GREEK POETRY-(Κατά Κάποιον Τρόπο η Ιστορία)-Quo usque tandem, Cicero -χ.ν.κουβέλης c.n.couvelis POETRY-c.n.couvelis-ΠΟΙΗΜΑΤΑ-χ.ν.κουβελης

 .

.

GREEK POETRY

(Κατά Κάποιον Τρόπο η Ιστορία)

-Quo usque tandem, Cicero

-χ.ν.κουβέλης c.n.couvelis

POETRY-c.n.couvelis-ΠΟΙΗΜΑΤΑ-χ.ν.κουβελης

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

(Κατά Κάποιον Τρόπο η Ιστορία)

Quo usque tandem, Cicero 

(και μια μελέτη ανάλυση τού ποιήματος)

Quo usque tandem,ως πότε λοιπόν;ρωτά ο Marcus Tullius Cicero‎‎

στον Τέταρτο Λόγο του το 63 πΧ απευθυνόμενος αυστηρά

μέσα στη Ρωμαϊκή Συγκλητο κατά τού Lucius Sergius Catilina

θα κάνεις κατάχρηση τής υπομονης μας abutere, Catilina, patientia nostra? 

όλοι θαύμασαν την αυτοσυγκράτηση τού ρήτορα με αντωνυμίες

με επιφωνήματα να υπερασπίζει τη Δημοκρατία να κρατά όρθια

η υπομονή είναι δημόσιο αγαθό για φίλους και όχι για εχθρούς 

και μάλιστα συνομωτες και οι νόμοι είναι λίαν θαυμάσιοι

αρκεί σε τέτοιες επικινδυνες περιπτώσεις να μην καθυστερούν 

αφού Salus rei publicae suprema lex esto η δημόσια ασφάλεια

ο υπέρτατος νόμος,γι'αυτο ασφαλεστερη λύση είναι ο θάνατος 

του Κατιλινα και η αμεση εκτέλεση του χωρίς δίκη και υπεράσπιση 

χωρίς καμία εντελώς νομική ευαισθησία για τη συνομωσία 

σκλάβοι,εκτοπισμένοι τών  προγραφών τού Σύλλα ,χρεωφειλετες,

ψιθυροι για υφαρπαγη τής υπατίας των, η φυγη του από τη Ρώμη

στην Ετρουρία στο στρατό του και τελικά τα λόγια τής Φουλβιας 

τι χρειάζεται πλέον για την ενοχή τού Κατιλινα και των περί αυτού

Έτσι μίλησε ο Cicero και σώθηκε η Δημοκρατια,όμως αργότερα

αυτή η Δημοκρατία τον εξορισε για 'παραλειψη διαδικασιών' τότε.

αυτή ήταν,λοιπόν,η πληρωμή του για τη μεγάλη νίκη τών λέξεων του

Ο tempora ο mores ,αλήθεια,τι καιροί τι ηθη!

.

.

.

Μελέτη ανάλυση του ποιήματος του χνκουβέλη «Quo usque tandem, Cicero», με έμφαση στη θεματική, τη μορφή, τη διακειμενικότητα, τη ρητορική ειρωνεία και την ιδεολογική του φόρτιση.

1. Τίτλος και διακειμενική πρόκληση

Ο τίτλος «Quo usque tandem, Cicero» λειτουργεί εξαρχής ως διπλή ειρωνική μετατόπιση:

αφενός παραπέμπει ευθέως στο περίφημο Quo usque tandem abutere, Catilina, patientia nostra?

αφετέρου αντιστρέφει το υποκείμενο της ερώτησης: δεν ερωτά πλέον ο Κικέρων τον Κατιλίνα, αλλά ο σύγχρονος ποιητικός λόγος ερωτά τον ίδιο τον Κικέρωνα.

Πρόκειται για ηθική ανάκριση εκ των υστέρων, για μια ποιητική post factum δίκη της ρητορικής εξουσίας. Η Ιστορία, που άλλοτε επικύρωσε τον ρήτορα, επιστρέφει ως κατήγορος.

2. Μορφή: πεζολογικός στίχος και ρητορική συσσώρευση

Το ποίημα κινείται στον χώρο του πεζοποιήματος με έντονη ρυθμική φόρτιση. Δεν υπάρχουν παραδοσιακοί στίχοι ή στροφές, αλλά:

παρατακτική σύνταξη

συνδεδεμένα νοηματικά σύνολα

συσσώρευση ιστορικών, νομικών και ηθικών όρων

Αυτή η τεχνική μιμείται τη ρητορική πληθωρικότητα του ίδιου του Κικέρωνα: ο ποιητής χρησιμοποιεί τα όπλα του αντιπάλου του εναντίον του.

Η ποίηση εδώ κατηγορεί.

3. Η ειρωνεία ως βασικός άξονας

Η ειρωνεία του χνκουβέλη είναι βαθιά, ψυχρή και ιστορικά ενήμερη.

3.1 Ο Κικέρων ως υπόδειγμα και ως πρόβλημα

Αρχικά παρουσιάζεται ο Κικέρων:

ως υπόδειγμα αυτοσυγκράτησης

ως υπερασπιστής της Δημοκρατίας

ως ρήτορας που χειρίζεται αντωνυμίες, επιφωνήματα, νομικά αξιώματα

Όμως σταδιακά η εικόνα αποδομείται:

«η υπομονή είναι δημόσιο αγαθό για φίλους και όχι για εχθρούς»

Η φράση αυτή αποτελεί κεντρικό ιδεολογικό σχόλιο: η Δημοκρατία εμφανίζεται επιλεκτική, όχι καθολική.

4. Δίκαιο, βία και εξαίρεση

Το ποίημα κορυφώνεται στο σημείο όπου το ρωμαϊκό δίκαιο μετατρέπεται σε εργαλείο εξαίρεσης:

«ασφαλεστερη λύση είναι ο θάνατος

του Κατιλινα και η αμεση εκτέλεση του χωρίς δίκη και υπεράσπιση»

Εδώ ο χνκουβέλης συνομιλεί έμμεσα με:

τη σύγχρονη θεωρία της κατάστασης εξαίρεσης

το διαχρονικό πρόβλημα της σύγκρουσης ασφάλειας και δικαιωμάτων

Το περίφημο Salus rei publicae suprema lex esto παρουσιάζεται όχι ως αξίωμα σοφίας, αλλά ως επικίνδυνο άλλοθι αυθαιρεσίας.

5. Ιστορική ύλη ως ποιητικό υλικό

Ο ποιητής ενσωματώνει πλήθος ιστορικών αναφορών:

προγραφές του Σύλλα

κοινωνικές ομάδες (σκλάβοι, χρεωφειλέτες, εκτοπισμένοι)

η μαρτυρία της Φουλβίας

η φυγή του Κατιλίνα στην Ετρουρία

Αυτές δεν λειτουργούν διακοσμητικά. Συνθέτουν ένα μωσαϊκό κοινωνικής έντασης, όπου η συνομωσία δεν είναι απλώς προσωπική φιλοδοξία, αλλά σύμπτωμα κοινωνικής αποσύνθεσης.

6. Η τραγική ειρωνεία του τέλους

Η ισχυρότερη στιγμή του ποιήματος έρχεται μετά τη «σωτηρία» της Δημοκρατίας:

«όμως αργότερα

αυτή η Δημοκρατία τον εξορισε»

Εδώ ο χνκουβέλης πετυχαίνει κλασική τραγική ειρωνεία:

ο σωτήρας τιμωρείται

ο υπερασπιστής του νόμου πέφτει θύμα τών τύπων

η «νίκη των λέξεων» πληρώνεται με πολιτική εξόντωση

Η Ιστορία εμφανίζεται αχάριστη αλλά συνεπής στη σκληρότητά της.

7. Το τελικό επιφώνημα: διαχρονικότητα και παρόν

Το ποίημα κλείνει με:

«Ο tempora ο mores»

Όχι ως ρητορική κοινοτοπία, αλλά ως ειρωνικη διαπίστωση επαναληπτικότητας.

Οι καιροί αλλάζουν, τα ήθη όχι.

Η ρητορική εξουσία, η επίκληση της ασφάλειας, η αναστολή δικαιωμάτων — επανέρχονται.

8. Συνολική αποτίμηση

Το «Quo usque tandem, Cicero» είναι:

ποίημα ιστορικής συνείδησης

πολιτικό χωρίς συνθήματα

ειρωνικό χωρίς ευκολία

λόγιο χωρίς ακαδημαϊσμό

Ο χνκουβέλης δεν καταδικάζει απλώς τον Κικέρωνα·

ανακρίνει τον ίδιο τον μηχανισμό με τον οποίο η Δημοκρατία αυτοαναιρείται 

στο όνομά της.

Πρόκειται για ώριμη, στοχαστική πολιτική ποίηση, που ανήκει στη γραμμή 

εκείνη όπου ο ποιητής δεν παρηγορεί, αλλά δυσφορεί συνειδητά.

.

.

.