.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis}
.
.
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ-Ο ΑΗ ΓΙΩΡΓΗΣ -Ο ΑΗ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ
[ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ]απο μαρτυριες
.
.
Ο Αη Γιωρηγς ,Μαχαιρα Ξηρομερου-χ.ν.κουβελης
[φωτογραφια πριν το 1930]μερος της Αγορας και η παλια εκκλησια,
φαινεται και η ελια στην πλατεια της εκκλησιας,
σ'αυτο το μαγαζι ηταν η ταβερνα του Σταυρου Δηλαδη[Κουβελη],το
καφε αμαν του Λαζου Καρκατζουλη[Κουβελη],κι αργοτερα το καφενειο
του μπαρμπα Κιτα[Χρηστου Στρατου],διπλα αριστερα στη φωτογραφια
ειναι η κλινικη του γιατρου Μπεσσα,ισα που φαινεται
1932,κατασκευη της εκκλησιας,Μαχαιριωτες με τους μαστορους,διακρινονται:
ο δασκαλος Αδιλινης ορθιος ο κοντακιανος,διπλα ο γιατρος ο Μπεσας,και ο
Νικος Στουρναρας Παπατρεχας,πιο κατω ο Αλεκος Τσιλιας Κουβελης,ο Λιας
Λασπιας Κουβελης,ο Αριστειδης Μπιτσωρης Σπλιας,ο μικρος Τασος Μπιτσω-
ρης,ο Λευτερης Γκολφης Σουρελης
.
.
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ-Ο ΑΗ ΓΙΩΡΓΗΣ -Ο ΑΗ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ
[ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ]-χ.ν.κουβελης
απο μαρτυριες
.
Η Παλια Εκκλησια
Τα εγκαινια της πρωτης εκκλησιας του νεου χωριου εγιναν
το 1847 .Εφημεριος ηταν ο Παπαχρηστος Οικονομου απο
το Λοζετσι χωριο των Ιωαννινων.
Η παλια εκκλησια ηταν μονοχωρη αιθουσα με ωραιο καμ-
παναριο,οπως αυτο της Μπαμπινης και με πεζουλια απεξω.
Ειχε ξυλινο σκαλιστο τεμπλο απο ημερο ξυλο χρυσωμενο,
γυναικωνιτη με καφασωτα και οι εικονες του τεμπλου ηταν
εργα καλου τεχνιτη.Δυστυχως τη δεκαετια του 1960 ο εφη-
μεριος και οι επιτροποι τοτε χαρισαν τις θαυμασιες εκεινες
εικονες στον Αγιο Ευσταθιο στο Ριβιο,και στερηθηκε το
χωριο απο εκεινα τα κειμηλια,την κληρονομια των προγο-
νων του.
Ειχε ακομα η εκκλησια κι ενα παλιο ευαγγελιο που τα μπρου-
τζινα εξωφυλλα του ηταν εξοχο δειγμα λαικης τεχνης,σκαλι-
στα.Ηταν εργο του περιφημου Καλαρρυτηνου αργυροχοου
Τσιμουρη.Το ευαγγελιο αυτο το πηραν και μεχρι σημερα βρι-
σκεται στη Μητροπολη Αιτωλοακαρνανιας.Επρεπε ομως να
μεινει κι αυτο το κειμηλιο στο χωριο.
Συμφωνα με τη παραδοση οταν συγκροτηθηκε το Νεο χωριο
και αποφασιστηκε να χτιστει η εκκλησια ηταν δυο καραουλια
υψωματα τοποι καταλληλοι για να γινει η εκκλησια.
Το ενα υψωμαα ηταν αυτο που εκει ειναι η εκκλησια.Το αλλο
υψωμα ηταν απεναντι νοτια εκει που ειναι το σπιτι του Καραμ-
περη Γεροθοδωρου και το σπιτι το Μακραιικο.
Τελικα αποφασιστηκε να χτιστει εκει που ειναι το σπιτι του
Καραμπερη κι αρχισαν οι εργασιες να πεσουν τα θεμελα.
Εκει σ'αυτο το τοπο ειχαν τοποθετησει μια εικονα τ'Αη
Γιωργη που καθε βραδυ η εικονα εφευγε απ'το σημειο
εκεινο εξαφανιζονταν και πηγαινε εμφανιζονταν στο ση-
μειο ,στ'αλλο υψωμα,που ειναι η σημερινη εκκλησια.
Ετσι μ'αυτο το συμβαν καταλαβανε πως ο αγιος ηθελε
να χτιστει εκει η εκκλησια του σ'εκεινον τον τοπο.
Και τη χτισανε σ'αυτο το σημειο.
Οι νεοι κατοικοι του χωριου,που ειχαν εγκατασταθει τοτε,
ηταν οι περισσοτεροι βλαχοι και ντζοπαναραιοι,γι'αυτο
αφιερωσαν τη Νεα εκκλησια στον Αη Γιωργη στον αγιο
προστατη των ντζοπαναρεων και δεν φκιαξανε Αγιο Χρι-
στοφορο,την εκκλησια που ειχανε στο Παλιο χωριο.
.
Η Νεα Εκκλησια.
Στα 1929 θεμελιωθηκε η νεα εκκλησια.Η ανεγερση ενος
τοσο μεγαλοπρεπου ναου δυσαναλογου για τα μετρα ενος
μικρου χωριου στηριχτηκε στη μεγαλη εκκλησιαστικη περι-
ουσια.Οι Λαγκαδες,ο Αη Βλασης ,ο Πλατιτσας,ο Κατριλας,
οι Βαμπακιες,τα Μισοχωρια,τα Χωραφουλια ηταν Βακου-
φικα,της εκκλησιας χτηματα.
Η εκκλησια χτιστηκε απο Κονιτσιωτες μαστορους με αρχι-
μαστορα τον ξακουστο τεχνιτη Μαστραποστολη Γεωργι-
ου.
Λενε πως οταν φτιαχνανε την εκκλησια επεσε ενας μαστο-
ρας απο την σκεπη κατω στο χωμα και δεν επαθε τιποτα.
Ξεκινησε το χτισιμο της Νεας εκκλησιας απο εξω,γυρω-
γυρω απο την παλια και στη παλια λειτουργουσανε κανο-
νικα.Οταν εφτασαν να την χτισουν ολη κι εμενε μονο η
σκεπη τοτε γκρεμισανε τη παλια εκκλησια και μπαζωσανε
στρωσανε μεσα την εκκλησια και για καποιο διαστημα
λειτουργουσαν μεσα στη ξεσκεπαστη εκκλησια.Οταν πεθα-
νε ο Παναης Παπατρεχας Στουρναρας τον εψαλλαν μεσα
στη ξεσκεπαστη εκκλησια.Αλλα και για καποιο διαστημα
λειτουργουσαν και στον Αγιο Χριστοφορο.
.
Ο Αγιος Χριστοφορος
Ο Αγιος Χριστοφορος ειναι χτισμα του 15ου η' του τελους
του 14ου αιωνα,στην αρχικη του μορφη ηταν σταυροειδης
με τρουλο με κεραμιδια.Ενα απ'αυτα τα κεραμιδια που τον
καλυπταν βρισκεται στο γραφειο της Νεας εκκλησιας.
Εσωτερικα ο ναος ηταν καταγραφος απο αγιογραφιες και
διακρινονται αλλεπαλληλα στρωματα επιζωγραφησεων .Τα
υπολοιματα των αγιογραφιων που σωζονται ειναι του 16ου
αιωνα.Η αγνοια των ανθρωπων,ξυνανε τις ζωγραφιες να
δουν τι αλλη εικονα εχει απο κατω,και ο καιρος,η υγρασια,η
φθορα,κατεστρεψαν το μεγαλυτερο μερος των αγιογραφιων.
Φυτρωσε και μια συκια στον τρουλο και τον γκρεμισαν.
Μεσα στο ιερο του ναου βρισκεται το μαδερι απο αγριοξυλο.
Ενα πελεκητο τμημα απο το τεμπλο στο προσκυνηταρι που
βρισκεται πανω η εικονα του αγιου ειναι απο την παλια εκ-
κλησια του Αη Γιωργη.
Ο Αγιος Χριστοφορος ηταν ενοριακος ναος του παλιου χωρι-
ου της Μαχαιρας.Γυρω απο τον ναο ηταν το νεκροταφειο του
χωριου και ο παλιος οικισμος ξεκινουσε απο εκει κι εφτανε
μεχρι τη θεση Κυρας τις Αμυγδαλιες και το Μεσοχωρι.
Ανημερα του Αγιου Χριστοφορου το πρωι γινονταν πανηγυρι-
κη λειτουργια στο ναο,ολο το χωριο μαζευονταν να τιμησει
τον αγιο προστατη του χωριου.
Μετα την εκκλησια στο προαυλιο της εκκλησιας ερχονταν και
γυφτοι μουσικοι με τα κλαρινα και τα νταουλια κι επαιζαν
τραγουδια να χορεψει ο κοσμος και να γλεντησει,
Οι πρωτοι που εσερναν το χορο ηταν ο προεδρος του χωριου
κι ο παπας αν ηταν γλεντζες και μερακλης.Και μετα ακολου-
θουσαν πολλοι απο τους χωριανους,με τη σειρα φερνανε κι
αυτοι μια στροφη στο χορο,για το καλο.
Μετα καποιος χωριανος επαιρνε τους οργανοπαιχτες και
γυριζε μεσα στα μνηματα να παιξουν στους κοιμισμενους
χωριανους.
Ενας απ'αυτους που γυριζαν τα οργανα ηταν κι ο μπαρμπα
Αντωνης ο Πουλης.
.
Ο Εφημεριοι στο χωριο.
Ο Παπαχρηστος Οικονομου υπηρετησε πολλα χρονια εφη-
μεριος ,εφυγε για καποιο διαστημα και ξαναρθε.
Ισως ο Παπασταμος Ντουμιας να προηγηθηκε του Παπαχρη-
στου.
Γυρω στα 1870 και για πολλα χρονια εγινε εφημεριος ο
Παπα Νικολας Σαλτος απο τη Ζαβιτσα,πολυ μικρος ειχε ορφα-
νεψει απο πατερα κι εμαθε γραμματα κοντα σ'εναν καλογε-
ρο στο μοναστηρι της Ζαμπατινας.Αργοτερα βρεθηκε στο
χωριο και παντρευτηκε την σταυραδερφη του, κορη του
γερου Γκουμα, αν κι αυτο απαγορευονταν αυστηρα απο τον
αγραφο νομο για τους σταυραδερφους.Σε τοπο που του
παραχωρησε ο Γκουμας εχτισε το σπιτι που σωζεται ακομα.
Ειναι το παλιο του Σπυρου Μπουρχα.
Ο Παπα Νικολας ειχε ψαλτη τον Αναγνωστη Στρατο και πολυ
συχνα εβγαινε στην Ωραια Πυλη και τον σχολιαζε τον κοροι-
δευε για τις κακοφωνιες του.
Αλλος ψαλτης ηταν ο Αναγνωστης Γεροθοδωρος Καραμ-
περης,ο οποιος εκαμε και τον δασκαλο για πολλα χρονια
στο χωριο.
Μετα τον Παπα Νικολα ηρθε εφημεριος στο χωριο ο
Παπα Βαγγελης απο το Δραγαμεστοο.Μετα απ'αυτον εγι-
νε παπας ο Χαραλαμπος Αλεξιου Τριαντης,ο ΠαπαΧαραλαμ-
πος.
Ο ΠαπαΧαραλαμπος ειχε σπανια φωνητικα προσοντα.επια-
νε τις πιο υψηλες νοτες,ειχε η φωνη του ημιτονια,καλλιφω-
νος ψαλτης και αριστος τραγουδιστης.
Ηξερε τα πιο παλια τραγουδια ,τα δυσκολα και ιδιομελα
και ειχε ιδιαιτερη αδυναμια ,πραγματικο μερακι,στους
σαμπαδες και τα ταξιμια και τα τεριρεμ.Μαθητευσε,
εκει εμαθε την τεχνη,στον μεγαλο δασκαλο της βυζαν-
τινης μουσικης τον Τσιμπουκη απο τα Βλυζανα που
ηταν στον Αστακο ψαλτης .Εκει σ'αυτον το δασκαλο
ο ΠαπαΧαραλαμπος εγινε αριστος μουσικος.
Πολυ συχνα εψελνε δικες του συνθεσεις και παραλλα-
γες κι ειχε μεταγραψει πολλα δημοτικα τραγουδια
στο βυζαντινο υφος.
Ο ΠαπαΧαραλαμπος πριν γινει παπας επαιζε ναι και
κλαρινο.Αν δεν γινονταν κληρικος θα γινονταν μεγαλος
δεξιοτεχνης κλαριντζης.
Ηταν μανιωδης κυνηγος ,πολυ μερακλης και μεγαλος
γλεντζες.
Του αρεσε πολυ να κανει παρεα με ολους τους περαστι-
κους απο το χωριο,καθελογης ανθρωπους,που δουλευαν
για ενα διαστημα στο χωριο,βαρελαδες.μπαλωματαδες,
καλατζηδες,και γυφτους.
Απο τους χωριανους διαλεγε μονο εκεινους που τους αρε-
σαν τα τολμηρα λογια ,οι αθυροστομιες του ,ομως ολα αυ-
τα τα συγχωρουσε,τα χαλαλιζε,η φωνη του.
Γι'αυτα τα φερσιματα του πολλοι χωριανοι αντιδρουσαν να
γινει παπας στο χωριο,δεν το ηθελαν, τα καταφεραν ομως
οι συγγενεις του να μαζεψουν υπογραφες χωριανων με κα-
ποιο τεχνασμα, εκεινα τα χρονια οι υπογραφες ηταν απα-
ραιτητες για να χειροτονηθει καποιος παπας.Μαζεψανε τις
υπογραφες δηθεν πως θα παρει ο ΠαπαΧαραλαμπος το βου-
κολιο,να φυλαει τα γελαδια.Αμα γεμισε η κολλα υπογραφες
την πηρε ο Θωμας Μαυρογιωργος και ξημερωσε στο Μεσο-
λογγι ,οπου περιμενε ο υποψηφιος και την αλλη μερα τον
χειροτονησε ο Παρθενιος.
Ψαλτες του ΠαπαΧαραλαμπου ηταν ο Γιωργος Στρατος,ο
Τολιας Καραγιαννης ,κι ο Γιωργος Μπαρλας.
Ο Γιωργος Μπαρλας πηγε κι αυτος στο Μεσολογγι για να
χειροτονηθει παπας .αλλα τον ειδοποιησανε πως πεθανε
η γυναικα του και γυρισε.Κι ετσι εμεινε ψαλτης μεχρι το
τελος της ζωης του.
Ο ΠαπαΧαραλαμπος ειχε παρει τη συνηθεια του Παπα Νι-
κολα να βγαινει κι αυτος στην Ωραια Πυλη για να κανει
παρατηρησεις στους ψαλταδες.Ο Τολιας Καραγιαννης ηξε-
ρε τη σειρα της εκκλησιας και την ψαλτικη,ειχε δυνατη
φωνη και πρακτικος καθως ηταν εκανε τις παραφωνιες
του.Αυτο τον ενοχλουσε τον καλλιφωνο και μουσικο Πα-
παΧαραλαμπο και καποτε σε μια Ακολουθια των Χαιρε-
τισμων κι ενω ο παπας στεκονταν στην Ωραια Πυλη κατα
τη συνηθεια του να παρακολουθει και να επιβλεπει τη
ψαλμωδια,αρχιζει ο μπαρμπα Τολιας με δυνατη φωνη
να ψελνει,Ανοιξω το στομα μου,κι απανταει ο Παπα-
Χαραλαμπος,να χεσω μεσα,κουνοντας το κεφαλι.Πολλα
τετοια εκανε ο ΠαπαΧαραλαμπος,αυτος ηταν,με μια
καταπληκτικη φωνη και μεγαλη μουσικοτητα και ταυτο-
χρονα αθυροστομος,ενας πραγματικος λαικος παπας.
