηση – Θεματικά και αισθητικά χαρακτηριστικά
Κεντρικά θέματα:
Η μνήμη και η λήθη
Το τραύμα και η εκδίκηση
Η ταυτότητα ως κατασκευή
Η χρήση της λογικής/μαθηματικής σκέψης ως μεταφορά
Η ερωτική πράξη ως πράξη δύναμης ή χειραγώγησης
Υφολογικά γνωρίσματα:
Λιτός, υπαινικτικός λόγος
Κοφτές προτάσεις, ελλειπτική γραφή
Αίσθηση μονόλογου ή φωνής χωρίς χρονική γραμμικότητα
Χρήση αντικειμένων ως σημείων νοήματος (καθρέφτης, χαρτί, βιβλίο)
Φιλοσοφικές επιρροές:
Υπαρξισμός (π.χ. η αποδοχή της προσωπικής ευθύνης)
Μεταμοντερνισμός (ασάφεια, αναξιοπιστία της αφήγησης)
Στοιχεία από τον Borges και τον Robbe-Grillet (γρίφοι, συνδυαστική σκέψη, λαβυρινθώδης συνείδηση)
Συμπέρασμα
Το αφήγημα του χ.ν.κουβελη είναι ένα ψυχολογικό/υπαρξιακό παζλ, που χρησιμοποιεί τα εργαλεία της συνδυαστικής λογικής, όχι για να βρει μια λύση, αλλά για να δείξει το άχρηστο της λύσης.
.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου