.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
-ΙΔΙΟΛΕΚΤΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
(1)
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis-
ΙΔΙΟΛΕΚΤΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
(1)
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
Κάθε τόπος είχε τη γλώσσα του,τη δική του γλώσσα,διαμορφωμένη
από τους ανθρώπους του και την κοινωνίας τους,
Έτσι και η Μαχαιρά Ξηρομέρου είχε τη δική της γλώσσα,τη δική της
ιδιόλεκτο,
σε αυτή τη γλώσσα εκφράζονταν με λέξεις από όλη την ελληνική γλώσσα,
από την αρχαία έως την νεώτερη,
χωρίς να λείπουν κι αυτές(αφομοιωμενες)από άλλες ξένες γλώσσες,
η γλώσσα αυτή δεν έρχονταν σε επαφή με τις αστικές γλώσσες,των πόλεων,
ούτε τη σχολαστικη γλώσσα,των μορφωμένων,
και έμενε αμόλυντη,
δεν υποφερε,ας μεταχειρισθουμε νεολογισμο, από 'μερσικισμους'
(γνωστό το ανεκδοτο όπου ένας γαλλομαθης νεος της πόλης αρραβωνιάστηκε
μια κοπέλα του χωριου,εκείνη,χάριν ρομαντισμού,έκοψε ένα τριαντάφυλλο και
του το πρόσφερε,'μερσι' είπε εκείνος σε άπταιστα γαλλικά κι εκείνη του
απάντησε 'μιρσα ιγώ μιρσι κι συ' σε άπταιστα ελληνικά,
εδώ έχουμε την λόγω ομοηχειας συνταυτιση :μερσι-μιρσι'
ευχαριστω-μυρισε,βαβυλωνια)
πολλοί σημερα,κυρίως αυτοί που ζουν στις μεγαλες πολεις, στις εκφρασεις
τους ένθετουν και αυτές της ιδιόλεκτου,τονίζοντας τες ιδιαιτερα για
να προσεχθουν,και να προκληθεί θυμηδία,
όλο αυτό είναι μια καρικατούρα,μια ανόητη και χαζοχαρούμενη διαστρέβλωση,
η ιδιολεκτος γλώσσα δεν είναι προς 'παιδια',παιχνιδι,
αλλά ήταν πλήρης γλώσσα,εκφραστικη σε όλα τα επίπεδα,νοητικά και
συναισθηματικα,ψυχολογικά,
ούτε ήταν ακατανοητη για τους ανθρώπους της(γιατί κάθε γλώσσα έχει
τους ανθρώπους της)
ούτε γραφική,ούτε φολκλόρ,
ήταν το ύφος τους(Η γλώσσα του ανθρώπου είναι το ύφος του)
ήξεραν 'αυτό έπρεπε να ειπωθεί εδώ ακριβώς ετσι'
ΑΠΟ ΤΑ ΙΔΙΟΛΕΚΤΑ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ
ΟΜΙΛΗΜΑΤΑ
-αυτός έχει σταφνο,κάνει τις δουλειές του με σταφνο(τακτοποιεί τις
δουλειές του,με τη σειρά)
-αυτός είναι τροξός(υπερβολικά γρήγορος στη δουλειά του,στην κίνηση του,
δεν προσέχει)
έπεσε απ'την τροξαμάρα τ'
τρέχω,τρέξω<τροξω,τροξο
του είπα κάτι και πήρε τρόξο(έφυγε απότομα,έκανε περα)
-αυτη είναι πορτογυρω,Κακια πορτογυρω είναι!(γυρίζει από πόρτα σε πόρτα,
δεν κάθεται σπίτι της)
-αυτός είναι τζορας (δεν αλλάζει γνώμη,ισχυρογνωμονας,άμα το πει του'πε,
ξεροκεφαλος)
(κατά μαρτυρία)ένας χωριανός παλιά,διασημος τζορας,αυτός έλεγε:
'το ξέρω πως είναι αλλιως αλλά ν'αλλαζω κι να ματαλλαζω',
Οι άνθρωποι τότε δύσκολα υιοθετούσαν αλλαγές,γνώμης,συμπεριφοράς,
εργασίας,..,ήταν συντηρητικοί,
αυτό μάθαμε αυτό ξέρουμε αυτό απαρέγκλιτα πράττουμε,
αυτός ο συντηρητισμος(τζοριασμα)λειτουργούσε σαν ένστικτο αυτοσυντήρησης,
ο άνθρωπος που κάνει υποχωρήσεις είναι αδύνατος, ευάλωτος στον
χειρισμό τον άλλων,
κατά κάποιο τρόπο κλείνομαι στο καβούκι μου(όπως το σαλιγκάρι,το κοχύλι)
έχω την ησυχια μου)
έπειτα τότε οι κοινωνίες ήταν κλειστές,δεν ήταν ανοικτές στην επικοινωνία,
κάθε ένας στον κλειστό κύκλο της οικογένειας
.τζοριασε,(δεν κάνει πίσω,δεν αλλάζει με τιποτα γνώμη)
-μην είσαι κοντραδορος(κόντρα,μην φέρνεις αναιτιως αντιρρήσεις)
-το πήρε επιπονου (βαριά,στεναχωρέθηκε)
-μολις τον είδε φλιτρισ' η καρδιά του(χτύπησε δυνατά,πέταξε από χαρά)
φλιτραω,(από φλιτ φλιτ του πεταγματος των πουλιών);
-εχω τα φοραβια(φορ α βια,λατινικά a via,έχω τα απαραίτητα εφόδια για
το δρόμο,το ταξίδι μου,κυρίως χρηματα,το εισιτήριο μου)
ένα από τα λατινικά κατάλοιπα στη γλώσσα μας,από τη Ρωμαϊκή κατοχή
και την επίδραση των κοντινών Ιονίων Νήσων, Κεφαλονιά και Ιθάκη
-δεν παίρνει από ρωμεηκα(ρωμαιος<ρωμιος-ελληνας,δεν καταλαβαίνει,δεν
συμμορφώνεται,ότι και να πεις)
κι εδώ πάλι έχουμε του Ρωμαίους και τα ρωμαϊκά τους,τον ρωμεηκο
(ελληνικό)πολιτισμό,την ανώτερη κοινωνία της συζήτησης
ρωμεηκα σημαίνει τα λογικά,τα πρέποντα
-κοιμαμαι ταπιστομα
γλυστρισα κι έπεσα ταπιστομα(με τα μούτρα)
Αρχαία ελληνική:επί στόμα(με το στόμα κάτω,λαϊκά: μπρούμυτα)
Μεσαιωνική ελληνική:επιστομα
-του βανει φτιλιες (συκοφαντίες)
φτιλιες,φυτιλιες,απο το φυτίλι της λάμπας,του ανάβει φωτιες
-με βαρδαλωνισε(με κατάβρισε ανηλεώς)
βαρδαλωνιζω,μια παρακινδυνευμένη ετυμολόγηση:βάρδα+αλωνιζω,αλώνι,
εδώ βενετική λέξη(πάλι τα Ιόνια):varda<vardar μακριά,φυλαξου,εκδικητικός,
χτυπαει
και το αλώνι φυσικά είναι το αλωνι,εκεί που χτυπούσαν με καμουτσίκι
τα άλογα να φέρουν γύρα να αλωνισουν τα στάρια,
-πηρα την αποκολομενη(την τελειωτική,δεν μου δίνει τη δυνατότητα να
ελπίζω κάτι άλλο,τέλος)
εδώ η αρχαία γλώσσα:κόλον<άκρον<τέλος,και βεβαιως και ο κωλος από
το κόλον
-ειναι πέρα τ'λακα,σαπερα(ανθρωπος απροσαρμοστος,κάνει πέρα)
ελληνιστική κοινή:λακεω<λακω,τρέπομαι σε φυγή,λακίζω
τον λακισα(τον έδιωξα,τον έκανα πέρα)
-αυτο ειναι ξεμοτοχ'( είναι μόνο γι'αυτό)ξιμοτοχ'
εδώ η ετυμολογια είναι δυσκολη
-μου βγήκε το φαι αναλαιμα(πάνω ψηλά στο λαιμό)
Εδώ ουδέν περαιτέρω σχολιον
-αυτος περπατάει λανταβα(απρόσεκτα)είναι λανταβος
Άγνωστον αί βουλαι της γλωσσας
-είναι αξος (εργατικός)ίσως το άξιος;ίσως το αρχαίο αγω,οδηγω,φερνω,
αγωγι,αυτός που κάνει αγωγι,μεταφέρει φορτιο
-πήρε ρούσμα(πειραχτηκε κι έκανε περα)
στο ίντερνετ πουθενά περί ρουσματος
-θα σε θερισ' (θερίσει,θα σε κόψει,για κατι ακατάλληλο που τρώμε η' πίνουμε
και θα μας αναστατωσει το στομάχι,το έντερο)
κακό θερσμα(κατάρα,με την ίδια έννοια)
-μολις τ'ακουσα μου' ρθε αναφανταλια (ζαλιστηκα)
τώρα αν το αναφανταλια σημαίνει κατακεφαλια,γιατί και αυτή έχει
τα ίδια συμπτώματα,μυστήριον,
πάντως ομοιοκαταληκτουν και ισοσυλαβουν
-κακο αγκλεουρα(άλλη κατάρα,να φαρμακωθεις,να πάθεις κακό)
τρώει τον αγκλεουρα,εβαγε τον αγκλεουρα(μεγάλη ποσότητα φαγητού)
βγάλε τον αγκλεουρα(το λένε για ανθρωπους που μιλάνε πολύ,σταματα τη
πολυλογια)
(αρχαία)ελλεβοροςαγλεορας,αγλεουρας,αγκλεορας,αγκλεουρας
δηλητηριώδες ποώδες φυτο
το λένε σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και γαλατσίδα, σκαρφι
η πόση του προκαλεί εμετο και σε μεγάλη ποσότητα θάνατο
έβγαλε τον αγκλεουρα(γι'αυτόν που από το πολύ φαγητό έκανε εμετό,
το φαρμάκι)
-το' χει αβερταρια(ανοικτά)
πάλι η Γαληνοτάτη Βενετια(και τα Ιόνια):averto(ανοιχτό)
-ειμαι αξαγκλειστη(με μπερδεμένα τα μαλλιά,δεν έχω χτενιστει)
με ξαγκλεισε το αγαθωτο συρμα(με γρατσουνισε)
ανεβηκε στην αμυγδαλιά και το κλωνάρ' ξαγκλεισκε κι επεσε(σκίστηκε,τσακίστηκε,
ρηγματωθηκε,εσπασε)
τώρα για την ετυμολογία ας μην μπούμε σε μη επιστημονικά ατεκμηρίωτες
γλωσσολογικά περιπέτειες
(τώρα αν έχει σχέση με το angle,γωνία,και το κάνει γωνία,σπάει
ερωτηματικό ;)
.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου