LITTERATUREΧΡΟΝΙΚΟ: ΣΤΗ ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΟ ΛΙΓΟΒΙΤΣΙ ΠΗΓΑΜΕ [κειμενο χρονικου χ.ν.κουβελης]-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis}

.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis}
.
.
ΧΡΟΝΙΚΟ:
ΣΤΗ ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΟ ΛΙΓΟΒΙΤΣΙ ΠΗΓΑΜΕ
[κειμενο χρονικου χ.ν.κουβελης]
.
.

Η Παναγια στο Λιγοβιτσι,Ξηρομερο,παλιοτερα-χ.ν.κουβελης

η λιμνη Οζερος

Λιγοβιτσι
.
.
VIDEO-ΤΑΙΝΙΕΣ
Παναγια Λιγοβιτσανα
15 Αυγουστου-Λιγοβιτσι Ξηρομερου
Η Παναγια Των Απλων και Ταπεινων
σκηνοθεσια Χ.Ν.Κουβελης
.
.

.
.
.
ΧΡΟΝΙΚΟ:
ΣΤΗ ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΤΟ ΛΙΓΟΒΙΤΣΙ ΠΗΓΑΜΕ
[κειμενο χρονικου χ.ν.κουβελης]
.
.
Οταν ερχονταν ο Αυγουστος μηνας κι αρχι-
ζε το Δεκαπενταυγουστο της Παναγιας η δουλεια
στα καπνα ηταν στο ζενιθ,καιγομασταν,μαζωμα
πρωι απογευμα,αρμαθιασμα ολη σχεδον τη μερα,
τα πρωινα αν ειχε δροσια ξεκολλημα των φυλων
στις λιαστρες,κρεμασμα τα βαντακια στο σπιτι.
Πως και πως περιμεναμε να περασουν οι μερες
να φθασει η παραμονη της Παναγιας 14 Αυγου-
στου ν'ανεβουμε κατα το απογευμακι οταν πεφτει
το καμα στο Λιγοβιτσι,στο Μοναστηρι της Πα-
ναγιας.Θ'ανεβαιναμε παρεες παιδια 13-16 χρο-
νων,οι γονεις μας μας αφηναν να παμε.Ερχον-
ταν και οι γονεις,η μαννα πηγαινε,ο πατερας επρε-
πε να μεινει στο χωριο γιατι τα καπνα ηταν στη
λιαστρα απλωμενα εκτεθειμενα στον καιρο και
υπηρχε μεγαλος κινδυνος να πιασει ξαφνικη μπο-
ρα να βραχουν τα καπνα και να χαλασουν να
μαυρισουν,επρεπε να'ναι εκει να προλαβει να
τραβηξει τα πανια και να τα σκεπασει.Αυτος μας
κανονιζε,μας εδινε χρηματα να χαλασουμε.Κα-
βαλα στο γαιδουρι η μανα,επερνε μαζι και την
αδερφη μου.Ερχονταν και η βαβω η γιαγια
Πανωρια απο την Παπαδατου να παει να προ-
σκυνησει.Περναμε και εφοδια,νερο,ψωμι φρε-
σκοφουρνισμενο,κουλουρια,περναμε και ψωμι
αρτο για την Παναγια,επισης σταφυλια,τα πρω-
τα μολις ειχαν μαυρισει,και συκα,τα πρωτα μο
λις ειχαν φουσκωσει και μαλακωσει,λαδι,νηστι
σιμα γιατι κραταγαμε να μεταλαβουμε ,κι ενα
μπουκαλακι λαδι για το μοναστηρι.Περναμε
και ρουχα,απο μια κουβερτα ο καθενας να σκε-
παστουμε οταν θα κοιμομασταν τη νυχτα να μην
κρυωσουμε γιατι ηταν ψηλα το μοναστηρι.
Εμεις τα παιδια πηγαιναμε ποδαροδρομο απο
τη Μαχαιρα,φταναμε στη Σκουρτου,4-5 χιλ,
και απο το αρχαιο καστρο των Δυριεων ανεβαι
ναμε το μονοπατι που σκαρφαλωνε στο λοφο
μεσα στις βελανιδιες ,και φταναμε ψηλα στο
εκκλησακι του Αη Γιαννη του Θεολογου.Εκει
στριβαμε αριστερα βορεια κι ακολουθουσαμε
το μονοπατι που ανηφοριζε ελαφρα οχι τοσο
αποτομα οσο πριν.Στο δρομο μας συναντουσα-
με ομαδες προσκυνητων απο τα γυρω χωρια
του Ξηρομερου,απο τη Μαχαιρα,απο τη Σκουρ-
του κατω,απο τον Προδρομο και το Αγραμπελο
περα νοτια,και απο κατω,απ'την ανατολικη πλευ-
ρα του λοφου,ερχονταν προκυνητες απο τη
Γουριωτισα,τη Γαλιτσα,τους ξεχωριζαμε γιατι
μιλουσαν αλλη γλωσσα σαν λατινικα,επισης
ερχονταν απο πιο περα απο τη Ριγανι ,απο τα
Οχθια,κι αυτοι μιλουσαν την ιδια γλωσσα τα
λατινικα.Απο την αλλη μερια βορεια του μονα-
στηριου ερχοντουσαν οι Μαχαλιωτες και δεν
τους συναντουσαμε.Απο εκει ερχονταν και οι
Μπαμπνιωτες και οι Αιτινιοι.
Προχωρουσαμε προς τη Παναγια.Κατω απο κα-
ποιο δεντρο ,θυμαμαι ,ειχαμε καποτε δει καρ-
φωμενο ενα ξυλινο σταυρο απο δυο ξυλα,σημα
ενος ταπεινου ανθρωπου στον τοπο του.Προχω-
ρουσαμε ,εδω ο τοπος στη κορυφογραμμη ισιω-
νε καπως και ξαφνικα ανοιγε και στα δεξια μας
ανατολικα κατω οπως κατηφοριζε με πυκνους
θαμνους και βελανιδιες ο λοφος βλεπαμε τη
στρογγυλη οβαλ επιφανεια της λιμνης,τον Οζερο,
και περα ως περα τον μεγαλο καμπο του Αγρινιου.
Αυτο το τοπιο για μας,τοτε που δυσκολα ταξιδευ-
αμε,ηταν ενα μεγαλο θεαμα.Επιπεδη γη ευφορη
μακρια πλατια κι απεραντη,σε συγκριση με το
αγονο και στενοχωραφο τοπο το Ξηρομερο που
ζουσαμε.Βλεπαμε ευφορα τοπια με νερα.Απο
κατω ηταν η Λιμνη Οζερος και περα δεξιωτερα
ξεχωριζαμε την λιμνη Τριχωνιδα και την λιμνη
Λυσιμαχια.Βλεπαμε και τ'ασπρα γυρισματα σαν
φιδιου του ποταμου Αχελωου,που διεσχιζε το το-
πιο.
Καθομασταν εκει στα βραχια να ξελαχανιασουμε
λιγακι και ν'αγναντευσουμε περα το ψηλο βουνο
του Παναιτωλικου,τη Κυρα Βγενα,και περα στο
βαθος νοτια ητανε η λιμνοθαλασσα της Σταμνας
του Αιτωλικου και του Μεσολογγιου και μακρυτε-
ρα ο Πατραικος κολπος.
Αφου ξαποστεναμε και ευφραινομασταν το θεαμα
συνεχιζαμε τη πορεια.Πρωτα αντικρυζαμε το χα-
μηλο υψωμα δεξια με το αλωνι των μοναχων τα
παλια χρονια και τη μαντρα του.Στη κορυφη της
καμπυλης του δρομου οταν φταναμε βλεπαμε
στο βαθος βορεια το Μοναστηρι της Παναγιας.Το
Λιγοβιτσι.Το μοναστηρι ηταν σαν φρουριο με ψη-
λο τοιχο γυρω,φαινονταν η εκκλησια στο κεντρο
του.Μπροστα υπηρχε ενα πλατωμα μια μεγαλη
λακα ,κι απο πανω της συριζα δυτικα υψωνονταν
λοφος,στα ανατολικα της λακας ηταν το ανοιγμα
στο καμπο.
Γεματος ο τοπος της λακας απο προσκυνητες που
επιασαν θεση,η' εψαχναν για θεση,να διανυχτερευ-
σουν.Ανθρωποι διαφορων ηλικιων απο πολλα χω-
ρια γνωριζονταν,χαιρετιονταν,κουβεντιαζαν,ευ-
χονταν ο ενας στον αλλον:''Βοηθεια μας''.
Τ'αλογα και τα γαιδουρια τα εδεναν στη πλαγια
του λοφου.
Μπεναμε στο μοναστηρι απο την κεντρικη πυλη του,
πολυκοσμια,στη μεση δεξια με σκαλια υπερυψωμενη
η εκκλησια,στα δυτικα ηταν τα κελια,η σκεπαστη λον-
τζα με τη μεγαλη σκαλα.Οσοι ηρθαν πιο μπροστα
προλαβαν κι επιασαν θεση στα κελια,εκει θα περνου-
σαν τη νυχτα.Εμεις δεν ξερω γιατι προτιμουσαμε να
μεινουμε εξω στην λακα στην υπαιθρο,δεν μας πειραζε
αυτο,αντιθετα μας ευχαριστουσε.
Πηγαμε να παρουμε και να πιουμε δροσερο νερο απο
τη στερνα με την αντλια,βορεια διπλα απο την εκκλη-
σια.Μεγαλος συνωστισμος σ'ενα μικρο στενο χωρο,
αλλοι πολλοι ερχονταν κι αλλοι πολλοι εφευγαν.
Πολλες διαφορετικες φωνες υψωνονταν στον αερα
και διακλαδιζονταν απ'τον εναν ανθρωπο στον αλλον.
Πολυς κοσμος,μεγαλη ουρα σχηματιζε,περιμενε να
μπει στην εκκλησια να προσκυνησει την εικονα της
Παναγιας.
Πηγαμε στη μεγαλη ταρατσα πισω απο το ιερο.Μαζι
με αλλους πολλους ανθρωπους κοιταξαμε και θαυ-
μασαμε τη θεα στη λιμνη κατω και στον καμπο περα
ως τα βουνα και τη λιμνοθαλασσα,ν'ανοιξει η καρδια
μας και ν'αλαφρυνει η ψυχη μας.
Εκει στο μοναστηρι βλεπαμε πολυ κοσμο να περναει
απο μπροστα μας,αγνωστοι,για πρωτη φορα τους βλε-
παμε και μας βλεπανε,ανταμωναμε και γνωστους,παι-
δια που τα ξεραμε απο το σχολειο απο το γυμνασιο,
απο τη μπαλα,απο τα πανηγυρια,συγεννεις,φιλους,
συγχωριανους.
Εξω μπροστα απο τα τειχη του μοναστηριου ητανε
πωλητες με τους παγκους τους γεματους με ζαχαρωτα,
με καραμελες,με γλυφιτζουρια,με σαμαλι,με μπακλα-
βαδες.Θυμαμαι ακομα τη γευση και τη γλυκα του μπα-
κλαβα,τριγωνος,ολο ψιλα φυλλα ηταν με μπολικο σο-
ροπι ποτισμενα.
Καποια απο μας τα παιδια,τα πιο ξωηρα και τα πιο
περιεργα,ανεβαιναμε το λοφο,πανω απ'το μοναστηρι.
Βιαζομασταν να φτασουμε στην κορυφη πριν πεσει
το φως και νυχτωσει.Οταν φταναμε εκει κοιτουσαμε
και βλεπαμε γυρω -γυρω τον Μπουμστο,ψηλο βουνο
των Ακαρνανικων,το Περγαντι,το Αγρινιο κι ολο τον
καμπο ως περα,τα κατωμερα,τη Βελουτσα στον
Αστακο,τη Βιτσι στη Μαχαιρα,κορυφες των Ακαρνα-
νικων,την Μαχαιρα,την Μπαμπινη,τον Αετο,τον
Περσεβο,την Κατουνα,την Παπαδατου,την Μαχαλα.
Εκει πανω ειδαμε και τα ερειπια της ακροπολης της
αρχαιας Μητροπολης.
Οταν νυχτωνε καλα πηγαιναμε στη λακα στη θεση
που ειχαμε κρατησει.Εκει βρισκαμε τη μανα,τρωγαμε
στο φως του φεγγαριου.Παντα τυχαινε εκεινο τον καιρο
το φεγγαρι να'ναι γεματο λαμπερο.Λενε πως το φεγγαρι
τον Αυγουστο ειναι το πιο φωτεινο του χρονου.
Επειτα ερχονταν η ωρα να πεσουμε να κοιμηθουμε,
στρωναμε την κουβερτα ξαπλωναμε με τα ρουχα
και με τη μιση σκεπαζομασταν.Ξαπλωμενοι εξω
απο το μοναστηρι στη λακα μαζι με αλλους πολλους
ακουγαμε τις ψαλμωδιες στην εκκλησια,απαλα,ακου-
γαμε τα τριζονια τρι και τρι στα χορτα εκει γυρω,
ακουγαμε τα κουβεντιασματα και τα ψιθυρισματα
των ανθρωπων διπλα μας και μακρια μας,ακουγαμε
τα κυπρια των αλογων,τα περισσοτερα τα ειχαν βου-
λωμενα με σπερδουκλια να μην ακουγονται και τα
χτυπηματα των ποδιων τους,καποιοι απο μας που
ειχαμε προσεξει το δασκαλο στο μαθημα της Ιστο-
ριας ακουγαμε τον Καραισκακη και τα παλλικαρια
του που φιλοξενηθηκαν στο μοναστηρι,βλεπαμε
τον φωτισμενο καμπο,τα ηλεκτρικα φωτα στο Αγρι-
νιο,και τα φωτα των αυτοκινητων στον διεθνη,ετσι
λεγαμε τον δρομο Γιαννενα-Αγρινιο-Αντιριο,κι ο-
νειρευομασταν οταν μεγαλωσουμε να παμε στη μεγα-
λη πολιτεια.Εγω ηθελα εκει να δω τις φωτεινες επι-
γραφες να αναβοσβηνουν με γραμματα και σχεδια.
Βλεπαμε τα φωτακια των ανθρωπων,κερια αναμενα,
φακους.Και βλεπαμε παντου γυρω μας και πανω
μας το φως του φεγγαριου.Επειτα σιγα σιγα ολες οι
φωνες ολες οι παραστασεις ελιωναν διαλυονταν,ο κο-
σμος ηρεμουσε,το κορμι χαλαρωνε,ενα αερακι δρο-
σερο απαλο ερχονταν και κουνουσε τις κουνιες των
ανθρωπων.Τοτε τα βλεφαρα βαραιναν και τα ματια
εκλειναν στον ησυχο ευτυχισμενο υπνο.
Το πρωτο φως της μερας,και η δροσια του καμπου,
μαζι με τις πρωτες φωνες των ανθρωπων και των
ζωων μας ξυπνουσε.
Οσοι ειχαν κρατησει νηστεια πηγαιναν να μεταλαβουν,
και μετα μολις εβγαινε ο ηλιος τα παντα εκει ροδιζαν
κι ηταν πορτοκαλενια,μεσα στην ασπρογαλαζη ομιχλη
ολος ο καμπος.
Τοτε περναμε τον δρομο της επιστροφης.Κατω η λιμνη
δεν φαινονταν ηταν εξαφανισμενη στην ομιχλη κι ολος
ο τοπος στην ομιχλη απο κατω βυθισμενος,οσα ειχες
δει καθαρα το απογευμα της προηγουμενης μερα τωρα
το πρωι τιποτα δεν ξεχωριζες απο εκεινα.
Κι αλλοι ανθρωποι μαζι με μας εφευγαν,πεζα η' καβαλα
στα ζωα.Στον Αη Γιαννη τον Θεολογο χωρισαμε,εμεις
απο τη Μαχαιρα και τη Σκουρτου κατηφοριζαμε δεξια
προς τα δυτικα το λοφο,κι απο την αλλη μερια του λο-
φου αριστερα προς τα ανατολικα κατηφοριζαν λιγο
πιο περα οι προσκυνητες απο τη Γουριωτισα,τη Γαλι-
τσα,τα Οχθια,και σιγα σιγα χανονταν οι μορφες τους
και δεν ακουγαμε πια αλλο την λατινικη γλωσσα τους.
Προς τα εκει κατω πηγαιναν κι οι Ριγανιωτες.Οι Προ-
δρομιτες και οι Αγραμπελιωτες τραβουσαν ισια
νοτια.
Αν ειμασταν τυχεροι θα προλαβαιναμε στη Σκουρτου
που κατεβαιναμε κανενα κοκορετσι να αρτισθουμε με-
τα απο δεκα-πεντε ολοκληρες μερες που κρατουσαμε
νηστεια.
Φταναμε στο χωριο.Εκεινοι που δεν ειχαν παει στο
Λιγοβιτσι κι ειχαν μεινει στο χωριο μολις μας εβλε-
παν ερχονταν να μας ευχηθουν:''Βοηθεια σας και
του χρονου να ξαναπατε''.Εμεις τους ευχαριστουσα-
με με την καρδια μας κι ειχαμε πολλα να διηγηθουμε,
και για πολλα χρονια να θυμομαστε,τωρα που ολα
εχουν ριζικα και αμετακλητα αλλαξει.
.
.
''Ητανε τοτε τα χρονια του '60 ενας καλογερος στο
Λιγοβιτσι παλαιοημερολογιτης ονοματι Παχωμιος
απο τα Μεσογεια της Αττικης,στον ωμο του ανεβαζε
τη ξυλεια να φτιαξει το μοναστηρι,γυριζε και μεσα
στα χωρια και μαζευε σιταρι,...''
.
''Ητανε κι ενας ιερομοναχος απο το Αγγελοκαστρο
στο Λιγοβιτσι ονοματι Πριοβολος ο οποιος ειχε χασει
το χερι του απο καποιο πυρομαχικο που εσκασε,αυτος
λειτουργουσε και στη Μαχαιρα οταν ο Παπαχιλλεας
ηταν εξορια σαν αριστερος,...''
.
''Ηταν κι ενας ταπεινος ανθρωπος απο τη Μαχαλα
ονοματι Γιαννης Γουσας,τον εβαλε ο Παπαχιλλεας
τοτε που'χε τη διακυβερνηση στο Λιγοβιτσι κι ετρω-
γε ψωμακι ο φτωχος οπου δεν ειχε να φαει,...''
.
''Ητανε τοτε που ο Γατσελος ονοματι Δημητρης
Τσαμης απο την Μαχαιρα ητανε ληστης καταζητουμε-
νος και ζητουσε το αποσπασμα το κεφαλι του με αμοι-
βη και εγινε στα αμπελια του Λιγοβιτσιου βορεια
κατω απο το μοναστηρι πανω κοντα στη λιμνη να προ-
δωθει,...''
.
''Ητανε τοτε που στο Λιγοβιτσι καποιοι ψενανε κοκο-
ρετσια αν και δεν επρεπε επειδη ηταν νηστεια ημερα
κι ηταν αμαρτια να τρως κρεας κι ακουστηκε ξαφνικα
μεσα στη νυχτα η φωνη του Πουλου,τοτε πρωτοσυγγε-
λου της Μητροπολης  να κρενει :''Μην ψενετε,ειναι αμαρ-
τια'' και το μικρο παιδι στη λακκα ξαπλωμενο διπλα στη
μαννα του το ακουσε κι απορησε κι απο μεσα του ειπε:
''Πως τους ειδε εξω που ειναι αυτοι αφου αυτος ειναι μεσα
στο μοναστηρι;Αγιος ειναι'',γι'αυτο λεω πως πρωτα τα νηπια
και τα παιδια θα καταλαβουν τον λογο του,...''
.
''Ηταν τα μαυρα χρονια της χουντας των συνταγματαρ-
χων και στο χωρο του Λιγοβιτσιου ητανε χωροφυλακοι
κι οποιον νεαρο βλεπανε με φαβοριτες τον επιαναν και
τον πηγαιναν στα σκοτεινα κατω απο το μεγαλο τειχο
μπροστα πλαι,στη γωνια,και του εκοβαν τις φαβοριτες
με τον νομο περι τεντιμποισμου και τον εξεφτιλιζαν,εμας
τα παιδια μας αφηναν να ειμαστε θεατες του εγκληματος
ισως για τον παραδειγματισμο προς αποφυγην,θυμαμαι
πως οι αλητες νεαροι ηταν κυριως Μαχαλιωτες,...''
.
''Ητανε στα χρονια του σχολειου,στ' ταξη, που πηγαμε
μια κοινη εκδρομη στο Λιγοβιτσι,το δημοτικο σχολειο
της Μαχαιρας και το δημοτικο σχολειο της Σκουρτους,
δασκαλος της Μαχαιρας ηταν ο Αχιλλεας Ζακοπουλος
απο το χωριο Αμαραντος των Ιωαννινων,και δασκαλος
της Σκουρτους ητανε ο Τσακαλογιαννης απο την Μπα-
μπινη,στη λακα παιξαμε μπαλα,ομαδες απο τα δυο σχο-
λεια,τοτε το μοναστηρι ητανε εγκαταλλελειμενο,δεν
υπηρχε κανεις,για να φαμε ,θυμαμαι ο Γεωργικος Συναι-
ρισμος Μαχαιρας μας ειχε δωσει δωρισει κονσερβες ψαρι
αυτες που τις λεγαμε ''ρωσικες'',φαγαμε στη σκεπαστη
λοντζα με τη μεγαλη σκαλα,εκει ο δασκαλος ο Ζακοπου-
λος μαζεψε τα κοριτσια να τα μαθει να χορευουν ενα
μοντερνο χορο ,το Φοξ Τροτ,δηλαδη τον βηματισμο της
πονηρης αλεπους,γυριζοντας επισκεφτηκαμε το δημο-
τικο σχολειο της Σκουρτους και ειδαμε τις αιθουσες
διδασκαλιας του,...''
.
.
.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ –
ΤΟ ΛΙΓΟΒΙΤΣΙ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ
.
Ταξιδεύοντας κανείς  απο Αγρίνιο προς Αστακό δια μέσω Γου-
ριώτισσας-Σκουρτούς, ακριβώς στην κορυφή του λόφου πάνω
απ` την όμορφη λίμνη Οζερό, συναντά στα δεξιά του πινακίδα
που κατευθύνει μετά απο ένα χιλιόμετρο και κάτι στο Μοναστήρι
της Παναγίας Λιγοβιτσιάνας. Η όλη διαδρομή μετά τη Γουριώτισσα
είναι μαγευτική.
Ανεβαίνοντας τις στροφές του δρόμου μέσα απο δάσος αιωνόβιων
βελανιδιών, ατενίζεις συνέχεια στα δεξιά σου την τροφοδότρα
και νερομάνα πεδιάδα του Αγρινίου. Στον κοντινό και μακρινό
σου ορίζοντα είναι έντονο το υγρό στοιχείο και οι κατοικημένοι
τόποι, που μαρτυρούν την αιώνια παρουσία του ανθρώπου κοντά
του. Χωρίς να το αντιληφθείς συναντάς μπροστά σου το ιστορικό
Μοναστήρι, που σου δίνει την εντύπωση ότι διαφεντεύει απο ψηλά
ολόκληρη την πεδιάδα. Το Μοναστήρι της Παναγίας στο Λιγο-
βίτσι Ξηρομέρου – Μακρίνας Μαρκοπούλου Ηγουμένης Ιεράς
Μονής Κοιμήσεως Θεοτόκου – Έκδοση 1994. «Ιστορικά στοιχεία
Ο καταλύτης χρόνος τύλιξε μέσα στα σκοτεινά του πέπλα και
έθαψε αχάριστα στη λησμονιά τα ονόματα των κτητόρων του
ιερού Μοναστηριού καθώς και την ακριβή χρονολογία της ιδρύ-
σεώς του. Μια πλάκα εντοιχισμένη στη βόρεια πλευρά της παλιάς
τραπεζαρίας φέρει το 1737 ως χρόνο ιδρύσεως του μοναστηριού.
Δεύτερη χρονολογία 1760 που υπάρχει σε κελλί, ενώ Τρίτη 1787,
δηλώνει το χρόνο κατασκευής της στοάς με την θαυμάσια κιονο-
στοιχία, έργο σπουδαίων λαϊκών μαστόρων. Φαίνεται όμως, πως
τότε χτίστηκε το μεσαίο συγκρότημα, που περιελάμβανε την τρα-
πεζαρία των μοναχών και το υπόγειο της στέρνας. Το υπόλοιπο
μοναστηριακό οικοδόμημα, κατά τη γνώμη πολλών ειδικών, είναι
παλαιότερο. Ο θρύλος, που γεννά η αθάνατη ψυχή του λαού, ανα-
μειγμένος με την παράδοση των αγνών κατοίκων του Ξηρομέρου,
λέει πολλά για τούτο το μοναστήρι: Αναφέρει για τους κτήτορες,
πως ήταν δύο αδελφοί ο Λιγοβός και η Βενετσιάνα. Ήταν Σλάβοι
την καταγωγή, έμειναν στη Σκουρτού και από υπερβολική ευσέ-
βεια και αγάπη προς τον Θεό έκτισαν αυτό το ιερό ίδρυμα για να
δοξάζεται ακατάπαυστα το όνομά του από τα επίγεια χερουβείμ,
τους μοναχούς. Από τους κτήτορες πήρε το όνομα Παναγία η
Λιγοβιτσιάνα……………Ο ρόλος που έπαιξε τούτο το μονα-
στήρι στα δύσκολα χρόνια του έθνους το κρατάει αθάνατο και
αιώνιο. Έδωσε το παρόν σε κρίσιμες και ιστορικές στιγμές. Έγινε
κολυμβήθρα του Σιλωάμ, που αναβάπτισε τη φυλή μας.Κατά τους
χρόνους της μακραίωνης τουρκικής σκλαβιάς πρόσφερε ολό-
κληρο το έμψυχο και άψυχο δυναμικό του για να φιλοξενήσει και
εμψυχώσει τον Καραϊσκάκη με τα παλληκάρια του, που κατέ-
φυγαν στην μάνδρα του μετά την αποτυχία στο Αιτωλικό. Προ-
τίμησαν το Λιγοβίτσι γιατί προσφερόταν σαν άριστη στρατηγική
θέση, λόγω του απρόσιτου, του περίβλεπτου και του ύψους της
περιοχής……………Οι μοναχοί παρουσίασαν και πολιτιστική
δράση. Δεν περιφρόνησαν τα αγαθά του πολιτισμού, όπως πολ-
λοί τους κατηγορούν. Με τα χρήματα της Μονής χτίζουν σχολεία,
υδραγωγεία, ανοίγουν πηγάδια για να λύσουν το πρόβλημα ύδρευ-
σης της περιοχής. Περισσότερα από δέκα πηγάδια στην περιοχή
άνοιξαν τα τρεμάμενα από τη νηστεία και την προσευχή χέρια…
………….Για την ποικίλη αυτή δράση του το Μοναστήρι τράβηξε
το ενδιαφέρον των Τούρκων. Ύστερα από λίγα χρόνια από την
έναρξη της Επανάστασης, έπεσε ηρωϊκά μαχόμενο το 1825,
όπως αναφέρουν τα Ελληνικά Χρονικά. Εδώ έγινε μακελιό,
το φρούριο έπεσε και το κάστρο πατήθηκε από το αλλόθρησκο
ποδάρι του Τούρκου. Το Μοναστήρι κάηκε και μαζί του κατα-
στράφηκαν όλοι οι θησαυροί. Δεν έμεινε τίποτε να διηγηθεί
στους μεταγενέστερους τη δόξα και το μεγαλείο του…………
…..Ύστερα από την καταστροφή, αφού ησύχασε ο έρημος τόπος,
συγκεντρώθηκαν όσοι μοναχοί είχαν απομείνει και έκτισαν πάλι
το μοναστήρι σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το γεγονός τούτο,
καθώς και η φιλανθρωπική και πολιτιστική δράση των μοναχών,
φανερώνουν ότι τα οικονομικά της Μονής ήταν ανθηρά και ο
πλούτος μεγάλος. Απέραντες εκτάσεις με αμπέλια και ελιές
ανήκαν στο Μοναστήρι. Χιλιάδες αιγοπρόβατα έβοσκαν στα
πλούσια δάση και λειβάδια του. Η δόξα όμως δεν κράτησε για
πολύ. Το 1833 ο βαυαρός Όθωνας με διάταγμά του έκλεισε
πολλά μοναστήρια και εδήμευσε την περιουσία τους. Μεταξύ
αυτών ήταν και το ιστορικό Λιγοβίτσι. Διεσκορπίστηκαν οι μο-
ναχοί και η περιουσία διαμοιράστηκε στους ακτήμονες χωρικούς
………………Μέσα από τη στάχτη του ύστερα από χρόνια
ανέτειλε δειλά ένας φοίνικας νέας μοναχικής γυναικείας πολιτείας,
μια έπαλξη πνευματικής ζωής.Το μοναστήρι ύστερα από τις πολλές
του περιπέτειες, έτσι ερειπωμένο, δείνει το παρόν μόνο σε μια ζωο-
πανήγυρη, που γίνεται δέκα μέρες μετά το πανηγύρι του Μαχαλά,
στις 26 Σεπτεμβρίου προς τιμή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου.
Έρχονται χιλιάδες προσκυνητές και πολλοί έμποροι από Αγρίνιο,
Αμφιλοχία, Γιάννενα και Πελοπόννησο για να πωλήσουν και
ανταλλάξουν τα προϊόντα τους. Κράτησε αυτή η εκδήλωση μέχρι
το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Σιγά – σιγά καταργήθηκε και το
Μοναστήρι συγκέντρωνε τους πιστούς μόνο την ημέρα της μνήμης
του. Στις 15 Αυγούστου όλο το Ξηρόμερο συγκεντρώνεται στον
ιερό τούτο χώρο για να υμνήσει και τιμήσει την Μητέρα του Θεού,
την Παντάνασσα του ουρανού και της γης………
………………..» Θησαυροί και επιγραφές «…..Είχε χιλιάδες
στρέμματα αμπέλια και ελιές, που έφθαναν μέχρι Γουριώτισσα,
Σκουρτού και Μαχαλά. Ακόμη κοπάδια αιγοπρόβατα και μετα-
φορικά ζώα για τις ανάγκες της Μονής. Άφθονα γεωργικά
προϊόντα, σιτάρι και κρασί, γέμιζαν τις μεγάλες αποθήκες της.
πάρχουν και σήμερα τα ερείπια των σταύλων και των αποθηκών.
Σήμερα το μοναστήρι, ως κτηματική περιουσία, έχει μόνο δέκα
στρέμματα περίπου , που απέμειναν μετά την απαλλοτρίωση
του 1953. Πολλά χρυσά και αργυρά τάματα και αναθήματα
καθώς χειρόγραφα με την ιστορία της μονής και γεγονότα της
επανάστασης καταστράφηκαν από ανθρώπους, που δεν ήξεραν
την αξία τους ή κάηκαν από τους εχθρούς. Απέμεινε μια λειψα-
νοθήκη μεγάλης αξίας με λείψανα των Αγίων: Γεωργίου,
Τρύφωνα, Παντελεήμονα, και της Αγίας Βαρβάρας. Από τις
επιδρομές και τις κλοπές διασώθηκαν μερικές εικόνες που χρο-
νολογούνται από το 1814, χωρίς μεγάλη αξία για την τέχνη και
την αρχαιότητά τους. Ένας μεγάλος θησαυρός του μοναστηριού
ήταν το ονομαστό ευαγγέλιο του Λιγοβιτσίου. Τυπώθηκε το
πρώτο στο τυπογραφείο του Πάνου Θεοδοσίου στη Βενετία το
1811. Το χρυσό του πλαίσιο, άριστο σε τέχνη, κατασκευάστηκε
από τον καλλιτέχνη Αθανάσιο Τζιμούρη από τους Καλαρρύτες
των Ιωαννίνων. Τα έξοδα της κατασκευής, που έφθασαν πολλά
τουρκικά γρόσια, πρόσφερε ο Παναγιώτης Γαλάνης, γόνος της
μεγάλης οικογένειας των Γαλανέων, που ζουν ακόμη σήμερα
στο Μαχαλά. Το ευαγγέλιο στο ένα εξώφυλλο είχε τη Σταύ-
ρωση του Κυρίου με τη Μητέρα και το Μαθητή πλησίον του
Σταυρού. Στο κάτω μέρος την Ταφή του Κυρίου. Στις γωνίες
τους τέσσερους προφήτες Δαβίδ, Σολομόντα, Δανιήλ και Ιερεμία.
Στη δεξιά πλευρά το Μυστικό Δείπνο, τη Γέννηση, τη Βαϊοφόρο
και τη Βάπτιση του Κυρίου. Στο αριστερό μέρος απεικόνιζε την
Ανάληψη του Σωτήρα. Στο μέσο την Ανάστασή του. Κάτω την
Ψηλάφηση του Θωμά. Στις τέσσερες γωνίες τους Ευαγγελιστές
με τα σύμβολά τους. Στις δύο πλευρές του αριστερού μέρους
ήταν ο Ιησούς, που διδάσκει στο Ναό και ο Ευαγγελισμός της
Θεοτόκου. Το ιερό βιβλίο ασφαλιζόταν με τέσσερους θηλυκω-
τήρες, που ο καθένας εικόνιζε εξαπτέρυγο. Στο πίσω μέρος του
βιβλίου διαβάζαμε «Εκατασκευάσθη εις Καλαρρύτας χωρίον
Ιωαννίνων, δια χειρός Αθανασίου Νικολάου Τζημούρη». Το ιερό
τούτο κειμήλιο καθώς και άλλα πολλά, εξαφανίστηκαν, χωρίς
να γνωρίζει κανείς την τύχη τους.Στα ερειπωμένα κτίρια της
Μονής βρέθηκαν μερικές επιγραφές. Μία επιγραφή εντοιχι-
σμένη στο Ανατολικό μέρος της στέρνας αναγράφει ως χρο-
νολογία ιδρύσεως, ίσως της πτέρυγας αυτής, το 1737. Επι-
γραφή δυσανάγνωστη κάνει λόγο για κάποιο «λοιμό» που είχε
απλωθεί στην περιοχή το 1738, «επήρε λημός». Στα τόξα των
κελλιών είναι χαραγμένες, όπως σημειώσαμε, οι χρονολογίες
1760, 1787, κατά τις οποίες ιδρύθηκαν ίσως τα διάφορα συγ-
κροτήματα. Στην πλευρά, που βρίσκεται στην είσοδο του πα-
λιού φουρναριού, είναι χαραγμένες πάνω σε πωρόλιθο ανά-
γλυφες παραστάσεις, ο δικέφαλος αετός, λιοντάρι, πτηνά που
τρώγουν σταφύλια, διάφορα γραμμικά σχήματα, ήλιος, όλα
ενδεικτικά σχήματα και σύμβολα μαστόρων.
.
.
.
Χωρις Περιττα Λογια [ η Παναγια στο Λιγοβιτσι ] με βροχη [ the Panagia in
Ligovitsi Xiromero] in raining day
.

.
.
.