.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
-ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΕΛΑΙΑΝ ΚΕΙΜΕΝΑ-
-το φως ειναι επιλογη ελαχιστου-
ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis}
.
.
ελια ελιες olive tree oil-λαδι-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.
.
-ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΕΛΑΙΑΝ ΚΕΙΜΕΝΑ-
το φως ειναι επιλογη ελαχιστου
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΙΑ -3 ΜΥΘΟΙ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ-ΛΑΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ-
ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΠΑΛΙΟΤΕΡΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-χ.ν.κουβελης
.
[Για Μια Μεταφυσικη Του Φωτος
-το φως του ηλιου στοιβαζεται στους καρπους τις ελιας
μεσα στις κρυφες και μυστικες αποθηκες τους
κι αποσταζεται λαμπροτερο-και πλουσιοτερο εξω-]
.
στο πλαι ψηλα στο λοφοσειρα ,δυτικα του χωριου,ειναι οι πιο
παλιες ελιες οι αρχαιοτερες,εκει ευδοκιμουσαν
.
3 Μυθοι του Αισωπου
.
Κάλαμος καὶ ἐλαία
Διὰ καρτερίαν καὶ ἰσχὺν καὶ ἡσυχίαν κάλαμος καὶ ἐλαία ἤριζον.
Τοῦ δὲ καλάμου ὀνειδιζομένου ὑπὸ τῆς ἐλαίας ὡς ἀδυνάτου
καὶ ῥᾳδίως ὑποκλινομένου πᾶσι τοῖς ἀνέμοις, ὁ κάλαμος σιω-
πῶν οὐκ ἐφθέγξατο. Καὶ μικρὸν ὑπομείνας, ἐπειδὴ ἄνεμος
ἔπνευσεν ἰσχυρός, ὁ μὲν κάλαμος ὑποσεισθεὶς καὶ ὑποκλιν-
θεὶς τοῖς ἀνέμοις ῥᾳδίως διεσώθη· ἡ δ᾿ ἐλαία, ἐπειδὴ ἀντέ-
τεινε τοῖς ἀνέμοις, κατεκλάσθη τῇ βίᾳ.
Ὁ μῦθος δηλοῖ ὅτι οἱ τῷ καιρῷ καὶ τοῖς κρείττοσιν αὐτῶν
μὴ ἀνθιστάμενοι κρείττους εἰσὶ τῶν πρὸς μείζονας φιλονει-
κούντων
.
Το καλαμι κι η Ελια-μεταφραση χ.ν.κουβελης
Για το ποιος εχει μεγαλυτερη αντοχη,δυναμη και αταραξια φιλο-
νικουσαν το καλαμι κι η ελια..
Η ελια περιγελουσε το καλαμι πως ειναι αδυνατο και παρα πο-
λυ ευκολα σκυβει σ'ολους του ανεμους,το καλαμι σιωπουσε,
δεν ελεγε λεξη.
Μετα απο λιγο επειδη φυσηξε ισχυρος ανεμος και το καλαμι
σεισθηκε κι εγυρε και παρα πολυ ευκολα διασωθηκε στους ανε-
μους,ενω η ελια επειδη αντισταθηκε στους ανεμους,κατατσακι-
σθηκε απο τη βιαιοτητα τους
ο μυθος δηλωνει πως με το καιρο εκεινοι που δεν αντιστεκον-
ται στους ισχυροτερους απ'αυτους ειναι ισχυροτεροι απο εκει-
νους που τους δυνατοτερους απ'αυτους φιλονικουν
.
.
Συκη και Ελαια
Συκῆ τις, ὥρᾳ χειμῶνος τὰ ἑαυτῆς ἀποβαλοῦσα φύλλα,
ὑπό τινος ἐλαίας πλησιαζούσης τὴν γύμνωσιν ὠνειδίζετο,
λεγούσης ὡς:
«Ἐγὼ καὶ χειμῶνος καὶ θέρους τοῖς φύλλοις μου κεκαλλώ-
πισμαι καὶ ἀείφυλλος πέφυκα, σὺ δὲ μόνῳ τῷ θὲρει πρόσκαι-
ρον ἔχεις τὸ κάλλος».
Οὕτω δὲ αὐτῆς καυχωμένης, κεραυνὸς ἄφνω θωόθεν κατηνέ-
χθη καὶ ταύτην κατέφλεξε· τῆς δὲ συκῆς τὸ παράπαν οὐχ ἥψα-
το.
Οὕτως οἱ τῷ πλούτῳ καὶ τῇ τύχῃ ἐγκαυχώμενοι ἐξαίσιον πτῶμα
ὑφίστανται
.
Συκια κι Ελια-μεταφραση χ.ν.κουβελης
Καποια συκια,την εποχη του χειμωνα ερριχνε τα φυλλα της
κι απο μια ελια που ηταν κοντα κοροιδευονταν για τη γυμνια
της.Που της ελεγε:
''Εγω και το χειμωνα και το καλοκαιρι ειμαι απο τα φυλλα
μου στολισμενη,κι ειμαι φυτεμενη παντα να εχω φυλλα.Εσυ
μονον μεσα στο καλοκαιρι εφημερη εχεις ομορφια''
Μολις αυτη ετσι καυχηθηκε επεσε ξαφνικα κεραυνος απ'
το θεο και την λαμπαδιασε,τη δε συκια καθολου δεν την αγγιξε
Ετσι κι εκεινοι που καυχιωνται για τα πλουτη και τη τυχη τους
γινονται λαμπρα πτωματα
.
.
Ξυλα και Ελαια
Ξύλα ποτὲ ἐπορεύθη τοῦ χειροτονῆσαι ἐφ᾿ ἑαυτῶν βασιλέα
καὶ εἶπαν τῇ ἐλαίᾳ· Βασίλευσον ἐφ᾿ ἡμῶν. Καὶ εἶπεν αὐτοῖς
ἡ ἐλαία· Ἀφεῖσα τὴν πιότητά μου ἣν ἐδόξασεν ἐν ἐμοὶ ὁ θεὸς
καὶ οἱ ἄνθρωποι, πορευθῶ ἄρχειν τῶν ξύλων; Καὶ εἶπαν τὰ
ξύλα τῇ συκῇ· Δεῦρο, βασίλευσον ἐφ᾿ ἡμῶν. Καὶ εἶπεν αὐτὴ
ἡ συκῆ· Ἀφεῖσα τὴν γλυκύτητά μου καὶ τὸ γέννημά μου τὸ
ἀγαθόν, πορευθῶ τοῦ ἄρχειν τῶν ξύλων; Καὶ εἶπαν τὰ ξύλα
πρὸς τὴν ῥάμνον· Δεῦρο, βασίλευσον ἐφ᾿ ἡμῶν. Καὶ εἶπεν
ἡ ῥαμνος πρὸς τὰ ξύλα· Εἰ ἐν ἀληθείᾳ ὑμεῖς χρίετέ με εἰς
βασιλέα ἐφ᾿ ὑμῶν, δεῦτε ὑπόστητε ἐν τῇ σκέπῃ μου· καὶ εἰ
μή, ἐξέλθοι πῦρ ἐκ τῆς ῥάμνον καὶ καταφάγοι τὰς κέδρους
τοῦ Λιβάνου
.
Δεντρα κι Ελια-μεταφραση χ.ν.κουβελης
Καποτε τα δεντρα ξεκινησαν για να χειροτονησουν τον
βασιλια τους και ειπαν στην ελια:Βασιλεψε σε μας.
Κι ειπε σ'αυτους η ελια:Να παρατησω του χυμους μου με
τους οποιους μ'εδοξασε ο θεος κι οι ανθρωποι και να'ρθω
να κυβερνησω στα δεντρα;
Κι ειπαν τα δεντρα στη συκια:Ελα,να βασιλεψεις σε μας.
Κι ειπε η συκια αυτη.Να παρατησω τη γλυκυτητα μου και
τους καλους καρπους μου και να'ρθω να κυβερνησω σε σας;
Κι ειπαν τα ξυλα στη βατο:Ελα,να βασιλεψεις σε μας.
Κι ειπε η βατος στα δεντρα.Αν αληθινα με χριζεται βασιλια
σας,ελατε να ειστε κατω απ'την προστασια μου ,αν ομως
δεν ειναι αληθεια τοτε θα πεταχτει φωτια απ'τη βατο και θα
κατακαψει ολα τα κεδρα του Λιβανου.
.
.
-εκφρασεις που λεμε για το λαδι:
.
-το λαδακι του θεου[το λαδι ειναι ιερο,πολυ ωφελιμο,
για φαγητο,πολυ θρεπτικο,παλια το χρησιμοποιουσαν
και για φωτισμο]
-νιο λαδι φαε και παλιο κρασι πιες[ποτε ειναι πιο καλα το λαδι και
το κρασι να καταναλωνεται]-
-μου'βγαλε το λαδι[πιεστηκα πολυ,οπως πιεζονται οι ελιες και
βγαινει το λαδι]-
-η θαλασσα ειναι λαδι[στρωτη,επιπεδη,ακινητη,ακυμαντη,οπως
η επιφανεια του λαδιου]-
-σωθηκε το λαδι του[στο καντηλι του][τελειωσαν οι μερες του]-
-το λαδι του αγιου[το λαδι,που θα πανε σε μπουκαλακι για ν'ανα-
ψουν τα καντηλια του αγιου ]-
-εβγαλε το λαδι της χρονιας του[τη σοδεια του,να περασει η χρονια
με επαρκεια]-
βγηκε λαδι[βγηκε καθαρος σ'αυτη τη περισταση,οπως το λαδι βγαινει,
-ανεβαινει-καθεται-,πανω απ'το νερο]-
-λαδωσε[να γινει η δουλεια του,εβαλε λαδι στο μηχανισμο να δου-
λεψει για αυτον,και φυσικα χρειαζεται λαδι δηλ. δωρα,χρηματα,κλπ]-
-εκανε λαδια[πονηρια,κοροιδια,μη κανονικη πραξη,ξεγελασε,οπως ο
λεκες στα ρουχα απο λαδι λερωσε]-
-τρεις το λαδι τρεις το ξυδι τρεις[εξι] το λαδοξυδο[λενε για το
αναποδραστο των πραγματων σε ατομικο επιπεδο ,αλλα και σε κοινω-
νικο-τα πραγματα θα γινουν ετσι δεν θα αλλαξουν,νομοτελειακα
-3+3=6]-
-ριχνει λαδι στη φωτια[οπως το λαδι αναζωοπυρωνει τη φωτια,ετσι κι
αυτος με τις πραξεις η' τα λογια του αναβει τον καυγα,τη φασαρια]-
-λαδι στη πληγη[να απαλυνει ο πονος σε τραυμα,βαλσαμο το λαδι,να
γιατρευτει η πληγη,να επουλωθει το τραυμα]-
-αυτος χανει λαδια[αυτος δεν στεκεται καλα στα μυαλα του,δεν λειτουρ-
γει κανονικα,οπως ενας μηχανισμος που εχασε το λαδι του και δεν λει-
τουργει καλα,αλλα ακανονιστα}-
-λαδωσε τ'αντερο του[εφαγε καλα, χορτασε,το λαδι καποτε ηταν σπανιοτα-
το για να εχει το φαγητο εστω και μικρη ποσοτητα]-
-ψωμι κι ελια[μη ζητας τα πολλα ,και τα λιγα φτανουν,ειναι αρκετα]
-ματια σαν ελια[μαυρα μεγαλα ομορφα,για ομορφια γυναικας και
κοριτσιου,παινεμα]-
.
.
ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΠΑΛΙΟΤΕΡΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
.
ηταν απο το πρωι στο χωραφι με τις ελιες,ο πατερας και τ'αδερφια
σκαρφαλωμενοι ως τα τζιτζικια και οι καλογιαννοι τις ραβδιζαν,μετα-
κινουνουμενοι απο δεντρο σε δεντρο,καθενα ξεχωριστο με τις ιδιο-
τροπιες του,κι απο κλαδι σε κλαδι,προσεχοντας μηπως γλυστρισουν και
τσακισθουν,οι γυαλιστεροι καρποι ,αλλοι μαυροι, αναλογα με το δεντρο
της ελιας ,αλλοι μαυροκοκκινοι,αλλοι πρασινοι,αλλοι μικροι,μιλιουνια,
τσαμπια,αλλοι μεγαλοι στρογυλλοι,σαν καρυδια,να τοσοι ητανε επεφταν
ποσοτητες κατω στ'απλωμενα πανια,εκει σκυμενες τις μαζευαν η μανα κι οι
αδερφες,οσες δεν ειχαν αρραβωνιαστει και παντρευτει ακομα κι ηταν ελευ-
τερες,και καμια θεια τους βοηθουσε,αφου τις καθαριζαν απ-τα φυλλα και
τα ξυλακια τις εβαζαν μεσα στα σακια κι οταν γιομιζαν ενα το εδεναν κι
επερναν να γεμισουν αλλο,πολυ καρπο εφετος ειχαν τα δεντρα,στοιβα,
θα εβγαζαν μπολικο και καλο λαδι,ηταν και γερες οι ελιες,δεν ειχαν δακο
ουτε σκουλικι,κι απο ζουμι γεματες,εκτος απο τις πολλες που θα πηγαι-
ναν στο λιοτριβειο για στιψιμο θα διαλεγαν τις πιο καλες,τις πιο γερες και
πιο μεγαλες να τις αλατισουν,καποιες θα τις εκαναν τσακιστες με θυμαρι να
μοσχοβολισουν ,καποιες ξυδατες με μαραθο,καποιες θρουμπες,καποιες θα
τις εψηναν στο φουρνο μετα θα τις ραντιζαν με το νεο λαδι θα-ριχναν και
ριγανι,ετσι περνουσε η ωρα απο δεντρο σε δεντρο,κι απο ραβδισμα σε ραβ-
δισμα,κι απο μαζεμα σε μαζεμα,τιναχτηκαν εικοσι δυο δντρα,ολη τη μερα,
αρκετη δουλεια,εμεναν ακομα πολλα δεντρα,δοξα σοι,ειχαν καιρο ακομα
να τελειωσουν,ηταν η τριτη μερα στο λιοστασι,,διψασαν,πεινασαν,ιδρω-
σαν,πιαστηκε η μεση τους,τρυπησαν τα χερια τους,φαγαν,ξεδιψασαν,ξεκουραστηκαν,φωναξαν,αστειευτηκαν,κουρα-
στηκαν,λιγο πριν δυσει ο ηλιος ετοιμαστηκαν να γυρισαν σπιτι να μην
νυχτωθουν εξω,θα περνουσε η νυχτα,την αλλη μερα ξυπνωντας το πρωι
θα επεστρεφαν ξεκουρασμενοι να δουλεψουν απ-την αρχη ολη τη μερα
Δοξα σοι.
.
.
Η ΕΛΙΑ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ
Ομηρου Οδυσσεια-ραψωδια ε'-στιχοι 476-482
[μεταφραση χ.ν.κουβελης]
[Οταν ο Οδυσσεας βρεθηκε ναυαγος στο νησι των Φαιακων κρυφθηκε να σωθει
απο ανθρωπους κι αγρια θηρια κατω απο μια ελια και μια αγριελια φυτρωμενες
μαζι]
476...................δοιοὺς δ᾽ ἄρ᾽ ὑπήλυθε θάμνους,
ἐξ ὁμόθεν πεφυῶτας· ὁ μὲν φυλίης, ὁ δ᾽ ἐλαίης.
τοὺς μὲν ἄρ᾽ οὔτ᾽ ἀνέμων διάη μένος ὑγρὸν ἀέντων,
οὔτε ποτ᾽ ἠέλιος φαέθων ἀκτῖσιν ἔβαλλεν,
οὔτ᾽ ὄμβρος περάασκε διαμπερές· ὣς ἄρα πυκνοὶ
ἀλλήλοισιν ἔφυν ἐπαμοιβαδίς· οὓς ὑπ᾽ Ὀδυσσεὺς
δύσετ᾽...................................................482
..................κατω απο δυο χαμηλα δεντρα τρυπωσε
που μαζι και τα δυο φυτρωναν,το'να αγριελια,τ'αλλο ελια
και δεν τα περνουσε η τρομερη υγρασια των ανεμων οταν φυσουσαν
ουτε ποτε ο λαμπερος ηλιος με τις ακτινες τα χτυπουσε
ουτε η βροχη τα διαπερνουσε .τοσο πυκνα πλεγμενα
το'να μετ'αλλο ηταν φυτρωμενα.εκει απο κατω ο Οδυσσεας
κρυφθηκε.............
.
.
-''πως καναμε τις ελιες παλια''-χ.ν.κουβελης
''μετα του Σταυρου οι ελιες σταυρωναν ,ηταν ετοιμες ,μαζευανε
τις χοντρολιες τις σπαγανε και τις ζεματαγανε με βραστο νερο ,
υστερα τις αφηνανε στο νερο για καποιες μερες να ξεπρικανε
και μετα τις βαζανε σ'ενα ταψι μεσα στον αναμενο φουρνο,αφου
ειχανε βγαλει,ξεφουρνισει,το ψωμι,κι απο πανω ριχνανε χοβο-
λη καυτη κι οι ελιες μαραγκιαζανε,μαραινονταν,οταν κρυωνε ο
φουρνος τις βγαζανε και τις ξεπλενανε με νερο ,επειτα τις αλατι-
ζανε ,ριχνανε ριγανι και ξυδι αμα
θελανε κι ηταν ετοιμες για φαγωμα''
''μεσα σε τσουβαλι βαζανε τις χοντρολιες μαζι με χοντρο αλατι
και ριγανι και γυριζανε το τσουβαλι,οι ελιες εβγαζαν το ζουμι τους
μεχρι που μαραγκιαζανε και γινονταν θρουμπες,τοτε τις βγαζανε
απ'το τσουβαλι,ριχνανε ριγανι και λαδι και ξυδι αμα θελανε κι ηταν
ετοιμες για φαγωμα''
.
.
ΠΩΣ ΕΒΓΑΖΑΝ ΠΑΛΙΑ ΤΟ ΛΑΔΙ ΣΤΑ ΣΠΙΤΙΑ
-ΚΑΙ Ο ΧΑΛΒΑΣ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΛΑΔΙ-χ.ν.κουβελης
τα παλια χρονια ετσι εβγαζαν το λαδι στα σπιτια:
εβαζαν τις ελιες σε μια λινατσα και τις κοπανουσαν με μια ξυλινη ταβλα
να συνθλιφθουν.μετα με τα χερια τις ζυμωναν καλα να λιωσει ο λιοκαρπος
και εριχναν ζεστο νερο στη λινατσα που παρασερνε το λαδι και χυνονταν
σε μια ξυλινη σκαφη.εκει επεπλεε το λαδι σαν ελαφρυτερο απ'το νερο
και το μαζευαν με μια ξυλινη κουταλα και το εριχναν σε πηλινα δοχεια
να τα γεμισουν με το νιο λαδι.να πορεψουν τη χρονια.
αυτη την εργασια συνηθως την εκαναν οι γυναικες και μαλιστα οι
γεροντοτερες
μια παροιμια:νιο λαδι και παλιο κρασι
ο Χαλβας
με το νιο λαδι εκαναν χαλβα:εριχναν το νεο λαδι στο συμιγδαλι και
ανακατευαν το μιγμα μαζι με ζαχαρι.επειτα το εψηναν.το καβουρδι-
ζαν.το εκαναν σκουρο η' ξανθο.με το κουταλι μετα το μαζευαν και
με το χερι του δινανε σχημα στρογγυλο η ' σε μεταλικες φορμες
σε σχημα μαργαριτας.βαζανε στη μεση ενα ψημενο αμυγδαλο [και
γαρυφαλλο βαζανε]και τα πασπαλιζανε τα κομματια με ζαχαρι και
κανελα.μετα γεμιζανε μ'αυτα μια γυαλινη πιατελα και σερβιρανε τον
χαλβα ζεστο η' κρυο
.
.
-τσακιστες ελιες-χ.ν.κουβελης
βαζευομαι τις ελιες στην αρχη που ειναι ακομα πρασινες και κρουστες-με μια πετρα
μια μια τις σπαμε πανω σε μια πλακα και τις βαζουμε σε μια λεκανη με νερο να ξεπι-
κρισουν-καθε δυο μερες αλλαζουμε το νερο-αυτες ξεπικριζουν γρηγορα σε 8-10 με-
ρες ειναι ετοιμες,εχουν γινει -τοτε τις βγαζουμε απ'το νερο,τις αφηνουμε 2-3 ωρες να
σουρωσουν και τις αλλατιζουμε λιγο[να μην γινουν αλμυρες] ριχνουμε ριγανι [η' θυ-
μαρι] και τις βαζουμε σε δοχεια[πλαστικα η' γυαλινα]και σε καθ'ενα δοχειο βαζουμε
ξυλακια αγριομαραθο,μια φετα λεμονι,φυλλαρακια δαφνη,και λαδι[η' αν θελουμε
και ξυδι]-στο τελος νερο-κλεινουμε τα δοχεια κι ανατατευουμε-και οι ελιες ειναι
ετοιμες να φαγωθουν
.
..
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
-ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΕΛΑΙΑΝ ΚΕΙΜΕΝΑ-
-το φως ειναι επιλογη ελαχιστου-
ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis}
.
.
ελια ελιες olive tree oil-λαδι-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.
.
-ΠΕΡΙ ΤΗΝ ΕΛΑΙΑΝ ΚΕΙΜΕΝΑ-
το φως ειναι επιλογη ελαχιστου
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΙΑ -3 ΜΥΘΟΙ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ-ΛΑΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ-
ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΠΑΛΙΟΤΕΡΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ-χ.ν.κουβελης
.
[Για Μια Μεταφυσικη Του Φωτος
-το φως του ηλιου στοιβαζεται στους καρπους τις ελιας
μεσα στις κρυφες και μυστικες αποθηκες τους
κι αποσταζεται λαμπροτερο-και πλουσιοτερο εξω-]
.
στο πλαι ψηλα στο λοφοσειρα ,δυτικα του χωριου,ειναι οι πιο
παλιες ελιες οι αρχαιοτερες,εκει ευδοκιμουσαν
.
3 Μυθοι του Αισωπου
.
Κάλαμος καὶ ἐλαία
Διὰ καρτερίαν καὶ ἰσχὺν καὶ ἡσυχίαν κάλαμος καὶ ἐλαία ἤριζον.
Τοῦ δὲ καλάμου ὀνειδιζομένου ὑπὸ τῆς ἐλαίας ὡς ἀδυνάτου
καὶ ῥᾳδίως ὑποκλινομένου πᾶσι τοῖς ἀνέμοις, ὁ κάλαμος σιω-
πῶν οὐκ ἐφθέγξατο. Καὶ μικρὸν ὑπομείνας, ἐπειδὴ ἄνεμος
ἔπνευσεν ἰσχυρός, ὁ μὲν κάλαμος ὑποσεισθεὶς καὶ ὑποκλιν-
θεὶς τοῖς ἀνέμοις ῥᾳδίως διεσώθη· ἡ δ᾿ ἐλαία, ἐπειδὴ ἀντέ-
τεινε τοῖς ἀνέμοις, κατεκλάσθη τῇ βίᾳ.
Ὁ μῦθος δηλοῖ ὅτι οἱ τῷ καιρῷ καὶ τοῖς κρείττοσιν αὐτῶν
μὴ ἀνθιστάμενοι κρείττους εἰσὶ τῶν πρὸς μείζονας φιλονει-
κούντων
.
Το καλαμι κι η Ελια-μεταφραση χ.ν.κουβελης
Για το ποιος εχει μεγαλυτερη αντοχη,δυναμη και αταραξια φιλο-
νικουσαν το καλαμι κι η ελια..
Η ελια περιγελουσε το καλαμι πως ειναι αδυνατο και παρα πο-
λυ ευκολα σκυβει σ'ολους του ανεμους,το καλαμι σιωπουσε,
δεν ελεγε λεξη.
Μετα απο λιγο επειδη φυσηξε ισχυρος ανεμος και το καλαμι
σεισθηκε κι εγυρε και παρα πολυ ευκολα διασωθηκε στους ανε-
μους,ενω η ελια επειδη αντισταθηκε στους ανεμους,κατατσακι-
σθηκε απο τη βιαιοτητα τους
ο μυθος δηλωνει πως με το καιρο εκεινοι που δεν αντιστεκον-
ται στους ισχυροτερους απ'αυτους ειναι ισχυροτεροι απο εκει-
νους που τους δυνατοτερους απ'αυτους φιλονικουν
.
.
Συκη και Ελαια
Συκῆ τις, ὥρᾳ χειμῶνος τὰ ἑαυτῆς ἀποβαλοῦσα φύλλα,
ὑπό τινος ἐλαίας πλησιαζούσης τὴν γύμνωσιν ὠνειδίζετο,
λεγούσης ὡς:
«Ἐγὼ καὶ χειμῶνος καὶ θέρους τοῖς φύλλοις μου κεκαλλώ-
πισμαι καὶ ἀείφυλλος πέφυκα, σὺ δὲ μόνῳ τῷ θὲρει πρόσκαι-
ρον ἔχεις τὸ κάλλος».
Οὕτω δὲ αὐτῆς καυχωμένης, κεραυνὸς ἄφνω θωόθεν κατηνέ-
χθη καὶ ταύτην κατέφλεξε· τῆς δὲ συκῆς τὸ παράπαν οὐχ ἥψα-
το.
Οὕτως οἱ τῷ πλούτῳ καὶ τῇ τύχῃ ἐγκαυχώμενοι ἐξαίσιον πτῶμα
ὑφίστανται
.
Συκια κι Ελια-μεταφραση χ.ν.κουβελης
Καποια συκια,την εποχη του χειμωνα ερριχνε τα φυλλα της
κι απο μια ελια που ηταν κοντα κοροιδευονταν για τη γυμνια
της.Που της ελεγε:
''Εγω και το χειμωνα και το καλοκαιρι ειμαι απο τα φυλλα
μου στολισμενη,κι ειμαι φυτεμενη παντα να εχω φυλλα.Εσυ
μονον μεσα στο καλοκαιρι εφημερη εχεις ομορφια''
Μολις αυτη ετσι καυχηθηκε επεσε ξαφνικα κεραυνος απ'
το θεο και την λαμπαδιασε,τη δε συκια καθολου δεν την αγγιξε
Ετσι κι εκεινοι που καυχιωνται για τα πλουτη και τη τυχη τους
γινονται λαμπρα πτωματα
.
.
Ξυλα και Ελαια
Ξύλα ποτὲ ἐπορεύθη τοῦ χειροτονῆσαι ἐφ᾿ ἑαυτῶν βασιλέα
καὶ εἶπαν τῇ ἐλαίᾳ· Βασίλευσον ἐφ᾿ ἡμῶν. Καὶ εἶπεν αὐτοῖς
ἡ ἐλαία· Ἀφεῖσα τὴν πιότητά μου ἣν ἐδόξασεν ἐν ἐμοὶ ὁ θεὸς
καὶ οἱ ἄνθρωποι, πορευθῶ ἄρχειν τῶν ξύλων; Καὶ εἶπαν τὰ
ξύλα τῇ συκῇ· Δεῦρο, βασίλευσον ἐφ᾿ ἡμῶν. Καὶ εἶπεν αὐτὴ
ἡ συκῆ· Ἀφεῖσα τὴν γλυκύτητά μου καὶ τὸ γέννημά μου τὸ
ἀγαθόν, πορευθῶ τοῦ ἄρχειν τῶν ξύλων; Καὶ εἶπαν τὰ ξύλα
πρὸς τὴν ῥάμνον· Δεῦρο, βασίλευσον ἐφ᾿ ἡμῶν. Καὶ εἶπεν
ἡ ῥαμνος πρὸς τὰ ξύλα· Εἰ ἐν ἀληθείᾳ ὑμεῖς χρίετέ με εἰς
βασιλέα ἐφ᾿ ὑμῶν, δεῦτε ὑπόστητε ἐν τῇ σκέπῃ μου· καὶ εἰ
μή, ἐξέλθοι πῦρ ἐκ τῆς ῥάμνον καὶ καταφάγοι τὰς κέδρους
τοῦ Λιβάνου
.
Δεντρα κι Ελια-μεταφραση χ.ν.κουβελης
Καποτε τα δεντρα ξεκινησαν για να χειροτονησουν τον
βασιλια τους και ειπαν στην ελια:Βασιλεψε σε μας.
Κι ειπε σ'αυτους η ελια:Να παρατησω του χυμους μου με
τους οποιους μ'εδοξασε ο θεος κι οι ανθρωποι και να'ρθω
να κυβερνησω στα δεντρα;
Κι ειπαν τα δεντρα στη συκια:Ελα,να βασιλεψεις σε μας.
Κι ειπε η συκια αυτη.Να παρατησω τη γλυκυτητα μου και
τους καλους καρπους μου και να'ρθω να κυβερνησω σε σας;
Κι ειπαν τα ξυλα στη βατο:Ελα,να βασιλεψεις σε μας.
Κι ειπε η βατος στα δεντρα.Αν αληθινα με χριζεται βασιλια
σας,ελατε να ειστε κατω απ'την προστασια μου ,αν ομως
δεν ειναι αληθεια τοτε θα πεταχτει φωτια απ'τη βατο και θα
κατακαψει ολα τα κεδρα του Λιβανου.
.
.
-εκφρασεις που λεμε για το λαδι:
.
-το λαδακι του θεου[το λαδι ειναι ιερο,πολυ ωφελιμο,
για φαγητο,πολυ θρεπτικο,παλια το χρησιμοποιουσαν
και για φωτισμο]
-νιο λαδι φαε και παλιο κρασι πιες[ποτε ειναι πιο καλα το λαδι και
το κρασι να καταναλωνεται]-
-μου'βγαλε το λαδι[πιεστηκα πολυ,οπως πιεζονται οι ελιες και
βγαινει το λαδι]-
-η θαλασσα ειναι λαδι[στρωτη,επιπεδη,ακινητη,ακυμαντη,οπως
η επιφανεια του λαδιου]-
-σωθηκε το λαδι του[στο καντηλι του][τελειωσαν οι μερες του]-
-το λαδι του αγιου[το λαδι,που θα πανε σε μπουκαλακι για ν'ανα-
ψουν τα καντηλια του αγιου ]-
-εβγαλε το λαδι της χρονιας του[τη σοδεια του,να περασει η χρονια
με επαρκεια]-
βγηκε λαδι[βγηκε καθαρος σ'αυτη τη περισταση,οπως το λαδι βγαινει,
-ανεβαινει-καθεται-,πανω απ'το νερο]-
-λαδωσε[να γινει η δουλεια του,εβαλε λαδι στο μηχανισμο να δου-
λεψει για αυτον,και φυσικα χρειαζεται λαδι δηλ. δωρα,χρηματα,κλπ]-
-εκανε λαδια[πονηρια,κοροιδια,μη κανονικη πραξη,ξεγελασε,οπως ο
λεκες στα ρουχα απο λαδι λερωσε]-
-τρεις το λαδι τρεις το ξυδι τρεις[εξι] το λαδοξυδο[λενε για το
αναποδραστο των πραγματων σε ατομικο επιπεδο ,αλλα και σε κοινω-
νικο-τα πραγματα θα γινουν ετσι δεν θα αλλαξουν,νομοτελειακα
-3+3=6]-
-ριχνει λαδι στη φωτια[οπως το λαδι αναζωοπυρωνει τη φωτια,ετσι κι
αυτος με τις πραξεις η' τα λογια του αναβει τον καυγα,τη φασαρια]-
-λαδι στη πληγη[να απαλυνει ο πονος σε τραυμα,βαλσαμο το λαδι,να
γιατρευτει η πληγη,να επουλωθει το τραυμα]-
-αυτος χανει λαδια[αυτος δεν στεκεται καλα στα μυαλα του,δεν λειτουρ-
γει κανονικα,οπως ενας μηχανισμος που εχασε το λαδι του και δεν λει-
τουργει καλα,αλλα ακανονιστα}-
-λαδωσε τ'αντερο του[εφαγε καλα, χορτασε,το λαδι καποτε ηταν σπανιοτα-
το για να εχει το φαγητο εστω και μικρη ποσοτητα]-
-ψωμι κι ελια[μη ζητας τα πολλα ,και τα λιγα φτανουν,ειναι αρκετα]
-ματια σαν ελια[μαυρα μεγαλα ομορφα,για ομορφια γυναικας και
κοριτσιου,παινεμα]-
.
.
ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΤΑ ΤΗ ΠΑΛΙΟΤΕΡΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
.
ηταν απο το πρωι στο χωραφι με τις ελιες,ο πατερας και τ'αδερφια
σκαρφαλωμενοι ως τα τζιτζικια και οι καλογιαννοι τις ραβδιζαν,μετα-
κινουνουμενοι απο δεντρο σε δεντρο,καθενα ξεχωριστο με τις ιδιο-
τροπιες του,κι απο κλαδι σε κλαδι,προσεχοντας μηπως γλυστρισουν και
τσακισθουν,οι γυαλιστεροι καρποι ,αλλοι μαυροι, αναλογα με το δεντρο
της ελιας ,αλλοι μαυροκοκκινοι,αλλοι πρασινοι,αλλοι μικροι,μιλιουνια,
τσαμπια,αλλοι μεγαλοι στρογυλλοι,σαν καρυδια,να τοσοι ητανε επεφταν
ποσοτητες κατω στ'απλωμενα πανια,εκει σκυμενες τις μαζευαν η μανα κι οι
αδερφες,οσες δεν ειχαν αρραβωνιαστει και παντρευτει ακομα κι ηταν ελευ-
τερες,και καμια θεια τους βοηθουσε,αφου τις καθαριζαν απ-τα φυλλα και
τα ξυλακια τις εβαζαν μεσα στα σακια κι οταν γιομιζαν ενα το εδεναν κι
επερναν να γεμισουν αλλο,πολυ καρπο εφετος ειχαν τα δεντρα,στοιβα,
θα εβγαζαν μπολικο και καλο λαδι,ηταν και γερες οι ελιες,δεν ειχαν δακο
ουτε σκουλικι,κι απο ζουμι γεματες,εκτος απο τις πολλες που θα πηγαι-
ναν στο λιοτριβειο για στιψιμο θα διαλεγαν τις πιο καλες,τις πιο γερες και
πιο μεγαλες να τις αλατισουν,καποιες θα τις εκαναν τσακιστες με θυμαρι να
μοσχοβολισουν ,καποιες ξυδατες με μαραθο,καποιες θρουμπες,καποιες θα
τις εψηναν στο φουρνο μετα θα τις ραντιζαν με το νεο λαδι θα-ριχναν και
ριγανι,ετσι περνουσε η ωρα απο δεντρο σε δεντρο,κι απο ραβδισμα σε ραβ-
δισμα,κι απο μαζεμα σε μαζεμα,τιναχτηκαν εικοσι δυο δντρα,ολη τη μερα,
αρκετη δουλεια,εμεναν ακομα πολλα δεντρα,δοξα σοι,ειχαν καιρο ακομα
να τελειωσουν,ηταν η τριτη μερα στο λιοστασι,,διψασαν,πεινασαν,ιδρω-
σαν,πιαστηκε η μεση τους,τρυπησαν τα χερια τους,φαγαν,ξεδιψασαν,ξεκουραστηκαν,φωναξαν,αστειευτηκαν,κουρα-
στηκαν,λιγο πριν δυσει ο ηλιος ετοιμαστηκαν να γυρισαν σπιτι να μην
νυχτωθουν εξω,θα περνουσε η νυχτα,την αλλη μερα ξυπνωντας το πρωι
θα επεστρεφαν ξεκουρασμενοι να δουλεψουν απ-την αρχη ολη τη μερα
Δοξα σοι.
.
.
Η ΕΛΙΑ ΣΤΟΝ ΟΜΗΡΟ
Ομηρου Οδυσσεια-ραψωδια ε'-στιχοι 476-482
[μεταφραση χ.ν.κουβελης]
[Οταν ο Οδυσσεας βρεθηκε ναυαγος στο νησι των Φαιακων κρυφθηκε να σωθει
απο ανθρωπους κι αγρια θηρια κατω απο μια ελια και μια αγριελια φυτρωμενες
μαζι]
476...................δοιοὺς δ᾽ ἄρ᾽ ὑπήλυθε θάμνους,
ἐξ ὁμόθεν πεφυῶτας· ὁ μὲν φυλίης, ὁ δ᾽ ἐλαίης.
τοὺς μὲν ἄρ᾽ οὔτ᾽ ἀνέμων διάη μένος ὑγρὸν ἀέντων,
οὔτε ποτ᾽ ἠέλιος φαέθων ἀκτῖσιν ἔβαλλεν,
οὔτ᾽ ὄμβρος περάασκε διαμπερές· ὣς ἄρα πυκνοὶ
ἀλλήλοισιν ἔφυν ἐπαμοιβαδίς· οὓς ὑπ᾽ Ὀδυσσεὺς
δύσετ᾽...................................................482
..................κατω απο δυο χαμηλα δεντρα τρυπωσε
που μαζι και τα δυο φυτρωναν,το'να αγριελια,τ'αλλο ελια
και δεν τα περνουσε η τρομερη υγρασια των ανεμων οταν φυσουσαν
ουτε ποτε ο λαμπερος ηλιος με τις ακτινες τα χτυπουσε
ουτε η βροχη τα διαπερνουσε .τοσο πυκνα πλεγμενα
το'να μετ'αλλο ηταν φυτρωμενα.εκει απο κατω ο Οδυσσεας
κρυφθηκε.............
.
.
-''πως καναμε τις ελιες παλια''-χ.ν.κουβελης
''μετα του Σταυρου οι ελιες σταυρωναν ,ηταν ετοιμες ,μαζευανε
τις χοντρολιες τις σπαγανε και τις ζεματαγανε με βραστο νερο ,
υστερα τις αφηνανε στο νερο για καποιες μερες να ξεπρικανε
και μετα τις βαζανε σ'ενα ταψι μεσα στον αναμενο φουρνο,αφου
ειχανε βγαλει,ξεφουρνισει,το ψωμι,κι απο πανω ριχνανε χοβο-
λη καυτη κι οι ελιες μαραγκιαζανε,μαραινονταν,οταν κρυωνε ο
φουρνος τις βγαζανε και τις ξεπλενανε με νερο ,επειτα τις αλατι-
ζανε ,ριχνανε ριγανι και ξυδι αμα
θελανε κι ηταν ετοιμες για φαγωμα''
''μεσα σε τσουβαλι βαζανε τις χοντρολιες μαζι με χοντρο αλατι
και ριγανι και γυριζανε το τσουβαλι,οι ελιες εβγαζαν το ζουμι τους
μεχρι που μαραγκιαζανε και γινονταν θρουμπες,τοτε τις βγαζανε
απ'το τσουβαλι,ριχνανε ριγανι και λαδι και ξυδι αμα θελανε κι ηταν
ετοιμες για φαγωμα''
.
.
ΠΩΣ ΕΒΓΑΖΑΝ ΠΑΛΙΑ ΤΟ ΛΑΔΙ ΣΤΑ ΣΠΙΤΙΑ
-ΚΑΙ Ο ΧΑΛΒΑΣ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΛΑΔΙ-χ.ν.κουβελης
τα παλια χρονια ετσι εβγαζαν το λαδι στα σπιτια:
εβαζαν τις ελιες σε μια λινατσα και τις κοπανουσαν με μια ξυλινη ταβλα
να συνθλιφθουν.μετα με τα χερια τις ζυμωναν καλα να λιωσει ο λιοκαρπος
και εριχναν ζεστο νερο στη λινατσα που παρασερνε το λαδι και χυνονταν
σε μια ξυλινη σκαφη.εκει επεπλεε το λαδι σαν ελαφρυτερο απ'το νερο
και το μαζευαν με μια ξυλινη κουταλα και το εριχναν σε πηλινα δοχεια
να τα γεμισουν με το νιο λαδι.να πορεψουν τη χρονια.
αυτη την εργασια συνηθως την εκαναν οι γυναικες και μαλιστα οι
γεροντοτερες
μια παροιμια:νιο λαδι και παλιο κρασι
ο Χαλβας
με το νιο λαδι εκαναν χαλβα:εριχναν το νεο λαδι στο συμιγδαλι και
ανακατευαν το μιγμα μαζι με ζαχαρι.επειτα το εψηναν.το καβουρδι-
ζαν.το εκαναν σκουρο η' ξανθο.με το κουταλι μετα το μαζευαν και
με το χερι του δινανε σχημα στρογγυλο η ' σε μεταλικες φορμες
σε σχημα μαργαριτας.βαζανε στη μεση ενα ψημενο αμυγδαλο [και
γαρυφαλλο βαζανε]και τα πασπαλιζανε τα κομματια με ζαχαρι και
κανελα.μετα γεμιζανε μ'αυτα μια γυαλινη πιατελα και σερβιρανε τον
χαλβα ζεστο η' κρυο
.
.
-τσακιστες ελιες-χ.ν.κουβελης
βαζευομαι τις ελιες στην αρχη που ειναι ακομα πρασινες και κρουστες-με μια πετρα
μια μια τις σπαμε πανω σε μια πλακα και τις βαζουμε σε μια λεκανη με νερο να ξεπι-
κρισουν-καθε δυο μερες αλλαζουμε το νερο-αυτες ξεπικριζουν γρηγορα σε 8-10 με-
ρες ειναι ετοιμες,εχουν γινει -τοτε τις βγαζουμε απ'το νερο,τις αφηνουμε 2-3 ωρες να
σουρωσουν και τις αλλατιζουμε λιγο[να μην γινουν αλμυρες] ριχνουμε ριγανι [η' θυ-
μαρι] και τις βαζουμε σε δοχεια[πλαστικα η' γυαλινα]και σε καθ'ενα δοχειο βαζουμε
ξυλακια αγριομαραθο,μια φετα λεμονι,φυλλαρακια δαφνη,και λαδι[η' αν θελουμε
και ξυδι]-στο τελος νερο-κλεινουμε τα δοχεια κι ανατατευουμε-και οι ελιες ειναι
ετοιμες να φαγωθουν
.
..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου