1-ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ -ΚΕΙΜΕΝΑ χ.ν.κουβελης -TEXTS c.n.couvelis-MACHERA XIROMEROY -Part 1-Μερος 1

.

.

.
.
.
ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ -MACHERA XIROMEROY
ΚΕΙΜΕΝΑ χ.ν.κουβελης 
TEXTS  c.n.couvelis
.
Part 1
Μερος 1
'
.
.

''Αστραπη '' Η Θρυλικη Ποδοσφαιρικη Ομαδα της Μαχαιρας [ Ακαρνανιας ] Μια Απο Μνημης Ανασυσταση της Ιστοριας της
.
.

ειναι η ΑΣΤΡΑΠΗ ,φωτογραφια περιπου το 1939,διακρινονται:ο Βασιλης
Κουβελης[Βετλατζας],ο Γιαννης Κουτρουμανος ,ο Αντρεας Χασαπης,
ο Δημητριος Παπατρεχας[Τρικουπης],ο Γεωργιος Τσολακης,ο Χρηστος
Παπασταμος[Τελιας]
.
.
.
Η θρυλικη ''Αστραπη '' , η ποδοσφαιρικη ομαδα της Μαχαιρας [ Ακαρνανιας ] απο τη δεκαετια του 1930.Προσπαθουμε να μαθουμε την Ιστορια της μεσα απο τις μνημες των ανθρωπων . Στην αρχη να θυμηθεις ειναι δυσκολο , επειτα σιγα - σιγα ολο και περισσοτερα θυμασαι.Σαββατο μεσημερι 12 Σεπτεμβριου 2009 . Ο Παπα - Κωστας Παπατρεχας [ 94 χρ ] επινε τον καφε του στο καφενειο του Νικου Λιαμη ,πολυ παλιος παιχτης της '' Αστραπης '' , τον ρωτησαμε για την ομαδα , σιγα - σιγα θυμηθηκε κι αρχισε να διηγηται [ αποσπασματικα και με κενα στα γεγονοτα , '' που να θμασαι '' ] . Επειτα ηρθε ο μπαρμπα Λευτερης ο Κουβελης [ 80 χρ ] , αυτος τα πιο πολλα που θυμηθηκε ηταν για την '' μικροτερη ομαδα '' [σε ηληκια ] που διαδεχτηκε τους παλιοτερους. Την αλλη μερα ο Τακης Ζαρκαδουλας ανασυρε απο τις μνημες του την ομαδα της '' Αστραπης '' απο την δεκαετια του ' 50 εως τα νεωτερα χρονια .Ολοι τους θυμηκαν με θαυμασμο και συγκινηση το μεγαλειο της ομαδα '' μας ''.Βεβαια πολλα παρα πολλα ακομα περιμενουν να βγουν απο το βαθος των αναμνησεων στη επιφανεια για την ιστορια της '' Αστραπης ''. Απο τα λεγομενα τους σχηματικα μπορουμε να διακρινουμε εξι περιοδους της ομαδας . Α ' Περιοδος.[ Προπολεμικη περ 1930 - 1940 ] Οι Παλιοι - Β ' Περιοδος [ '' η μικροτερη ομαδα '' , σε ηληκια , περ 1940 - 1950 - Α ' Επανιδρυση [ περ 1955 - 1960 ] - Β ' Επανιδρυση [ 1965 - περ 1970 ] - Α ' Επισιμη Συμμετοχη στο Ερασιτεχνικο Πρωταθλημα ΑιτωλοΑκαρνανιας [ 1984 - περ 1995 ] Το 1986 χρησθηκε Πρωταθλητρια της Γ ' Κατηγοριας , ανεβηκε στη Β ' Κατηγορια και παρεμεινε για δυο χρονια 1987, 1988 - Β ' Επισιμη Συμμετοχη στο Ερασιτεχνικο Πρωταθλημα ΑιτωλοΑκαρνανιας [ 2005 - 2007 ]. .Ειναι περιττο να αναφερουμε πως ενδιαμεσα ποτε δεν επαψε να υπαρχει η ομαδα και να παιζει αγωνες .
Στην καταγραφη των αναμνησεων κραταμε τη γνησιοτητα της γλωσσας , αλλα και οσο ειναι δυνατο τη χρονικη σειρα των αναμνησεων τους .
'' τερματοφυλακας ηταν ο Αντωνης Π[ου]λης , πλι ονομα και πραμα , αυτον τον ειχαμε ντμενο, φανελα , παπουτσια . γαντια , μονο αυτος εμεις οχι ...ητανε τοτες παιχτες ο Σταυρος Τζιντζος [ μπακ , δεν βαργε μι τ ' μυτ ' βαργε ετσ '[εννοει με φαλτσο] ] , ο Νασος Τσαπαρελης [ κυνηγος , οξω δεξια] , ο Λακιας Ντουμιας [ Παπασταμος , μπακ ] , ο Χρηστος Καραμπερης [Γεροθοδωρος , κυνηγος ] ...Προεδρος ητανε ο γιατρος ο Μπεσας , γαμπρος του Παναη Παπατρεχα...προκαταρτιστηκε απ' τον Μακια Καραμπερη [ Γεροθοδωρο ] ητανε χωροφυλακας, σαν προπονητης ητανε , τους εμαθε το ποδοσφαιρο [ δυο λ[ι]θαρια το τερμα , αμα περασ ' μεσα η μπαλα ειναι γκολ , για ψλα , απαν' δεν ειχαμε τιποτα , που να'ναι δοκαρια ,αυτο λεγεται '' τερμα '' , '' μπακ''καθηται σε μια μερια και περιμενει τον αλλον , '' κεντρικος σεντερ χαφ ''παει οπ 'θελει, '' αραουτ '' αμα βγει η μπαλα οξ ',αμα αγκιξ[ι]ς τ ' μπαλα το λενε ''πεναλτι '',... τ' μπαλα τ ' γεμιζαμε με χουρταρ ' , με κβαρα σπαγγο ,δεν την φουσκωνανε , ... οταν πρωταρχισαμε την ομαδα ειμασταν καταρτισμενοι , ειχαμε και λαι'σμαν σε αγωνες εξω , ητανε και παιχτες που παιζανε κατ' αναγκη , δεν ητανε γραμμενοι στν' ομαδα, αμα ελειπε κανενας συμπληρωναν . δεν ηταν ταχτικοι , οπως ο Βασιλης Τριαντης ,...ο Γακια Τσαπαρελης επαιζε κυνηγος , ... γηπεδα ειχαμε στο Σκορπστο[ ουλο αγκαθια ] , στο Μυλο τ ' Λιαμ '[ εκει παιζαμε μονοτερμα , δεν ειχε μακρυ να παιζουμε, δεν παιζαμε ματς ] , στ ' Πεταλι [ λακκα , ητανε χωρος] , στ ' Φτερ ' τ ' Κολοβου , ...αγωνες παιζαμε με τον Αστακο [ στα Βαρκα ] ,τ ' Μαχαλα [ στα Σχολεια ] ,στ ' Κατουνα ,στ ' Κονωπινα , σν 'Αμφιλοχια [ κερδισαμε
1-0], ...παεναμε με το φορτηγο τ ' Καρελακη [ τν ' Ωστεν ] μπαιναμε απαν ' , στ 'καροτσα , κι φωναζαμε οσο μπορουσαμε '' Αστραπη Αστραπη ''... σν ' Αμφιλοχια ητανε π ' μας ρωτσανε τι ονομα εχουμε κι τσουπαμε ''Αστραπη'' , κι ετσ ' βγηκε '' Αστραπη '' , ... τοτε ητανε π ' θελνανε να τα βαλνε με τ ' Αγρινιο [ τον Παναιτωλικο ], θα ' παιρναν κι απ ' τ ' Σκουρτου κανα δυο παιχτες ,ητανε ομως πολλα τα εξοδα και δεν αποπηγανε, ... στ ' μκροτερη ομαδα [ οταν απ ' τους παλιους την πηρανε οι νεωτεροι ] ειχανε τερματοφυλακα τον Τσολακο [ απ ' τν ' Αρτα ητανε , τσαγγαρης , παντρευτκε στ ' Μπαμπινη ] , ητανε πολυ καλος δεν περναγε τιποτα , ... κι ο Καμινιας [ Κωστας Κωστακιωτης [ ητανε τοτε τερματοφυλακας , και σ ' ενα αγωνα παν ' στ ' Μαχαλα καθονταν παν ' στα δοκαρια κοκονακι κι κοροδευε ενα Τζαχρηστα ξαδερφο τ ' , τνε' παιζαμε τ ' Μαχαλα , τετοιος ακροβατς ητανε αυτος, ...εγω ηθελα να παιζω κεντρικος σεντερ χαφ , να παενω ολουθε, να μη γιλασω τ ' ονομα μ ', Παπατρεχας ] , ... η μικροτερη ομαδα ητανε . ξερω κι γω , ας πουμε απ ' 45 ως το '55, μπακ ητανε ο Χρηστος Σουρελης [ Γκολφης ] , κι ο Αντωνης Γκουμας , δεν περναγε κανενας , δεν εκανε κατ ' η μπαλα, σ ' αυτους στηριζονταν , - ο Καννελης [ Γιωργος Παπατρεχας ] , Τακης Στρατος , κυνηγοι προωθημενοι, - Μακιας Βετλαντζας [ Κουβελης ] , ο Λεκος τ ' Σπυρου Φιλιππα [ ο Αλεκος Κουβελης ποχει τν ' αντιπροσωπεια με τ ' αυτοκινητα OPEL ],...τα γηπεδα ητανε το Σκορπστο, κι αμα εφραξαν τ ' Πεταλι πηγανε στ ' Φτερ ' τ ' Κολοβου, ... παιζανε με τα χωργια απο Κατουνα κι κατ ' , Κονωπινα , Παπαδατ ' . Φυτειες [ Μαχαλα ], Αστακο , ... μπαλα ειχανε αν 'σε κανα παιδι τ ' κανανε καμια μπαλα δωρο , μαζευαν κανα φραγκο απ ' τα μαγαζια , ερανο , δινανε τοτε , ητανε φιλαθλοι, κι τα παιδια δεν ειχαν τιποτα αλλο , σκονωνταν το πρωι' για το καπνο , κι τα απογεμα πηγεναν για μπαλα , να παιξνε , ... ητανε φιλαθλοι . θμαμε το δασκαλο τον Νικητα που πηγε στ ' Πεταλι να παρακολουθησει αγωνα , ματς , δεν θμαμαι με ποιους , ...θμηθκα ενα περιστατικο , στ' Κονωπινα ειχανε κοψ ' τα παλιουργια απ' τσ ' ακρες να παιξνε , ο Μητσο Μποραζανης [ Παπασταμος ] οπως ηταν ορμητικος γλυστρισε κι επεσε πανω στα παλιουργια , σκοθκε αμεσως κι συνεχ[ι]σε και τα παλιουργια ητανε καρφωμενα πισω στο σωβρακο τ ' , ειχε τετοια ορμη που'τε καταλαβε τιποτα ,... ο Γραψας [ Κωστας Παπατρεχας ] ητανε κι στν ' ενδιαμεσ' ομαδα , επαιζε κυνηγος , ...ητανε κι αλλοι παιχτες παλιοτερα , αλλα και νεωτερα , ο Γιαννης Κουτρουμανος , αδελφος τ ' Λια ,ο Βασιλης Λιαμης , ο Δημητρης Τρικουπης [ Παπατρεχας ], ο αδελφος του ο Καπεταν Ερμης [ Γιωργος Παπατρεχας Καμπανας η ' Βενιζελος , αυτος ηταν καλος παιχτης], ο Κοτσακιας Μπαρμπαρουσης , ... ολοι παενανε τοτε να παιξνε , αλλα ητανε τα στελεχοι που παιζανε αγωνα , .. . στο Μυλο τ' Λιαμη ητανε μονο για μονοτερμα , για να κανε δοκιμες [ προπονησεις] ητανε ποσος χωρος , αλλωστε εκει κατασκηνωναν οι γυφτεοι , φτιαχναν σκηνες , ... αλλος παιχτης ηταν ο Δημητρης ο Λασπιας , μπακ , απ ' τους καλους ,δεν περναγε μπαλα, ... σ' ενα αγωνα ανεβκε ο Καμινιας στα γκολποστ και φωναζε, τσ ' παιζαμε ,... απ ' το χωραφ ' παενανε ξεπατωμενοι και φωναζαν , ειχανε ζηλο ,ολη μερα χωραφ ' και το βραδ' μπαλα,...ο Γακια Κολοβος ειχε φορτηγο και τους μετεφερνε, με ερανο πληρωνανε τα εξοδα , κι ο Βαγγελης ο Καρελακης τους μετεφερνε [ με την Ωστιν , στη ξυλινη καροτσα , και με τη θρυλικη ''Χαρχαλο '' ] ανεβαιναν πανω και φωναζαν , κι αυτος ρεκαζε [ φωναζε ] περσοτερο απ ' αφνους, τν ' αγαπουσαν τοτε τν ' ομαδα , δεν ειχαν τιποτα αλλο να διασκεδασνε , ...
...παιρναμε και παιχτες απο αλλου , τον Χρηστο Κοντη αριστερο μπακ απο την Χρυσοβιτσα . Σ' ενα ματς παιζανε εφτα Αστακιωτες , ητανε με την Μαχαλα.Λιγο αργοτερα επαιζε απο τον Αστακο ο Γιωργος ο Μαντζαρης [ γυρω στο ' 60 ]. Σ' ενα αγωνα , γυρω στο ' 55 παιζαμε Κονωπινα - Αστραπη , θυμαμαι παιχτες Τακης Στρατος , Καννελης , Καμινιας ,Χρηστος Σουρελης [ Γκολφης ] , το σκορ 1-3 η' 1-4 υπερ εμας,... το 1955 περιπου εγινε [ η πρωτη ] επανιδρυση της '' Αστραπης '' απο το Νικο Νασουλα [ Κουβελη ] , μαζυ ηταν ο Σπυρος ο Παπασταμος , ο Φορακιας ο Καρελακης , ο Αγγελος ο Βετλαντζας [ Κουβελης ], ο Σταυρος ο Γκουμας , ισως , δεν θυμαμαι καλα , και ο Μιχαλης ο Τριαντης . Ειχανε απο τη Σκουρτου τον Παπαπερικλη [ εξτρεμ δεξι, ταχυς , ντριπλερ], απο την Χρυσοβιτσα τον Μακια τον Σαββα [ εξτρεμ αριστερο[ οχι πολλες φορες . Κατα καιρους απο τον Αστακο ερχονταν και παιζανε ο Φανιας ο Μακρης τερμα , και ο Βασιλης ο Τζορτζατος φορ, ...παιζανε Θεατρο και με τις εισπραξεις περνανε μπαλα , [ το τελευταιο Εργο παιχτηκε το 1961 , καλοκαιρι , το Εργο ηταν η '' Γκολφω ''] , ... γηπεδα ηταν στη Πεταλι , [ οταν τους εδιωξαν απο κει] στη Μποστανια , στα Λειβαδια [ στου Κολοβου ], στ ' Κατσκου[γι]αννη,...
Το 1965 εγινε [ η δευτερη ] επανιδρυση της '' Αστραπης '' απο μενα [ Τακης Ζαρκαδουλας ] και τον Βασιλη τον Βετλαντζα [ Κουβελη], η στολη της ομαδας ηταν πρασινη, μετα αλλαξαν οι φανελλες σε κοκκινο γαλαζιο [ για να ταιριαζουν με το σημα της αστραπης ], ...Αγωνας το ' 65 - '66 .Αστραπη - Αστακος 5 - 1 [ 2 γκολ ο Κωστας Χασαπης ] [ θυμαμαι παιχτες τον Πανακια Παπασταμο , τον Γιωργο [ Γωγουλα] Ζαρκαδουλα ] , - Αστραπη - Παπαδατου 1 - 0 , Μαχαλα - Αστραπη 1- 0 , Σφηνα - Αστραπη 1 - 1 , Κατουνα - Αστραπη 4 - 4 , Γουρια - Αστραπη 3 - 2 , ... αυτη η ομαδα της ''Αστραπης '' πρεπει να εφτασε μεχρι το 1970 ,...
Η Ιστορια της Θρυλικης Ομαδας της '' Αστραπης '' δεν τελειωνει , θα επανελθουμε και με αλλες μαρτυριες [ παιχτες , ματς , αγωνες , συμβαντα , ...], αλλα και για τις δυο περιοδους της ομαδας στο Ερασιτεχνικο Πρωταθλημα της ΑιτωλοΑκαρνανιας
.
.
.

Η Απο Μνημης  Ιστορια των Βουλευτικων Εκλογων στη Μαχαιρα Ακαρνανιας  και στην Ευρυτερη Περιοχη του Ξηρομερου και της ΑιτωλοΑκαρνανιας ''
.
.

Σαββατο 26 Σεπτεμβριου του 2009 , μεσημερι , στο καφενειο του Νικου Λιαμη ο μπαρμπα Στρατος Καραγιαννης [ 84 χρ ] πινει τον καφε του . Με μεγαλη ευχαριστηση δεχτηκε να θυμηθει για τις Εκλογες παλια , πριν τον πολεμο και τα μετεπειτα χρονια , στο χωριο [ Μαχαιρα Ακαρνανιας ] αλλα και στη γυρω περιοχη . Επικαιρο το θεμα μιας και στις 4 Οκτωβριου θα διεξαχθουν οι Βουλευτικες Εκλογες .Οι αναμνησεις απο τα εκλογικα γεγονοτα εκεινων των ξεχασμενων εποχων ανασυθετουν και ζωντανευουν τον εκλογικο αναβρασμο εκεινων των χρονων . Η μνημη εχει τους δικους της μηχανισμους ανασυρσης των γεγονοτων . δισταγμος [ να πεις το πραγματικο και οχι το μυθευμα ] , να μην θιξεις ανθρωπους [ να μιλησεις οσο γινεται αντικειμενικα ] , να αναφερεις τα σημαντικοτερα [ να προσθεσεις αργοτερα λεπτομερειες , να αναφερεις τα μικροτερα γεγονοτα ] , να κρινεις δικαια [ και με χιουμορ καμια φορα ] , να επαναλαβεις , να συμπληρωσεις , η μνημη πηγαινει μπροστα - πισω στο χρονο ανασυρωντας τα ευρηματα της [ Τιποτα δεν προσχεδιαστηκε , ουτε ερωτηματα απο πριν που επεξεργσθηκαν κι υστερα απαντηθηκαν , ολα συνεβησαν εκεινη τη στιγμη . λευκα χαρια Α4 και το στυλο να σημειωνει γρηγορα να προλαβει αυτα που ακουγονταν ]. Γι ' αυτο και η μετεπειτα μεταγραφη των σημειωσεων, που κρατηθηκαν δεν εγινε χωρις δυσκολιες ,[ προχειρα γραμματα , σημειωσεις σ ' ολη την επιφανεια του χαρτιου , βελη για τις συμπληρωσεις και τις επικαλυψεις , ... ]. Οτι ηρθε απο τη μνημη στην επιφανεια αυτο καταγραφεται πιστα [ '' οπως ακουστηκε '' χωρις επεμβασεις αργοτερα , η ' ερμηνειες , η ' διορθωσεις ] . Εγινε μονο μια μικρη εξομαλυνση στη [ τοπικη ] γλωσσα χωρις ουσιαστικη διαφοροποιηση των λεγομενων , κι αυτο για να μπορεσει ο καθε αναγνωστης να διαβασει απροσκοπτα το κειμενο '' Της Απο Μνημης Ιστοριας των Βουλευτικων Εκλογων Προπολεμικα και Μεταπολεμικα στη Μαχαιρα Ακαρνανιας και στην Ευρυτερη Περιοχη του Ξηρομερου και της ΑιτωλοΑκαρνανιας ''

Αυτη ειναι η καταγραφη.

'' .... ο Παντελης Καρασεβδας πηγε τη μερα των εκλογων στη Τσαπουρνια , εκει ηρθαν οι Χρυσοβιτσανοι , εψησαν και γλεντησαν, μετα πηρε την ομαδα του να ψηφισει [ το ασκερ τ 'Καρασεβδα , Βενιζελικοι ] ....στη Μαχαιρα ο Ξενοφωντας Μαυροματης μαζεψε τους δικους του στη παλια εκκλησια [ τοτε ] στην ελια , ετρωγαν κι επιναν και φωναζαν '' Ζητω '' . Ο Μαυροματης πολιτευονταν με το Λαι'κο Κομμα του Παναγη Τσαλδαρη [ ητανε μαζυ του τοτε ο Γιαννακης Μακρης ,οι Κουβελαιοι [ Αναστασης Βετλαντζας ] , Γκολφης , ...] , ... δεν ψηφαγαν τοτε οι γυναικες ... η Σκουρτου ψηφουσε τοτε στη Μαχαιρα , ερχονταν Σκουρτιανιτες ολοι φουστανελοφοροι με επικεφαλης τον Στρατο Τζογανη , ο επικεφαλης

βαστουσε λαβαρο , ειτε κλαρι απο συκια , ειτε κλαρι απο κυπαρισσι , οι περισσοτεροι ητανε Φιλελευθεροι , αυτο εγινε μεχρι το 1950 - 51 , 52 με τον Παπαγο , ... στη Μπαμπινη πολλοι Βενιζελικοι , αυτο εγινε απο τον Αντρεα τον Κατσαρακη , αυτος δεν πολιτευτηκε ποτε, αλλα υποστηριζε τον Βενιζελο . Ο Αντρεας Κατσαρακης ηταν στρατιωτικος , ηταν στη Δικη των Εξι [που τους τουφεκισαν στο Γουδι ] , αυτος αυτοκτονησε στη δικτατορια του Μεταξα . Ηγηθηκε Επαναστασης στη Θεσσαλονικη κι αυτοκτονησε να μην τον πιασουν , ... παλια πηγαιναν να ψηφισουν στη Χρυσοβιτσα ,μετα τη δολοφονια των Εξι τοτε εγινε που ο Παναγη Τσαλδαρης εκοψε εκλογικα τμηματα , η Σκουρτου πηγε στη Μαχαιρα μεχρι το ' 51 , '52 , ... οι γυναικες μεχρι το 1955 δεν ψηφιζαν , ψηφιζαν οταν εγινε η Λινα Τσαλδαρη Υπουργος , πρωτη γυναικα υπουργος , ητανε Υπουργος Υγιεινης και Προνοιας επι Παπαγου , ... κομματαρχες τοτε στο χωριο ητανε ο Γιαννακης ο Μακρης στον Γιωργο Μαυροματη [ απο την Κατουνα ] , τον Γιωργο Μπουρδαρα τον ψηφιζαν οι Κολοβαιοι , ο Λευτερης Σουρελης [ Γκολφης ] . Ο Γιωργο Μπουρδαρας ηταν Ευτυτανας στον Καφανταρη , τμημα του Βενιζελου , εγινε υπουργος στον Σοφουλη , ...[ ο Κωτσιο Τσελιος απ ' το Δραγαμεστο εβγενε σαν παρεδρος ] ..., στα καφενεια του Λιαμη και του Μακρυπιδη γινονταν οι σγκεντρωσεις , στο δρομο οι παρεες φωναζαν , '' ζητω ο Γανουμενος '' , ηταν απο το Θερμο αποστρατος ταγματαρχης ,... ψηφιζαν μεσα στην εκκλησια , ριχναν λευκα χαρτια , τα ' γραφαν με το χερι , ... το 1946 εγινε Δημοψηφισμα για τον Βασιλια , το ' κανε το Λαι'κο Κομμα , ητανε τοτε καμμενο το χωριο , ...[ σ ' αυτο το Δημοψηφισμα ] εκανε αποχη το ΕΑΜ [ Εθνικο Απελευθερωτικο Κινημα ] το ' 46 , πηρε τα παιδια του ο Γιωργο Μπαρμπαρουσης και ψηφισε '' ΟΧΙ ''. Θυμαμαι τον Θοδωρο τον Καρελακη να κυνηγαει τον Σταυρο τ ' Δημοσθενη γυρω απο την εκκλησια να ψηφισει να μην φυγει η Βασιλεια , ... ο Νικο Βετλαντζας [ Κουβελης ] ητανε Λαι'κος , οι αλλοι Κουβελαιοι [ ο μπαρμπα Κ'στοδουλος ] ητανε Βενιζελικοι ,Βενιζελικος ητανε κι ο μπαρμπας ο Παναης [ Παπατρεχας ] , ειχανε δωσει τη Λαμπρω στον αδερφο του Καρασεβδα , και ψηφιζαν Καρασεβδα, μονο ο Νικος τ' Παναη ητανε αυλικος [ βασιλικος ] επειδη δεν ρωτηθκε οταν εδωσαν τη Λαμπρινη , τον Παναη δεν ακολουθσε ο Γιωργο Καραγιαννης και ψηφισε το Λαι'κο Κομμα, ...ο Μπουρδαρας διορισε τον Θαναση τον Κολοβο , ο Παντελης ο Καρασεβδας διορισε τον Πανο Κουβελη [ τ ' Στελιου ] , ...ο Γιωργος ο Γεροθανασης [ απο τον Αστακο ] πολιτευονταν στον Μπουρδαρα , μετα τον πολεμο πολιτευτηκε και ο [ γυιος του ] Φωτης Γεροθανασης, ...επικρατουσε ο Αντρεας Στρατος [ παιδι του Νικου Στρατου απο τους Εξι στο Γουδι ] με τον Φωτη Γεροθαναση , ... τι ζηταγαν οι ψηφοφοροι τοτε ; να τους χαιρετησουν ο Αντρεας Στρατος κι ο Φωτης ο Γεροθανασης , να ακουσουν τα ονοματα τους απ ' αφνους , ΄΄ καλως τον Αγα '' . τετοια, ... με το πολυψηφικο ο Φωτης ο Γεροθανασης τους ελεγε να βαλουν και τον Αντρεα Στρατο, , ο Φωτης ο Γεροθανασης βγηκε βουλετης το ' 56 με το πολυψηφικο , με το πολυψηφικο ψηφιζες κομμα με στενη περιφερεια , δυο προσωπα βγηκαν ο Φωτης ο Γεροθανασης και ο Χρηστος ο Μαυροματης στη περιοχη Βονιτσης και Ξηρομερου , ... ο Αντρεας Στρατος εγινε υπουργος επι Παπαγου , Βορειου Ελλαδος, ...στο Βαλτο επικρατουσε ο Χουτας , ο Αντρεα Στρατος ψηφιζονταν σ ' ολο το νομο , πηγε στο Βαλτο με τη στενη περιφερεια , ισοψηφισαν , εγιναν επαναληπτικες εκλογες , με ελαχιστα ψηφοδελτια μπροστα ο Στρατος , εφερε ψηφοφορους απο Αθηνα , βια και νοθεια, ....ο Γακια Παπαδημητριου ηταν α' τμηματαρχης Προνοιας , το 1956 πολιτευτηκε με το Φιλελευθερο Κομμα του Σοφουλη, δεν βγηκε , τους επερνε ο Χουτας , το 1960 δεν βγηκε, βγηκε το 1962 βουλευτης [ βια και νοθεια τοτε ] με την Ενωση Κεντρου , το 1965 βγηκε [ τον πηρε η δικτατορια του Παπαδοπουλου ] , και στη Μεταπολιτευση βγηκε με το ΠΑΣΟΚ το 1974, ... ο Γιαννης ο Καραβιας απο την Μερδενικ ' πολιτευτηκε με την Ενωση Κεντρου, ηταν συμαθητης με τον Θοδωρακη τον Κανατσουλα [ Παπατρεχα ] στο σχολαρχειο της Κατουνας,...ο Μαρκεζινης εβγαλε τον Αντρεα Στρατο [εφυγε απο το Λαι'κο Κομμα ] με το Κομμα των Προοδευτικων , [ ο Μαρκεζινης εγινε Υπουργος Συντονισμου , πηγε για δανεισμο στην Αμερικη , δεν του εδωσαν , μετα πηγε στη Γερμανια , να φερ' τα Τελεφουνκεν τηλεφωνα ,και στο αεροδρομιο τον επαψαν , ηταν με τον [ Εθνικο ] Συναγερμο του Παπαγου ,... η ΕΔΑ [Ελληνικη Δημοκρατικη Αριστερα ] το 1961 [ με τη βια και νοθεια που εγιναν οι εκλογες ] ηταν μαζυ με την Ενωση Κεντρου, το εκλογικο συστημα ηταν οπως τους συνεφερνε , στην ΑιτωλοΑκαρνανια πολυψηφικο ,στην Ηπειρο αναλογικο ,στη Κρητη αναλογικο , ειπαμε '' βια και νοθεια '' , η ΕΔΑ με την Ε.Κ πηραν 250.000 ψηφους παραπανω αλλα δεν σχηματισαν κυβερνηση . Τοτε χωρισαν και βγηκε β' κομμα το '62. Τοτε με την ΕΔΑ πολιτευτηκε ο Τολια Κακκαβας [ απο το Βασιλοπουλο ], ο Καμπιτσης [ απο το Καραι'σκακη ], ο Πουρναρας [ απο τον Βορινο Βαλτο ], ... τα μαγαζια που συγκεντρωνονταν ηταν του Λιαμη , του Μακρυπιδη [ το '33 σκοτωθηκε ο Γιωργο Μακρυπιδης [ το παιδι του ο Αντρεας το ειχε μεχρι που καηκε το χωριο απο τους Γερμανους, στου Λια Κουτρουμανου πηγαιναν ως επι το πλειστον αριστεροι, αλλο μαγαζι ηταν του Κασαλη [ Μιλιο Παπασταμος ] , του Χρηστου Βετλαντζα [ Κουβελη ], ... η καλπη στηνονταν στην εκκλησια μεσα , ηταν χαρτονενια , αργοτερα απο σανιδες , στην καλπη ηταν ο Θοδωρος ο Καρελακης , ο Λευτερης ο Σουρελης [ Γκολφης ] , ο Γιωργο Καρελακης , καθονταν . Ειχε [ Εκλογικη ] Επιτροπη , διοριζε η Νομαρχια ατομα , οποια ηθελε , τα ιδια , ... ψηφιζαν απο την ανατολη [ του ηλιου ] ως τη δυση , μετα τα μετραγαν , μετα τα ' παιρνε ο προεδρος της επιτροπης , κι εμεναν στο σπιτι του Γραμματικου τη νυχτα, τα ' δωνε στο ταχυδρομειο ,επερναν και τηλεφωνο, ... μετα γινονταν η καταμετριση ,... '' μη ρωτας τι γινονταν'' , ...
...μερικα περιστατικα να που'μαι.

-στον Καρβασαρα στην Αμφιλοχια μιλαγε ο Πλαστηρας και καποιος κατ ' απ ' το ακροατηριο του φωναξε . '' Τι τον εκανες τον Νικο Στρατο ;'' κι αυτος απαντησε '' Οποιος ακολουθησει το παραδειγμα του θα εχει το ιδιο τελος '' ...
-πολιτευονταν και ο Μακια Τσελιος σε μικρη ηληκια , του ' χαν κρεμασει φωτογραφιες στις τηλεφωνικες κολωνες στη Μαχαιρα , περασε ο Κ'στοδουλος ο Μπιτσης [ Χριστοδουλος Κουβελης ] τις κοιταξε και βλεποντας πως ηταν πολυ μικρος ειπε .'' Νανα Νανι Κουνι Κουνι ''

- ηταν πριν τις εκλογες του 1963 , τοτε η Ενωση Κεντρου του Γεωργιου Παπανδρεου ειχε μεγαλο ρευμα [ στις εκλογες που ακολουθησαν πηρε πανω απο 50 τοις εκατο ,51 η΄52 ] , απο το στενο αναμεσα απο το καφενειο του Κιτα [ Χρηστου Στρατου ] και την κλινικη [του Μπεσα ] απεναντι απο το ραφειο του Κωστα Ζαρκαδουλα και το τσαγγαρικο των Ρουκαιων [ του Κωστα και του Γιαννη Ρουκη ] κατεβαινε ο μπαρμπα- Μιλιος ο Κασαλης [ Παπασταμος ] διαβαζοντας μια εφημεριδα [ μαλλον την '' ΑΚΡΟΠΟΛΗ '' ] , στο τσαγγαρικο καθονταν ο παπουλακης [ ο Κ 'στοδουλος , Χριστοδουλος Κουβελης ] μολις τον ειδε ο μπαρμπα -Μιλιος διαβαζοντας απο την εφημεριδα του' πε . ''Ακου τι γραφει Χριστοδουλε . ''Αποχωρησε απο την Ενωση Κεντρου ο ...[ ενας υποψηφιος απο την Ηλεια η ' την Μεσσηνια ] και προσχωρησε στην ΕΡΕ '' .Αρχισαν να σας φευγουν '' κι ο παπουλακης οπως ηταν ετοιμολογος του απαντησε . '' Αμ γι 'αυτο σκας Μιλιο , μια καλιακουδα φευγει , σαραντα περιστερια ερχονται ''

- ο παπουλακης ειχε φυσιογνωμικα μια μεγαλη ομοιοτητα με τον Γερο της Δημοκρατιας , τον Γεωργιο τον Παπανδρεου . Και τοτε με την αποστασια το '66 ακουγε στο ραδιο στο σπιτι καθημερινα τις απανωτες ψηφοφοριες στη Βουλη για '' ψηφο εμπιστοσυνης '' στους αποστατες απο την Ε.Κ [ Στεφανο Στεφανοπουλο , Νοβα , ... ] .
Αυτος Ενας Δημοκρατης . '' Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΘΑ ΝΙΚΗΣΕΙ '' . Ομως ηρθε η Χουντα των Συνταγματαρχων και η δικτατορια που εβαλε σε γυψο τη χωρα εφτα ολοκληρα χρονια ]

- καποτε ο Σπυρος ο Γκολφης , τοτε που εμπορευονταν το βελανιδι , διαμαρτυρηθηκε στον Αντρεα Στρατο οτι δεν ητανε σοδεια στο βελανιδι , κι εκεινος του ανταπαντησε . '' Γιατι φωναζεις , ουτε τις φυτεψες , ουτε τις ποτισες ''

Εδω τελειωνει η καταγραφη. Ευχαριστουμε πολυ τον μπαρμπα - Στρατο Καραγιαννη για τις μαρτυριες του.

[Θα συνεχισουμε και με αλλες μαρτυριες για τις Πολιτικες Εκλογες στη Μαχαιρα ]
.
.
.
ΠΕΡΠΑΤΩΝΤΑΣ  ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ   ΞΗΡΟΜΕΡΟ  ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ [ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ] Εισαγωγη [WALKING  IN MAHERAS XIROMERO ACARNANIAS ] DOCUMENTARY OF REAL
.
.

.Ο Μεγαλος Κινηματογραφιστης Τζιγκα Βερτωφ

.

Στο Ντοκυμαντερ '' Περπατωντας στη Μαχαιρα

Ξηρομερο Ακαρνανιας '' προσπαθησα κυριως να ακο-

λουθησω τον Μεγαλο Δασκαλο Τζιγκα Βερτωφ

[Σινε-Ματι , Σινεμα-Αληθεια , '' Ο Ανθρωπος με

την Κινηματογραφικη Μηχανη '' [1929] ]

.

.

''Περπατωντας στη Μαχαιρα Ξηρομερο

Ακαρνανιας ''[Ντοκυμαντερ του Πραγματικου ]

.

Εισαγωγικο Σημειωμα

.

Τα βιντεα τραβηχτηκαν για το Ντοκυμαντερ:

''Περπατωντας στη Μαχαιρα Ξηρομερο

Ακαρνανιας ''.Τα παραθετω χωρις επεξεργασια

[καταγραφοντας αντικειμενικα αυτο, που

εκτυλλισονταν μπροστα απο την καμερα ]

Στοχος ηταν να καταγραφει η Μαχαιρα με

μεγαλη λεπτομερεια.Οπως καποιος περπα-

τωντας βλεπει και ακουει αυτο,που υπαρχει

και συμβαινει γυρω του.

Το Ντοκυμαντερ ανηκει στη κατηγορια :

''Ντοκυμαντερ του Πραγματικου''

Απλη και συνεχης παρατηρηση, η καμερα-ματι

στο χερι ακολουθει τις κινησεις της χειρονομιας,

η καταγραφη γινεται χωρις χρονικα κενα

[ η α' καταγραφη σε καποιες ωρες στις 13 Ια-

νουαριου 2008 , και η δευτερη το ιδιο στις

20 του ιδιου μηνα ] ,προσπαθει να καταγραψει

το Πραγματικο [σπιτια,ζωα,ανθρωπους,το φως,

δεντρα ,μηχανηματα,καλλιεργειες ,ηχους και

κινησεις, σχεδον τα παντα ]

Αυτος ειναι και ο λογος ,που ανεβαζω στην

ιστοσελιδα αυτο το υλικο οπως τραβηχτηκε [η'

μαλλον οπως η Μαχαιρα εμφανιστηκε[επαιξε]

εκεινες τις ωρες του χειμωνα ]

Δασκαλοι μου στην τεχνικη των ληψεων [μεγα-

λες και μικρες ληψεις σε χρονικη διαρκεια,τα

εφε της κινησης της καμερας ,τραβελινγκ,

ζουμ, κοντινα και μακρυνα θεματα, πανοραμι-

κα,... να αποσυντεθει σε μερη ο χωρος και να

επανασυντεθει αποτελωντας παλι

ενοτητα[Ολον]] ο μεγαλος ντοκυμαντεριστας

Γιορις Ιβενς , οι κινηματογραφιστες : Κριστοφ

Κισλοφσκι , και Τζον Κασσαβετις , αλλα κυρι-

ως ο Τζιγκα Βερτωφ [ με το Αριστουργημα

του ''Ο Ανθρωπος με τη Κινηματογραφικη

Μηχανη '' [Σοβιετικη Ενωση, 1929], τις θεω-

ριες του για το Σινε-Ματι,το Σινεμα-Αληθεια]

Επισης απο τη Λογοτεχνια ο Τζειμς Τζοι'ς με

τον ''Οδυσσεα '' του , οπου εκτυλλισεται μεσα

σε 24 ωρες και καταγραφει στις σελιδες του

με σχολαστικη [φωτογραφικη ] ακριβεια

το Δουβλινο της Ιρλανδιας

Τα βιντεα αναρτωνται σε 12 συνεχειες [το

μισο του 24] οπως την παλια εποχη δημο-

σιευονταν σε πολλες συνεχειες τα μυθι-

στορηματα σε περιοδικα και εφημεριδες .

Φυσικα το ''Περπατωντας στη Μαχαιρα'' δεν

ειναι σε καμια περιπτωση Μυθιστορημα ,

αλλα η Πραγματικοτητα καταγεγραμενη

αυτουσια , οπως ''ποζαρε'' στη καμερα

.

[Σημειωση: τα βιντεο για τεχνικους λογους,

για να γινει η αναρτηση τους στο site ,

μετατραπηκαν απο MPG format σε AVI

format

Αυτο ειχε σαν συνεπεια την μειωση της

ποιοτητας του βιντεο ]
.
.
.
ΟΙ ΔΙΚΟΙ ΜΑΣ  ΑΝΘΡΩΠΟΙ [ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ  ΡΟΥΚΗΣ , Τσαγκαρης ] ΜΑΧΑΙΡΑ  ΞΗΡΟΜΕΡΟ [ ληψη 27 Νοεμβριου 2004 ]ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ..[3-1-2010].
.
.

οι φωτογραφιες τραβηχτηκαν Κυριακη 3-1-2010

ο Βασιλης Ρουκης [ Ψαλτης ] απο Καλαρυττες Ιωαννινων

πατερας του Κωνσταντινου Ρουκη

[Απο ''Ημερολογιο ,Καλαρυττες '' ]
.

Κωνσταντινος Β. Ρουκης [ τσαγκαρης ]

Μαχαιρα Ξηρομερο

[Βιντεο, ληψη 27 Νοεμβριου 2004 ]

.

.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ . Β . ΡΟΥΚΗΣ

ΕΝΑΣ ΤΕΧΝΙΤΗΣ [ ΤΣΑΓΚΑΡΗΣ ΜΑΣΤΟΡΑΣ ]

.

Κυριακη 3 Ιανουαριου 2010 , ο μπαρμπα Κωστας

Ρουκης [ 91 χρονων ] με δεχτηκε στην αυλη του

σπιτιου του , με τη γυναικα του τη θεια Λενη ,

η αυλη και ο κηπος γεματος λουλουδια περιποιημενα

απ'τον ιδιο .Μια μερα χειμωνιατικη ηλιολουστη ,

μια γλυκεια και ζεστη μερα , οπως ο μπαρμπα-

Κωστας ειναι ενας γλυκος και ζεστος ανθρωπος,

κι αυτα που αφηγηθηκε το ιδιο ειναι:

.

'' Γεννηθηκα το 1919 στις Καλαρυττες Ιωαννινων ,

στην Ηπειρο .Ο πατερας μου ηταν ο Βασιλης Ρουκης

χασαπης το επαγγελμα και ψαλτης στην εκκλησια του

Αγιου Νικολαου , η μανα μου ηταν η Ελενη το γενος

Αρλετου.Ημασταν τρια αδερφια και ειχαμε τρεις

αδερφαδες .Κατα σειρα ηταν:η Αλεξανδρα ,

η Μεροπη , ο Γιωργος ,ο Κωνσταντινος [εγω] ,

η Μαριγω, ο Γιαννης, ο μικροτερος.

Ο αδερφος μου ο Γιωργος πηγε στα Γιαννενα και

δουλεψε στο τσαγκαρικο του Κωσταδημα , εκει

εμαθε τη τεχνη του τσαγγκαρη.

Ο πατερας μας ειχε ενα βλαμη ,σταυραδερφο , απο

το Ξηρομερο απο τη Μαχαλα τον Γουλα Μακρυπιδη

κι ο Γιωργος κατεβηκε στη Μαχαλα ,γυρω στο 1930,

και δουλεψε στο τσαγγαρικο που'χε ο Καλαμπακος

ο Πετρος με τον αδερφο του Δημο .Εφτιαχναν τσα-

ρουχια και παντουφλες.

Τοτε ο Γιωργος εκανε δικο του τσαγκαρικο , ειχε

δουλεια πολυ και με πηρε και μενα ,12 χρονων

παιδι ,το 1931.Το τσαγκαρικο ηταν απεναντι

απ'την εκκλησια ,εκει ηταν και το ραφειο του

Ηλια Σδραλια, και διπλα το καφενειο του Νικου

Ρουλια.Πολυ δουλεια , εκει ολη τη μερα και τη

νυχτα, βαζαμε τα χερια πανω στο παγγο κι

αποκοιμιομασταν.

Πριν τον Πολεμο φυγαμε απ'τη Μαχαλα κι

ηρθαμε εδω στη Μαχαιρα , ο λογος ηταν

επειδη ο κοσμος δεν ειχε και μας ειχαν βαλει

πολλα βερεσεδια.

Το τσαγκαρικο το ανοιξαμε στο καφενειο του

Μακρυπιδη ,τοτε το'χε ο Αντρεας ,ητανε και

ο Σταυρος .Ενα χωρισμα και μια πορτα.Το'χα-

με και μεσα στο πολεμο.Εν τω μεταξυ ειχε ερθει

κι ο Γιαννης.

Τοτε εφυγε ο Γιωργος , πηγε στα Τρικαλα , ο

κουνιαδος του ειχε τσαγκαρικο , πηρε κι μενα

μαζυ του κι αφησαμε το Γιαννη πισω.

Γυρισα στη Μαχαιρα μετα τον πολεμο , ο Γιωρ-

γος εμεινε στα Τρικαλα,και δουλευα με τον α-

δερφο μου τον Γιαννη .

Το 1948 παντρευτηκα την Ελενη κορη του

Γιωργου Καρελακη απ'τη Μαχαιρα .Καναμε τεσ-

σερα παιδια :τη Βασιλικη ,τη Σταθουλα ,το Βα-

σιλη και το Χρηστο.

Μετα παντρευτηκε κι ο Γιαννης κι αυτος απ'τη

Μαχαιρα , πηρε την Μαριανθη του Λεωνιδα

Τζακωστα ,τα παιδια τους ειναι ο Κωστας , η

Κωνσταντουλα και ο Λεωνιδας.

Στην αρχη που παντρευτηκα εμεινα στο σπιτι

του πεθερου μου , μετα μου εδωσε [αγορασα]

η Κωνσταντω του Σαμαρα το οικοπεδο ,που ε-

χω τωρα το σπιτι μου , ειχε μεσα ενα σπιτακι,

μια πυρηνα.

Το 1964 με 65 ανοιξα τσαγκαρικο εδω στο σπι-

τι μου , κι απο τοτε δουλευω μονος μου.

Δερματα αγοραζα απ'τ' Αγρινιο , απ'τον Σαμου-

ριδη: αδιαβροχα , σεβρα , τελατινια.

Τωρα με λιγα λογια ,συντομα, πως δουλευαμε:

ερχονταν ο πελατης ,αντρας , γυναικα ,παιδι

και του περναμε τα μετρα :βαζαμε το ποδι του

πανω σ'ενα χαρτι και με το μολυβι το σχεδιαζα-

με [ το περιγραμμα του ], επισης με τη μεσουρα

μετρουσαμε την καμαρα του ποδιου, κι ετσι

ξεραμε τι νουμερο θα φτιαχναμε:35,36,37,38,

39,40,41,42,αναλογα το ποδι.

Μετα με τη μηχανη εφτιαχνα τα φοντια,τα

ψιδια, κι επειτα τα 'βανα στα καλαποδια[ει-

χαμε ανδρικα, γυναικεια ] , τα μονταριζα στα

καλαποδια, ειχα ειδικες προγκιες,τελακια κι

υστερα περνουσα τα βαρδουλα και κολλουσα

τη σολα ,δερματινη , με δερματοκολλα.

Μετα εβαζα το γαντζο ,στη τρυπα του καλα-

ποδιου ,το τραβουσα κι ...ετοιμο το παπουτσι.

Το φοραε , και πληρωνε , ειχαμε και βερεσε ,

πληρωνε οποτε ευκολυνονταν.

Εφτιαχνα ενα ζευγαρι την ημερα , τοσος χρονος

χρειαζονταν.Επεφτε πολυ δουλεια πριν τα

Χριστουγεννα και πριν το Πασχα , τις Γιορτες.

Τα διαφορα παπουτσια που'φτιαχναμε ηταν:

Βακετα,χοντρο δερμα , για πιστικους,κτηνοτρο-

φους.

Αδιαβροχο , για καθημερινο φορεμα

Σεβρο, λεπτο αλλα γερο δερμα , για πολυτελειας

παπουτσι , για καλο .

Οποιος ηθελε του βαζαμε μπροστα πεταλο γιατι

τρωγονταν εκει το παπουτσι.

Καποιο καιρο ειχαμε τσαγκαρικο σ'ενα χωρισμα

στο ραφειο του Κωστα Ζαρκαδουλα

Στο τσαγκαρικο μαζευονταν τα γεροντακια

κουβεντιαζαν μαζι μας και μας εκαναν παρεα:

ο μπαρμπα Χριστοδουλος [Κ'στοδουλος ] Κουβελης

, ο μπαρμπα Χρηστος ο Καμπανας [Παπατρεχας]

,ο μπαρμπα Πανος ο Τζακωστας , ο μπαρμπα

Θοδωρος ο Γκολφης

Τα πραματα αλλαξαν , ηρθε το ετοιμο παπουτσι,

ανοιξαν εμπορικα ,στο Αγρινιο , στον Αστακο ,

ο κοσμος αγοραζε απο κει , λιγοστεψαν οι παραγ-

γελιες , κι εμειναν οι επιδιορθωσεις :σολιασματα,

καινουργια τακουνια ,τετοια....''

.

[Δια την Αντιγραφην :Χ. Ν. Κουβελης ]

.

.

.

.
HAIKU της Πρωτομαγιας
.
Βρηκα στην πατριδα μου κοκκινες παπαρουνες
και τον Αδωνι
Πρωτομαγια
.
.
Στεφανι Πρωτομαγιας και λουλουδια της Ανοιξης
[Μαχαιρα Ξηρομερο ]
Απο τη Σειρα:''Λουλουδια του Ξηρομερου''
.

..
.

[Βρες στο Ρολοι τι Ωρα Ειναι] σαν Puzzle
.

.
'' Δες Ενα Ρολοι'' ειπε το παιδι
και μας εδειξε ενα λουλουδι
.

.
.
ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
[ΑΓΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ ]
.
Ο Αγιος Χριστοφορος ειναι κτισμα του
τελους του 14ου αιωνα η' των αρχων του
15ου .
Οι τοιχογραφιες ειναι του 16ου αιωνα
Ειχε τρουλο που καταστραφηκε προσφατα
[δεκαετια του 1960]
Υπαρχουν δυο στρωματα τοιχογραφιων.
Πανω στο β'στρωμα εχουν γινει επιζω-
γραφησεις.
Απο το β 'στρωμα ξεχωριζουν μεσα σε
τριγωνικες δοξες ο Παλαιος των Ημερων,
ο Παντοκρατωρ , ο Μεγαλης Βουλης
Αγγελος.
Επισης σε στηθαρια Προφητες και Αγιοι,
απο τις συνθεσεις διακρινονται η Γεννηση
και το λουτρο του νηπιου,
ακομη ολοσωμοι Αγιοι
Ο Αγιος Χριστοφορος ηταν ο Ενοριακος
Ναος του Παλαιου Χωριου Μαχαιρας
[ ο σημερινος ειναι ο Αγιος Γεωργιος ]
Το πανηγυρι του χωριου γινεται στη
γιορτη του Αγιου Χριστοφορου
9 Μαιου
.
.

.
ΕΙΔΑ ΤΙΣ ΒΕΛΑΝΙΔΙΕΣ
[Τελος Ιουνιου]
Μαχαιρα Ξηρομερο
[Ντοκυμαντερ]
.
ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ
.
Ο Τοπος Υπαρχει Οταν Τον Αγαπας
Τα Δεντρα Υπαρχουν Οταν Τα Βλεπεις
Χωρις Ιδιοτελεια
τ'Αλλα ειναι :Κουφιος Ρομαντισμος,
Προγραμματα Επιτηδειων Τεχνοκρατων,
Ιδιοτελων ΝεοΑγροτων,Πολιτικης του Καναπε,
Γλυκερα Καρτ-Ποσταλ, Ασυνειδητων Υλο-
τομων, Ημετερων Επιδοτησεις,Τρουφισμοι,
Αναπτυξη Νεοπλουτισμου,ΝεοΑρκαδισμοι,
Τουριστικη Αχρωματοψια,...
.
.
Το Υφος Μας Ειναι το Λιτο κι Απεριττο
Τοπιο Εδω στο Ξηρομερο
Η Φυση Χωρις Παρεμβαση
.
Να τη Σεβομαστε
.
.
.

THE GREEK LIGHT[ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΩΣ]
Μαχαιρα Ξηρομερο
.
ΦΩΣ
Χωρις σκια ο Ανθρωπος
και οι Πραξεις του
οι Ιδεες του
ΦΩΣ
.
LIGHT
Without shadows the Man
and his Actions
his Ideas
LIGHT
.
.
.
Μαχαιρα[Ξηρομερο][Machera Xiromero Greece]
Το Επος των Ανθρωπων του Γιωργου Σαμαρα[Documentairy -1989,1995]
By ARTPOETICACOUVELIS
.
η Μαχαιρα ενα Συνολο Ανθρωπων γεωργων
καπνοπαραγωγων κτηνοτροφων ποιμενων
ψωμοφαγοι σιτοφαγοι ανθρωποι
στο γυρισμα του Γιωργου Σαμαρα ,το 1989,
το 1995,.για την ξενητεια του Νιου Γιορκ[New York],
να βλεπει να ακουει το Επος των Ανθρωπων της
[στο Μανχαταν,στο Μπρουκλιν,στην Αστορια,
στην 5η λεωφορο]και να'ναι πουλακι ν'ανοιξει
φτερα να γυρισει στη πατριδα,
να'χει γλυκυν νοστον ,Οδυσσεας στην Αμερικα.
.
Καλη Πατριδα Συντροφε
.
Ακηκοατε,εωρακατε,πεπονθατε,εχετε.κρινετε
.
.
.
ΧΡΟΝΙΚΟ
Της Αποκριας Κυριακη βραδυ 6 του Μαρτη 2011 στην
Μαχαιρα Ξηρομερο στο καφενειο της Καλης και του Στελιου
τα οργανα παιζουν,στο κλαρινο ο Πανος Θεοδωροπουλος,
6 οργανοπαιχτες με μια τραγουδιστρια νεαρη κοπελα,ειναι
στην αρχη ακομα,μεσα ειναι χωριανοι,φιλοι,συγγενεις,
ο Λευτερης,ο Γρηγορης,η Αλικη,ο Θωμας,ο Αντρεας,
ο Νικος,ο Γιωργος,ο Θοδωρος,ο Χαριλαος,ο Χρηστος,
ο Στελιος,ο Μαριος,ο Τακης,η Αγγελικη,ο Χριστοφορος,
ο Βασιλης,η Αφροδιτη,η Ευαγγελια,ο Τακης,ο Λιας,
ο Σταθης,ο Χαριλαος,η τραγουδιστρια τραγουδαει,καλη
φωνη,το κλαρινο και οι αλλοι οργανοπαιχτες καλη ορχηστρα,
μετα την τραγουδιστρια τραγουδαει ο τραγουδιστης,
''τα προβατα προγγιξανε'',αυτο το τραγουδι μας θυμιζει
τον Τακη Καρναβα,μπαινει στο μαγαζι μια παρεα μασκα-
ραδες,επειτα τραγουδαει ''Ρημαξανε τα διασελα'' για
την μεταναστευση που ερημωσε το τοπο,ο Χαριλαος παραγ-
γελνει την Παπαδια,ο κλαρινιστας την παιζει πολυ καλα,
οταν τελειωνει το σολο πηγαινω και παραγγελνω το Ραστ,
καταπληκτικο παιξιμο απο το κλαρινο,τελειωνει και ο
κλαρινιστας μας ευχαριστει με το χερι στην καρδια
σεμνα και ευγενικα .Και μεις το ιδιο τους ανταποδιδουμε,
τους ευχαριστουμε.
Τα οργανα συνεχιζουν να παιζουν,σε λιγο θα σηκωθουν οι
πρωτοι χορευτες να χορεψουν
κι επειτα το γλεντι θα αναψει για καλα
.
.
.
SNOW[ING]
Machera Xiromero Greece
[Χιονι]Μαχαιρα
7 Μαρτη 2011 Καθαρη Δευτερα βραδυ
By ARTPOETICACOUVELIS
.
.
ΧΡΟΝΙΚΟ
Επειδη εδω πολυ σπανια ριχνει χιονι χαρηκαμε οταν
απο τις ''8 παρα'' εως ''9 και'' το βραδυ στις
7 Μαρτη 2011 Καθαρη Δευτερα χιονιζε στη Μαχαιρα στο
Ξηρομερο.
[Αυτη η μεγαλη χαρα ισως να'ναι επειδη νομιζουμε
πως δεν μας ξεχασε ο ουρανος και μας στελνει τις
ασπρες νιφαδες σαν πουλια σαν περιστερια να μας
λευκανει,να μας καθαρισει.
Και τι συμπτωση ολα αυτα να'ναι μια τετοια χρονιαρα
μερα που'ναι Καθαρη Δευτερα!]
Α ,και να το'στρωνε!
.
.
.
Ιδεολογιες Εικονων
Ανθρωποι[ Γιωργος .Β.Καρελακης ]
μυλωνας,γεωργος,μεταναστης στην Γερμανια
[Gastarbeiter]
Μαχαιρα Ξηρομερο.
Αφηγηται
''μια χρονια του 1960 πηγα στη Γερμανια,μεταναστης,
γκασταρμπαιτερ,ημουν στο Βερολινο σε μια φιρμα,
φαμπρικα,μετα πηγα σε αλλη...''
Θυμαται καποια συμβαντα στη Γερμανια
και εδω,οταν δουλευε στον πατερα μου
και κουβαλουσε τα σιταρια και τη βρωμη
[στον κηπο τα γαλια τονιζουν τα λογια του,
σαν να τα σχολιαζουν]
.
με λογια και χειρονομιες η αφηγηση
.
.
.
XRONIKO
[ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΤΟΥ ΜΙΛΤΙΑΔΗ ΒΟΤΣΗ,Η ΔΙΚΗ ΜΑΣ ΘΕΙΑ
ΜΙΛΤΕΝΑ]
Μαχαιρα 24 Οκτωμβρη το 2004,μεσημερι,μερα ηλιο-
λουστη καθαρη ζεστη σαν την καρδια της θεια
Μιλτενας,ειναι κοντα της ο μεγαλυτερος γιος της
ο Γιαννης,και η δευτερη κορη της η Ελενη,χρονια
μεταναστεςστη Γερμανια,εργατηκαν και προοδευσαν,
οπως καιτ'αλλα της τα παιδια, ο Βαγγελης,η Σταυ-
ρουλα,καιο Μητσος.Εχει παει κι αυτη στη Γερμανια
στα παιδια της,και ...τους αναστατωσε τους Γερ-
μανους με τα αστεια της τα γελια της και το τρα-
γουδι της.
Ηταν κοπελα του Γιωργου Λιβανη απο το Βασιλοπουλο,
το Αχιλλειο,γεννηθηκε το 1907,παντρευτηκε στην
Μαχαιρα στο Ξηρομερο τον Μιλτιαδη[Μιλτα] Βοτση
τιμιο ανθρωπο και εργατικο ,πιστικος ηταν,γιδαρης,
εκανε πεντε παιδια,τον Γιαννη,τον Βαγγελη,την
Σταυρουλα,την Ελενη,τον Μητσο[τον Ματσολα],
εργαστηκε σκληρα να βγαλει τη φαμελια της,να την
αναστησει καιτα καταφερε,περα εκει στον Παλιουρα,
στα σταρια του πατερα μου,ενας ανθρωπος ενας κηπος
ενα περιβολι ηταν,με το γελιο,με τα αστεια της[παντα
... αθυροστομα και...τολμηρα],κανενας ομως δεν παρα-
ξηγουνταν,τους αρεσε να την ακουν,να κανει και να
λεει,ν'ανοιξει η καρδια τους να γελασουν ,να ξεσκα-
σουν,ενας δικος μας θηλυκος Αριστοφανης,η φωνη της
ηταν αηδονιου,εφτιαχνε δικα της τραγουδια,οπως γι-
νονται τα δημοτικα τραγουδια,κι ολους τους τιμουσε
οταν ερχονταν η τελευταια ωρα τους να φυγουν απ'τη
ζωη,τους εκλαιγε με τη φωνη της,και παντα ετοιμη να
σηκωθει να χορεψει
Εκεινο το ηλιολουστο ζεστο μεσημερι του Οκτωμβρη
στις 24 το 2004 ακουει τον γλυκο ηχο της φλογερας
του Χρηστου απο τα μερη της Ηγουμενιτσας της Ηπει-
ρου,χρονια κι αυτος μεταναστης στη Γερμανια,με καη-
μους,τον ακουει τον παραπονεμενο γλυκο ηχο μεσα στο
αυτι της,τραγουδαει και χορευει,οπως χορευεικορυφαια
σε αρχαια τραγωδια,ετσι ιδιος ειναι του χορου της
ο κυκλος,97 χρονια ζει αυτος ο ανθρωπος τις χαρες
και τους καημους του,και κατω δεν το βαζει,και τι
δεν θυμηθηκε,τις αργατειες,τον Γιωργο[τον αδερφο του
πατεραμου που εφευγε για τον πολεμο το'40 στην Αλβανια
και δε γυρισε να του τραγουδισει στον γαμο του,
21 χρονων παιδι χαθηκε στα χιονια]θυμηθηκε τα ανταρ-
τικα του παφλα,την Ουντρα και τα ρουχα της Αμερικα-
νικης ...Βοηθειας,ειπε τα τραγουδια της [τι να γραψουν
στο μνημα της να την θυμουνται],και πολλα αλλα,διπλα
της ηταν η κορη της η Ελενη,επειτα ηρθε και η συνυφα-
δα της η Πολυξενη[του Ταξιαρχη Βοτση γυναικα],και
θυμηθηκαν μαζι,φιλοξενη και απλοχερα ,εμενα μου'δωσε
ενα κολοκυθι ''να φτιαξει η Μαρια[η μανα μου]πιτα'',
Αυτος ο ζωντανος αυτος ο ζεστος ανθρωπος η Αλεξανδρα
του Μιλτιαδη Βοτση 97χρονων,η δικια μας θεια Μιλτενα,
μετα απο λιγους μηνες στην αρχη της Ανοιξης,το 2005,
εφυγε,να παει στον τοπο της να βρει τους αλλους τους
δικους της,ολους να βρει,να τους αστειεψει,να τους
τραγουδισει να τους χορεψει,τι αργησε και θα την πε-
ριμενουν.
Αλεξανδρα θεια Μιλτενα να τους χορεψεις εναν εναν
να μην ειναι βαριοκαρδισμενοι,να τους τραγουδισεις
να βγαινουν την ανοιξη ν'ανθιζουν εδω πανω,που'μαστε
ακομα εμεις,στα χωραφια που εργαστηκαν και κοπιασαν
και να ακουστουν τα πουλια στα δεντρα της ανοιξης
τ'αηδονια,οπως ησουν εσυ κηπος και περιβολι γεματο
κι αχαλαστο.
.
.
ο ανθρωπος ειναι οι πραξεις του
.
.
.
ΠΛΑΤΗ,ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟ
ΕΝΑΣ ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΟΣ
ΕΝΑ ΚΟΝΤΣΕΡΤΟ ΒΑΤΡΑΧΩΝ
Νοτιο-ανατολικα της Μαχαιρας,κατω απο την
περιοχη του Σταχτια,ειναι η περιοχη της
Πλατης,εκει βρισκεται ενας καταπληκτικος
υγροβιοτοπος με αλυγιες να τον περικυκλωνουν,
με υδροφιλα φυτα,εκει βατραχια και νεροκοκο-
τσουλες και ηχοι,ενα Κοντσερτο Βατραχων η Φυση
μας το δωριζει,να το ακουσουμε και να το δουμε
πληρες ευτυχιας
.
.
.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ-Το Κοκορετσι
-ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ-24 Απριλιου 2011
-By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
-
ΤΟ ΚΟΚΟΡΕΤΣΙ ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
ΣΤΗ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ
.
.
ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΛΑΜΠΡΗΣ
[Μαχαιρα Ξηρομερου]
Το ΚΟΚΟΡΕΤΣΙ
Παιρνουμε τη σηκωταρια του αρνιου της
Λαμπρης και την κοβουμε κομματια ,το
σηκωτι,την σπληνα ,το πνευμονι,την πανα και
λιγη καρδια,και τα αλατοπιπερωνουμε,πλε-
νουμε και καθαριζουμε την αντερια,ετοιμα-
ζουμε τη σουφλα ,την καιμε στη φωτια που
αναψαμε για να ψησουμε το κοκορετσι[και το
αρνι],και την περνουμε με μισο λεμονι να βα-
φτει,επειτα στην ετοιμη σουβλα περναμε με τη
σειρα τα κοματια: πανα,σηκωτι,πνευμονι,πανα,
σηκωτι,σηκωτι,πανα,...[βαζουμε και τη
σπληνα και τη καρδια,σε διαφορες θεσεις
της σουβλας],οταν γεμισουμε τη σουβλα με τα
κομματια μ'αυτο τον τροπο τοτε με το αντερο
την τυλιγουμε,στην αρχη περναμετο αντερο στη
μυτη της σουβλας και το δενουμε ευθεια στην κο-
ρυφη των κομματιων της,επειτα γυριζουμε το αν-
τερο προς τα κατω παλι το περναμε απο τη μυτη,
παλι προς τα πανω,παλι προς τα κατω,επαναλαμ-
νουμε ,μετα τυλιγουμε το αντερο γυρω -γυρω
απο πανω μεχρι κατω [και απο κατω μεχρι πα-
νω],στην αρχη αραια,και μετα πυκνωνουμε
το τυλιγμα,μεχρι να τελειωσει το αντερο[η'
οσο εμεις θελουμε],το δενουμε ,και ειναι ετοι-
μο το κοκορετσι,το κρεμαμε καμποση ωρα να
στραγκισει,ετοιμαζουμε τη φωτια,να πεσουν
καρβουνα απο τα ξυλα της βελανιδιας,και
τοποθετουμε το κοκορετσι παραλληλα στη,
φωτια,το στηριζουμε σε δυο πετρες[η'δυο
τουβλα],στην αρχη λιγο μακρυα να μην καει,
πρωτα να ζεσταθει ,να βρασει,το γυριζουμε
καθε τοσο,να παρει και απο τις αλλες μεριες,
παντα προς την ιδια κατευθυνση,μετα το πλησια-
ζουμε στη φωτια,βαζοντας απο κατω καρβουνα,
μεχρι να ψηθει ομοιομορφα,και να ,μην ξερα-
θει,για να καταλαβαινουμε οτι ψηθηκε οτι ειναι
ετοιμο περνουμε ενα μαχαιρι και το κοβουμε ,αν
στο μαχαιρι δεν αφησει ιχνη τοτε το βγαζουμε απο
τη φωτια,το κρεμαμε να κρυωει λιγο,κι επειτα το
κοβουμε στη μεση και το τραβαμε να βγει απο τη
σουβλα,το βαζουμε σ'ενα πλατυ πιατο,εκει το κο-
βουμε μικρα κομματια,πρεπει να το φαμε αμεσως
οσο ειναι ακομα ζεστο ,να μην κρυωσει,συνοδευε-
ται με κοκκινο καλο κρασι[αλλα και κρυα δροσερη
μπυρα],ενα -δυο κομματια φτανουν για ολους,
και να φιλεψουμε καποιον επισκεπτη,για το
καλο της μερας ,ειναι μεζες,δεν ειναι για χορτα-
ση,μετα θα βγει το αρνι οταν ψηθει και θα φαμε.
.
.
ΤΟ ΚΟΚΟΡΕΤΣΙ ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
ΣΤΗ ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ
.
Το κοκορετσι στη Μαχαιρα,αλλα και σ'ολο το
Ξηρομερο το φτιαχνουμε τη Λαμπρη,στο Πανηγυρι
του χωριου[του Αγιου Χριστοφορου,στις 9 Μαιου],
στους Γαμους,σε καθε γλεντι στο σπιτι.
Τα παλιοτερα χρονια τα Σαββατα που σφαζανε ψε-
νανε στα μαγαζια κοκορετσια,πηγαιναμε να αγορα-
σουμε,κι οποιος προλαβε προλαβε,ηταν αναρπαστα.
Τοτε εψεναν ο μπαρμπα Κωστας [Κωστιμπας]ο Παπα-
σταμος[Ματσαραγκας] και φωναζε:''Ενας- ενας μην
πλακωθει κανενας''.Απεναντι ακριβως φωναζε :
''Μεζες μεζες'' ο αδερφος του ο Νικος ο Παπασταμος
[Ματσαραγκας],λιγο πιο πανω φωναζε ''Κοκορετσ''
ο μπαρμπα Κιττας [Χρηστος Στρατος],,διπλα ο μπαρ-
μπα Βασιλης ο Κουβελης[Βετλατζας],πιο πανω ο Χα-
ριλαος ο Μποζωνης[κι αργοτερα εκει ο Νικος ο Κου-
βελης[Βετλατζας]και ο Σπυρος ο Μπουρχας],στην κα-
τω αγορα εφτιαχναν κοκορετσι ο Χρηστος ο Μπαρμπα-
ρουσης,ο μπαρμπα Πανος ο Παπασταμος [Κασαλης],και
ο Γιαννης ο Μπαρμπαρουσης ''μεζες μεζες'',φωναζε.
Υπηρχε και ... συναγωνισμος ,ποιος εχει καλυτερα
κοκορετσια[''ολο σκωτι και σπληνα,κι οχι ολο πνεμονια
και καρδιες''], μεγαλυτερα κοματια[''να μην κοβ' τα
νυχια τ'',τζιντζες,μιντζες],αλλα και να σε εξυπηρετει,
να σε προτιμα[''να σ'δινει,οσα θελεις,αλλα και να στα
κραταει,να παραγγελνεις''],ειπαμε μεζες ηταν ,νοστιμια,
απολαυση,
τις ...οικονομικες αλλαγες στον ...πλατυτερο κοσμο τις
καταλαβαιναμε απο την...μειωση του μεγεθους του
κομματιου,μικραινε το κοκορετσι...ακριβαινε η ζωη.
Μεσα στον υγιη συναγωνισμο εγινε τοτε και το εξης:
Ο μπαρμπα Πανος ο Παπασταμος Κασαλης]εστελνε τον
γυιο του τον Τακη με τα κοκορτσια στο χαρτι να φερει
γυρα το χωριο να τα πουλησει στις γειτονειες,ενα ...
αρχαιο ντελιβερι,φωναζοντας,διαλαλοντας:''κοκορετσι
κοκορετσι'',δυνατα πολυ δυνατα διαπεραστικα ενεκα ...
αντιπαλου συναγωνιστη,γιατι το ιδιο ταυτοχρονα εκανε
και ο μπαρμπα Νικος ο Παπασταμος [Ματσαραγκας]με
τον γυιο του τον Τακη,δηλαδη να πουμε δυο Τακηδες ...
εις διπλουν φωναζαν.... εις διπλουν ''κοκορετσι κοκο-
ρετσι'' τα Σαββατα τα απογευματα,ωραια
αθωα χρονια...συναγωνισμου.
'''Κοκορετσ' κοκορετσ''',''Ενας ενας μην πλακωθει
κανενας'',''Μεζες μεζες ελα ο καλος μεζες''.
Και καθονταν παρεες [αλλα και ενας, μονος]στα τραπεζια
κι ετρωγαν κοκορετσια στα μαγαζια,απ'εξω αν ηταν καλος
καιρος καλοκαιρι,''θα φαμε κοκορετσι,να μου κρατησεις,
να μου δωσεις να παω και σπιτι'',''αυτος τρωει εξω
κοκορετσια''[το ελεγαν επικριτικα για καποιον που
ετρωγε επανειλειμενα εξω κοκορετσια μονος...με μπυρες
και στο σπιτι οι αλλοι τρωγανε ...μπιρμπιλονια]
Μικρο παιδι θυμαμαι τον πατερα μου παντα ολα τα Σαβ-
βατα εφερνε κοκορετσια στο σπιτι να τα μοιρασουμε να
φαμε, κι αυτος δεν επαιρνε αν δεν τρωγαμε πρωτα εμεις
''αν δεν τστοναμε'',ελεγε ''φατε εσεις,εμενα αφηστε τα ξιγ-
για'',αν περισσευε ετρωγε,αλλα ποτε δεν περισσευε,εμενα
μου αρεσαν υπερβολικα,ημουνα κοκορετσας,
μου αρεσει να κανω τη Λαμπρη κοκορετσι,τωρα ομως δεν
τρωω,ενα-δυο,μ'αρεσει να τρωνε οι αλλοι,να τους βλεπω να
ευχαριστιουνται τον μεζε,ετσι στο γυρισμα του χρονου
μοιαζω του πατερα μου :''φατε εσεις'',αυτο το θαυμα το ωφει-
λω στο κοκορετσι, το μεγαλο και μυστικο δωρο να μοιασω
στον πατερα μου,μακαρι να του μοιασω σ'ολα του,αλλα να
μοιασω και σ'ολους τους χωριανους μου.
.
Στον πατερα μου και σ'ολους τους χωριανους μου παλαιο-
τερους και νεοτερους,περασμενους και ερχομενους αφιερω-
νω αυτη τη ταινια-ντοκυμαντερ:
Κυριακη της Λαμπρης-Το Κοκορετσι-ΜαχαιραΞηρομερου
24 Απριλιου του 2011
Οπως περιοδικα επιστρεφει η Λαμπρη και μαλιστα στις
ιδιες ημερομηνιες του Απριλη την Ανοιξη[καποτε και τον
Μαη] ετσι παντα επιστρεφει[και θα επιστρεφει]
το Κοκορετσι ο Πατερας μου Ολοι οι Χωριανοι μου
Ολοι Εμεις στον Απαντα Χρονο Μας.
.
.
ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ
[Κυριακη της Λαμπρης 24 Απριλιου το 2011]
.
Δεν ειχα σκεφτει να κανω την ταινια για το κοκορετσι,
ενα εθιμο που επαναλαμβανεται,παντα το ιδιο,αξεχωρι-
στο φυσικο οπως εμεις,οπως η ζωη μας που κυλαει,και
μονο καποιες φωτογραφιες να τραβηξω,το εβαλα να ψη-
θει,και μετα...ηρθε το βιντεο το ψησιμο του κοκορετσιου,
[ετσι εξηγηται που...πριν δεν εγραψα σε βιντεο το τυλιγ-
μα του κοκορετσιου στη σουβλα[ακρως ενδιαφερον εξ'απο-
ψεως...τεχνικης και δεξιοτεχιας]αλλα ισως καλυτερα ετσι,
ας μεινει και κατι ...στη φαντασια,και οχι... βορα στον
αποσπασματικο φακο],και μετα...ηρθε το βιντεο
να το κοψω κομματια,και μετα...ηρθε να μονταρω την ταινια,
και μετα...ηρθε να ανεβασω την ταινια το ιντερνετ.και
μετα ...ηρθε να το δεις εσυ,γενικα...εσεις[δηλαδη πληθυν-
τικα]
Ολα...Μετα,ενω η Ζωη ειναι Εδω Τωρα.
.
Ισως να γυρισαν οι γονεις μας οι παπουδες μας τ'αδερφια
μας να γυρισε το σπιτι μας να γυρισαν οι χωριανοι μας
εμεις οι ιδιοι τα παιδια μας,να γυριζουμε,
Ολοι Εδω να μεινουμε μερα Λαμπρης για Παντα μαζι
.
.
.
 ΟΙ ΒΥΖΑΝΤΙΝΕΣ ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ
ενοριακου ναου του παλιου χωριου Μαχαιρα
στον λοφο δυτικα,το κτισμα ειναι του τελους
τον 14ου αιωνα η' στις αρχες του 15ου αιωνα,
οι τοιχογραφιες ειναι του 16ου αιωνα,ο βυζαν-
τινος ναος ηταν μετα τρουλου[που καταστραφηκε
τη δεκαετια του 1960]
.
.
.
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΚΑΛΟ ΜΑΣ ΑΝΘΡΩΠΟ
ΘΑΝΑΣΗ ΒΕΓΓΟ
.
ΧΡΟΝΙΚΟ:ΣΙΝΕΜΑ στη Μαχαιρα Ξηρομερου
''Ηρθε Σινεμας''
.
Τη δεκαετια του 1960 και του 1970 ερχονταν στη
Μαχαιρα να παιξει Σινεμας,καθε Σαββατο[αλλα
και αλλες μερες].Ηταν για το χωριο ενα μεγαλο
και σημαντικο γεγονος[οπως και οι παραστασεις
του Καραγκιοζη που εκανε στοι χωριο ο Μαχαιρι-
ωτης Καραγκιοζοπαιχτης Λιας Τσαπαρελης] χαρα
και για τα παιδια αλλα και για τους μεγαλους.
Σινεμα στο χωριο εφερνε ο Γιαννης Μπουσμπου-
ρελης απο τη Μαχαλα[τις Φυτειες],αργοτερα[που
ειχαμε συναγωνισμο... σινεμαδων]εφερνε και ο Μαγα-
ζης απο την Κατουνα,ερχονταν και ο ''Γαλαξιας'' απο
το Αγρινιο με βοηθο...προβολατζη τον Πανο Τσαπα-
ρελη.
Το αυτοκινητο του Σινεμα πηγαινε πανω -κατω το
κεντρικο δρομο του χωριου και με τα μεγαφωνα στη
διαπασον διαφημιζε το εργο:
''Αποψε το βραδυ στις 8 και μιση στο καφενειο
του...το εργο...
Πρωταγωνιστουν...''
Τα εργα ολα...ηταν καταλληλα[με...εξαιρεσεις του κανο-
να].Επαιζαν κωμωδιες[με τον Βεγγο,τον Χατζηχρηστο,
τον Αυλωνιτη,τον Ηλιοπουλο,τον Φωτοπουλο,τον Ριζο,...],
κοινωνικα-αισθηματικα[με το Ξανθοπουλο,τη Βουρτση,
τον Κουρκουλο,την Καρεζη,την Βουγιουκλακη,τον Μπαρ-
κουλη...],ποιμενικα-ιστορικα -πολεμικα [η Αστερω,η Γκολ-
φω,ο Παπαφλεσσας,εργα με την Γερμανικη κατοχη,...],
,θρησκευτικα[Τα Παθη του Χριστου],Μυθολογικα[Ο Ηρα-
κλης και ο Μασιστας,...]
Τα καφενεια που επαιζε Σινεμα στο χωριο ηταν το καφενειο
του Σταυρου Μακρυπιδη,το καφενειο του Χαριλαου Μπο-
ζωνη,εχει παιξει και στα Μακραιικα στην αποθηκη στο
μεγαλο σπιτι,εκει θυμαμαι Μυθολογικα,Ηρακλης,Αμαζονες,
Μονομαχοι,Μασιστες,δηλαδη...Τσαρλτο Ηστον,αλλα και
Παθη του Χριστου..[Θυμαμαι σινεμα και στου Πανου Παπα-
σταμου]
Οι θεατες καθονταν [οσοι προλαβαιναν]στις καρεκλες του
καφενειου[που εμπεναν σε παραλληλες σειρες].Πολλες γυναι-
κες[γιατι πηγαιναν σινεμα ...και γυναικες!]εφερναν καρεκλες
απ'το σπιτι να καθησουν.Τα παιδια καθονταν μπροστα απο το
πανι της οθονης προβολης σε ταβλες η' κατω στο πατωμα ,
στρωματσαδα],Πρωτη θεση δηλαδη,οι αλλοι ...ορθιοι και στοι-
βαγμενοι.Υπηρχαν βεβαια και...τζαμπατζηδες[ειδικα παιδια
που περνουσαν μεσα ...κατω απο τα ποδια των μεγαλων στον
συνωστισμο οταν εβγαναν εισητηριο στη εισοδο...του
σινεμα-καφενειου,αλλα περναγαν κρυμενα μεσα...στα φου-
στανια των μαναδων τους[η' οποιας αλλης,τωρα επιλογη
θα κανανε,τετοια ωρα],κι αλλα δικαιολογουνταν σαν...μι-
κρα ,ανηλικα,και τα περναγε ο πατερας η'η μανα η'
ο θειος[η'απ τ'αυτι τα γυριζαν πισω,αν δεν ηταν...καταλληλα
ανηλικα]Υπηρχαν κι αυτοι που εβλεπαν σινεμα...απ'εξω
κοιτωντας απ'τις ραγισματιες στα κλειστα παραθυροφυλα
του καφενειου,κι επειδη υπηρχε συνωστισμος εκει στα
παραθυροφυλλα και τις πορτες εβλεπαν... με τη σειρα
εκ περιτροπης,ευνοουμενοι φυσικα...οι μεγαλοι και οι
δυνατοτεροι.
Εγω ημουν παντα μεσα στο σινεμα ,με τραβαγε ο σινεμας,
τοτε αποκτησα τα κινηματογραφοφιλα ενδιαφεροντα.
Δηλαδη...τα πληρωσα με το εισητηριο.Κατι σαν Διπλωμα.
Οταν ξεθαρεψα,εφυγα απο τις... μπροστινες θεσεις και πη-
γα διπλα στη Μηχανη.Ρευμα απο γεννητρια[αλλο θαυμαστο].
Εκει παραδιπλα παρατηρουσα τον σινεμα,σαν μαγος μου
φαινονταν,ν'αλλαζει τις ταινιες[το φιλμ],εβλεπα το λαμπρο
εκτυφλωτικο φως,τοτε δεν ηξερα για φωτοβολταικα τοξα
και για...καρβουνα],οταν κοβονταν η ταινια τον εβλεπα
να την κολλαει [κι αφουγκραζομουν την δυσαρεσκεια των
θεατων που τους εκοψε...στο καλυτερεο.Τοτε στο σκοταδι
[ημιφως]της αιθουσας εσκηβα ...πονηρα και εξεπιτηδες
και μαζευα τα κοματια του φιλμ απο κατω,τα'βαζα στη
τσεπη κι ενιωθα πολυ ευτυχισμενος σαν να κατεχα πολυ-
τιμο θησαυρο.
Την αλλη μερα τα κοιτουσα κοντρα στο φως και μου φαι-
νονταν πολυ παραξενο[τοτε δεν μπορουσα να καταλαβω ,
αλλωστε για ...γεωργος προοριζομ'ταν,οχι για ΣΚΟΥΡΑσ,
για ΦΙΝΟΣ,για ...τροφιμος ΤΣΙΝΕΣΙΤΑΣ]πως γινεται η κι-
νηση,οι ανθρωποι να περπατουν,τα αλογα να καλπαζουν,
τα αυτοκινητα να τρεχουν,....Αφου το μονο που εβλεπα
στις ...κριτικες παρατηρησεις μου ηταν κατι ακινητες
οι ιδιες εικονες.Μεγαλη η απορια μου[επιτακτικη...προς
λυση]πως γινεται απο την ακινησια κινηση[τοτε δεν ηξερα
για τις 25 εικονες στο δευτερολεπτο,ουτε για τo
μετεικασμα]
Για τα...πειραματα μου κλεινομουν σε μια...σκοτεινη αι-
θουσα[π.χ ενα δωματιο στο σπιτι,αλλα και στον ημιυπο-γειο
των συσιτιων του σχολειου,κλειστικα και με ...θεατες αλλα
παιδια,[κινηματογραφο]φιλους.Μ'ενα φακο αναμμενο στον
σκοτεινο χωρο,περνουσα μπροστα τα αποκομματα των ται-
νιων που ειχα στην ...κατοχη μου,οσο μπορουσα γρηγορο-
τερα να τα προβαλω μπροστα,πανω σε μια απλωμενη σακε-
να απο αλευρι η' απο σαχαρι των συσιτιων [η' πανω στον
ασπρο τοιχο].Ματαια,καμια κινηση,θολουρα,αποτυχια ...προ-
βολης,αλλα...οχι απογοητευση.Δεν ειχα ...και τα μηχανηματα
του σινεμα,αμα...μεγαλωσω θα δουμε.[Τοτε εκεινη την επικη
εποχη της Φαντασιας δεν ηξερα για το ...Κατεστημενο του
Σινεμα]
Εκει διπλα στη μηχανη του σινεμα ακουγα τον ηχο του φιλμ
που περιστρεφονταν,ακολουθουσα τη φθοριζουσα δεσμη απο
το φως να πεφτει στο πανι στον απεναντι τοιχο.Εκει προβα-
λονταν η ταινια-το εργο που μαγευε ολους τους θεατες εκει
μεσα.Να κλαινε με τα παθη του ηρωα,να ικανοποιουνται
με την τιμωρια του κακου,ν'ανατριχιαζουν να κοκκινιζουν
και να...ντρεπονται με τα αθωα[..και οχι τοσο]φιλια των
πρωταγωνιστων.
Δεν ηξεραν απο ηθοποιους και σκηνοθεσιες,εβλεπαν τη
ζωη εκει,τη πραγματικοτητα.Τα αλογα να καλπαζουν
καταπανω τους και να φοβουνται μην τους πατησουν οπως
καθονται...στις καρεκλες μισοκοιμισμενοι μαγεμενοι,
να τους''πιανει το αιμα''στα πολεμικα και να...λυποθυ-
μουν αληθινα,να γελουν να ξεκαρδιζονται στα κωμικα
εργα,ο Βεγγος πανω στη βεσπα που δεν ξερει να οδηγει
...να οδηγει ιλιγγιωδως και να λεει την ατακα:''Ξερεις
απο Βεσπα;'',η' τον Αυλωνιτη να δηλωνει ''Εγω εχω λεφτα,
πολλα λεφτα''και να γεμιζει το στομα του,και τον Χατζη-
χρηστο να πεταει τα ''Αμ'πως'' του,τα ''Ασουπη ''του,τα
''ας μην ειμαστε και πλεονεχτες,να'μαστε και λογικοι'',να
κλαινε με τον μικρο Βασιλακη Καιλα,....Πραγματικη ζωη
στο πανι.
Ποσοι απο μας τους ...περιεργους αλλα και...αθωα αφελεις
θεατες θελαμε να σηκωθουμε να πλησιασουμε την οθονη
να τραβηξουμε το πανι να...δουμε απο πισω[τι γινεται].
Ετσι ενηλικιωθηκαμε με το σινεμα.Ειδαμε την αγαπη,τον
ερωτα,το μισος ,την εχθρα,τη συγκρουση ιδεων,αντιληψεων,
νοοτροπιων,την ιστορια,ειδαμε ηρωισμους,εμφυλιουε,προδο-
σιες,ειδαμε αλλους τοπους,ειδαμε την ανθρωπια,τη δυστυχια,
ειδαμε την ευτυχια,την σκληροτητα,ειδαμε αλλους ανθρω-
πους,γιατι τοτε οι ταινιες δεν ηταν μονο φιξιον[κατασκευες]
αλλα περιειχαν[ενσωματωναν]και κοματια πραγματικου
χωρου και χρονου,ενα ποσοστο ηταν ντοκυμαντερ.
Οικονομικα καλα πηγαιναν τα πραγματαστην επιχειρηση
''Ηρθε Σινεμας''.Πολλα εισητηρια [με χρημα ,οχι με αυγα και
κοτες που επερνε ακομα ο φτωχος και πεινασμενος Καραγ-
κιοζης]εκοβε ο σινεμας[παρα...τους τζαμπατζηδες και τους ...
ματακιδες α'πεξω]Το μαγαζι κονομαγε,ουζα,λεμοναδες
[απο λεμονι ...που'λεγε ο Μπριλης του Γκιωνακη],
πορτοκαλκαδες,λουκουμια[ειπα λουκουμια,ε οχι τοσο απο
τα ...λουκουμια.Μεσα στο σκοταδι μερικα παιδια τα
συγκινουσε πιο πολυ η γλυκα του λουκουμιου απο
την ομορφια της Βουγιουκλακης ,απλωνανε μακρυ
χερι και πιανανε ...ψαχνο,τα λουκουμια στο κουτι με
τα λουκουμια ....ποντικοι,την αλλη μερα μετρουσε τα λουκου-
μια ο μαγαζατορας [π.χ ο μπαρμπα Σταυροις Μακρυπιδης]
και δεν του βγαινανε στο μετρημα και στα εσοδα.Ετσι ειναι
καθε επαγγελμα εχει τα συν και τα πλην του,τα εξοδα τα εσοδα.
Θυμαμαι μικρο παιδι γυριζοντας στο σπιτι μετα το τελος του
σινεμα εκει στο δρομο στο στενο των Μακραιων οι γυναικες,
μαναδες μας ,θειες μας ,γειτονισες με τις καρεκλες στο χερι
μεσα στο λιγοστο φως της νυχτας σχολιαζαν μια ...ακαταλλη-
λη σκηνη.Εγω εστησα αυτι και ακουσα.
Η σκηνη που σκολιαζονταν ηταν απο το εργο ''Διακοπες στην
Αιγινα''με την Αλικη Βουγιουκλακη πλουσιοκοριτσο,πλου-
σιος μποεμ πατερας ο Λαμπρος Κωνστανταρας Σε μια σκηνη
σε μια βιλα στη Αιγινα ο ζωηρος Κωνστανταρας με κορη της
παντρειας ,την Αλικη,ξεμοναχιαζει την Αλεκα Στρατηγου
[ζωηρη παντρεμενη η' ζωηρη χηρα[ζωντοχηρα]θα σας γελασω]
της ...ριχνεται με ..ευγλωτες τις διαθεσεις και απο τις
γριλιες παρακολουθει τα...αρχικα ο Θανασης Βεγγος
...γριλιζων,δηλαδη ...να μην το παρεις στα σοβαρα[πολυ
εξυπνακιας ο σκηνοθετης.Αυτη την ...ατελη [δυστυχως
για τους αρρενες]σκηνη σχολιαζουν οι γυναικες:
''Τι ξωκιλμαρες ηταν αυτες!''
Τωρα τι ηθελαν να...εκφρασουν μ'αυτη την ...ειλικρινη
αποστροφη ενας; θεος ξερει.Εγω...παντως μεσα στο
σκοταδι ντραπηκα,γιατι καταλαβα πως ...καταλαβαν αυτο
που κι εγω καταλαβα και αισθανθηκα,και σαν να με καταλαβαν
που καταλαβα σαν να ηταν συννενοημενες ηθελαν να με
συνετισουν σχολιαζοντας...υποκρτικως.Αλλα απο το'να μου
αυτι μπηκε και απ'τ'αλλο βγηκε,γιατι εκεινη η σχολιασμενη
επιμαχη σκηνη δεν μ'αφησε να...κοιμηθω,ολη τη νυχτα εκανα
ακουσιως εκουσιως τη...προβολης της.
Αργοτερα τη δεκαετια του 1980[το 1984] στη πλατεια της εκ-
κλησιας εγινε προβολη της ταινιας του Θοδωρου Αγγελοπου-
λου ''Η Αναπαρασταση''[σε εκδηλωσεις του Πολιτιστικου
Συλλογου].Τη μηχανη προβολης χειριστηκε ο Πανος Τσαπα-
ρελλης[προβολατζης μονιμος του Γαλαξια]
Παλιοτερα το 1960 ερχονταν και σινεμαδες της Νομαρχιας
Αιτωλοακαρνανιας κι επαιζαν Εικαιρα,Φρειδερικες Βασι-
λιαδες,εγκαινια εργων Καραμανλη,τα επαναστατητικα εργα
Συνταγματαρχων,τα κακα του Πουλιου,αγωνες ποδοσφαιρο
Ολυμπιακος -Παναθηναικος,αλλα και...μαγειρικη[καλη ω-
ρα οπως σημερα στα καναλια].Σε μια τετοια προβολη
[στο λυομενο σχολειο,το ιταλικο]ενας αφηγητης στη ται
νια ελεγε πως να κανουν γλυκα,κρεμα καραμελε,μακαρο-
νια ογκρατεν,κλπ,εδειχνε λαχταριστα αγαθα και φαγητα,
σε φωτογραφιες και λιγουρικα πλανα.Ησυχια στο ακροα-
τηριον περα ως περα ,παρακολουθουσαν με τα στοματα
ανοιχτα μην χασουν ...χαψα μπουκια απ'αυτα που εβλεπαν.
Και τοτε μεσα στη εκσταση και την μαγεια της ευωχιας
ακουστηκε ξαφνικα μια φωνη:
''Τα υλικα δωστιμ'ιμενα.Κι απο συνταες οσες θελτε'',
ηταν ο Νεστορας ο Παπατρεχας ,κι ολοι ...προσγειοθηκαν
στην πραγματικοτητα.Στον τραχανα ,στα Μπιρμπιλονια.
Αυτα ηταν τα ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΣΙΝΕΜΑ στη Μαχαιρα
Ξηρομερου.ΣΙΝΕΜΑ Ο ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ
Εμεις ημασταν οι ηθοποιοι οι Πρωταγωνιστες και η
ζωη μας,η Πραγματικοτητα μας ηταν το Εργο.
Το εργο μας:''ΗΡΘΕ ΣΙΝΕΜΑΣ''
Μεγαλωσα μ'εκεινο Το ΣΙΝΕΜΑ και δεν το ξεχασα,
ουτε θα το ξεχασω ποτε,ΚΑΛΕ ΜΟΥ ΑΝΘΡΩΠΕ
ΘΑΝΑΣΗ ΒΕΓΓΟ

.

.
.

[ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ  ΓΑΜΟΥ της Μαριας Κουβελη του Νικολαου το 1950]
Γαμος στο Ξηρομερο το 1950[Η νυφη Μαρια Κοκκαλη[η μανα μου] του
Κωνσταντινου και της Πανωραιας απο την Παπαδατου [25 χρονων]συ-
νοδευομενη  απο τον πατερα της Κωνσταντινο  και τον αδελφο της Κυρια-
κο και απο συγγενεις στο δρομο  προς την εκκλησια του Αγιου Νικολαου
Παπαδατου για να στεφανωθει με τον Νικολαο Κουβελη[τον πατερα μου]
του Χριστοδουλου και της Βασιλικης απο τη Μαχαιρα[30 χρονων]]
.
.
ΧΡΟΝΙΚΟ :  ΜΑΧΑΙΡΑ  ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
[ ΓΑΜΟΣ  ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΤΟ 1956]
''Θυμαμαι στο Γαμο του Σταθη Τσιντζου και της Λαμπρως''
Θυμαται και αφηγηται η θεια Ζωη Βασιλειου Λιαμη[75 χρονων]
απο τη Μαχαιρα
.
''Θυμαμαι στο γαμο του Σταθη Τσιντζου με τη Λαμπρω Πλιατσικα
[κορη του Πανου Πλιατσικα απο εδω].Ητανε το 1956,οχι το 1955
γιατι τοτε,θυμαμαι, πεθανε ο πατερας μου.Στο καζανι που εβραζαν
το κρεας ,προβειο ,γιδινο,με μακαρονια[οταν ηταν η νυφη
εκαναν το κρεας σουπα  με ρυζι],ηταν η μητερα μου [η Γιωργαινα
Τασουλα[Αναστασια] του Γιωργου Μπαρμπαρουση γυναικα],
με την θεια Αριστειδινα του Μαυρογιωργου[τη μανα της Καλλιοπης
του Γιακοβου του Νικητα].Στα ψητα ηταν ο αδερφος μου ο Θανασης
[Μπαρμπαρουσης],ο Γιακοβος[Νικητας],και ο Γρηγορης ο Μακρης.
Στο τραπεζι του Γαμου ο  κουμπαρος  ο Μπουρναζος απο την Παπα-
δατου ειπε  το τραγουδι:
''Σε τουτη ταβλα που'μαστε Σε τουτο το τραπεζι
τον αγγελο φιλεβουμε και τον Χριστο κερναμε
και την Κυρα την Δεσποινα την διπλοπροσκυναμε
να παραδωσει τα κλειδια,κλειδια του Παραδεισου''
πηρε κι ο γαμπρος τραγουδι:
''Κινησαν οι εφτα αδερφοι στον Πορο να περασουν
σαν κινησε κι ο μοναχος κι ο πεντορημασμενος
που πας βρε μοναχε και πεντορημασμενε
και τα βουνα λυπηθηκαν...''
το θυμαμαι απο τοτε[ημουνα 20 χρονων]
και μετα πηρε :
''Μια βλαχα μια παλιοβλαχα και του Νταβελη η μανα
πετρα την πετρα περπατει λιθαρι το λιθαρι
να μην λερωσει τ'ασπρα της και τα μεταξωτα της
και τη μαλωσει η μανα της κι αυτη η πρωτοθεια της''
.
.
[Θυμηθηκε η θεια Ζωη του Βασιλειου Λιαμη [75 χρονων].
Τοτε το 1956 ηταν ανυπαντρη κοπελα 20 χρονων,
κορη του Γιωργου Μπαρμπαρουση και της Αναστασιας .
Την ευχαριστω παρα πολυ.Να'ναι καλα κι ευτυχισμενη
κι αυτη και ολη η οικογενεια της]
.
.

ο Ποιητης Αρης Μπιτσωρης ειδε τη Φωτο-
γραφια του Γαμου της μανας μου  της  Μαριας
Κουβελη του Νικολαου το 1950 και εγραψε:
:
.
ΝΥΦΗ ΞΗΡΟΜΕΡΙΤΙΣΣΑ
.
Νυφη Ξηρομεριτισσα
με τ'ασπρο νυφικο σου
με τον πατερα σου δεξια
ζερβα τον αδερφο σου
.
Φορει το φεσι ο Τατας σου
ο Λαλας σου κασκετο
και συ'σαι το πιο ομορφο
λουλουδι στο μπουκετο
.
Εχεις τα ματια χαμηλα
μα η καρδια φλετραει
πουλι π'ανοιγει τα φτερα
σ'αλλη φωλια να παει
.
Μοιαζεις πρωταγωνιστρια
παλιας ταινιας ντιβα
μα απ'το πενηντα η ραχη σου
φορτωσε χρονια στοιβα
.
Σαν πινακας ζωγραφικης
με χρωμα ασπρο-μαυρο
μνημες και συναισθηματα
ζωντανεψαν το καδρο
.
Να που ενα στιγμιοτυπο
απ'της ζωης το νημα
μου εδωσε την αφορμη
για να γραφει το ποιημα
.
.
[17-5-2011 Αρης Μπιτσωρης]

.
.
Ποιμενικα
[Απο τις ''Θεραπευτικες Ιατρικες Συνταγες Κατα τον Τροπον
των Παλαιων''-Μαχαιρα Ξηρομερου
.
.
.

.
.
[Απο τις ''Θεραπευτικες Ιατρικες Συνταγες Κατα τον Τροπον
των Παλαιων''-Μαχαιρα Ξηρομερου
.
.
''οταν καποια γιδα την ειχε ματωσει λυκος ,την ειχε δαγκωσει
στο λαιμο,ανοιγαμε κ'τσουνα[κουτσουνα]στα δυο,τη ψεναμε
στη φωτια κι ετσι καφτη τη βαζαμε πανω στη πληγη ,να την
καψει,να μην μολυνθει και χαθει το ζωο,
αλλη φορα,βαζαμε σ'ενα καπακι χοβολη με αναμενα καρβου-
να και ριχναμε νερο,τοτε εβγαινε καυτος ατμος,το βαζαμε
το καπακι κατω απο το λαιμο της γιδας στη πληγη,κι αυτος
ο ατμος,που εβγαινε της εκανε καλο να γειανει
.
οταν τυχαινε να εχουν λειχηνες[εκζεματα],φουσκωναν τα χειλια
στις γιδες,ητανε περα να,τοτε ανοιγαμε ριζα απο σπερδουκλι και
με το χυμο της αλοιβαμε τα χειλη της γιδας να γιατρευτει
.
αν ειχε πληγη η γιδα,κανα γδαρσιμο,για να ψηθει να μην μολυν-
θει ξυναμε πανω στη πληγη φλουδα αγριελιας,πολυ καλο εκανε
κι η φλουδα απο κοκορεφτο
.
στις μαγουλαδες βαζαμε χυμο απο δρακοντια
.
.
.

ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
MACHERA XIROMEROU
PHOTOS-ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ-C.N.Couvelis [Χ.Ν.Κουβελης]
.
αγροτης [Μαχαιρα Ξηρομερου ]βηματισμοι
.
.
.
αγροτης [Μαχαιρα]βηματισμοι
τη γη καλλιεργησε ο πατερας του,κι ολοι οι αλλοι πριν απ'αυτον,
εμαθε κι αυτος να καλλιεργει τα χωματα,να κλαδευει κληματα,να
κεντρωνει δεντρα,αγριελια σε ημερη ελια,αγριαπιδια σε ημερη
απιδια,εμαθε τα ονοματα πουλιων και τις φωνες τους,το ιδιο εμα-
θε τα ζωα,ημερα και αγρια,αλλους δρομους δεν θελησε να περπα-
τησει,χρονια αυτους τους ιδιους δρομους καθημερινα διαβαινει,
και παντα τον οφελησαν και ποτε δεν σκονταψε
.
.
.

.
.
.

MACHERA XIROMEROU-ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ.
ΤΑ ΚΑΠΝΙΚΑ-[ΜΑΧΑΙΡΑ]
-ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΚΑΠΝΟΥ-
-ΤΟ ΚΛΩΣΙΜΟ ΤΟΥ ΣΠΟΡΟΥ-ΤΟ ΣΚΑΨΙΜΟ ΤΩΝ ΒΡΑΓΙΩΝ
ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΤΕΜΑ ΤΟΥ ΣΠΟΡΟΥ[το φυντανι]
-ΤΟ ΟΡΓΩΜΑ ΤΩΝ ΚΑΠΝΟΧΩΡΑΦΩΝ
.
.
απο του Αη Χαραλαμπη τον Φλεβαρη αρχιζαμε,βαζαμε το σπορο
του καπνου,4-5 φλυτζανια, στο νερο να μουσκεψει για 24 ωρες
περιπου,επειτα τον βαζαμε μεσα σ'ενα τσουραπι[που πλεκαμε
με μαλλια απο προβατο]το δεναμε και το αφηναμε διπλα στο
τζακι στη φωτια να ζεσταθει και να κλωσει ο σπορος,καθε
τοσο τον γυριζαμε να μην καει και τον ραντιζαμε με λιγο
νερο να μην ξεραθει και να παραμενει υγρος,οταν αρχιζε το
κλωσιμο ο σπορος εσκαγε κι ακουγονταν τσακ-τσακ το σκασιμο
του,σε 7-8 μερες ηταν ετοιμοςνα τον σπειρουμε
τοτε ηταν ο καιρος,οταν ειχε ξεροβορι,ξηρος καιρος,οχι βρο-
χερος,που σηκωναμε τις βραγιες στις φυτανιστρες να σπειρου-
με τον σπορο,σκαβαμε το χωμα με την τσαπα το σηκωναμε σε βρα-
γιες,ευθειες ζωνες,η μια διπλα κοντα στην αλλη 5-6-7 αναλογα
το ποσο θα φυτευαμε,τη καλλιεργεια,με πλατος 1 μετρο και μη-
κος 4-5 μετρα περιπου,τις ισιωναμε με το χωμα και τις ετοιμα-
ζαμε,ριχναμε απο πανω κοπρια ετοιμη,ψημενη και ψιλοκοσκινι-
σμενη,απο ζωα προβατα και γιδια,περναμε το κλωσμενο σπορο και
τον ριχναμε τον σκορπιζαμε με τις φουχτες πανω στις βραγιες
ομοιομορφα να παει σπορος παντου,να μη γινειτο φυντανι αρι,
αραιο,καιδεν μας φτασει μας λειψει στο φυτεμα,αλλα ουτε να
γινει πυκνο,το'να πανω στ'αλλο,κι αναψει και χαλασει το φυν-
τανι,επειτα τον σκεπαζαμε με κοπρια,να'χει να φαει να μεγα-
λωσει,να σταλωσει καλα το φυντανι,και στο τελος σκεπαζαμε
τις βραγιες με ρικια,κλαρια απο ρικια,που τα κοβαμε κοντα
στο Βασιλοπουλο,εκει ειχε τετοια,θαμνη ειναι,τα φορτωναμε
στα ζωα τα αλογα και τα γαιδουρια και τα φερναμε στο στο χω-
ριο,μ'αυτα σκεπαζαμε το φυντανι να το προφυλαξουμε απο τον
παγο και το τσαφ,να μην παγωσει και χαλασει,αργοτερα ηρθανε
τα ναιλον και το σκεπαζαμε μ'αυτα,τα στηριζαμε σε λυγισμενες
αλυγιες,τα καναμε οπωςειναι τα θερμοκηπια σημερα,μισος σωλη-
νας κομμενος στη μεση ετσι ητανε το σχημα τους,χαμηλα σε κα-
θε βραγια,40-50 παντους απο πανω,τις βραγιες με το σπαρμενο
φυντανι τις ραντιζαμε ταχτικα νερο με τη ποτιστρα,που ειχε
μπροστα ραντιστρα,απο πανω οταν ηταν σκεπασμενες με ρικια,και
μετα οταν ηταν σκεπασμενα με τα ναιλον ανοιγαμε τα ναιλον,
με τον καιρο ,τον μηνα Μαρτη το φυντανι εσκαγε φυτρωνε και
σιγα -σιγα μεγαλωνε,το φροντιζαμε καθε μερα,να εχει κοπρια
για να κανει,οταν θα ηταν ετοιμο για τη μεταφυτευση στα
καπνοχωραφα απο τις αρχες του Απριλη,να εχει φουντωτη ριζα
ικανη να φυτρωσει καλος καπνοςι
την ιδια ωρα,τοτε ετοιμαζαμε και τα χωραφια τα καπνοχωραφα,
που ειχαμε για να φυτεψουμε τον καπνο απο τις αρχες Απριλη,
απο τις 17 Φλεαρη,να'χει ξεροβορι,αρχιζαμε τη καλλιεργεια,κα-
ναμε το πρωτο οργωμα το πρωτο αλετρι με το ζευγαρι τα αλογα,
αργοτερα ηρθανε τα τρακερ και το καναμε μ'αυτα,επειτα στα με-
σα του Μαρτη καναμε το δευτερο αλετρι,διβολιζαμε,κι αργοτερα
το τριτο αλετρι,τριβολιζαμε,να'ναι μαλακο το χωμα,σαν πιπερι
να γινει,τριβλωτο,να τριβεται,να μην εχει μπλανες χωμα σαν
πετρες
Τοτε αρχες του Απριλη μπαιναμε στα χωραφια ολη η οικογενεια να
φυτεψουμε τον καπνο
.
.
.

.
.
.

MACHERA XIROMEROU-ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
 LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ-
.
-ΑΠΟΚΡΙΕΣ-
Μασκα[Ελληνικη]-Χαρταετος[Ελληνικος]
-ΤΑ ΑΠΟΚΡΕΑΤΙΚΑ ΜΟΥ
-[ΤΑ ΕΞ ΑΜΑΞΗΣ]-Αποκρια στη παλια Αθηνα και στα ΄70
-ΜΑΣΚΑΡΑΔΕΣ και ΜΠΑΡΜΠΟΥΤΕΣ στη ΜΑΧΑΙΡΑ
και το ΚΑΤΜΑΡ[Συνταγη αποκριατικου γλυκου]
.
.
.

Μασκα[Ελληνικη]-χ.ν.κουβελης

Χαρταετος[Ελληνικος]-χ.ν.κουβελης

Αποκριες[Μασκαρας/Μπαρμπουτα]Μαχαιρα-χ.ν.κουβελης
.
.
ΤΑ ΑΠΟΚΡΕΑΤΙΚΑ ΜΟΥ
[ΤΑ ΕΞ ΑΜΑΞΗΣ]-Αποκρια στη παλια Αθηνα και στα ΄70-
-ΜΑΣΚΑΡΑΔΕΣ και ΜΠΑΡΜΠΟΥΤΕΣ στη ΜΑΧΑΙΡΑ
 και το ΚΑΤΜΑΡ[Συνταγη αποκριατικου γλυκου]
.
.
ΤΑ ΑΠΟΚΡΕΑΤΙΚΑ ΜΟΥ [ΤΑ ΕΞ ΑΜΑΞΗΣ]
.

Αποκρια στην παλια Αθηνα απο τον Κωνσταντινο Χρηστομανο[1867-1911]
αποσπασμα απο το Μυθιστορημα του ''Η κερενια κουκλα''[1911].
Αποκρια στη γειτονια του Φιλοπαππου στην Αθηνα:
''-Να κι ο Θεοδοσιου! Ου,σαχλαμαρα!-Μπραβο!Μπραβο!του φωναζουν
αλλοι-και δωσ'του τα παλαμακια απο περα,ολο το δρομο που'ρχοταν:απα-
νω σ'ενα γαιδαρο τ'αναποδα,με του γαιδαρου την ουρα ανασηκωτη στα χερια
αντις για γκεμια,κι εκοβε μ'ενα ψαλιδι τριχες απ'την ουρα και τις μοιραζε
στον κοσμο!Απ'την ουρα κρεμοτανε μια επιγραφη:ΕΘΝΙΚΟΝ ΤΑΜΥΟΝ.
Πλαι στον γαιδουρο-καβαλαρη ετρεχ'ενας μουντζουρωμενος παλιατσος και
του'δινε χαρτακια απο ενα πανερι που'γραφε απ'εξω:ΜΠΗΛΙΕΤΑΚΙΑ.Ο γαι-
δαρος ειχε στο κεφαλι μια σημαια γαλανολευκη με κοκκινα γραμματα:
ΔΟΛΙΑ ΠΑΤΡΥΣ.Και στου ιδιου του Θεοδοσιου το φεσι ητον κολλημενο
ενα χαρτι που ελεγε:ΣΙΝΝΑΛΑΓΟΙ. Και σφυριγματα,τρομπες,χαχανα,τροκανια,χαρτοπολεμος,στραγαλιες καταμουτρα
και μαγκαρια και μαριδα απο πισω ατελειωτη.''
.
.
Συνελληνες,ποσο συγχρονο το παλιο ...με το συγχρονο παρων.Μοιραζαν
 τριχες τοτε[τριχες μοιραζουν και τωρα]απο το ΕΘΝΙΚΟΝ ΤΑΜΥΟΝ με
σειρα ...προτεραιοτητος[με ΜΠΗΛΙΕΤΑΚΕΙΑ]στην ...φτωχεια την
ΔΟΛΙΑ ΠΑΤΡΥΣ οι διαφοροι γνωστοι- αγνωστοι ΣΥΝΝΑΛΑΓΟΙ.
Ε,ΣΥΝΝΑΛΑΓΟΙ δεν φαγαμε μαζι ...τριχες.Και να το ξερετε πως ...δεν
μασα ταραμα η κατσικα[για να'μαστε στο ΠΝΕΒΜΑ των ηΜΕΡΩΝ]!
.
.
[ΜΙΑ ΙΔΕΑ]
.
Προτεινω καποιοι απο τους καρναβαλιστες να αντιγραψουν τι σοφιστικε ο
εφυης Θεοδοσιος στο καρναβαλι της Αθηνας τοτε και να το δουμε την ση-
μερον.Ποσο θα ταιριαξει στο δικο μας συγχρονο καρναβαλι.Επειτα μην φο-
βουνται ...πνεβματικα δικαιωματα επειδη δια τουτον παρηλθον οι...χρονοι
[και κληρονομοι του Θεοδοσιου δεν ζουν πλεον,επειτα ποιος ζει χρονους
πολλους τρωγοντας ...τριχες, λιγοδιαιτος λιγοημερος,που λενε,ειναι.]Μονο
στην επιγραφη ΕΘΝΙΚΟΝ ΤΑΜΥΟΝ[Δηλαδη ΕΘΝΙΚΑ ΤΡΩΚΤΙΚΑ ]ας
επαναφερουν την ορθογραφιαν [ως εχει] ,κι ας γραψουν με ΚΕΦΑΛΑΙΑ φαρ-
δια-πλατια :ΕΘΝΙΚΟΝ ΤΑ-ΜΕΙΟΝ.Και το ΣΥΝΝΑΛΑΓΟΙ ας τ'αφησουν
ως εχει [η' προτεινω αν τ'αλλαξουν να το παραλλαξουν ολιγον ,ετσι:
ΣΑΝ-ΝΑΝ -ΛΑΓΟΙ.
.
.
[Απο τις Αποκριες στην Αθηνα τα χρονια του '70]
.

Στην συνοικια της Πλακας συνερρεε μασκαρεμενος πολυς κοσμος και
περα δωθε στην οδος Ανδριανου και στην οδος των Κυδαθηναιων και
στα γυρω-γυρω στενα με ...πλαστικα ροπαλα ο καθεις ενας μασκοφορος
 και μη κοπανουσε τον αλλον ...τον γνωριζε -δεν τον γνωριζε.Πλακα να
γινει.Αν ησουν ομορφοπαιδο η ' ομορφονια σε ...κοπανουσαν πιο πολυ[να
 μαθεις να'σαι...ομορφος!].Ειχες τα bonus σου!
Να μην περιαυτολογω την αλλη μερα ειχα σωρο καρουμπαλα και μαυρι-
σματα στο κεφαλι.Εγω την αλλη μερα ημουν...παραμορφωμενος.
Δεν πειραζει!
''Αχ, τι ζωη!Τι χαρα!Τι ομορφα που ειναι!Τι ομορφα!''
που γραφει για την αποκρια της Αθηνας ο Κωνσταντινος Χρηστομανος
.
.
ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΜΑΧΑΙΡΑ ΣΤΟ ΞΗΡΟΜΕΡΟ
.
-''Τις Αποκριες θα ντυθουμε μασκαραδες,θα γινουμε μπαρμπουτες''
Και εγενετο:
ΜΑΣΚΑΡΑΔΕΣ ΚΑΙ ΜΠΑΡΜΠΟΥΤΕΣ.
Μικρα και μεγαλυτερα παιδια[αλλα και μεγαλοι]παρεες -παρεες ντυνονταν
μασκαραδες μπαρμπουτες κι εβγαιναν στους δρομους απο την παραμονη το
Σαββατο και την Κυριακη της Αποκριας,ολη τη μερα απ'το πρωι ως αργα την
νυχτα,τριγυρνουσαν μισομεθυσμενοι μισοζαλισμενοι ,εμπαιναν στα σπιτια των
χωριανων ,τους κερνουσαν οι νοικοκυρες κρασι και τους εδωναν να φανε
κατμαρ,οι μασκαραδες χορευαν ,πειραζαν τους αντυτους ανθρωπους,εκαναν
χειρονομιες...εως [μη] παραξηγησεως,κανενας δεν ενοχλουνταν,''γιατι...απο-
κριες ειναι,ο αντρας ...που πειραζει τη γυναικα μου ειναι ...το παιδι της,κι
οχι ο γειτονας..Η γυναικα,που μου βαζει ...χερι,δεν ειναι η γειτονοπουλα,
αλλα... κανας μαντραχαλος,η' η ...πεθερα μου''.Και παει λεγοντας.
Μπαιναν και στα καφενεια, εκει εβρισκαν αλλους...κανονικα μεθυσμενους,
και τοτε γινονταν χορος και γλεντι τρικουβερτο,ανταμα μασκαραδες κι αμα-
σκαρευτοι, με τα...παντα ολα αυτοσχεδια!Για την μεταμφιεση καθε καλος
μασκαρας διαλεγε παλια ρουχα φορεμενα ,φαρδια ,σχισμενα ,τα γυριζε ανα-
ποδα...για να τα κανει αγνωριστα και τα φορουσε.Στο κεφαλι εβαζε[επι το
πλειστον] μια γυναικεια καλτσα[η ' μαντηλι] και το καλυπτε μ'αυτη.Ανοιγε
[η'δεν ανοιγε]στην καλτσα δυο τρυπες για να βλεπει ....τα στραβα του και
μια τρυπα στο στομα για να μπεκροπινει και να καταβροχθιζει ατε-
λειωτα... κατμαρια!Η καλτσα ειχε οπωσδηποτε καποια ....προσωπικο-
τητα:καλτσα χωρις τρυπες ηταν το απολυτο[μεταφυσικο] κενο
-καλτσα με τρυπες ηταν ανησυχιτικη.Ε και καλα φοβος!''ποιος με βλεπει
και ξερει ποιος ειμαι,και γω τον βλεπω και δεν ξερω ποιος ειναι ;''
[Η Αποκρια η Καταργηση ,η Αναστολη,της Βεβαιοτητας!]
[Γιατι μετα ξεμασκαρευονταν,''εδειχναν ποιοι ειναι''
κι επανερχονταν η Ταξη της ...Βεβαιοτητας! στο επακρον ]
Στο σωμα τους περνουσαν σταυρωτα αρμαθιες με βαζογαλα[τρυπουσαν
τα βαζα και περνουσαν συρμα,κι εβαζαν πολλα βαζα ,αρματωσια γερη]
Στη μεση κρεμουσαν διαφορα κουδουνια[που τα δανειζονταν απο τους
τσοπανηδες]Πισω τους σαν ουρα εσερναν μια αρμαθεια[η ' αρμαθειες]
απο καραβανια.[κουτια απο κονσερβες,''βαρκες',και βαζογαλα,τσιγκινα
πιατα,...]
Στα χερια τους κρατουσαν ενα ξυλο.ενα κουτσουρο,ενα παλουκι γερο,το
κτυπουσαν στο χωμα ,το σηκωναν και μ'αυτο ...φοβεριζαν ,και πολλες φο-
ρες το...ξυλοφορτωναν σε κανεναν ...ειτε ν'αστειεψουν,να γελασουν,
αλλα ...και σοβαρα,να κανουν χαζι.
Εκεινο το γυρω-γυρω ολοι απο καποιον,να χτυπουν τα ξυλα,να βροντουν
τα βαζογαλα,να ηχουν τα καραβανια και τα φοβερα μουκρισματα,τ'αγκιγμα-
τα στο ατυχο θυμα με τα ξυλα αλλα καιτα αθελα θελητα βαρεματα,με τα
απελπιδα ρουσματα του θυματος να διαρρηξει την πολιορκια των μασκαρα-
δων και να σωθει ειναι απο τα ...αξεχαστα.Κανενας δεν πειραζονταν,αποκριες
ηταν,τετοια ηταν τα σωστα.δεν ειχε γουστο αλλιως.
Επειτα το πρωην θυμα ...λιαν συντομως επεστρεφε μασκαρας κι ηταν να
τον φοβασαι,να βγαλει ...το αχτι του,
Οι κραυγες τους ηταν αναρθρες,φωνες ζωων,αρκουδας,λιονταριου,λυκου,
χου -χου,μπου,μπου,κρου-κρου,κζου-κζου,και δεν συμαζευεται.
Ετσι γυρνουσαν ,εκεινοι οι πρωτοι οι ταπεινοι οι φτωχοι οι δικοι μας απο-
κριαστες,εμεις τα παιδια ζουσαμε στο χωριο μας τα παιδικα μας χρονια με
τα χρονια των μεγαλων.
Ζουσαμε τα χρονια μας και τι ειμασταν στον δικο μας τοπο αναμεσα στους
δικους μας ανθρωπους.
Μασκαραδες μπαρμπουτες στη Μαχαιρα στο Ξηρομερο με γυρισμενα ανα-
ποδα παλια ρουχα ,μ'αρμαθιες βαζογαλα,να χοροπηδουν και να αχολογουν
τα κουδουνια και τα κυπρια,και πισω ο θορυβος απο τα καραβανια που σερ-
νονταν στο χωμα,και με το παλουκι να το κτυπουν στη γη,να το σηκωνουν
και να φοβεριζουν με κραυγες αναρθρες και με χειρονομιες διαφορων ...ειδων
και...νοηματων,κι ολο το χωριο
συνενες ''να σκαει πλακα,ν'αστειευεται'' μαζι τους,και μαζι και τα σκυλια...να
τα'χουν παιξει απο τον φοβο ...των μασκαραδων ...στα γαυγισματα.
Εποχη Πρωτη,Εποχη Αθωα που περασε και μας ...μεταμορφωσε για Παντα.
Ελπιζω Οχι σε Μασκαραδες!
.

[ΜΙΑ ΙΔΕΑ]
.
Προτεινω οι συγχρονοι καρναβαλιστες να ...ανακυκλωσουν τους Μασκαραδες
τις Μπαρμπουτες της Μαχαιρας,να τους ξαναφερουν στις συγχρονες κοινωνιες
μας,καλα ...τα ξενοφερτα βραζιλιανικα,αλλα ...και τα Μαχαιριωτικα καλυτερα.
Οψωμεθα!
.
.
ΚΑΤΗΜΑΡΙ [ΚΑΤΜΑΡ] Αποκριατικη Συνταγη Γλυκου
.
Ζυμωνουμε σταρι-αλευρι με λιγο λαδακι και πλαθουμε φυλλα οπως για πιτα.
Επειτα με το μαχαιρι κοβουμε τα φυλλα μακρουλα κομματια,μπαστουνια,ρι-
χνουμε σουσαμι,κανελογαρυφαλα,τριμενα καρυδια,λιγο λαδακι,τα κλεινου-
με και τα βαζουμε τα μπαστουνια στο ταψι ειτε ορθια ειτε στριφτα.
Αναβουμε φωτια με ξυλα εξω[μπορει να γινει και στην ηλεκτρικη κουζινα,
αν θελει καποιος να το κανει] και στη θρακα που πεφτει βαζουμε πανω το
ταψι.
Οταν τα κομματια εχουν ροδο κοκκινισει κι απ'τις δυο μεριες,βγαζουμε το
ταψι απ'τη φωτια κι ετσι ζεστα οπως ειναι τα κομματια τα ραντιζουμε με λι-
ωμενη ζαχαρι στο νερο [σοροπι]η' τα ραντιζομε και με μελι.
Επειτα τα κοβουμε μικροτερα τα κομματια και τα βαζουμε στη πιατελα ετοι-
μα να σερβιρισθουν,και να κερασουμε και να φιλεψουμε τους μασκαραδες
που θα'ρθουν στο σπιτι μας τις Αποκριες για το καλο.
[Παραδοσιακη συνταγη για το κατημαρι[κατμαρ]
απο την Μαρια.Ν.Κουβελη κατοικο Μαχαιρας]
.
.
Καλη Αποκρια!.Και του Χρονου να Χαρειτε!
.
.
.

MACHERA XIROMEROU-ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
.
ΡΑΒΑΝΙ- ΜΕ ΜΕΛΙ ΜΕ ΧΥΜΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΟΥ
ΚΑΙ ΞΥΣΜΑ ΛΕΜΟΝΙΟΥ
[απο ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ]-χ.ν.κουβελης
.
.
.

γλυκο ραβανι-χ.ν.κουβελης
.
.
ΡΑΒΑΝΙ- ΜΕ ΜΕΛΙ ΜΕ ΧΥΜΟ ΠΟΡΤΟΚΑΛΙΟΥ ΚΑΙ ΞΥΣΜΑ ΛΕΜΟΝΙΟΥ
[απο ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ]-χ.ν.κουβελης
.
Υλικα:
νερο-μελι-χυμος πορτοκαλι-ξυσμα φλουδας λεμονιου-αλευρι-
σιμιγδαλι-λαδι-σουσαμι-αμυγδαλα
[οι ποσοτητες των υλικων ειναι αναλογα το μεγεθος του ταψιου]
Εκτελεση Συνταγης:
Ζεσταινουμε το νερο και σ'αυτο διαλυουμε το μελι,ριχνουμε
το αλευρι και το σιμιγδαλι,και το ξυσμα λεμονιου,ανακατευουμε,
ριχνουμε και χυμο του πορτοκαλιου[φυσικος χυμος,εχουμε στι-
ψει πορτοκαλια],και το λαδι,ανακατευουμε το μιγμα,προσεχου-
με να μην γινει ο πολτος του μιγματος ουτε νερουλος ουτε
σκληρος αλλα να ειναι κανονικος,να δουλευεται[αυτο το πετυ-
χενουμε προσθετωντας σταδιακα το χυμο του πορτοκαλιου]
ριχνουμε το μιγμα στο ταψι[που εχουμε αλλειψει με λιγο λαδι
τον πατο και τα τοιχωματα γυρω γυρω] και το απλωνουμε,το
αφηνουμε λιγο να κατακατσει,επειτα μ'ενα μαχαιρακι το χαρα-
ζουμε ελαφρα στην επιφανεια με διασταυρωμενες παραλληλες
γραμμες σε ρομβους[φιλια][στη φωτογραφια της ραβανης επειδη
το ταψακι ηταν μικρο χαραχτηκαν τριγωνικα κομματια],πασπαλι-
ζουμε την επιφανεια με το σουσαμι,και στο κεντρο καθε
ρομβου βαζουμε απο ενα αμυγδαλο,το ταψι με το γλυκο ειναι
ετοιμο να μπει στον φουρνο[που τον εχουμε ηδη προθερμασμενο]
να ψηθει,
οταν ροδοκοκκινισει η ραβανι,την περιχυνουμε απο πανω με ζεστο
σιροπι χυμο πορτοκαλιου με μελι και την αφηνουμε για λιγο στο
φουρνο να παρει χρωμα
την βγαζουμε,την αφηνουμε να κρυωσει λιγο,και μ'ενα μαχαιρακι
τη χαραζουμε στις γραμμες βαθια μεχρι κατω να ξεχωρισουν τα κομ-
ματια οι ρομβοι[τα φιλια]
οταν κρυωσει η ραβανι κοβουμε τα κομμματια και τα τοποθετουμε
κυκλικα συμμετρικα σε μια γυαλινη πιατελα να σερβιρισθουν
.
.
.

. .

βελανιδι'Oak''χ.ν.κουβελης
.
.
.
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ ΕΜΠΟΡΙΑΣ ΒΕΛΑΝΙΔΙΟΥ
[Μαχαιρα Ξηρομερου]τελος δεκαετιας 1940
ΑΓΟΡΑ ΒΕΛΑΝΙΔΙΟΥ[απο τον Γιαννη και Λευτερη Κουβελη]
.
Εφεραν βελανιδι ,ζυγιστικε,λογαριαστηκε και εξοφληθη
οι:
Χρηστοφορος Μποζωνης
τσουβαλια-οκαδες------
4--------------131----------3-----115--------Μικτον 1117
4--------------119----------3-----115........Σακια------30
3--------------131----------3-----120--------------------------
3--------------108----------3-----118---------------1087
3--------------128----------1------92-----φορος 3%--54
--------------------------------------------------------------------
17-------------617---------13..-.--.500....................1033
-----------------------------17-----617
-------------------------------------------
-----------------------------30-----1117
.
Βαρος καθαρον 1033 χ 1,75
1000 χ 1,75 =1750
---33 χ 1,75 =--58----------------------Συνολον 1808
---------------------------
--------------------1808 ----------------------Ελαβον 1808
.
Παναγιωτης Τριαντης
τσουβαλια/οκαδες
2/--78-----------4/178------------2493 Μικτον
4/148------------5/200--------------58 τσουβαλια
5/194------------4/174---------------------------------
4/180------------4/168-----------2435
4/174-----------.4/180--------------73 - 3%
5/195------------3/148--------------------
3/150------------3/146-----------2362
4/182
-----------------------------
31/1299-------27/1194
---------------31/1299
-----------------------------
---------------58/2493
.
Βαρος καθαρον 2362 χ 1,75 = 413350
-----------413350
-------------83, --2% φορος κοιν
-----------------------
-----------405050. εξοφληθη
.
Θωμας Πολυμερος
τσουβαλια/οκαδες
3/138-----3/132-----3/145
3/180-----3/121-----3/132
3/142-----3/139-----3/124
3/122-----3/137-----3/109
3/122-----3/153-----3/118
3/140-----3/148-----3/125
3/130-----2/-86------3/119
3/116------------------3/135
2/-80-----20/916----3/141
----------------------------------
26/1120-------------27/1154
20/-916
27/1154
-------------------------
73/3190------- Μικτον 3190
-τσ-- 73 χορις τσουβ    3117
---------------------
-----3117
-------93 -3%
-------------------
----3024 Βαρος καθαρον
----3024 Χ 1,79=5413
-----------------------5413-2% κοινοτικος φορος
------------------------113
-------------------------------
-----------------------5300
-----------------------Συνολον δρχ 5300
.
Χριστοφορος Καρελακης
4/179--------------------1476
4/170--------------Σακοι-- 34
4/175---------------------------
4/168--------------------1442
4/175----------------------42-3%
4/170--------------------------
4/180--------------------1400
4/180----------------------------οκαδες καθαρον 1400
2/-79-----------------------------1400 χ 1,75=2450
-------------------------------------------------------------------
34/1476-------------------------2450-2%φορος=2400 εξοφληθη
.
.
.

. .

.
.

Αυτος ο ανθρωπος,που αγαπουσε τη Δημοκρατια
[Νικος Κουβελης του Χριστοδουλου[1920-2000] στο Συνταγμα
Σεπτεμβριος 1985,ο πατερας μου]
''Να αγωνιζεσαι για κυβερνηση δικαιοσυνης και ισοτητας,
για προοδο,κι οπως το σπιτι σου να προοδεψει ολος ο κοσμος''
.
.
.

Απλη Συνταγη Μαρμελαδας Κορομηλο[Μαχαιρα Ξηροιμερου}

-Η ΜΠΑΛΑ ΣΤΗ ΜΠΟΣΤΑΝΙΑ ΚΑΙ Η ΜΑΡΜΕΛΑΔΑ ΚΟΡΟΜΗΛΟ
-Αστραπη Μαχαιρας,στο γηπεδο της Μποστανιας
.
.

,
Αστραπη Μαχαιρας,
στο γηπεδο της Μποστανιας-χ.ν.κουβελης
Πανω ορθιοι,απο αριστερα:
Δημητρης Πουλης,Εγω Χριστοδουλος  Κουβελης 14 χρονων,
Γενναιος Καραγιαννης,Νικος Κουβελης Βετλαντζας,
Χριστοφορος Παπασταμος,Λευτερης Μπαρμπαρουσης,
Γιωργος Ζαρκαδουλας,Νικος Μπαρλας,Δημητρης Ζαρκαδουλας
Κατω καθισμενοι,απο αριστερα:Γιωργος Κουβελης ο αδερφος μου,
Χριστοφορος Τζακωστας,Γιωργος Γκουμας,Γιωργος Μπαρμπαρπουσης,
Θανασης Γκουμας συνομιληκος μου,Γιαννης Καντας

.

.
.
.

μαρμελαδα κορομηλο-χ.ν.κουβελης

.

.

Απλη Συνταγη Μαρμελαδας Κορομηλο[Μαχαιρα Ξηροιμερου}

.

1 κιλο κορομηλα[αφθονουν τα κορομηλα αυτη την εποχη]

1 κιλο ζαχαρι

χυμος λεμονι

Βραζουμε το νερο με τη διαλυμενη ζαχαρι για 10 λεπτα περιπου,

επειτα ριχνουμε τα κορομηλα,απ'τα οποια εχουμε βγαλει τα κου-

κουτσια,ανακατευουτμε τακτικα και ξαφριζουμε μεχρι να δεσει

η μαρμελαδα,προς το τελος ριχνουμε το χυμο του λεμονιου

.

.

Η ΜΠΑΛΑ ΣΤΗ ΜΠΟΣΤΑΝΙΑ

ΚΑΙ Η ΜΑΡΜΕΛΑΔΑ ΚΟΡΟΜΗΛΟ

.

[το καλοκαιρι σχεδον καθε απογευμα,που δροσιζε, μαζευομασταν

τα παιδια και πηγαιναμε να παιξουμε μπαλα στh Μπουστανια,στην

ισα επιπεδη λακα κατω απ¨το Ξοβουνι,που ειχαμε για γηπεδο,ειχε

και χορταρι,χωριζομασταν ,αναλογα τα παιδια,που ημασταν,στα δυο,

9-9,10-10,11-11και παιζαμε,για να¨χουμε δυναμεις,πριν φυγουμε

απ¨το χωριο κοβαμε μια φετα ψωμι την αλοιφαμε απο πανω με

μαρμελαδα κορομηλο και την τρωγαμε,αυτη η φετα μας εδινε δυνα-

μεις και μας κραταγε να βγαλουμε το παιχνιδι,γιατι αυτη την εποχη

ημασταν κουρασμενοι απ'τα καπνα, η εργασια του μαζεματος και

το μπελονιασμα των φυλλων ηταν στο φουλ,εγω επαιζα αριστερο

εξτρεμ κλωτσουσα τη μπαλα και με τα δυο ποδια ,και με το αριστερο

και με το δεξι, επισης ειχα μεγαλη ταχυτητα να ξεφυγω το αντιπαλο

μπακ,και καλη ντριπλα πανω στη ταχυτητα,σουταρα τη μπαλα με

φαλτσο,επαιζα και σεντερ-φορ,μου αρεσε να πετυχαινω γκολ,παθια-

ζομουνα,αν δεν εβαζα γκολ στεναχωριομουν,τοτε ητανε καλοι παιχτες,

ταλεντα ,τεχνιτες,ντριπλαοροι ασσοι και δυνατοι σουτερ,

δυνατοι παιχτες σ'ολες τις γραμμες,αμυνα-κεντρο-επιθεση,και καλα

τερματα,επρεπε να τους συναγωνισθεις αξια για να τους κερδισεις

η' να μην χασεις,εκτος απο αναμεταξυ μας μπασλα παιζαμε και με

ομαδες απ'τα γυρω χωρια,απο τη Σκουρτου,τη Μπαμπινη,τη Χρυσο-

βιτσα,τον Προδρομο,το Αγραμπελο,τη Μαχαλα,την Παπαδατου,θυ-

μαμαι καποτε της ειχα βαλει τρια γκολ μικρο παιδι στα 14,,τον Αετο,

το Βασιλοπουλο,τον Αστακο,τους φιλοξενουσαμε στο δικο μας γη-

πεδο,αλλα κι εκεινοι μασς φιλοξενουσαν,κανονιζαμε να παμε να

παιξουμε και στα δικα τους γηπεδα,οσα χωρια βεβαια ειχανε τοτε,

πολυ σπανιο ητανε να εχουνε,την επισημε ομαδα της Μαχαιρας

τη φωναζαμε ''Αστραπη'',απο παλια δοξασμενη ομαδα στη περιοχη
.
.
.

Στη Γιορτη Του Κουρου Και του Χρονου
Να Ξαναρθουμε Να Αλληλοβοηθησουμε
.
.
Κουρος στη Μαχαιρα Ξηρομερου
-στου Γιωργου και Λευτερη Μπαρμπαρουση του Δημητρη-7Ιουνη2012
-σκηνοθεσια χ.ν.κουβελης
.
Απο την Προομηρικη Εποχη τα Ιδια και Παρομοια Γινονται
Αιωνες Τωρα

Πεμπτη 7 του Ιουνη,ηρθαν οι φιλοι και οι συγγενεις στο Χωραφι
του Βλαχου  στα μαντρια του Γιωργου  και του Λευτερη Μπαρμπα-
ρουση του Δημητρη να  βοηθησουν στον κουρο των προβατων,
ετοιμασθηκαν και τα ψητα στη σουβλα,τα κουροψαλιδα τροχισθηκαν
να κοβουν,κι αρχισε ο κουρος-εργασια-γιορτη του χρονου στο μαντρι
τον περικλεισμενο χωρο κατω απ'τον ισκιο ενος μεγαλου δεντρου,
τεχνη και γρηγοραδα ειναι το κουρεμα,θελει αξιωσυνη,οι τραβηχταδες
φερνουν τα ζωα,τα ξαπλωνουν μπροστα στον κουρευτη,κι αυτος ποτε
ορθιος ,ποτε στα γονατα τα κουρευει,κι εκεινα καθονται υπακουα,
σαν να καταλαβαινουν για το καλο,που τους γινεται ν'ανακουφισθουν
τωρα που ζεστανε πολυ η εποχη κι ηρθε το καλοκαιρι,τα ζωα αναπνευ-
σαν,δροσισθηκαν,εφυγε το βαρος των μαλλιων,τα κριαρια
τα γκεσεμια κουρευτηκαν περιτεχνα με φουντες ,στολισθηκαν,να
ξεχωριζουν μεσα στο κοπαδι, ομορφα.,περηφανα,ο κουρος προχω-
ρησε μεσα σε γελια,με πειραγματα κι αστεια,αλλα και με επικαιρα
θεματα,ποδοσφαιρικα,και πολιτικα,λογω των πολιτικων εκλογων,
[στης 6 Μαη και τις επαναληπτικες στης 17 του Ιουνη],μοιραστηκε
το κοκορετσι,να νοστμισουν,και το γλυκο ραβανι,να γλυκαθουν,
μαζευτηκαν τα ποκαρια τα μαλλια,το μαξουλι,στα σακια,κι υστερα
στο τελος της εργασιας στρωθηκε κατω στο χωμα τραπεζι στον
πλατυ ισκιο μεγαλης αγραπιδιας και στρωθηκαν γυρω-γυρω να
φανε οι συγγενεις  κι οι αγαπημενοι φιλοι ,κουρασμενοι,παντα
ομως χαμογελαστοι,και χαρουμενοι,παλι πειραγματα κι αστεια,
εβαλαν και δημοτικα τραγουδια,το ψητο ηταν αφθονο,τρυφερο
και καλοψημενο,σαλατες και τυρια,και μπολικο ψωμι,σηκωθηκε
κι ο Γιωργος και χορεψε λεβεντικα,
επειτα καθως περασε η ωρα  ενας - ενας εφυγαν,τους φιλεψαν
ψητο κρεας να παρουν για το σπιτι,για το καλο,τους ευχαριστη-
σαν κι εκεινοι ευχηθηκαν:Και του Χρονου,Να'μαστε καλα παλι
να'ρθουμε ,Να Αλληλοβοηθησουμε,Στη Γιορτη Του Κουρου .
.
. 

.
ΠΗΓΑΙΝΑΝΕ ΓΙΑ ΚΑΡΠΟΥΖΙΑ ΣΤΗ ΓΑΛΙΤΣΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΛΕΣΙΝΙ
ΚΑΙ ΦΕΡΝΑΝΕ ΦΟΡΤΩΜΑΤΑ
-ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
.
.

 

Συνθεση σε Κοκκινο-το Καρπουζι-χ.ν.κουβελης

.

.

ΠΗΓΑΙΝΑΝΕ ΓΙΑ ΚΑΡΠΟΥΖΙΑ ΣΤΗ ΓΑΛΙΤΣΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΛΕΣΙΝΙ

ΚΑΙ ΦΕΡΝΑΝΕ ΦΟΡΤΩΜΑΤΑ

-ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ

.

τετοια εποχη μια στις αρχες του Ιουλη και δευτερη φορα στο

τελος του πηγαιναν παρεες-παρεες απο το χωριο κατω στη

Γαλιτσα στη λιμνη τον Οζερο να φερουν φορτωματα καρπουζια

με τα αλογα, τα γαιδουρια και τα μουλαρια,

περνουσαν την Σκουρτου κι ανεβαιναν το υψωμα του Λιγοβιτσιου

και κατεβαιναν στα παραλιμνια και παραποταμια τοπια,στην Γαλιτσα,

και στα χωρια την Κατσαρου,τα Οχθια, που ητανε αφθονα και καλα

καρπουζια και κανονιζανε να παρουν φορτωματα καθενας για την

οικογενεια που ειχε,κι ο πατερας μου πηγαινε με τον Καρα μας,εμας

τα παιδια δεν μας περνανε,ηταν δυσκολη η διαδρομη και η αποσταση

μεγαλη ,πεζοπορια,πανω απο 9-10 ωρες με την επιστροφη διαρκουσε,

μεγαλη κουραση να την αντεξουν τα παιδια,ητανε και το καμα μην

καουμε κι αρρωστησουμε,αλλα ητανε και τα φιδια,

ο αδερφος μου ο Γιωργος, ηταν 12 χρονων στην Εκτη Δημοτικου,που ειχε

παει με τον πατερα κι εναν γειτονα κατω στην Κατσαρου για καρπουζια,

ξεκινησαν τα χαραματα 5 η ωρα το πρωι και ''γυρισαμε μολις νυχτωνε

9 η ωρα ,ποδαροδρομο,στεκομασταν κατω απο τις βελανιδιες στον ισκιο

να ξαποστασουμε κι εμεις και τ'αλογα,εκανε πολυ καμα,ειχαμε παρει μαζι

μας ντοματες και τυρι να φαμε''

με το φορτωμα τα πουλουσαν και τ'αγοραζαν,οχι με το κομματι,

πηγαιναν στο χωραφι,τα δοκιμαζαν πριν αγορασουν αν ειναι καλα

κι αν τους αρεσαν,δεν ηταν κολοκυθια κι ανοστα, συμφωνουσαν

να παρουν,

τα στοιβαζαν σε τσουβαλια και φροντιζαν να παρουν οσα γινεται

περισσοτερατα μεσα,φορτωναν τα τσουβαλια καργα με καρπουζια

στα ζωα ,τα πληρωναν κι επαιρναν τον δρομο της επιστροφης,ανεβαι-

νωντας και κατεβαινωντας το υψωμα του Λιγοβιτσιου γεματο βελα-

νιδιες κι ασφακιες κι εφθαναν στο χωριο στη Μαχαιρα,

εκει τα ξεφορτωναν στην αυλη,κι εμεις τα παιδια χαρουμενα κι ευτυχι-

σμενα που θα ειχαμε καρπουζια να δροσιστουμε στο μεγαλο καμα τα

μεταφερναμε ενα-ενα μεσα στο σπιτι,στο κατωι που ηταν δροσερο,

δεν περναμε περισσοτερα απο ενα μην μας ξεφυγουν και κυλησουν και

πεσουν κατω και 'σκασουν[ανοιξουν]σαν καρπουζι',

εκει τ'αφηναμε κι η μανα τα'βαζε ενα-ενα προσεκτικα να μην χτυπησουν

μεταξυ τους και χαλασουν,σαλαπουριασουν,κατω απ'τα κρεβατια να'ναι

προφυλαγμενα και να διατηρουνται δροσερα και φρεσκα,

εκτος απο καρπουζια φερνανε και πεπονια,στρογγυλα,που μοσχομυριζαν,

αυτα τα εβαζαν μεσα στο σιταρι,να ωριμασουν καλυτερα,να γινουν,

τα καρπουζια ητανε τοτε στρογγυλα,σαν ποδοσφαιρικες μπαλες,δεν ηταν

βαρελες,μαυροπρασινα απ¨εξω κι απο μεσα...κοκκινα,κατακοκκινα,

αν δεν τυχαινε να'ναι ασπρα ,αγουρα ακομα,τοτε τα καρπουζια ηταν καλα

γευστικα,χωρις λιπασματα και διασταυρωση με κολοκυθι,

τα τρωγαμε με ορεξη,εκει στη μερια που μπελονιαζαμε τον καπνο,αλλα

κι οταν τελειωναμε το μπελονιασμα,τ'απογευματα, μας αρεσαν πολυ,

κοβαμε το καρπουζι φετες και το μοιραζαμε,το τρωγαμε με τη φετα,

το πιαναμε με τα δυο χερια κι αρχιζαμε να δαγκωνουνε απο πανω απο

την αριστερη μερια μετα στη μεση μετα στη δεξια μερια κι αντιστροφα

κατεβαινοντας μεχρι την φλουδα,πολλα λαιμαργα παιδια τρωγανε κι

απ'την ...φλουδα, πως φυσας φυσαρμονικα ετσι το τρωγαμε,προσε-

χαμε τα κουκουτσια μην τα καταπιουμε,τα αφηναμε στην ακρη ,τα λια-

ζαμε και τα'χαμε σαν πασατεμπο οταν ξερονταν να τα μασαμε,

το καρπουζι το τρωγαμε και με τυρι και ψωμι,ηταν πολυ νοστιμο,ταιρια-

ζε,

και το πεπονι ετσι το τρωγαμε,φετες,και με τυρι και ψωμι το τρωγαμε,

[με τυρι και ψωμι τρωγαμε και το σταφυλι,ταιριαζε,πολυ νοστιμο ηταν]

πολλες φορες αν ειχαμε φερει πολλα καρπουζια ,περναμε ενα καρπουζι

το πεταγαμε κατω εκεινο εσκαγε στη μεση κι ανοιγε στα δυο και τρωγαμε

μονο τη καρδια του που ηταν ολο ζαχαρι και τ'αλλο που εμενε το πεταγαμε

στις κοτες να το φανε,

τις φλουδες τις ριχναμε στις κοτες και στα γουρουνια ,τις τρωγανε και

τα μαναρια τα αρνια και τα κατσικια,αν δεν ειχαμε τις μαζευαμε και

τις διναμε στη γειτονισσα που ειχε,

εμεις τα παιδια καναμε και καραβια,ετσι που εμοιαζαν με καρινες και

σκαρια οι φλουδες,στεριωναμε ενα καθετο ξυλο για καταρτι κι ενα

ασπρο χαρτακι απο τετραδιο του σχολειου,που το καλοκαιρι δεν

χρειαζονταν ,για πανι και γινονταν βαρκακι,περισσοτερα ξυλα -καταρτια

και περισσοτερα χαρτακια-πανια κανανε λογης -λογης πλεουμενα,

αναλογα τη φαντασια των παιδιων,και παιζαμε ναυμαχιες μ'αυτα,και

ταξιδια μακρυνα καναμε-σ'εξωτικες χωρες,

οι παλιοι στο χωριο το καρπουζι το λεγανε χειμωνικο,κι ο παππους

μου το ελεγε ετσι,'χειμων[ι]κο'

για καρπουζια εκτος απο τη Γαλισια πηγαιναν και στο Βαλτο στο

Λεσινι,που ειχε,και τωρα εχει, τα φημισμενα καρπουζια του Αστακου,

αυτα ευδοκιμουσαν στα παχια και δυνατα εδαφη απο τις προσχωσεις

του Αχελωου ποταμου,

φερνανε και καμια βαρελα καρπουζι,αλλα αυτες οι βαρελες δεν ηταν

ευκολες στο στοιβαγμα μεσα στα τσουβαλια,ενω τα στρογγυλα καρπου-

ζια ταιριαζαν καλα,ακριβως,μεταξυ τους,δεν αφηναν κενα,ετσι επερνες

περισσοτερα κι ειχαν πιο προσιτη τιμη,τ'αλλα τα μεγαλα τα προωθου-

σαν στις πολεις στις αγορες σε υψηλωτερες τιμες,εκει καταναλωνον-

ταν ως επι το πλειστον,

ητανε και πολλες εκφρασεις[κι ειναι] για τα καρπουζια και τα πεπονια

και λεγονταν :

-ολα τα σφαζω ολα τα μαχαιρωνω

-εσκασε σαν καρπουζι

-ολα με τη βουλα

-ολα με δοκιμη

-μαπα [βγηκε] το καρπουζι

-δυο καρπουζια σε μια αμασχαλη δεν χωρανε

-το καρπουζι βγηκε κολοκυθι

-καρπουζια με το κομματι

-εχω καρπουζια ζαχαρι

-πεπονια μελι

-πεπονι αρωμα

-οποιος εχει το πεπονι εχει και το μαχαιρι

κι αυτες οι εκφρασεις για τα καρπουζια και τα πεπονια λεγονται

κι ακουγονται ακομη

.

.
.

CLASSIC MUSIC[CONCERT]

-Marie Louise Hurel[Violin]
-Serge Hurel[Violin-Viola]
-Jean Bara[Violoncello]

IN WORKS
Wolfgang Amadeus Mozart-Jean Marie Leclair-Nicolo Paganini
and 4 Greek Folk Songs[Dimotika Tragoudia]

-In Machera Xiromero Greece
-August 1987
-ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ[Κοντσερτο]
-στη Μαχαιρα Ξηρομερου -Αυγουστος 1987
.
.
.

.
.
ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
[ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ]
ΤΟΝ ΑΥΓΟΥΣΤΟ ΤΟΥ 1987
.
[οι Γαλλοι Μουσικοι Hurel επαιξαν Κλασσικη Μουσικη στην πλατεια
της εκκλησιας αφιλοκερδως.Μια Μεγαλη Προσφορα Πολιτισμου.
Τους Ευχαριστουμε και Παντα Θα Τους Θυμομαστε]
.
[η Marie Lοuise Hurel[βιολι] και ο Serge Hurel[βιολι και βιολα]Γαλλοι
Μουσικοι ειναι οι γονεις της Catherine Hurel[βιολα] γυναικας του
Γιωργου Γκουμα απο τη Μαχαιρα.
Αυτοι οι μουσικοι μαζι με τους Dominique Hurel[Βιολι],Catherine
Hurel[βιολα] και Jean Bara[βιολοντσελο] ηρθαν στη Μαχαιρα κι
επαιξαν.
Μια Μεγαλη Τιμη.
Εκτος απο κλασσικα εργα επαιξαν και διασκευες ελληνικων δημοτι-
κων τραγουδιων,που ειδικα γι'αυτη τη συναυλια επεξεργασθηκαν
Ηταν μια Αξεχαστη κι Ανεπαναληπτη Βραδυα.Ολο το Χωριο Ακουγε.
Μαγεμενο και Συγκινημενο
Η θεια Γουλα[Γεωργια Γκουμα] η μανα του Γιωργου ειπε:
*Μολις αρχισαν να παιζουν την ξενη μουσικη δακρυσα*
Ας ειναι καλα εκει ψηλα ,που ειναι .Αγια Γυναικα.]

[ο Γιωργος Γκουμας,αδερφικος φιλος,που τα τελευταια χρονια ζει
και εργαζεται στην Ελβετια[Ταχυδρομεια] μου εστειλε το παρακατω
κειμενο με e-mail μετα απο συζητησεις εδω και δυο χρονια που κα-
ναμε,και μαλιστα σκεφτομαστε το καλοκαιρι να ξαναγινει συναυλια
κλασσικης μουσικης,και με τον γιο του Αλεξανδρο στο πιανο αξιο
και ταλαντουχο απογονο των Γαλλων Μουσικων Hurel.
Θα Γινει ! ]
[Ειχε παιξει κι ο Γιωργοςι αλλα δεν το αναφερει λογω της σεμνο-
τητας ,που τον διακρινει]
.
.
.
Κονσερτο Μουσικης Δωματιου

Μαχαιρα Αυγουστος 1987

Θεση, νοτια πλευρα του περιβολου της εκκλησιας του Αγιου Γεωργιου.


Επαιξαν οι Μουσικοι,

Marie Lοuise Hurel, Βιολι. Καθηγητρια Βιολιου Ecole Normale de
Musique de Paris και σε αλλα ωδεια του Παρισιου. Viοlon Solo σε
διαφορες Ορχηστρες Μουσικης Δωματιου

Serge Hurel, Βιολι και Βιολα. Μελος Εθνικης Ορχηστρας της Γαλ-
λιας, Σολιστας στην Φιλαρμονικη Ορχηστρα Radio France. Καθηγη-
της Μουσικης δωματιου Ecole Normale de Musique de Paris και σε
αλλα ωδεια του Παρισιου .

Dominique Hurel, Βιολι , Ιατρος, Ερασιτεχνης μουσικος

Catherine Hurel Βιολα, Βιολογος, Ερασιτεχνης μουσικος

Jean Bara, Βιολοντσελο, Violoncelle solo στη Φιλαρμονικη Ορχη-
στρα Radio France

Κομματια[Εργσ] κλασσικης Μουσικης

Wolfgang Amadeus Mozart, Κουιντετο K. 406 σε Ντο ελασσονα.
Τα μερη, Αλεγκρο, Ανταντε, Μινουετο ιν κανονε, Αλεγκρο
Marie
Jean Leclair, opus 12 no 2. Σονατα για δυο βιολια, χωρις μπασσα,
σε Μι Μειζονα. Τα μερη Αλεγκρο, Λαργκο, Μινουετο, Αλεγκρο.

Nicolo Paganini, Sonatina no 2 για Βιολι και Κιθαρα,
Κιθαρα επαιξε ο Γιωργος Γκουμας

Δημοτικα τραγουδια μετεγγραμμενα για κουαρτετο

Ηλιος

Κατω στα δασια πλατανια

Βασιλω καλαματιανη

Καραγκουνα

Την Καραγκουνα υστερα απο παρακληση των μουσικων χορεψαν
πολλοι μαχαιριωτες με πρωτους το Σταυρο Γκουμα και Χριστοφορο
Καρελακη.

Ακολουθησε τραπεζι στην Ταβερνα του Νικου Κουβελη[Βετλαντζα]
[κτιριο Χαριλαου Μποζωνη] με ψητο στη Λαδοκολα.

Οι μουσικοι ακομα σημερα θεωρουν την εμπειρια, και κυριως την επαφη
με ενα περιβαλλον και κοινο απολυτα αγνο, σαν μοναδικη. Ως τον καλυτε-
ρο επαινο που εχουν παρει, την εντυπωση που εκανε στο κοινο η συναυλια.
Αυτη συμπυκνωνεται στη φραση της μανας μου.

*Μολις αρχισαν να παιζουν την ξενη μουσικη δακρυσα*

Και φυσικα στη θερμοτητα της χειραψιας προς τους μουσικους που εφθανε
μεχρι κινδυνο συντριβης του καρπου.

Η συμμετοχη ηταν πανδημη , η ατμοσφαιρα κατανυκτικη.
.
.
.

.
.
.

.

.
ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ
ΕΝΝΙΑ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΠΡΟΒΑΤΑ
.
ΑΔΕΡΦΙΑ,ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΑΛΛΗ ΕΛΛΑΔΑ
.
.
.
ΑΔΕΡΦΙΑ,ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΑΛΛΗ ΕΛΛΑΔΑ
.
ο Στεργιος Βλαχογιαννης ηταν απο τα χωρια της Αργιθεας
μια μεγαλη δημοτικη φωνη ,ριζα ελληνικη
Το αφιερωνω στους τσοπανηδες προπαππους μου που εφυγαν
απο εκεινα τα ριζιμια μερη και βρηκαν φιλοξενο γυρισμα στο Ξηρομερο
και βγηκαμε εμεις οι απογονοι
Κι ολοι εκει περα που ζητε,ειτε σε χωρια,ειτε μεσα σε πολεις
ειμαστε συγγενεις
απο την εποχη του Ομηρου και του Ησιοδου
Ελληνες Γραικοι ως τα τωρινα χρονια
.
εννια χιλιαδες προβατα
εννια χιλιαδες γιδια
εννια αδερφια τα φυλαγαν
τα δεκαοχτω κοπαδια
τα πεντε πανε για κλεψια
τα τρια στην αγαπη
και μενει ο Γιαννης μοναχος
τα δεκαοχτω κοπαδια
Γιαννης αποκοιμηθηκε
και φυγαν τα κοπαδια
.
.
.

.
ΕΓΩ ,ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΣ ΓΥΡΙΖΑ ΣΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
[Το Πανηγυρι στη Μαχαιρα]
-ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[απο το Ντοκυμαντερ]
ΜΑΧΑΙΡΑ-ΜΑΧΑΛΑ-ΡΙΒΙΟ-ΡΙΓΑΝΗ
By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
.
.
Φωτογραφιες απο παλια πανηγυρια στη Μαχαιρα
Ξηρομερο
.
.

ο πατερας μου Νικος.Χ.Κουβελης ,η αδελφη μου η Τουλα,κι εγω

σε πανηγυρι στο καφενειο του Σταυρου Μακρυπιδη

.
.
ΕΓΩ,ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΣ ΓΥΡΙΖΑ ΣΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
.
Εγω,απο μικρος γυριζα στα πανηγυρια,στη Μαχαιρα
στο Ξηρομερο το πανηγυρι ηταν του Αγιου Χριστοφο-
ρου στις 9 Μαιου,την εποχη που φυτευαμε τον καπνο
στα χωραφια,εκεινη τη μερα δεν δουλευαμε,γιορταζα-
με,ψεναμε αρνι στο σπιτι οπως την Λαμπρη,ερχονταν
και μουσαφιρεοι συγγενεις για το πανηγυρι,τα οργανα
ειχαν ερθει απο την προηγουμενη μερα απο το απογευ-
μα,η λειτουργια γινονταν στον παλιο Αη Χριστοφορο.
Ερχονταν και περιοδευοντες τσιγγανοι μουσικοι,ζυγι-
ες,κλαρινο η'ζουρνα και νταουλι,γυριζαν μεσα στο
χωριο και παιζανε στα σπιτια στις αυλες,για το καλο,
και στα καφενεια παιζανε ,τους κερναγαν κρασι ,ουζο
και γλυκα ,ραβανι ξεροψημενη,τους πεταγαν και
λεφτα στον αερα,στα οργανα το βραδυ πηγαιναν
παρεες συγγενεις,τα σογια,ο αντρας η γυναικα,τα παι-
δια ,οι θειοι οι θειες ,οι παπουδες οι μεγαλυτεροι,
καιτα αρραβωνιασμενα ,τα νιοπαντρα αν ειχαν,οι γαμ-
προι και οι νυφες απο τους παντρεμενους,ολοι μαζι
σ'ενα τραπεζι γλενταγαν,επιναν μπυρα ,και με τη
σειρα οι παρεες σηκωνονταν για χορο,αν ειχαν
δωσει χαρτακι για σειρα στο χορο,οταν ακουγαν
απο τα μεγαφωνα στα οργανα το ονομα του αρχηγου
της παρεας τους,''σειρα για χορο εχει η παρεα
του...'',πρωτα χορευαν οι γυναικες και τα παιδια,
συρτα καικαλαματιανα,και καποιο τσαμικο,στην αρχη
του χορου εριχναν στα οργανα λεφτα για να παιξουν
και να χορεψουν το τραγουδι που ηθελαν,η' στη
μεση,η' στο τελος του τραγουδιου,τα λεφτα τα εριχνε
ο πατερας για τη κορη και το παιδι,ο αντρας για τη
γυναικα,καθε χορευτης χορευε δυο τραγουδια,ο
αντρας ενα τσαμικο στην αρχη και δευτερο ενα
συρτο η' ενα καλαματιανο,ο χορος τους ηταν σοβαρος
ευγενικος λιτος δωρικος,χωρις περιττα και επιδει-
ξεις,ο ξηρομεριτης στο τσαμικο δεν εφερνε ουτε
μιση στροφη,χορευε με ολοκληρο το σωμα του,
εσωτερικευε τον ρυθμο του,και τον εξωτερικευε
με τις κινησεις του σωματος του,με τα χερια του,
με το βλεμμα του,με την εκφραση του προσωπου του,
το τραγουδι που διαλεγε να χορεψει τον εκφραζε,
ταυτιζονταν μ'αυτο,να δειξει την περηφανια του,
αυτο που ζητουσε η ψυχη του,οι γυναικες εδειχναν
στο χορο τη σεμνοτητα και τη χαρη τους.ο Ηλιος,
η Ιτια,ο Σελημπεης,η Παπαδια,ο Αητος,το Ραστ ηταν
τα τραγουδια που πιο συχνα ζηταγαν για χορο,στον
Ηλιο για το γυρισμα του Ηλιου απανω στα μερη
μας να τα ζεστανει να καρπισει ο τοπος και να
λουλουδισει η φυση ολη,,την Ιτια χορευαν για τη
λεβεντια που πρεπει να'χει ο ανθρωπος στο κορμι
και στιςπραξεις στα λογια του,η Παπαδια γιατι
ηθελε επιδεξιο χορευτη να δειξει τη τεχνη και την
φαντασια του,τον Αητο για την περηφανεια του
ανθρωπου στα βασανα και τους καημους της ζωης,
''ενας Αητος περηφανος καθοντανε στον Ηλιο και
λιαζοτανε'',,και το Ραστ μια τελετουργια χορου
και μουσικης,να σχιστει η καρδια σου και να αλαφρυ-
νει σαν πουλι να πεταξει στον ομορφο κοσμο και
θανατο να μην βαλει στο νου της,η μια παρεα σε-
βονταν την αλλη παρεα,δεν την προκαλουσε με
πραξεις και με λογια,φασαριες δεν γινονταν,και οι
ξενοι που ερχονταν στο πανηγυρι απο τα γυρω
χωρια,αλλα και απο πιο μακρυνα,ηταν προσεκτι-
κοι σεβαστικοι να μην προσβαλουν,πανω στο πατα-
ρι,κατασκευη απο ξυλα καδρονια και ταυλες,ηταν
τα οργανα,στην πρωτη σειρα ο κλαριτζης,ο τραγου-
διστης,και οπωδηποτε υπηρχε γυναικα τραγουδισ-
τρια,αλλα και μια τραγουδιστρια νεαρη ομορφη
κοπελα για τα ελαφρια,τα αλεγρα,τραγουδια,τα γρη-
γορα,αυτη ηταν ορθια,χορευε και κουνιονταν συνε-
χως στον ρυθμο της μουσικης,χτυπωντας το ντεφι
και σειοντας τα ζιλια στα χερια της,στην πισω σειρα
ηταν οι αλλοι οργανοπαιχτες,απο το πανηγυρι
στη Μαχαιρα περασαν οι ξακουστοι Χαλκιαδες,
ο Φωτης Χαλκιας στο λαγουτο και το τραγουδι,
αφταστος τραγουδιστης,ο Τασος ο Χαλκιας στο
κλαρινο,μεγαλος δεξιοτεχνης,ο Φουσκομπουκας
στο κλαρινο,πατερας του Αριστειδη Μοσχου,
ο Χαραλαμπος Μαργελης απο το Μεσολογγι,ονο-
μαστο κλαρινο,μεχρι και η ξακουστη η τραγουδισ-
τρια η Ριτα η Αμπατζη ηρθε τη δεκαετια του 1930
με συνοδεια το κλαρινο του Χαραλαμπου Μαργελη,
και ο μεγαλος ο Βασιλης ο Σαλεας με το κλαρινο
του,''ενας ειναι ο Σαλεας στην Ελλαδα βρε παιδια'',
ο Βασιλης ο Σουκας μεγαλος δεξιοτεχνης του κλα-
ρινου και ευγενικος ανθρωπος,αρχοντικος,,κι αλλα
κλαρινα ηρθαν,ο Θυμιος ο Αριστοπουλος,ο πατε-
ρας του Κωστα του Αριστοπουλου,αθωος αγαθος
ανθρωπος,ηρθε και ο Βαρβατος,ο Κωστας ο Κων-
σταντινου,ο Νικος Καλαμπαλικης,καλα παλια
κλαρινα της περιοχης μας,ο Κολουκουρας στο
βιολι,ο Θεοδωροπουλος στο κλαρινο,ο Χρηστος
ο Κατσαμακης καλο κλαρινο δεξιοτεχνης,τα τελευ-
ταια εδω χρονια,περασαν και πολλοι τραγουδιστες,
ο μεγαλος τραγουδιστης ο Τακης ο Καρναβας,αυτος
στο χωριο ερχονταν απο μικρο παιδι,ειχε συγγενεις
εδω,ο Τασος Καρναβας που ειχε ταβερνα στο χω-
ριο ηταν αδερφος του πατερα του του Γιωργου Καρ-
ναβα,ακομη ηρθε η Τασια Βερρα,η Γιουλα η Κοτρω-
τσου ,σεμνη και ομορφη κοπελα,επισης ηρθε η Μα-
ριτσα Βαρβατου,ο Νικος Παπαγεωργιου απο την
Μαχαλα,η Μαριτσα η Βλαχοδημου και ο Νικος ο
Βλαχοδημος,αδερφια απο την Λεπενου,η Βασω Αθα-
νασακη,ανηψια τους,η Μαρια Γιαννακα με καταγω-
γη απο τη Μαχαιρα,ο Χρηστος ο Γιουρουκης,ο Δη-
μητρης ο Αποστολου,αυτοι που εφερναν οργανα στο
πανηγυρι ηταν ο μπαρμπα Βασιλης ο Βετλαντζας
[Κουβελης],ο μπαρμπα Λιας ο Κουτρουμανος,ο Στα-
ματης ο Παπασταμος,ο Χαριλαος ο Μποζωνης,ο Λευ-
τερης ο Κουβελης,ο Σταυρος και ο Νικος Μακρυπι-
δης,ο Νικος και ο Γιαννης Κανατσουλας [Παπατρεχας],
ο Αντωνης Κανατσουλας[Παπατρεχας],ο Χρηστος
Μπαρμπαρουσης,ο Κωστας Μπαρμπαρουσης,στα νεω-
τερα χρονια ο Νικος Κουβελης Βετλαντζας,ο μπαρμπα
Βασιλης ο Λιαμης,ο Στρατος ο Παπατρεχας Κανατζου-
λας,ο Νεστορας Μπαρμπαρουσης,ο Μπαμπης ο Παπα-
χαραλαμπους,ο Λακιας ο Λιαμης,,κατα μαρτυρια την
δεκετια του 1950 στο καφενειο του Σταματη Παπαστα-
μου ερχονταν και επαιζε κλαρινο στο μαγαζι ο Γιαννης
ο Βασιλοπουλος,νεαρος τοτε,που εμενε στη Μαχαιρα
σε καταυλισμο τσιγγανων,''ενα ευγενικο μετρημενο
παιδι,ειχαν τις σκηνες τους εκει στον μυλο του Λιαμη'',
τον συνοδευε στο τραγουδι ο Λιας ο Τσαπαρελλης,ο
καραγκιοζοπαιχτης απο την Μαχαιρα ,και στη Μαχαι-
ρα σε σκηνες τσατουρια τσιγγανων εζησε και μεγαλωσε
ο Βασιλης ο Σαλεας,το πιο μεγαλο κλαρινο που βγηκε
στην Ελλαδα,αφταστος δεξιοτεχνης,μαγος του κλαρινου,
λενε πως σ'ενα πανηγυρι του Αγιου Χριστοφορου ειχε
φερει ο Λιας ο Κουτρουμανος τον Βασιλη ο Σαλεα κι
οταν σηκωθηκε η Μαροτσο [της Βαρβαρας Βοτση]ενα
ατυχο ταπεινο πλασμα,τοτε ο Σαλεας εσπασε το κλαρινο,
χιλια κομματια το'κανε,τοσο λιανα και γλυκα επαιζε,ολα
τα ντερτια κι ολους τους καημους αλλα κι ολες τις χαρες
της φτωχολογιας και του κοσμου του ντουνια επαιξε,κι
ακουσθηκαν,γιατι ο Σαλεας με τους Βοτσεους ειχε μεγα-
λωσει στο χωριο απο μικρο παιδι μεσα στη φτωχεια και
την αξιοπρεπεια,ισως πιο τσιγγανικα,πιο ελληνικα,πιο
ανθρωπινα να μην επαιξε ποτε το κλαρινο του Σαλεα
απο εκεινο το χορο της Μαροτσος τοτε,το κλαρινο τσα-
κισε σε χιλια κοματια ηχων, εκλαψε τιναχτηκε η μαγεια
του ηχου,ραγισε η καρδια κι ενωθηκε με το χορο του
ταπεινου πλασματος,
τα οργανα τα εβαζαν να παιξουν στα καφενεια μεσα
η' αν ηταν καλος καιρος εξω,δεν εβρεχε και δεν εκανε
κρυο,μπροστα απο το μαγαζι,και χορευαν στο δρομο,
τοτε δεν περνουσαν αυτοκινητα απο τον δρομο,ηταν
ελαχιστα,αρχιζαν να παιζουν αποβραδυς μεχρι την ανα-
τολη του ηλιου,την αλλη μερα,κι ακομα πιο πολυ,εγιναν
πανηγυρια εκτος απο τα καφενεια και αλλου,στη αποθη-
κη κατω στο μεγαλο σπιτι των Μακρεων,εκει σ'ενα πανη-
γυρι ο Τακης ο Νασουλας Κουβελης σερνει τον χορο απο
πολλα ατομα και τον βγαζει εξω στο δρομο και μετα παλι
να μπαινει μεσα χορευοντας ασταματητα κι αστειευοντας,
και τον δασκαλο τον Μακια Παπατρεχα,μερακλη χορευτη,
να χορευει τη Γενοβεφα,και τον Παπαξαρχη Στρατο,παπα
λεβεντη μερακλη χορευτη,να χορευει και να πειραζει την
ομορφη πεταχτουλα τραγουδιστρια σεμνα ασεμνα με το
ντεφι και τα ζιλια,χαρα να τον βλεπεις
[ο Παπαξαρχης καταγονταν απο την Μαχαιρα κι ηταν
πολλα χρονια παπας στη Παπαδατου κι ακομα πινουν
νερο στ'ονομα του],
εγιναν πανηγυρια στον κηπο του Γιωργου και Νικου
Καρελακη,στον κηπο του μπαρμα Σπυρου του Γκολφη
στα μαγαζια,στη πλατεια του χωριου,στην πλατεια
της εκκλησιας,στο οικοπεδο του Κωστα Χασαπη,
πολλα αυτα ,που ηταν το πανηγυρι στο χωριο,αυτα
που γινονταν και τα αισθηματα και οι χαρες,γιορταζε
το χωριο,να φυγει να εξορισθει το Κακο,και να σηκωθει
ν'αναστηθει το Καλο και να κυριεψει η Χαρα,και η
Αφθονια στη Γη,και στις καρδιες των ανθρωπων η
ξεστασια και η απλοτητα,
Εγω,απο μικρος γυριζα στα πανηγυρια,να βλεπω τους
ανθρωπους να γλεντουν να χορευουν να'ναι χαρουμενοι.
.
ολα τα μεγαλα καλα κλαρινα βγηκαν απο την Αιτωλο-
ακαρνανια
και ξεκιναμε,στην αρχη ,τον περασμενο αιωνα,ηταν
ο Νικολαος Σουλευμανης στο Μεσολογγι πατριαρχης του
κλαρινου στην Ελλαδα,ο Χαραλαμπος Μαργελης,ο Φουσκο-
μπουκας,ο Βασιλης Σαλεας,ο Γιαννης Βασιλοπουλος,ο Βαγ-
γελης Κοκκωνης,ο Κωστας Αριστοπουλος,ο Παναγιωτης
Πλαστηρας,ο Χρηστος Κατσαμακης,ο Νεκταριος Κοκκωνης,
ο Πανος Κοτρωτσος
κι απο εδω βγηκε ο Τακης Καρναβας απο την Κανδηλα
Ξηρομερου.
.
.
Μαχαιρα[Ξηρομερο]Πανηγυρι του Αγιου Χριστοφορου
8-9 Μαιου
ενα επικο δωρικο τραγουδι ο Ηλιος,ο Ηλιος που ανεβαινει
και φωτιζει τη γη,και τις καρδιες και φανερωνει τα ψεματα
και τις απατες και εμφανιζει την αληθεια,και καρπιζει
αφθονια ο κοσμος και πλουτιζει το φως της ζωης μας
.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[Μαχαιρα]Ξηρομερο
[9 Μαιου 2006]Χρηστος Κατσαμακης
[ο Ηλιος]By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
διαρκεια 2' 36''[2min 36sec]
.
Μαχαλα[πανηγυρι στις 25-26 Σεπτεβριου του Αγιου Ιωαννη
του Θεολογου],τα παλιοτερα χρονια το πανηγυρι κρατουσε
μια βδομαδα
ΡΑΣΤ
Αιτωλικιωτες Μεσολογγιτες
κι απ'τη Γουρια
κι απ'τη Σταμνα
εκει ψηλα στον Αη Λια
βαρουν νταουλια και ζουρνα
στον Αη Συμιο
στον Αη Λια
-
ολοι λεβεντες αρματωθηκαν
απ'τα χωρια
.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[Μαχαλα]Ξηρομερο
[25 Αυγουστου 2004]Κ.Αριστοπουλος-Ν.Βλαχοδημος
[Ραστ-Ηλιος]By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
διαρκεια 8' 58''[8 min 58 sec]

ΟΙ ΚΛΕΦΤΕΣ ΑΠΟ Τ'ΑΓΡΑΦΑ ΕΞΟΥΡΙΖΟΝΤΑΝ
οι κλεφτες απο τ'Αγραφα
εχουν ξουραφια μαλαματενια
καθονταν και ξουριζονταν
οι κλεφτες
και στριβαν τα μουστακια τους
χορευουν τα κλεφτοπουλα
τον καπετανιο ξουριζαν
οι κλεφτες
[προκειται για τον ηρωα καπετανιο Κατσαντωνη]
.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[Μαχαλα]Ξηρομερο
[25 Αυγουστου 2004[Κ.Αριστοπουλος-Ν.Βλαχοδημος
By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
διαρκεια 6' 5''[6min 5sec]
.
Ριβιο[Πανηγυρι του Αγιου Ευσταθιου 19-20 Σεπτε-
βριου
ΠΗΓΑ ΝΑ ΔΩ ΕΝΑΝ ΑΡΡΩΣΤΟ
πηγα να δω εναν αρρωστο,που ηταν στο κρεβατι
με κοιταξε παραξενα και σιγωσε κοντα μου
και μου'πε με παραπονο,με ματια ολο πικρα
απο τους πονους και συγγενεις η πικρα
.
[αυτο ειναι ενα πονεμενο τραγουδι,ενας καημος,ραστ,
σοβαρο,λιτο,δωρικο στο υφος που παιζεται και
χορευεται,ο χορευτης χορευει οπως ο κορυ-
φαιος του χορου αρχαιας τραγωδιας,τετοια ειναι
τα βηματα και οι κινησεις του.
.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[Ριβιο]Ξηρομερο
[20 Σεπτεμβριου 2004]Χ.Κατσαμακης -Ν.Παπαγεωργιου
By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
διαρκεια 12' 50''[12min 50sec]
.
Ριγανη[Πανηγυρι στις 30 Ιουλιου,στα 10α Μητροπολι-
τικα]πανω στο υψωμα της Αγιας Παρασκευης,με το
φεγγαρι στον ουρανο,σαν βερα αρραβωνιασμενων ,
εδω οι ανθρωποι,οι νεοι χορευουν και χαιρεσε να
βλεπεις την τοση ζωντανη και καθαρη νεοτητα,ανοιξη
μιας ζωης που ποτε δεν θα χαθει,ποτε δεν θα ξεχασθει.
.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[Ριγανη]Ξηρομερο
30 Ιουλιου 2005[Χ.Κατσαμακης-Μπεκος[
By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
διαρκεια 34' 54''[34 min 54 sec]
.

Μιχαλης Κατσαμακης[15 χρ],κλαρινο
[γιος του σολιστα του κλαρινου Χρηστου Κατσαμακη]
Βασιλης Κοκκωνης,ακορντεον [θειος,αδερφος του Χρηστου
Κατσαμακη]
Ηλιας Κοκκωνης,κρουστα[ξαδερφος]
Νικος Κατσαμακης,τραγουδι[αδερφος,γιος του Κατσαμακη]
...
Τ'Αη Δημητρη ηρθαν για το καλο της μερας μουσικοι κι επαιξαν
να γλεντησουμε,κι εγω παραγγειλα το ραστ να παιξουνε,το επαιξαν
καλα κι ανοιξε η καρδια μου
.
.
.
απο τα ''ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ''
[ Αη Γιωργης ] παλιο Βασιλοπουλο [ Ξηρομερο ].
Ιστορια η' μυθος λεγει για εναν ηρωα,εικοσιπενταετη,
πως καββαλαρης σε αλογο ερυθρο,πολεμησε και νι-
κησε δρακοντα και ελευθερωσεν τον τοπον.Εις την
μνημη του εκτισαν εκκλησιαν.Ετουτην.Και εδω εθε-
μελιωσαν τα σπιτια τους,εδω επανδρευτηκαν,εδω εζη-
σαν βιον ταπεινον και ειρηνικον.Οι ελιες χιλιετη δεν-
τρα μετα κορμων ελλισομενων,ως τωρα καρπιζουν.
Φωναι αιγων και συριγμοι ποιμενων εκ των κρημνων
και των βραχων του ορους υψηλωτερα του παλαιου
οικισμου κατολισθενοντας ως λιθοι φθανουν στα αυτια
μας..Ο τοπος γεματος θαμνων και βατων,με αλυγιες ,με
βατομουριες και φραγκοσυκιες.Σωζεται και μερος ενος
πλακοστρωτου δρομισκου του χωριου.Οι τοιχοι των ε-
ρειπωμενων οικιων εγκατακρημνισμενοι χασκουν ως
λειψανα περασμενης ζωης ταπεινων ανθρωπων γεωρ-
γων και κτηνοτροφων.Ο ποιμην,ος μας εχαιρετησεν,
εις την αρχην εφοβηθη,μας ενομισεν ληστας η'κλεφτας..
Ο ηλιος κυκλος η' σφαιρα εκυλιετο υπερθεν λαμπρος
προς εσπεριαν.Εν νεφος επιμηκες και λευκοφαιες αιω-
ρειτο εις το μερος της ανατολης.Ουδεν επνεεν την ω-
ρα εκεινην.Ηκουοντο τερπνα και ηδυφωνα ασματα
πτηνων εις τα δεντρα και εις τον αερα..Το εσωτερικον
της εκκλησιας ητο το παλαι επιβλητικοτατον,τρικλιτον,
με κιονας και αψιδας.Εις το ιερον υπερανω της κογχης
ητο εζωγραφισμενος υπερμεγεθης οφθαλμος.Και
εις δυσμας ητο εκει εις το υπερωον εζωγραφισμενον
μεγαν θαλασσιον καβουρην.Εν τω μεσω του ουρανου
της οροφης ο Παντοκρατωρ,η ζωγραφια του ητο εις
καλην καταστασιν.Και εκ των τεσσαρων ευαγγελιστων
εις τα τριγωνα των αψιδων εσωζοντο οι δυο.Το τεμπλο
εργο μεγαλου τεχνιτου δεν εφερεν ουδεμιαν εικοναν
αγιου η' παραστασεως.Τα παραθυρα αποτελουντο εκ
πολυχρωμων τεμαχιων υαλων και το φως του ηλιου
εισερχετο εις το εσωτερικον του ναου διαφορως κε-
χρωσμενον.Εις το δαπεδο παντου τριματα εκ της κα-
ταστροφης της στεγης,πετρες χωματα και ξυλα.Οι κι-
ονες κεκλιμενοι,να σπασουν,να συντριφθουν.παρασυ-
ροντας εις την πτωσην τωνολοκληρον το οικοδομημα
του ναου.Ο ναος εγκατελελειφθης εις την φθοραν,
το μεγα καλλος του εν ερημωσει,Εις την μαχην με
τον Χρονον ενικησεν ο Χρονος.
.
.
.
Τον Τακη Καρναβα τον ακουσαμε και δεν τον ξεχασαμε ποτε
Μια φωνη σαν τους βραχους.Παναρχαια.
[κι οι ανθρωποι ακουσαν]τη ψυχη τους
.
.
ΤΑΚΗΣ ΚΑΡΝΑΒΑΣ
''Α ΡΕ ΤΑΚΗ ΚΑΡΝΑΒΑ.ΑΤΕΛΕΙΩΤΕ''
Ντοκυμαντερ
Σκηνοθεσια-παραγωγη:Χ.Ν.Κουβελης
Συνολικη διαρκεια :8 ωρες 28' 42 ''
.
.
ΑΥΤΟ ΤΟ ΕΡΓΟ ΠΡΟΣΦΕΡΕΤΑΙ
ΣΕ ΟΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
.
.
Πανω απο 5 χρονια , 2005-2011.εργασια για να
γινει το Ντοκυμαντερ
.
.
.
Α.ρε Τακη!
.
[το 1936 ,3 του Απριλη ] γεννηθηκε στην Κανδηλα Ξηρομερου ,ο
πατερας του ηταν ο Γιωργος Καρναβας,επαιζε λα-
ουτο,η μανα του ηταν η Κουλα Καρναβα[απο την
Κομποτη το γενος Καποτη].
Υπηρξε Μεγαλος Τραγουδιστης,
τα υπολοιπα,τα συνειθισμενα των ανθρωπων [ως το 1999,
20 του Ιουλη]
.
.
τον ειδα στη Μαχαιρα,στην Μαχαλα[Φυτειες],στην
Κανδηλα στο χωριο του,στον Μυτικα,στον Προδρομο
στην Ριγανι,στα Οχθια,στον Στρατο,στην Πενταλοφο,
στο Δοκιμι,στο Αγγελοκαστρο,στο Μοναστηρακι,
στα Πανηγυρια του Ξηρομερου και της ΑιτωλοΑκαρνα-
νιας,
τον ειδα στην Αθηνα...
τον ακουσα σε κασσετες και σε δισκους
Α, ρε Τακη!
.
Αποσπασματα απο τα κειμενα μου στο Ντοκυμαντερ
για τον Μεγαλο Τραγουδιστη[τι ηταν για μας,
τι νιωσαμε, τι θυμηθηκαμε ,ποσο μας λειπει,
με τι φορτιο μας ανθρωπινο εφτανε η Φωνη του
στα αυτια μας και στις ψυχες μας]
.και πως σε ξενο χωμα περπατας
και μενα με νοιαζει,αδερφε
.η γλωσσα των δεντρων και οι ηχοι των πουλιων εντος μας
.μανα,μην ξεχασεις να μου τραγουδησεις πριν με παρει ο
υπνος
.αν συναντηθουμε,θα αναγνωρισει ο ενας τον αλλον απο
την φωνη που καποτε ακουσαμε
.ενα πραγμα μην ξεχασεις ,πως καποτε εγινε και γλεντη-
σαμε μ'αυτον τον τροπο
.ποιος γνωριζει το σωστο να το διδαξει στους ανθρωπους
.κι ολα στη φωνη του Παναρχαια
μια φωνη σαν τους βραχους
[και οι ανθρωποι ακουσαν]την ψυχη τους
.σηκωσε το χερι και μας χαιρετησε,επειτα απομακρυν-
θηκε στο βαθος της υπαρξης μας
.ανηφοριζοντας τον δρομο για το σπιτι συναντησε μια
παρεα παιδιων,κανενα δεν τον γνωριζε
.με ελαχιστα λογια αυτοι οι ανθρωποι ντυνουν τα
συναισθηματα τους
.φυσουσε εκεινη την μερα απ'το πρωι,την αλλη μερα
ξημερωνοντας θα εφευγε,ποιος ξερει αν θα επεστρε-
φε μετα απο χρονια
.τυχεροι οσοι απο εμας ακουσαμε τη φωνη μας
.καθισε κι εγραψε ενα γραμμα στον αδερφο του
.ο ανθρωπος αυτος,που εφτασε ως εμας ειμασταν
εμεις οι ιδιοι
.σαν πουλακι περασε η φωνη πανω απ'τις ακρες
των δεντρων της ελιας κι εφτασε χαμηλωνοντας
στα αυτια των κρινων του αγρου
.μανα,ενα πουλακι καθισε στο κυπαρισσι μας''
''Ησυχασε,αυτο ειναι το μερος του''
.λιγοστα πραγματα πηρε οταν εφυγε,με τιποτα
σχεδον γυρισε,
τ'αφησε ολα στο ταξιδι του
.τον ανθρωπο,που θα συναντησεις στον δρομο σου
αν δεν τον χαιρετησεις,τουλαχιστον μην τον κακο-
λογησεις
.ειδαμε τους ανθρωπους να φευγουν ,κι οταν γυρι-
ζουν δεν ειμαστε εκει
.Βλεπεις .Η χαρα δεν ειναι Ου-Τοπια
Μην λογοδοτησεις για την χαρα σου σε κανεναν
[ εκει μεσα στο βιντεο υπηρξαμε ,ολοι ]
.να γυρισουμε να δουμε τον ανθρωπο,που στριβον-
ντας στη γωνια χαθηκε απο τα ματια μας
.ενα αηδονι τρυπωσε στον κηπο μας μεσα στις
μηλιες
.ας δουμε τον ανθρωπο σαν αυτο ,που μας μαγεψε,
και οχι αυτο,που ειναι η αφηγηση της Ιστοριας του
.ενας ανθρωπος για χρονια δεν μιλουσε ,φοβοταν
μηπως του κλεψουν τις Ιδεες του
.Μνημονευεται οπου κι αν βρισκεστε Τακη Καρναβα
.
Α,ρε Τακη Καρναβα!
.
.
Ευχαριστω τους ανθρωπους στην Κανδηλα,που
δεχτηκαν να συμμετασχουν στο Ντοκυμαντερ ,και
να μιλησουν για τον Τακη Καρναβα
Ιδιαιτερα ευχαριστω τον Σακη,απο την Κανδηλα,
χωρις την βοηθεια του δεν θα γινονταν αυτο το
Ντοκυμαντερ
..
Ο ΚΑΡΝΑΒΑΣ ΜΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΞΗΡΟΜΕΡΟ
ΤΑΚΗΣ ΚΑΡΝΑΒΑΣ
.
.
Οπως μεσα στα πουλια ξεχωριζει
τ'αηδονι
ετσι αναμεσα στους ανθρωπους
ξεχωρισε και τραγουδησε
.
ν'ακουσουμε.
...
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
[Στον Τακη Καρναβα]
.
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
.
.
Εσυ,κανεναν ανθρωπο μην κρινεις,
δεν εισαι αναμαρτητος
Εμεις ακουσαμε τη φωνη του κι
επειτα οταν δουλευαμε στα χωραφια
ακουγαμε τ'αηδονι,το μπιρμπιλι,
κι ηταν ο ιδιος
Α ρε Τακη!
Τη Φωνη αυτη τη χασαμε ,αλλη
δεν
θα βρουμε
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ
.
.
.
οι φωτογραφιες τραβηχτηκαν στις 25 Μαρτιου 2008 ,
απο τον Αετο μεχρι τη Κανδηλα,με χιονισμενα
τα Ακαρνανικα Ορη
[Στη Κανδηλα ,εκει στο καφενειο ,πανω ,με μεγαλη
συγκινηση θυμηθηκαν και μιλησαν στη καμερα
για τον ανθρωπο και τον τραγουδιστη Τακη Καρναβα
απλοι ανθρωποι της Κανδηλας
Τους Ευχαριστω Ολους ]
Απο αυτες τις ληψεις μαζι και με αλλο υλικο προεκυψε
το 12ωρο Ντοκυμαντερ ''Τακης Καρναβας''
Ενα μερος του μετα απο λιγες μερες [4 Απριλου]προ-
βληθηκε στη καφετερια-μπαρ HACKER στο Αγρινιο
[Οδος Δημοτσελιου ] σε Αφιερωμα για τον Τακη
Καρναβα
.Οι θαμωνες ακουσαν και χορεψαν τα τραγουδια
του Μεγαλου Ξηρομεριτη Τραγουδιστη
.
.
.
Στη Μνημη του Γιαννη Βασιλοπουλου
[γεννηθηκε στο Αγρινιο το 1939-
εφυγε στην Αθηνα 4 Φεβρουαριου 2011].
Γιαννης Βασιλοπουλος[ το Μεγαλο Κλαρινο]
Πανηγυρια ΑιτωλοΑκαρνανιας[Κανδηλα Ξηρομερο]25-26 Ιουλιου
2005[Ντοκυμαντερ]σκηνοθεσια Χ.Ν.Κουβελης]
.
ΕΓΩ,ΑΠΟΜΙΚΡΟΣ ΓΥΡΙΖΑ ΣΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
.
Τον ειδα ορθιο ολη τη νυχτα να παιζει στα
πανηγυρια μας ,στο Ξηρομερο,στην Αιτωλο-
Ακαρνανια,ενα γλυκο κλαρινο να σε σηκωνει,
να χορεψεις μ'ολο το βαρος του σωματος σου
ν'αλαφρενει ,να βυθιστεις στη κινηση της
ψυχης σου,μια φωτια ενας καημος,
λεγαμε [κι ημασταν περηφανοι]
''παμε ν'ακουσουμε τον Βασιλοπουλο'',
τωρα εφυγε να παιξει μαζυ με τον
Τακη Καρναβα,τον Βασιλη Σουκα,τον Τασο
Χαλκια,τον Κωστα Φουσκομπουκα,τον
Χαραλαμπο Μαργιελη,τον πατερα του Γιωργο
Βασιλοπουλο,και τον Βασιλη Σαλεα,
εμεις ειμασταν τυχεροι που τον ακουσαμε,
ο κοτσυφας μεσα στο κλαρινο του και τ'αηδονι,
ο ζουρνας στ'Αη Συμιου το Ραστ,η Παπαδια,
ο Ηλιος,τα Κλαμματα
Ενας Αρχοντας ,στην τριχα παντα ντυμενος
Απο τον Βασιλοπουλο η Ελλαδα πλαταινει
Αειντε Βασιλοπουλε Γιαννακη
.
.
.
ΤΑ ΚΑΤΕΒΑΤΑ ΡΑΣΤ ,ΠΟΥ ΑΚΟΥΣΑΜΕ
.
Η ταινια ειναι απο τις αρχες του 1980
Οι ανθρωποι,που ειμαστε εκει μεσα,δεν ειμαστε
πια εδω εξω
Μειναμε εκει,σ'αυτον τον τοπο,μαζυ με τη φωνη του
Τακη Καρναβα και τα κατεβατα ηχων απ'το κλαρινο
του Γιαννακη Βασιλοπουλου
Κατεβατα φωνης και μουσικης οπως τα κατεβατα στα
καπνοχωραφα μας,οταν φυτευαμε τον καπνο
Ειμαστε εκει ν'ακουσουμε,να νοιωσουμε τον καημο
μας την πικρα μας τις χαρες μας τις ελπιδες μας
Δες
Εκεινο το χερι που μας χαιρεταει,το παιδι που μας
χαμογελαει και τη μικρη ξανθη κοπελα με το φιογκακι
στα μαλια
Τωρα καπου αναμεσα μας θα'χουν παιδια στην ηλικια
τους τοτε
Να'ναι καλα κι ευτυχισμενοι
Ο Τακης Καρναβας,ο δικος μας Καρναβας,εφυγε
προχθες εφυγε και ο Γιαννακης Βασιλοπουλος,
η Φωνη να μερωνει να σχιζει τις καρδιες μας
και το λαλημα του κλαρινου να γλυκαινει τις
ψυχες μας,
τι ο καιρος εχει για μας καημους και βασανα κι οι
χαρες μας λιγοστες ειναι
''σαν ματζουρανα φαινεσαι
σαν ηλιος σαν φεγγαρι
κι εγω θα στειλω προξενιο''
Κοιταξτε τους ανθρωπους απο εκει μεσα σ'εκεινη
τη χαρα πως μας κοιταζουνε στο μελλον μας να
μας συναντησουν ζωντανοι,οι φιλοι οι συγγενεις
οι αγαπες μας οι ανθρωποι μας
Ειναι εκει για μας πριν ερθουμε, οταν ερθουμε να
τους βρουμε ευτυχισμενους και να τους παρουμε
στους επομενους που θα'ρθουν απο εμας
Ειναι εκει και μαζυ τους ειναι,εκεινη τη στιγμη,
ο Τακης Καρναβας
και ο Γιαννης ο Βασιλοπουλος
Κι Εγω,που απο μικρος γυριζα στα πανηγυρια
ημουν εκει στο πανηγυρι
Αει ρε Τακη
Αειντε Βασιλοπουλε Γιαννακη
στην Αιωνιοτητα κι Εμεις
.
.
ΓΙΑ ΤΟ ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ:Γιαννης Βασιλοπουλος
Το Μεγαλο Κλαρινο
.
Απο το 2004 αρχισα να καταγραφωμε την καμερα
εμφανισεις[τις λιγοστες τα τελευταια χρονια]
του Μεγαλου κλαρινιστα Γιαννη Βασιλοπουλου
απο το Αγρινιο στα πανηγυρια του Ξηρομερου
και στην ΑιτωλοΑκαρνανια
- το 2004 στο Πανηγυρι της Ριγανης 16-17 Σεπτεμβριου
της Αγιας Σοφιας[δυο βραδυα,περιπου 8 ωρες ληψεις]
-Πανηγυρι Κανδηλας 25-26 Ιουλιου 2005 της Αγιας
Παρασκευης[δυο βραδια.περιπου 8 ωρες ληψεις]
-Πανηγυρι Μοναστηρακι Βονιτσας 20 Αυγουστου 2006
[μαζι με τον Μακη Βασιλειαδη,κλαρινο]
μια βραδια περιπου 5 ωρες ληψεις
-Πανηγυρι Ριγανης ,Πασχα και Δευτερα του Πασχα
23-24 Απριλιου 2006[δυο βραδυα,περιπου 8 ωρες ληψεις]
-Πανηγυρι Ριγανης 16-17 Σεπτεμβριου 2006
[δυο βραδυα,περιπου 8 ωρες ληψεις]
-Πανηγυρι Προδρομου Ξηρομερο 29 Αυγουστου 2007
του Αγιου Ιωαννη του Προδρομου
[μια βραδια,περιπου 3ωρες ληψεις]
.
.
.