Τον ΠαπαΧαραλαμπο διαδεχτηκε ο γιος του ο ΠαπΑχιλ-
λεας.
Τα χρονια της κατοχης υπηρετησε καποιο διαστημα κι ο
Παπα Πετρος Τοντος απο τη Μπαμπινη οταν ο ΠαπΑχιλλεας
υπηρετουσε στο Αγρινιο.
Μετα τον ΠαπΑχιλλεα ηρθε ο ΠαπαΚωστας Σασος απο
το Κερασοβο.Μετα απο τον ΠαπαΣασο ηρθε για λιγο
διαστημα ,λιγο πριν παρει τη συνταξη,ο ΠαπαΚωστας
Παπατρεχας,Παπακοκονας.Πριν υπηρετουσε πολλα χρο-
νια στο Βουστρι,επειτα στα Βλυζανα, και στη Σκουρτου.
Μετα τον ΠαπαΚωστα ηρθε ο ΠαπαΜιλτιαδης Καραγιαν-
νης απο τη Σαμο.
Μετα τον Παπακαραγιαννη ηρθε ο ΠαπαΚωστας απο την
Παραβολα.Μετα απο τον ΠαπαΚωστα ηρθε ο ΠαπαΖωης
Κακιωνης απο τη Σκουρτου.Μετα απο τον ΠαπαΖωη ηρθε
ο ΠαπΑχιλλεας Κακαβας απο τον Αη Βλαση,ΚΙ αυτος ειναι
τωρα .
Μαχαιριωτες παπαδες που δεν υπηρετησαν στη Μαχαιρα
ηταν:
Ο ΠαπαΤαξιαρχης Στρατος.Ο ΠαπαΞαρχης ηταν γλεντζες και
μερακλης παπας κι οταν ηταν στο μερακι κι επινε παραπανω
ηταν μια χαρα να τον βλεπεις.Πειραζε και τις τραγουδιστριες
στα πανηγυρια.Επαιρνε και το ντεφι τους και το 'παιζε.
Ο ΠαπαΠαντελεημων Μαυρογιωργος υπηρετουσε στην
Αθηνα,ερχονταν και στο χωριο καμια φορα κι εψελνε.
Καλος παπας.
Ειχε αφησει στην εκκλησια αμφια μεγαλης αξιας,κειμηλια,
δυστυχως κι αυτα χαθηκαν.
.
Πριν ερθει στο χωριο το ηλεκτρικο ρευμα ο πολυελαιος
της εκκλησιας αναβε με κερια.
Ο μπαρμπα Θοδωρος ο Λιαμης που ηταν νεοκορος ειχε
ενα ψηλο καλαμι που στη κορυφη του ειχε δεμενο ενα
κερι αναμενο και μ'αυτο αναβε τον πολυελαιο.Και οταν
ηθελε να σβησει τον πολυελαιο ειχε ενα αλλο ψηλο κα-
λαμι που αυτο ειχε στη κορυφη του ενα σαν καπακι που
εμπαινε απο πανω απο το κερι και το εσβηνε.
Μετα τον Θοδωρο Λιαμη για ενα διαστημα εκανε τον νεο-
κορο ο Αντωνης ο Πουλης ,μετα ο Κωστας Καραγιαννης,
ο Πετρος Σαμαρας και στο τελος η Παναγιωτα Τριαντη.
.
Ψαλταδες τα τελευταια χρονια ηταν.
ο Νικος Θεοφιλης Κολοβος,ο Βασιλης Μακρης,ο Γιωργος Μακρης
ο Νικος Παπατρεχας Κανατσουλας,ο Νικος Παπατρεχας Ματσα-
ραγκας,ο Σπυρος Γκολφης Σουρελης,ο Αντρεας Κωστακιωτης,
ο Γιαννης Ρουκης,ο Μιλιος Τριαντης.
.
Μερικοι απο τους επιτροπους της εκκλησιας που περα-
σαν ηταν:ο Θοδωρος Καρελακης,ο Βασιλης Καρελακης,
Μπατσας,ο Αλεκος Κουβελης Τσιλιας,ο Μιλιος Λιαμης,
ο Χρηστος Στρατος,ο Χρηστος Στρατος Κιτας.ο Κωστας Μπαρλας,
ο Χριστοφορος Μποζωνης,ο Νικακης Μπαρμπαρουσης,ο Γιαννης
Θεοφιλης Κολοβος,ο Σταυρος Μακρυπιδης,ο Κωστας Κουβελης
Τζογας,ο Κωστας Καραγιαννης,ο Τακης Θεοφιλης Κολοβος,
ο Χρηστος Κουβελης Γακας,ο Χαριλαος Μακρυπιδης,ο Τακης
Τριαντης,ο Σπυρος Λιαπης Χαβας,ο Μητσος Μητσακιας Παπα-
τρεχας
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis}
.
.
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ-Ο ΑΗ ΓΙΩΡΓΗΣ -Ο ΑΗ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ
[ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ]απο μαρτυριες
.
.
Ο Αη Γιωρηγς ,Μαχαιρα Ξηρομερου-χ.ν.κουβελης
[φωτογραφια πριν το 1930]μερος της Αγορας και η παλια εκκλησια,
φαινεται και η ελια στην πλατεια της εκκλησιας,
σ'αυτο το μαγαζι ηταν η ταβερνα του Σταυρου Δηλαδη[Κουβελη],το
καφε αμαν του Λαζου Καρκατζουλη[Κουβελη],κι αργοτερα το καφενειο
του μπαρμπα Κιτα[Χρηστου Στρατου],διπλα αριστερα στη φωτογραφια
ειναι η κλινικη του γιατρου Μπεσσα,ισα που φαινεται
.
.
1932,κατασκευη της εκκλησιας,Μαχαιριωτες με τους μαστορους,διακρινονται:
ο δασκαλος Αδιλινης ορθιος ο κοντακιανος,διπλα ο γιατρος ο Μπεσας,και ο
Νικος Στουρναρας Παπατρεχας,πιο κατω ο Αλεκος Τσιλιας Κουβελης,ο Λιας
Λασπιας Κουβελης,ο Αριστειδης Μπιτσωρης Σπλιας,ο μικρος Τασος Μπιτσω-
ρης,ο Λευτερης Γκολφης Σουρελης
.
.
Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ-Ο ΑΗ ΓΙΩΡΓΗΣ -Ο ΑΗ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΣ
[ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ]-χ.ν.κουβελης
απο μαρτυριες
.
Η Παλια Εκκλησια
Τα εγκαινια της πρωτης εκκλησιας του νεου χωριου εγιναν
το 1847 .Εφημεριος ηταν ο Παπαχρηστος Οικονομου απο
το Λοζετσι χωριο των Ιωαννινων.
Η παλια εκκλησια ηταν μονοχωρη αιθουσα με ωραιο καμ-
παναριο,οπως αυτο της Μπαμπινης και με πεζουλια απεξω.
Ειχε ξυλινο σκαλιστο τεμπλο απο ημερο ξυλο χρυσωμενο,
γυναικωνιτη με καφασωτα και οι εικονες του τεμπλου ηταν
εργα καλου τεχνιτη.Δυστυχως τη δεκαετια του 1960 ο εφη-
μεριος και οι επιτροποι τοτε χαρισαν τις θαυμασιες εκεινες
εικονες στον Αγιο Ευσταθιο στο Ριβιο,και στερηθηκε το
χωριο απο εκεινα τα κειμηλια,την κληρονομια των προγο-
νων του.
Ειχε ακομα η εκκλησια κι ενα παλιο ευαγγελιο που τα μπρου-
τζινα εξωφυλλα του ηταν εξοχο δειγμα λαικης τεχνης,σκαλι-
στα.Ηταν εργο του περιφημου Καλαρρυτηνου αργυροχοου
Τσιμουρη.Το ευαγγελιο αυτο το πηραν και μεχρι σημερα βρι-
σκεται στη Μητροπολη Αιτωλοακαρνανιας.Επρεπε ομως να
μεινει κι αυτο το κειμηλιο στο χωριο.
Συμφωνα με τη παραδοση οταν συγκροτηθηκε το Νεο χωριο
και αποφασιστηκε να χτιστει η εκκλησια ηταν δυο καραουλια
υψωματα τοποι καταλληλοι για να γινει η εκκλησια.
Το ενα υψωμαα ηταν αυτο που εκει ειναι η εκκλησια.Το αλλο
υψωμα ηταν απεναντι νοτια εκει που ειναι το σπιτι του Καραμ-
περη Γεροθοδωρου και το σπιτι το Μακραιικο.
Τελικα αποφασιστηκε να χτιστει εκει που ειναι το σπιτι του
Καραμπερη κι αρχισαν οι εργασιες να πεσουν τα θεμελα.
Εκει σ'αυτο το τοπο ειχαν τοποθετησει μια εικονα τ'Αη
Γιωργη που καθε βραδυ η εικονα εφευγε απ'το σημειο
εκεινο εξαφανιζονταν και πηγαινε εμφανιζονταν στο ση-
μειο ,στ'αλλο υψωμα,που ειναι η σημερινη εκκλησια.
Ετσι μ'αυτο το συμβαν καταλαβανε πως ο αγιος ηθελε
να χτιστει εκει η εκκλησια του σ'εκεινον τον τοπο.
Και τη χτισανε σ'αυτο το σημειο.
Οι νεοι κατοικοι του χωριου,που ειχαν εγκατασταθει τοτε,
ηταν οι περισσοτεροι βλαχοι και ντζοπαναραιοι,γι'αυτο
αφιερωσαν τη Νεα εκκλησια στον Αη Γιωργη στον αγιο
προστατη των ντζοπαναρεων και δεν φκιαξανε Αγιο Χρι-
στοφορο,την εκκλησια που ειχανε στο Παλιο χωριο.
.
Η Νεα Εκκλησια.
Στα 1929 θεμελιωθηκε η νεα εκκλησια.Η ανεγερση ενος
τοσο μεγαλοπρεπου ναου δυσαναλογου για τα μετρα ενος
μικρου χωριου στηριχτηκε στη μεγαλη εκκλησιαστικη περι-
ουσια.Οι Λαγκαδες,ο Αη Βλασης ,ο Πλατιτσας,ο Κατριλας,
οι Βαμπακιες,τα Μισοχωρια,τα Χωραφουλια ηταν Βακου-
φικα,της εκκλησιας χτηματα.
Η εκκλησια χτιστηκε απο Κονιτσιωτες μαστορους με αρχι-
μαστορα τον ξακουστο τεχνιτη Μαστραποστολη Γεωργι-
ου.
Λενε πως οταν φτιαχνανε την εκκλησια επεσε ενας μαστο-
ρας απο την σκεπη κατω στο χωμα και δεν επαθε τιποτα.
Ξεκινησε το χτισιμο της Νεας εκκλησιας απο εξω,γυρω-
γυρω απο την παλια και στη παλια λειτουργουσανε κανο-
νικα.Οταν εφτασαν να την χτισουν ολη κι εμενε μονο η
σκεπη τοτε γκρεμισανε τη παλια εκκλησια και μπαζωσανε
στρωσανε μεσα την εκκλησια και για καποιο διαστημα
λειτουργουσαν μεσα στη ξεσκεπαστη εκκλησια.Οταν πεθα-
νε ο Παναης Παπατρεχας Στουρναρας τον εψαλλαν μεσα
στη ξεσκεπαστη εκκλησια.Αλλα και για καποιο διαστημα
λειτουργουσαν και στον Αγιο Χριστοφορο.
.
Ο Αγιος Χριστοφορος
Ο Αγιος Χριστοφορος ειναι χτισμα του 15ου η' του τελους
του 14ου αιωνα,στην αρχικη του μορφη ηταν σταυροειδης
με τρουλο με κεραμιδια.Ενα απ'αυτα τα κεραμιδια που τον
καλυπταν βρισκεται στο γραφειο της Νεας εκκλησιας.
Εσωτερικα ο ναος ηταν καταγραφος απο αγιογραφιες και
διακρινονται αλλεπαλληλα στρωματα επιζωγραφησεων .Τα
υπολοιματα των αγιογραφιων που σωζονται ειναι του 16ου
αιωνα.Η αγνοια των ανθρωπων,ξυνανε τις ζωγραφιες να
δουν τι αλλη εικονα εχει απο κατω,και ο καιρος,η υγρασια,η
φθορα,κατεστρεψαν το μεγαλυτερο μερος των αγιογραφιων.
Φυτρωσε και μια συκια στον τρουλο και τον γκρεμισαν.
Μεσα στο ιερο του ναου βρισκεται το μαδερι απο αγριοξυλο.
Ενα πελεκητο τμημα απο το τεμπλο στο προσκυνηταρι που
βρισκεται πανω η εικονα του αγιου ειναι απο την παλια εκ-
κλησια του Αη Γιωργη.
Ο Αγιος Χριστοφορος ηταν ενοριακος ναος του παλιου χωρι-
ου της Μαχαιρας.Γυρω απο τον ναο ηταν το νεκροταφειο του
χωριου και ο παλιος οικισμος ξεκινουσε απο εκει κι εφτανε
μεχρι τη θεση Κυρας τις Αμυγδαλιες και το Μεσοχωρι.
Ανημερα του Αγιου Χριστοφορου το πρωι γινονταν πανηγυρι-
κη λειτουργια στο ναο,ολο το χωριο μαζευονταν να τιμησει
τον αγιο προστατη του χωριου.
Μετα την εκκλησια στο προαυλιο της εκκλησιας ερχονταν και
γυφτοι μουσικοι με τα κλαρινα και τα νταουλια κι επαιζαν
τραγουδια να χορεψει ο κοσμος και να γλεντησει,
Οι πρωτοι που εσερναν το χορο ηταν ο προεδρος του χωριου
κι ο παπας αν ηταν γλεντζες και μερακλης.Και μετα ακολου-
θουσαν πολλοι απο τους χωριανους,με τη σειρα φερνανε κι
αυτοι μια στροφη στο χορο,για το καλο.
Μετα καποιος χωριανος επαιρνε τους οργανοπαιχτες και
γυριζε μεσα στα μνηματα να παιξουν στους κοιμισμενους
χωριανους.
Ενας απ'αυτους που γυριζαν τα οργανα ηταν κι ο μπαρμπα
Αντωνης ο Πουλης.
.
Ο Εφημεριοι στο χωριο.
Ο Παπαχρηστος Οικονομου υπηρετησε πολλα χρονια εφη-
μεριος ,εφυγε για καποιο διαστημα και ξαναρθε.
Ισως ο Παπασταμος Ντουμιας να προηγηθηκε του Παπαχρη-
στου.
Γυρω στα 1870 και για πολλα χρονια εγινε εφημεριος ο
Παπα Νικολας Σαλτος απο τη Ζαβιτσα,πολυ μικρος ειχε ορφα-
νεψει απο πατερα κι εμαθε γραμματα κοντα σ'εναν καλογε-
ρο στο μοναστηρι της Ζαμπατινας.Αργοτερα βρεθηκε στο
χωριο και παντρευτηκε την σταυραδερφη του, κορη του
γερου Γκουμα, αν κι αυτο απαγορευονταν αυστηρα απο τον
αγραφο νομο για τους σταυραδερφους.Σε τοπο που του
παραχωρησε ο Γκουμας εχτισε το σπιτι που σωζεται ακομα.
Ειναι το παλιο του Σπυρου Μπουρχα.
Ο Παπα Νικολας ειχε ψαλτη τον Αναγνωστη Στρατο και πολυ
συχνα εβγαινε στην Ωραια Πυλη και τον σχολιαζε τον κοροι-
δευε για τις κακοφωνιες του.
Αλλος ψαλτης ηταν ο Αναγνωστης Γεροθοδωρος Καραμ-
περης,ο οποιος εκαμε και τον δασκαλο για πολλα χρονια
στο χωριο.
Μετα τον Παπα Νικολα ηρθε εφημεριος στο χωριο ο
Παπα Βαγγελης απο το Δραγαμεστοο.Μετα απ'αυτον εγι-
νε παπας ο Χαραλαμπος Αλεξιου Τριαντης,ο ΠαπαΧαραλαμ-
πος.
Ο ΠαπαΧαραλαμπος ειχε σπανια φωνητικα προσοντα.επια-
νε τις πιο υψηλες νοτες,ειχε η φωνη του ημιτονια,καλλιφω-
νος ψαλτης και αριστος τραγουδιστης.
Ηξερε τα πιο παλια τραγουδια ,τα δυσκολα και ιδιομελα
και ειχε ιδιαιτερη αδυναμια ,πραγματικο μερακι,στους
σαμπαδες και τα ταξιμια και τα τεριρεμ.Μαθητευσε,
εκει εμαθε την τεχνη,στον μεγαλο δασκαλο της βυζαν-
τινης μουσικης τον Τσιμπουκη απο τα Βλυζανα που
ηταν στον Αστακο ψαλτης .Εκει σ'αυτον το δασκαλο
ο ΠαπαΧαραλαμπος εγινε αριστος μουσικος.
Πολυ συχνα εψελνε δικες του συνθεσεις και παραλλα-
γες κι ειχε μεταγραψει πολλα δημοτικα τραγουδια
στο βυζαντινο υφος.
Ο ΠαπαΧαραλαμπος πριν γινει παπας επαιζε ναι και
κλαρινο.Αν δεν γινονταν κληρικος θα γινονταν μεγαλος
δεξιοτεχνης κλαριντζης.
Ηταν μανιωδης κυνηγος ,πολυ μερακλης και μεγαλος
γλεντζες.
Του αρεσε πολυ να κανει παρεα με ολους τους περαστι-
κους απο το χωριο,καθελογης ανθρωπους,που δουλευαν
για ενα διαστημα στο χωριο,βαρελαδες.μπαλωματαδες,
καλατζηδες,και γυφτους.
Απο τους χωριανους διαλεγε μονο εκεινους που τους αρε-
σαν τα τολμηρα λογια ,οι αθυροστομιες του ,ομως ολα αυ-
τα τα συγχωρουσε,τα χαλαλιζε,η φωνη του.
Γι'αυτα τα φερσιματα του πολλοι χωριανοι αντιδρουσαν να
γινει παπας στο χωριο,δεν το ηθελαν, τα καταφεραν ομως
οι συγγενεις του να μαζεψουν υπογραφες χωριανων με κα-
ποιο τεχνασμα, εκεινα τα χρονια οι υπογραφες ηταν απα-
ραιτητες για να χειροτονηθει καποιος παπας.Μαζεψανε τις
υπογραφες δηθεν πως θα παρει ο ΠαπαΧαραλαμπος το βου-
κολιο,να φυλαει τα γελαδια.Αμα γεμισε η κολλα υπογραφες
την πηρε ο Θωμας Μαυρογιωργος και ξημερωσε στο Μεσο-
λογγι ,οπου περιμενε ο υποψηφιος και την αλλη μερα τον
χειροτονησε ο Παρθενιος.
Ψαλτες του ΠαπαΧαραλαμπου ηταν ο Γιωργος Στρατος,ο
Τολιας Καραγιαννης ,κι ο Γιωργος Μπαρλας.
Ο Γιωργος Μπαρλας πηγε κι αυτος στο Μεσολογγι για να
χειροτονηθει παπας .αλλα τον ειδοποιησανε πως πεθανε
η γυναικα του και γυρισε.Κι ετσι εμεινε ψαλτης μεχρι το
τελος της ζωης του.
Ο ΠαπαΧαραλαμπος ειχε παρει τη συνηθεια του Παπα Νι-
κολα να βγαινει κι αυτος στην Ωραια Πυλη για να κανει
παρατηρησεις στους ψαλταδες.Ο Τολιας Καραγιαννης ηξε-
ρε τη σειρα της εκκλησιας και την ψαλτικη,ειχε δυνατη
φωνη και πρακτικος καθως ηταν εκανε τις παραφωνιες
του.Αυτο τον ενοχλουσε τον καλλιφωνο και μουσικο Πα-
παΧαραλαμπο και καποτε σε μια Ακολουθια των Χαιρε-
τισμων κι ενω ο παπας στεκονταν στην Ωραια Πυλη κατα
τη συνηθεια του να παρακολουθει και να επιβλεπει τη
ψαλμωδια,αρχιζει ο μπαρμπα Τολιας με δυνατη φωνη
να ψελνει,Ανοιξω το στομα μου,κι απανταει ο Παπα-
Χαραλαμπος,να χεσω μεσα,κουνοντας το κεφαλι.Πολλα
τετοια εκανε ο ΠαπαΧαραλαμπος,αυτος ηταν,με μια
καταπληκτικη φωνη και μεγαλη μουσικοτητα και ταυτο-
χρονα αθυροστομος,ενας πραγματικος λαικος παπας.
Τον ΠαπαΧαραλαμπο διαδεχτηκε ο γιος του ο ΠαπΑχιλ-
λεας.
Τα χρονια της κατοχης υπηρετησε καποιο διαστημα κι ο
Παπα Πετρος Τοντος απο τη Μπαμπινη οταν ο ΠαπΑχιλλεας
υπηρετουσε στο Αγρινιο.
Μετα τον ΠαπΑχιλλεα ηρθε ο ΠαπαΚωστας Σασος απο
το Κερασοβο.Μετα απο τον ΠαπαΣασο ηρθε για λιγο
διαστημα ,λιγο πριν παρει τη συνταξη,ο ΠαπαΚωστας
Παπατρεχας,Παπακοκονας.Πριν υπηρετουσε πολλα χρο-
νια στο Βουστρι,επειτα στα Βλυζανα, και στη Σκουρτου.
Μετα τον ΠαπαΚωστα ηρθε ο ΠαπαΜιλτιαδης Καραγιαν-
νης απο τη Σαμο.
Μετα τον Παπακαραγιαννη ηρθε ο ΠαπαΚωστας απο την
Παραβολα.Μετα απο τον ΠαπαΚωστα ηρθε ο ΠαπαΖωης
Κακιωνης απο τη Σκουρτου.Μετα απο τον ΠαπαΖωη ηρθε
ο ΠαπΑχιλλεας Κακαβας απο τον Αη Βλαση,ΚΙ αυτος ειναι
τωρα .
Μαχαιριωτες παπαδες που δεν υπηρετησαν στη Μαχαιρα
ηταν:
Ο ΠαπαΤαξιαρχης Στρατος.Ο ΠαπαΞαρχης ηταν γλεντζες και
μερακλης παπας κι οταν ηταν στο μερακι κι επινε παραπανω
ηταν μια χαρα να τον βλεπεις.Πειραζε και τις τραγουδιστριες
στα πανηγυρια.Επαιρνε και το ντεφι τους και το 'παιζε.
Ο ΠαπαΠαντελεημων Μαυρογιωργος υπηρετουσε στην
Αθηνα,ερχονταν και στο χωριο καμια φορα κι εψελνε.
Καλος παπας.
Ειχε αφησει στην εκκλησια αμφια μεγαλης αξιας,κειμηλια,
δυστυχως κι αυτα χαθηκαν.
.
Πριν ερθει στο χωριο το ηλεκτρικο ρευμα ο πολυελαιος
της εκκλησιας αναβε με κερια.
Ο μπαρμπα Θοδωρος ο Λιαμης που ηταν νεοκορος ειχε
ενα ψηλο καλαμι που στη κορυφη του ειχε δεμενο ενα
κερι αναμενο και μ'αυτο αναβε τον πολυελαιο.Και οταν
ηθελε να σβησει τον πολυελαιο ειχε ενα αλλο ψηλο κα-
λαμι που αυτο ειχε στη κορυφη του ενα σαν καπακι που
εμπαινε απο πανω απο το κερι και το εσβηνε.
Μετα τον Θοδωρο Λιαμη για ενα διαστημα εκανε τον νεο-
κορο ο Αντωνης ο Πουλης ,μετα ο Κωστας Καραγιαννης,
ο Πετρος Σαμαρας και στο τελος η Παναγιωτα Τριαντη.
.
Ψαλταδες τα τελευταια χρονια ηταν.
ο Νικος Θεοφιλης Κολοβος,ο Βασιλης Μακρης,ο Γιωργος Μακρης
ο Νικος Παπατρεχας Κανατσουλας,ο Νικος Παπατρεχας Ματσα-
ραγκας,ο Σπυρος Γκολφης Σουρελης,ο Αντρεας Κωστακιωτης,
ο Γιαννης Ρουκης,ο Μιλιος Τριαντης.
.
Μερικοι απο τους επιτροπους της εκκλησιας που περα-
σαν ηταν:ο Θοδωρος Καρελακης,ο Βασιλης Καρελακης,
Μπατσας,ο Αλεκος Κουβελης Τσιλιας,ο Μιλιος Λιαμης,
ο Χρηστος Στρατος,ο Χρηστος Στρατος Κιτας.ο Κωστας Μπαρλας,
ο Χριστοφορος Μποζωνης,ο Νικακης Μπαρμπαρουσης,ο Γιαννης
Θεοφιλης Κολοβος,ο Σταυρος Μακρυπιδης,ο Κωστας Κουβελης
Τζογας,ο Κωστας Καραγιαννης,ο Τακης Θεοφιλης Κολοβος,
ο Χρηστος Κουβελης Γακας,ο Χαριλαος Μακρυπιδης,ο Τακης
Τριαντης,ο Σπυρος Λιαπης Χαβας,ο Μητσος Μητσακιας Παπα-
τρεχας
.
.
.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου