3-ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ -ΚΕΙΜΕΝΑ χ.ν.κουβελης -TEXTS c.n.couvelis-MACHERA XIROMEROY -Part 3-Μερος 3

.

.

.

.
ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ -MACHERA XIROMEROY
ΚΕΙΜΕΝΑ χ.ν.κουβελης 
TEXTS  c.n.couvelis
.
Part 3
Μερος 3
'
.

το Παν'Καινουργιο πγιαδ'-Μαχαιρα Ξηρομερου-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

το Κατ'Καινουργιο πγιαδ'-Μαχαιρα Ξηρομερου-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

το βοιδοπηγαδο-Μαχαιρα Ξηρομερου-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

τ'Λακια το πγιαδ'-Μαχαιρα Ξηρομερου-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

προχειρο τοπογραφικο σκιαγραφημα των πηγαδιων της Μαχαιρας Ξηρομερου-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.
.
ΤΑ ΠΗΓΑΔΙΑ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ-χ.ν.κουβελης

-Η Ιστορια δεν γινεται μονο απο τα Μεγαλα Γεγονοτα αλλα και απο τα μικρα
-Εγω τα μικρα προτιμω -Αυτα κανουν το ανθρωπινο προσωπο μας-

 Τα πηγαδια ηταν πηγη ζωης στο χωριο-
[Πηγη-Πηγαδι-Πγιαδ'-Πγαδ']
[ηταν διασπαρτα στη περιφερεια του-φτιαγμενα εκει που σουρωνε το
νερο και μαζευε το πηγαδι-τα περισσοτερα σωζονται ακεραια ακομα κι
ειναι περιτεχνες πετρινες κατασκευες λαικης αρχιτεχτονικης και υδροστα-
τικης φυσικης μηχανικης-με σφρα και κουρητια-και πανω χαραγμενα ονο-
ματα ταπεινων ανθρωπων του χωριου]

-ο Καταλογος των Πηγαδιων-
[ονομα πηγαδιου-και θεση στην οποια βρισκεται]

-1-του  Γιωργου Κιττα Στρατου στ'αμπελια
-2-του Ταρκαζη στην Κλιματοβρισκα
-3-το πγιαδ'στ' Μουρκοπουλου[στ'Μοτρκουπολυ
-4-το Καρελακεικο[στην Αλυκη]
-5-το Παν' Πγιαδ' στα Καινουργια Πγιαδια[στα Αρυακια]
-6-το Κατ' Πγιαδ' στα Καινουργια Πγιαδια[στα Αρυακια]
-7-στα Αρυακια[τωρα χωμενο][αναμεσα στα Καινουργια και στο Βοιδιδοπηγαδο
και τ'Λακια το πγιαδ']
-8-στα Αρυακια[[τωρα χωμενο][αναμεσα στα Καινουργια και στο Βοιδιδοπηγαδο
και τ'Λακια το πγιαδ']
-9-το Βοιδοπηγαδο[στα Αρυακια][σφρα εκαναν οι Γερμανοι στη Κατοχη και εκει
εκαναν μπανιο][στα Αρυακια]
-10-τ'Λακια το πγιαδ'[στα Αρυακια]
-11-του Σουρελη[Γκολφη] στην Πλατιτσα[Αη Βλαση]
-12-ο Κατριλας[στα Μπαρμπαρσεικα]
-13-η Αραπω[στα Παπατρεχεικα]
-14-του Παπα[στην Αραπω]
-15-του Χρηστου Στρατου[στη μαντρα]
-16-του Λιαμη[στο μυλο του Λιαμη]
-17-το Κολοβεικο[του Πανου Κολοβου][στα Λιβαδια]
-18-το Βλαχικο[Κουβελεικο][στο Καλαμακι]
-19-το πγιαδ'τ'Σβομπα[του Μιχαλη Παπατρεχα][στις Χωραφιες]
-20-το πγιαδ' στη Ρουστα[μεσα στη λιμνη με τις βδελες που ηταν ][στη Ρουστα]
-21-το Μακρεικο[στον Σταχτια]
-22-το πγιαδ' στη Βρωμοβρυση[το νερο βρωμουσε][στη Βρωμοβρυση-στον Παλιουρο]
-23-το ενα πηγαδι στη Πλατη[μεσα στον υδροβιοτοπο της Πλατης]
-24--το αλλο πηγαδι στη Πλατη[μεσα στον υδροβιοτοπο της Πλατης]
-25-το Βυρτκο[στο Βυρτκο-στον Αη Γιωργη]
-26-το Πλιακεικο[του Σταθη και Γιωργου Πλιακου Κουβελη][στη Καψοδημου]
-27-τ'Γιαν'το Πγιαδ'[του Γιαννου-επωνυμο παλιου Μαχαιριωτη][στ'Γιαν'το Πγιαδ]
-28-το πγιαδ'στο Λυκοδοντ'[στο Λυκοδοντι-στη Τσαπουρνια]
-29-το κατ' πγιαδ'[στα Βρυστιανα-στον Αη Δημητρη]
-30-το μεσνο πγιαδ'[στα Βρυσιανα,στη μεση]
-31-ο Ποντικας[στα Βρυστιανα-προς την Αγια Παρασκευη-το παλιοχωρι]
-32-το παλιοπηγαδο[στα Βρυστιανα-περα απ'το Παλιοχωρι και το ρεμα του Ρελλη-στις
προποδες του βουνου Βιτσι]

-η απλη και φυσικη  ζωτικη χρηση των πηγαδιων-

-απ' τα πηγαδια αυτα[αλλα ηταν ιδιωτικα και αλλα κοινωτικα]ποτιζαν τα ζωα τους οι
κτηνοτροφοι,τα γιδια τα προβατα τα βοιδια τα γουρουνια και  τ'αλογα τα γαιδουρια
τα μουλαρια και ποτιζαν τα καπνα
[απ' τον Κατριλα  ο πατερας μου εβγαζε με το σατιλι νερο και το κουβαλουσε με
τις βαρελες φορτωμενες στο γαιδουρι και ποτιζε τον καπνο οταν φυτευαμε στη
Κολατσου,απ'τ'Λακια το Πγιαδ' ποτιζαμε τον καπνο στο Λιβαδι,κι απ'τ'Γιαν'το πγιαδ'
ποτιζαμε τον καπνο στ'Γιαν' το πγιαδ' -τον βοηθουσα κι εγω και κουβαλαγα νερο
απ'αυτα τα πγαδια μικρο παιδι]
-απ' την Αραπω,τον Κατριλα,τη Μουρκοπουλ' ,τα δυο Καινουργια πγιαδια επινε το
χωριο νερο.Σ'αυτα τα πγαδια πηγαιναν κι εφερναν στο σπιτι νερο να πγιουν και να
μαγειρεψουν
.
.
.

τριχορδο μπουζουκι-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.
.
Νικος Καραβιωτης-Πατρα-Μαχαιρα-το λαικο μπουζουκι και τραγουδι-χ.ν.κουβελης

Ο Νικος Καραβιωτης ηταν πατρινος,''απο το Ζαβλανι Πατρων'' ελεγε.Αυθεντικος,
βερος,λαικος καλλιτεχνης του μπουζουκιου  και του τραγουδιου.Καταγονταν απο
φτωχη οικογενεια και παλεψε στη ζωη του.Παντρευτηκε απο τη Μαχαιρα Ξηρομε-
ρου τη Νικη Πλιατσικα του Γιωργου και της Κωνσταντως κι απεκτησε τρια αγορια
κι ενα κοριτσι.
Ειχε μεγαλο παθος για το μπουζουκι και το τραγουδι ,για το λαικο και το ρεμπετικο.
Του αρεσε να  τραγουδα Τακη Καρναβα ,δημοτικα,και μαλιστα να τα παιζει στο μπου-
ζουκι.
Λαικη ψυχη,''φιλαληθης''οπως ελεγε.Επαιζε  σε καφενεια στη Πατρα και σε διαφορες
κοινωνικες εκδηλωσεις,γαμους,γιορτες,οπου τον καλουσαν.Χρηματα δεν εβγαλε,τα
ελαχιστα.Ηταν και δεινος ψαρας.
Στη Μαχαιρα ερχονταν ταχτικα κι ηταν ιδιαιτερα αγαπητος  σ'ολους.Μελαχρηνος,
κοντο αναστημα,φιλασθενος,με το μουστακακι α λα Γιωργο Μητσακη,με τη πατρινη
προφορα του,παντα χαμογελαστος και με τον καλο λογο,''μπραβο αδερφε μου
μαγκα μου,ετσι''.
Στις αρχες του '80 καθισε αρκετο καιρο,πανω απο χρονο.Τον καταφερναμε να παιξει,
''λες φιλε;'',και δεν μας χαλουσε χατηρι.Δεν επινε,του αρεσε το ζαμπον.
Πολλες φορες επαιξε ως αργα τη νυχτα,με το τσακμακι αναβοντας να δει να κουρντι-
σει το μπουζουκι.Μια φορα επαιζε,καλοκαιρι ησυχια,μετα τα μεσανυχτα,κι ακουστη-
καν βηματα,καποιος ερχονταν,φοβηθηκε μην τον φωναξει.Εμφανισθηκε ο Πανος
Κονιωσης και αντι να φωναξει χορευε ζειμπεκικο.
Οταν εμπαινε στο το κεφι επαιζε σπανια λαικα και ρεμπετικα τραγουδια.Ξεχνιονταν,
τον αποροφουσε το ντουζενι του
Το στυλ,το υφος του μπουζουκιου που επαιζε ηταν του Γιαννη Παπαιωαννου,που τον
λατρευε.
Στις αρχες του φθινοπωρου,Οκτωβρης,το 1984,μαζευτηκαμε πολλα παιδια απ'το
χωριο στο καφενειο του Κωτσακια Μπαρμπαρουση να παιξει ο Νικος Καραβιωτης,
δεν μας χαλασε το χατηρι.Μαλιστα για το τραπεζι πηγε στον Αστακο με τον Χρηστο
Πλιστσικα ,''τον ξαδερφο'' οπως ελεγε και ξενυχτησε ψαρευοντας και τα ψαρια
που'πιασε τα τηγανισαμε να τα φαμε.Το μπουζουκι με το οποιο επαιξε ηταν ενα
παλιο τριχορδο μπουζουκι του Λια Κουτρουμανου,που παλιοτερα ανηκε στον
Τελια Παπασταμου,οταν ειχαν μουσικη κομπανια στο χωριο,με κλαρινο τον
Σωτηρη Σαμαρα.
Πανω σ'ενα τραπεζι ηταν ενα μαγνητοφωνο απ'τα παλια,με κολλα απ'τα καπνα,
το μπελονιασμα,πηρα μια κασετα 45 δ. που βρηκα κι εγραψα τον Νικο Καραβιωτη
να παιζει και το γλεντι.Αξεχαστη βραδυα.
Τελος του '80 πηγα στη Πατρα ,τον βρηκα και με φιλοξενησε.Με κερασε και φα-
γαμε γιδα βραστη στον ''Μπερκεντε'',σ'ενα λαικο ταβερνακι στην Κορινθου,ψηλα,
εκει συχναζε.
Μετα με πηρε για υπνο στο σπιτι του,Αχαικης Συμπολιτειας,και μου'παιζε ολη
σχεδον τη νυχτα,μπουζουκι,με το ''φεντερ''.Ακουραστος και με παθος,παροτι ειχε
το χερι του μπαταρισμενο,χτυπημενο.Ειχε πεσει απ' τη σκαλα σ'ενα σπιτι που τον
πηραν μεροκαματο να χρωματισει τους τοιχους.
''να πεις στα παιδια στο χωριο ο Νικολας παιζει το μπουζουκι,κι ας εχω το χερι μου''.
Αυτος ηταν ο Νικος Καραβιωτης,αγαθη ψυχη,ταπεινος ανθρωπος και παθιασμενος
λαικος καλλιτεχνης.
.
.
Νικος Καραβιωτης-Πατρα-Μαχαιρα-το λαικο μπουζουκι και τραγουδι
-ηχογραφηση χ.ν.κουβελης c.n.couvelis -Οκτωβρης 1984- μερος 1-2
,
,
,
,
,
.
.

ΑΠΟ ΤΑ  ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ -ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ-χ.ν.κουβελης

-την Μεγαλη Τεταρτη ξημερωνοντας η Μεγαλη Πεμπτη αναβαν ενα κερι και το
κολλουσαν το στερεωναν στο κλημα για να βλεπουν οι ψυχες
-την Μεγαλη Πεμπτη για το Καψιμο του Ιουδα κανουν ενα ψηλο σωρο με κλαρες
στην πλατεια της εκκλησιας  και το βραδυ του αναβουν φωτια και λενε ''καιμε τον
Ιουδα''.
-την Μεγαλη Παρασκευη οι γυναικες και τα κοριτσια στολιζουν με λουλουδια τον
Επιταφιο.Βαζουν και το λουλουδι αη βαρβαρο,αυτο φυτρωνει στο ρεμα στο Μελι-
σσι,εκει πηγαινουν  και το μαζευουν.Μετα την περιφορα του Επιταφιου,τρεις φο-
ρες γυρω απο την εκκλησια και το ''Αρατε πυλας'' οταν μπαινει ο Επιταφιος στην
εκκλησια τοτε χυμανε πανω του ν'αρπαξουν τα λουλουδια .Πιστευουν  πως το
κλεμενο λουλουδι πιανεται καλυτερα για να κανει καλο .
-στην Ανασταση ειναι εθιμο να βανει ο ενας του αλλου καψαλα στα μαλλια.

.
.
Το Καψιμο του Ιουδα
-Μεγαλη Πεμπτη-9 Απριλιου 2015-Μαχαιρα Ξηρομερου
-σκηνοθεσια χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.

.
.
.

η Μαχαιρα απο τις χωραφιες-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.
.
Η ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ ΤΟ ΧΤΙΚΙΟ ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ ΤΗ ΔΕΚΑΤΕΤΙΑ
ΤΟΥ 1920-χ.ν.κουβελης

τοτε εκεινα τα χρονια τη δεκαετια του '20 η φυματιωση το χτικιο ηταν αγιατρευτη
αρρωστεια,δεν ειχε βγει ακομη γιατρικο,η πενικιλινη,στη Μαχαιρα οποιος αρρωστε-
νε απ'αυτο το κακο τον πηγαιναν εξω στα χωραφια και τον αφηναν εκει περα να μη
μολυνθουν,τον παρατουσαν κατω απ'να δεντρο,αφου του'χαν φτιαξει μια καλυβα
πλεγμενη με ξυλα κι αλυγιες να μενει,καθε μερα του πηγαιναν φαι και νερο και
το αφηναν καπου μακρυα,σε μια αποσταση,δεν ζυγωναν κοντα και του φωναζαν
να παει να το παρει,πηγαιναν απο'κεινη τη μερια που δεν φυσουσε απο'κει που'ταν
ο αρρωστος κι ο αερας ηταν μολυσμενος,ετσι προφυλλαγονταν να μη μολυνθουν
κι αρρωστησουν κι αυτοι,εκει περα εξω οι χτικιασμενοι εμεναν παρατημενοι μεσα
στο κρυο στο καμα και στη βροχη μερα και νυχτα χωρις να βλεπουν ανθρωπο και
μερα με τη μερα εφθιναν,παραλογιζαν τρελλενονταν και πεθαιναν,τοτε ερχονταν οι
δικοι τους και τους επαιρναν και τους πηγαιναν στην εκκλησια,τοτε δεν ειχαν τιποτα,
ηταν γεροι γριες νεοι νεες γυναικες παντρεμενες κι ανυπαντρες κι αντρες και μικρα
παιδια,δυσκολα τοτε να γιατρευτουν να γλυτωσουν,πολλα ηταν τα περιστατικα στο
χωριο,θυμουνται αρρωστους ανθρωπους απ'το χτικιο αφημενους στον Αη Βλαση,
στη Βονη,στο Σταχτια,στις Χωραφιες,στο Λυκοδοντι στη Τσαπουρνια κι αλλου ν'α-
κουνε τις φωνες τους,να κλαινε,σκληρα χρονια,ετσι επρεπε να γινει,να μην μολυν-
θουν οι αλλοι,να μην παθει κακο το χωριο,δεν ηταν πως δεν τους αγαπουσαν και δεν
τους νοιαζονταν,επρεπε να θυσιαστουν για να ζησουν οι αλλοι ανθρωποι και να δια-
τηρηθει η κοινωνια υγιης,θυματα στο ενστικτο της αυτοσυντηρησης,
Ας ειναι Αγια και Αιωνια η Μνημη Αυτων των Ταπεινων και Δυστυχων.
.
καποιοι απ'αυτους τους ανθρωπους:...ο Τσιλιας(Βασιλης)Παπασταμος τον ειχαν στον
αη Βλαση,τον Δημητρη Σαμαρα(αδερφο του Σωτηρη)τον ειχαν στη Βονη,τον Γιαννη Καπετανακη(Τριαντη,πατερας του Κωστα) με τη γυναικα του τον ειχαν σε κατι πουρ-
ναρες στο Σταχτια,τον Πανο Κακαβακι(Κουβελη,του Σταυρου)τον ειχαν στις Χωρα-
φιες...
.
.
.

η μανταμ Ντουντου-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.
.
Η ΜΑΝΤΑΜ ΝΤΟΥΝΤΟΥ ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ ΤΗ ΔΕΚΑΕΤΙΑ
ΤΟΥ 1920-χ.ν.κουβελης

τοτε στη Μαχαιρα στην Αγορα ηταν ενα καφε-αμαν ,καφε -σανταν επι το ευρωπα-
ικωτερο,στο κτιριο στη κλινικη του Μπεσα,το ειχε ο Λαζος Καρκαντζουλης[Κου-
βελης],αυτος ειχε παει  δυο φορες στην Αμερικη,τη δευτερη φορα ανοιξε το καφε
αμαν σανταν,εφτιαχνε  διαφορα φαγητα,απεναντι ηταν και η ταβερνα μαγειριο
του Τασου Καρναβα[εκει που'ναι η μαρκετα του Ζαρκαδουλα], συνεργαζονταν,
''οταν ο ενας ειχε κρεας ο αλλος ειχε φασολια'',ειχαν πολλα φαγητα,''ουτε στ'Αγρι-
νιο δεν ειχαν τοσα'',ητανε τοτε στο χωριο πολλοι μαστοροι κι εργατες,απ'τα νη-
σια μεσα Θιακιοι Κεφαλονιτες,Λευκαδιτες και Ηπειρωτες,καθονταν στο χωριο
που'ταν κεντρικο και γυριζαν στ'αλλα γυρω γυρω χωρια[Μπαμπινη,Σκουρτου,
Χρυσοβιτσα,Προδρομο,Αγραμπελο,Βλυζανα],κι ετρωγαν στα μαγειρια,εκει πηγαι-
ναν και το βραδυ,τη νυχτα,κι επιναν,ο Λαζος ειχε φερει κι ενα γραμμοφωνο απ-
την Αμερικη με πλακες και γλενταγαν,ειχε φερει και μια γυναικα και δουλευε
γκαρσονα τη Ντουντου,αυτη ηταν απο το Μεσολογγι,σερβιρε τους πελατες
και καθονταν στο τραπεζι μαζι τους,κι αυτοι επιναν και τα χαλαγαν για χαρι της,
πολλοι ηταν ξετρελλαμενοι με τη Ντουντου,και χαθηκαν,λενε,περιουσιες,που-
ληθηκαν χωραφια κι αλλαξαν χερια,ιδιοκτητη,για τα καλλη της μανταμ Ντουντους
εκει στο καφε αμαν σανταν του Λαζου ξημεροβραδυαζονταν,''δεν ξερω ομως αν
τα μστακια τ'ς τ'αλλ[οι]ψανε'',στο μελι της Ντουντους,πριν μεινουν πανι και ρε-
στοι,αυτη η Ντουντου ειχε και μια κοπελα,θελησαν να τη παντρεψουν απ'το χω-
ριο,για να μεινει στο χωριο η Ντουντου,ποιος ομως θα'παιρνε  για γυναικα του
τη κοπελα μιας παστρικιας,γι'αυτο διαλεξαν εναν  ανθρωπακι κακομοιρια για να
την παντρεψουν,ομως για να να μην καταλαβουν εδειξαν αλλον για γαμπρο,
συγγενη του,που'ταν καλος,εμφανισημος,στα στεφανα ομως οταν ειδε  η Ντουν-
του  τον πραγματικο γαμπρο αρπαξε τη κοπελα της κι εξαφανισθηκε-
-ετσι καποτε περασε μια μανταμ Ντουντου απ'τη Μαχαιρα Ξηρομερου τη δεκα-
ετια του '20 και γλεντησε τους αντρες-
.
.
.

συκο-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

γλυκο συκο-Μαχαιρα Ξηρομερου-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

-υλικα:
αγουρα συκα-ζαχαρι-νερο-λεμονι-καρυδια-γαρυφαλα

-εκτελεση συνταγης:
μαζευουμε αγουρα συκα οταν εχουν φουσκωσει απο αγριοσυκια η' απο
ημερη συκια
κοβουμε το κοτσανι κι απο κατω το κωλο του και τα τρυπαμε δυο φορες
με οδοντογλυφιδα
τα βραζουμε για 10' λεπτα περιπου-τα σουρωνουμε -τα ξεπλενουμε και
τα σουρωνουμε
τα βαζουμε μεσα σε νερο με χυμο λεμονιου για 3 ωρες περιπου
μετα βαζουμε σε καθ'ενα στο κοτσανι του απο ενα ακοπο γαρυφαλλο και
απο κατω η' πλαι ενα κομματακι καρυδι
σε μια κατσαρολα ριχνουμε τη ζαχαρι -σε αναλογια 1 κιλο συκα ,περιπου 30 συκα,
προς 1 κιλο ζαχαρι-και νερο,περιπου 3 ποτηρια-και βραζουμε μεχρι να λιωσει η
ζαχαρι
τοτε ριχνουμε τα συκα και βραζουμε για 15' λεπτα περιπου
σβηνουμε τη φωτια κι αφηνουμε το γλυκο μεχρι την αλλη μερα
τοτε ριχνουμε λιγο χυμο λεμονιου και το βραζουμε μεχρι να δεσει το σιροπι
το αφηνουμε να κρυωσει και το βαζουμε μεσα σε γυαλια
εχει υπεροχη γευση κι ειναι θρεπτικοτατο
.
.
.

Απο μια Ρομαντικη Φωτογραφια ζευγαριου το '20-χ.ν.κουβελης

Φανιω του Γιωργου Μπιτση Κουβελη(αδερφη του Χριστοδουλου Μπιτση Κουβελη,
του πατερα του πατερα μου)απο τη Μαχαιρα με τον αντρα της Σπυρο Καραμπλιανη
απο τη Σκουρτου.Χαθηκε στη γεννα λεχωνα νεα κοπελα τη δεκαετια του '20.Ηταν
πολυ ομορφη κοπελα ξανθια ψηλη με γαλανα ματια κι αυτος λεβεντης πρωτοπαλλι-
καρο.
Ρομαντικη και συγκινητικη η φωτογραφια του ζευγαριου μεσα στη καρδια, δειχνει
την αγαπη που τους συνεδεε.Λενε πως ποτε δεν την ξεχασε,κι οταν αργοτερα ξανα-
παντρευτηκε στο γαμο του κοιτουσε τη φωτογραφια της εκλαιγε κι ελεγε
το ονομα της ''Φανιω'' και ποτε δεν εκοψε τον συνδεσμο με το σπιτι του αδερφου
της.

χρημα δεν θελω το μισω
μονο τ'αγνα σου καλλη
[ρεμπετικο τραγουδι του Μαρκου Βαμβακαρη και του Στρατου Παγιωμτζη
συνθέτης Δραγάτσης (Ογδοντάκης)Έτος ηχογρ 1938]
.
.
.

Abstract in Reflexions-2μ χ 3μ-c.n.couvelis χ.ν.κουβελης

ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΜΝΗΜΗΣ-χ.ν.κουβελης

Πως γινεται στο τελος να θυμαμαι τοσο πολλα οταν στην αρχη δεν θυμομουν
σχεδον τιποτα;
Θυμαμαι.Ανασκαπτω.Αρχαιολογια των γεγονοτων και συμβαντων.
Η επικαλυψη τους.Η ανασυνδεση τους.Η διαδραση ορθου-λαθους.
Το θολο.Το ασαφες.Το διακριτο.Η συνεχης επιβεβαιωση.
'Αυτο Εγινε Οχι Εκεινο'.Το βεβαιο. Το αβεβαιο.
Η Μη-Γραμμικη Δια-Στρωματωση της Μνημης[των Γεγονοτων της Μνημης].
Ενα Ασημαντο[Μια Ελαχιστη Διαταραχη]
παραγει
Πληθος Σημαντικων[Μια Μεγιστη Ταξη]
Θυμαμαι:Η Αυξουσα Ακολουθια των Ορων-Συμβαντων με οριο το Πραγματικο.
'το Α ηταν συνδεδεμενο με το Β'.
τελικα.'το Α δεν ηταν συνδεδεμενο με το Β αλλα με το Γ'.
'τοτε το Β ηταν συνδεδεμενο με το Δ'.
Η Πληθωριστικη Εκρηξη της Μνημης:
-το 1 ελκυει το 2,το 2 ελκυει το 3,το 3 ελκυει το 4,...
Το Πλατωνικο: 'Γνωριζω αρα Θυμαμαι/Θυμαμαι αρα Γνωριζω'.
Δρασεις Μνημης:...-νομιζω πως-δεν ειμαι σιγουρος -θυμηθηκα-δεν ξερω-
μπορει αργοτερα να θυμηθω-αυτο το θυμαμαι γιατι-...
 το Α[που θελω να θυμηθω]εχει σχεση με το Β
το Β ειναι βεβαιο
...............................
Επομενως:το Α ειναι βεβαιο
.
.
.

ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ 1957-1961 ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ ΑΠΟ ΜΝΗΜΗΣ-χ.ν.κουβελης
[ημασταν εδω παιδια τ'χωριου,αγαπουσαμε το θεατρο]

[θυμαται κι αφηγειται ο Τακης Ζαρκαδουλας,75 χρ,απο τη Μαχαιρα]

για το θεατρο στη Μαχαιρα,νομιζω πως ηταν προπολεμικα,δεν ειμαι σι-
γουρος γι'αυτο,θυμηθηκα το θεατρο,χρονολογια δεν ξερω,πιτσιρικας
ημουνα που παιζανε οι Μαχαιριωτες,θυμαμαι τα προσωπα,τη Γκολφω,
πανω απ'το μαγαζι του Μποζωνη στο προαυλιο της εκκλησιας,τοτε δεν
ηταν ισοπεδωμενο,κι ητανε προς το πρανες,σα θεατρο,ητανε ενας χωρος
για θεατρο,ψηλοτερα ψηλοτερα προς την εκκλησια και χαμηλωτερα κατω,
μαζευονταν ολο το χωριο,τοτε το χωριο ειχε κοσμο,θυμαμαι τα πρωτα
παιδια που παιζανε θεατρο,παιζανε τη Γκολφω,ητανε ο Χρηστος ο Γακας
[Κουβελης]ο οποιος επαιζε τον Ζηση,Τασος επαιζε ο Χρηστος τ'Κωτσοκβελη
[Κουβελης],Γκολφω ο Γιαννος Παπασταμος,τωρα οτι θυμαμαι,Γιαννος επαιζε
ο Τελιας Βετλαντζας[Κουβελης],τωρα δεν θυμαμαι ποια αλλα παιδια παιζανε,
μπορει αργοτερα να θυμηθω,ποιοι παιζανε Σταυρουλα και τετοια,μπορει
να'παιζε κι ο Βασιλης ο Καροτσερης Τζαχρηστας,δεν ειμαι σιγουρος γι'αυτον,
αυτους θυμαμαι σιγουρα,μετα τη σκυταλη τη πηραμε εμεις η δικια μου ηλη-
κια,η γενια,αυτο εγινε το 57 με 58,μεχρι τοτε παιζανε οι μεγαλοι,πηραμε τη σειρα,
δασκαλο ειχαμε το Γιαννο Παπασταμο,παιξαμε τη Γκολφω κι εμεις,Γκολφω επαιζα
εγω,Τασος επαιζε ο Πανος ο Παπασταμος,Σταυρουλα ο Κωστας ο Μπουρχας,Γιαν-
νος,που'χε τα καλαμπουρια και τ'αστεια,ο Σπυρος ο αδερφος μου,Κιτσος επαιζε ο
Πανος ο Κουτρομανος,Ζησης ο Αποστολης ο Στρατος,τωρα δεν θυμαμαι κι αλλα
ονοματα που ειναι στο εργο,μετα ειχαμε μια αλλη παρασταση την Εσμε,η Εσμε
ηταν μια τουρκοπουλα,αυτο,ητανε νομιζω,Περεσιαδης,που παιξαμε αυτα τα εργα,
Μορφω,Εσμε,Αγαπητικος της Βοσκοπουλας,οχι,ο Αγαπητικος της Βοσκοπουλας
ειναι του Κορομηλα,αν δεν κανω λαθος,τ'αλλα νομιζω ηταν Περεσιαδης,τελος παν-
των,παιξαμε την Εσμε,Εσμε παλι επαιζα εγω,τα γνωστα αυτα,επαιζε ο Χρηστο Που-
λης,ο Τελιας ο Τοντος,ο Τολιας ο Στρατος,ο Κωστας ο Μπουρχας,ο Τακης Τζαχρηστας,
αυτα τα παιδια,παιξαμε την Εσμε,Αγαπητικος της Βοσκοπουλας ειπαμε,ο Χορος του
Ζαλογγου,επαιζα και Πηλιο Γουσης κι ολας,ολα οπως ειπα παιζοντανε καλοκαιρι ,
συνηθως ηταν απαραιτητο ειχε μεινει σαν εθιμο πλεον τη Δευτερα του Πασχα,
τη Δευτερα του Πασχα επρεπε να παιξουμε θεατρο,και το παιζαμε εκει,υπαιθρια,
ζεστα ητανε,παιξαμε,θυμαμαι ενα χαραχτηριστικο με τη Γκολφω,την ωρα που παιρ-
νει το φαρμακι το δηλητηριο η Γκολφω εγω ειχα ενα μπουκαλακι μικρο γεματο
μεντα,μπροστα μπροστα ητανε τοσο πολυς ο κοσμος απ'τα σκαλια της εκκλησιας,
τα σκαλια του Σχολειου μεχρι περα που'τανε το Ηρωο,μπροστα στο ενα μετρο
στη σκηνη,μπροστα ητανε κατι γριουλες,ητανε η θεια Τσαντα τ'Κωστακιωτη[Μπαρ-
μπαρουση],τ'Κωτσ' η μανα,ητανε αυτες οι γριες,η θεια Βαρβαρα,δεν θυμαμαι ποι-
ες,λοιπον την ωρα που'ρθε να παρ'το φαρμακο η Γκολφω φωναζε ''Μη το παιρν'ς
μωρη καλιακουδα,μη το παιρν'ς'',τοσο πολυ το ζησανε,το ζουσανε ο κοσμος,μπαι-
νανε μεσα ,νομιζανε πως ειναι το ιδιο,εγω ειχα μεταμορφωθει στα ματια αυτα
των ανθρωπων πραγματικη γυναικα,βαζαμε τα γυναικεια,μας βαφανε οι μεγαλες
γυναικες εκει,κι ημασταν τελειοι,και θυμαμαι αυτο το περιστατικο,''μην το παιρν'ς''
και να κλαιει,''μην το παιρν'ς το φαρμακο'',εγω το ακουγα κι εφευγα,ζουσα εκει
μεσα,μπορω να σ'πω πως το πιστευα πως εγω ημουνα αυτος που'κανε αυτα εκει,
αυτο ητανε ενα χαραχτηριστικο,επισης ενα πολυ ωραιο και χαραχτηριστικο ητανε,
παιζαμε τη Σκλαβα[;],η Σκλαβα ητανε ,οτ'ητανε δυο αδερφια  κι αγαπουσανε δυο
αδερφες ,τα δυο αδερφια τα'παιζαμ'εμεις τα Ζαρκαδλακια,εγω κι ο μακαριτης ο
Σπυρος ο αδερφος μ',και τις δυο αδερφες,ο ενας ηταν ο Τακης ο Τζαχρηστας,ο
αλλος δεν θυμαμαι,ηταν η Ξανθω τ'ονομα,το αλλο[;],δεν θυμαμαι πως την ελεγαν
την αλλη κοπελα,τελος παντων,αγροφυλακας επαιζε  ο μακαριτης ο Γιωργος ο
Πλιατσκας,αγροφυλακας,α ξεχασα,μια διορθωση,στη Γκολφω Γιαννος επαιζε ο
Γακιας ο Πλιατσκας,Γιαννος,και Κιτσος επαιζε ο αδερφος μ' ο Σπυρος,επαιζε
Κιτσος,λοιπον,οχι,ο Πανος ο Κουτρομανος,δεν επαιζε ο Πανος ο Κουτρομανος
με τη Γκολφω,ο Πανος επαιζε μετα στην  Εσμε[;],δεν θυμαμαι και καλα,οχι,Κιτσος
επαιζε ο Πανος,ο Πανος επαιζε Κιτσος,ναι,ο Πανος ο Κουτρομανος επαιζε Κιτσος
κι ο Σπυρος επαιζε Γιαννος,,δεν ητανε ο Πλιατσκας,κατσε,εχει προβλημα,σε καποια
παρασταση δεν επαιζε ο Πλιατσκας,να τα παρουμε με τη σειρα,θυμαμαι τον Πανο
πο'πρεπε να  πει ''ωρε ρε ζουρλια μελλιρη'' κι ελεγε ''ωρε ζουρλια μαλλιαρη'',
ναι ναι,ο Πανος επαιζε Κιτσος,ενα χαραχτηριστικο π'θα σ'που τωρα παλι π'το
ξεχασα,ειδες τωρα συνεχεια που μιλαω τα θυμαμαι,ηθελε ο Πανος να τονε βα-
λουμε  μεσα να παιξ',και δεν ειχαμε,ειχαμε κανει διανομη των ρολων,που να
τονε βαλουμε αυτον να παιξ';,και επεμεινε,ηρθε κανανε τις προβες,τις κανανε
πανω στο Σχολειο,ειχε δωσ'τοτε τα κλειδια ο δασκαλος ο Ζακοπουλος και κανα-
με τη προβα,εσπασε τη πορτα,,εσπασε το ενα τζαμ' της πορτας αυτος για να μπει
μεσα,ειδαμε κι απο ειδαμε δεν γλυτωνουμε,και που να τονε βαλουμε,δεν καταλα-
βαινε απο τετοια,ητανε,πως να στο πω,να χαμηλωσ' το τονο της φωνης,να το
ψηλωσ',κι ξερω γω,ητανε σερι,με φοβερα,τελος παντων,λεμε να τονε βαλουμε
Κιτσο,φοβεριζ' κι πιο πολυ,τετοια κατα καποιο τροπο,και μπηκε Κιτσος,νομιζω
τωρα οπως θυμαμαι τωρα ο μακαριτης ο αδερφος μου ο Σπυρος πρεπ' να τα'ναι
ο Ζησης[;],τον πατερα της Σταυρουλας,αυτα ητανε τα χαραχτηριστικα με τη
Γκολφω,τωρα παιζαμε,λοιπον,τη Σκλαβα,τη Σκλαβα τη παιξαμε Χριστουγεννα,
μερα Χριστουγεννα,μεσα 'δω στα χτιρια που καταδαφιστηκανε,εδω στη Κλινικη
τη λεγομενη,η Σκλαβα ειχε,τη σκηνοθεσια φυσικα την εκανα εγω,τη σκεφτηκα,
μας ειχε μαθ' ο δασκαλος στο Σχολειο,ηθελα να φκιαξω χλοη για κατω,γιατι
επρεπε να ειναι μια χλοη μια βρυσουλα και να ειναι ενας γαιδαρος να βοσκει
σε ξενα χωραφια γιατι τον πιανει ο αγροφυλακας,λοιπον,μας ειπ' ο δασκαλος
μεσα σε μπαμπακι αν,η'μαλλι,απλωστε σταρ' και το ποτιστε θα φυτρωσ' κι
αυτο εγω το πηρα και το εκανα στη πραξη, κι το απλωσα παν'στη σκηνη,
κι ητανε μια ωραια χλοη εκει,για βρυσ' δεν ειχαμε ,για βρυση' βαλαμε μια
νιπτηρα,νιπτηρουλα,ετρεχε το νερακι,ειχα μια μεγαλη εγω στο σπιτ',κι
ετρεχε το νερακι,ειχα βαλει κατι πετρες,ετσ' βραχος,κι ετρεχε το νερακι
απαν', κι εφευγε απο κατ' απ' τη σκηνη,εχει τωρα εκει μεσα ενα χαραχτηρι-
στικο που 'χε κι γελιο πολυ,αγροφυλακας ητανε ο Πλιατσκας,οπως ειπαμε,
τα δυο αδερφια π'αγαπησανε τις δυο αδερφες ημουνα εγω με το Σπυρο,
η μια η κοπελα ητανε ο Τζαχρηστας,την αλλη κοπελα δεν θυμαμαι ποιος
την εκανε,κι γυναικα του αγροφυλακα ητανε ο Κωστας ο Μπουρχας,εγω,
δεν ξερω,μην θεωρηθει,πως παινευω τον εαυτο μ,'αλλα ειχα μια ,ετσ',μια
αντιληψη ποιο ρολο θα επρεπε  να παιξ',να παρ' ο καθενας,και τον Κωστα
δεν το ενοιαζε αν ητανε να παιξ' κανα νεο ρολο,δεν τον ενοιαζε αν ητανε
γυναικειος η' αντρικος,ηταν κι αυτος λεπτοκαμωμενος,τον πηγα κατευθειαν
στην γυναικα του αγροφυλακα,γιατι το ηξερα,ειχε αυτα τα κολπακια τ'αστεια-
κια π'καναμε με τη παρεα μας κι τετοια,κι η γυναικα του αγροφυλακα η Μαλα-
μω ειχε τετοια,πολλα τετοια,''θα παιξεις τη Μαλαμω'',λοιπον,''θα παιξεις τη
Μαλαμω,σε παρακαλω παρα πολυ θα μ'ακουσεις''.τελικα με ακουσε,επαιξε
τ'Μαλαμω,σου λεω οτι οταν τελειωσε πηρε τα περσοτερα χειροκροτηματα και
τα περσοτερα συγχαρητηρια,ειχε μια επιτυχια φοβερη,επιτυχια,εκεινο που'χε
φασ' μεγαλη,ητανε επρεπε να παρουσιασθει ενας γαιδαρος πο' μπαινε στο λι-
βαδ' και βοσκαε,το οποιο το επισε ο αγροφυλακας,καπου βρηκαμε ενα γαι-,
δαρο  και τον περασαμε απ'το πισω μερος  της Κλινικης ,εκει ειχε μια πορτα,
μια πορτουλα μικρη,τον περασαμε απο κει τον γαιδαρο και βαλαμε και κατι αλ-
λα να πατησ' ο γαιδαρος ν'ανεβ',γιατι η σκηνη ηταν ψλοτερη,και μπηκε πραγμα-
τικα ο γαιδαρος  παν' στη σκηνη,μεχρι να εμφανισθει στη σκηνη,δεν φαινοτανε,
ητανε αυτα τα στορια που κλεινει η σκηνη κι δε φαινοτανε,τραβαγε ο αγροφυ-
λακας που ειπαμε  ητανε ο Γακιας ο Πλιατσκας τραβαγε τ'τριχια,ο κοσμος
δεν φανταζοτανε πως θα ητανε γαιδαρος απαν' πραγματικα,σ'λενε θα το'χνε δε-
μενο εκει,μετα απο λιγο ξεκινησε ο γαιδαρος και μπηκε πανω στη σκηνη,κι εγινε
ο χαμος,ειπε τα λογια, Βλασ'αφηνεις το γαιδαρο κι παει οπου-οπου,αυτο ητανε
πολυ χαραχτηριστικο το θυμαμαι,ητανε ο Αντρεας Τσαπαρελης κι ελεγε,''εγω
εβλεπα εβλεπα,δεν περιμενα γαιδαρο'',αυτο εκεινη τη χρονια δεν χωραε μεσα η
αιθουσα,λεω παιδια μην πλακωνεστε,θα το ξαπαιξουμε για δευτερη φορα,οχτω-
δεκα,δεκα-δωδεκα,τοσος κοσμος ητανε,τωρα ποια ητανε η αιτια που το παιζαμε;
πρωτα-πρωτα ητανε κατι το παραδοσιακο,επρεπε να συνεχισουμε τη παραδοση,
να παιζουμε θεατρο,μετα μαζευαμε καποια χρηματα ,μας δινανε ο κοσμος εκει,
κι ο βασικος στοχος ητανε να παρουμε μια μπαλα να παιξουμε ποδοσφαιρο,να
παιζουμε ποδοσφαιρο,γιατι δεν υπηρχε τιποτα,αυτο ητανε,αυτα τα λιγα χρηματα,
π' μαζευαμε,και δεν μας δινανε ολοι λεφτα,αυτα τα λιγα εφταναν να παρουμε
μια μπαλα,τιποτα αλλο,αλλα το πιο βασικο ητανε σου ειπα να συνεχισθει η παρα-
δοση,σ'αυτο το πραμα,αυτο ητανε,τωρα τι αλλο να σου;να σου πω, α καναμε
και...εξαγωγη πολιτισμου,πηγαμε και στο Προδρομο,στο Προδρομο πηγαμε παι-
ξαμε την Εσμε,την Εσμε,ειπαμε αυτη ηΤουρκοπυλα που ερωτευτηκε ενα Ελληνο-
πουλο εγινε χριστιανη,βαφτιστηκε χριστιανη,ε κι καπ'τελειωνει εκει το εργο
προσκυνωντας την ελληνικη σημαια,ειχαμε,ειχαμε ομως,δεν ηταν κι ολα ευχαρι-
στα,ειχαμε κι στενοχωριες,μια απ'αυτη ητανε,θελαμε να παμε στο Προδρομο,
δεν ξερω για ποιο λογο,η μανα του Ελληνοπουλου,αυτουνου του Δροσου π'ερω-
τευτκε την Τουρκοπουλα,το ειχε αναλαβει ο Χρηστος ο Πουλης,για καποιο λογο
 ο Χρηστος πεισμωσε δεν ηθελε να παιξ',μωρε Χρηστο καλε μ',οχι,εκει βρησκοτα-
νε ο Τελιας ο Τοντος,α μωρε παιδια,λεει,θα το παιξω εγω,αμ'θα προλαβς;θα προ-
λαβς να το παιξεις;να το μαθς μεσα σε τρεις μερες;θα το μαθω,θα προσπαθησω,θα
δια- βαζω ολη τη μερα εκει να το μαθω,η' θα να'χουμε και τον υποβολεα,ξεχασα
να σου πω πως ενα διαστημα που'χαμε δασκαλο το Γιαννη το Παπασταμο,ο Γιαννης
μετα εφυγε ο ανθρωπος,κι ανελαβε ο Τελιας ο Κουβελης ο Βετλαντζας ,ο Τελιας η-
τανε πολυ δυνατος κωμικος,θυμαμαι ενα χαραχτηριστικο ,μια συμβουλη που εκανε
τοτε στο Γακια τον Πλιατσκα,ο οποιος ητανε αφταστος κι αυτος,πηγε πισω απο το
Ζηση,π'οταν του'λεγε ο Ζησης να ,οταν του'λεγε ο Ζησης να παρατησ'τη Γκολφω
και να παρ τ'Σταυρουλα,πηγαινε και του'κανε νοηματα ,ναι,να πεις ναι,του'κανε
με τα χερια,να πεις ναι,στο Τασο,αυτο ο Τελιας, κι ειχαμε τον Τελια σαν δασκαλο,
ητανε κι υποβολεας να τα λεει,κι καπ'εκει μεσα κομπιαζε ο Τελιας ,αργουσε να το
πει,τελος παντων,εγινε λιγο ετσ' καποια αμηχανια,τελικα το ειπε,κι αν θυμαμαι,
δεν πρεπει να'τανε ο Τελιας υποβολεας,γιατι ο Τελιας ηξερε,θα τονε θυμζε,αλλος
ητανε,δεν τονε θ'μαμαι ομως ποιος ητανε,τελος παντων,κι εκεινος περιμενε να συ-
νεχισει απο μεσα ο ηθοποιος ο οποιος δεν θυμοτανε,εγινε καποια αμηχανια,μετα
κυλλησε καλα ομως κυλλησε καλα,πηγαμε καλα,γεματο το μαγαζι στο Προδρομο,
ενταξ',αυτα,τωρα τι αλλο να σου πω;ετσι κανενα,ετσι κανενα περιστατικο,στολες
βρισκαμε,στολες βρισκαμε ,η μια η στολη φουστανελα κι τετοια ειχε ο Πετρο Σαμα-
ρας απ'τον παπουλη τ',μας ν'εφερε ο ανθρωπος κι καναμε αυτη,γυναικεια βρησκαμε
τσ'γριες,γιατι ημασταν παιδια ψηλα,που να βρουμε;βρησκαμε τσ'γριες,τσ'θεια Λα-
κενας τσ'Μπαρλους,θυμαμαι το Κωστα πηρε τσ'θεια Λακενας τσ'Μπαρλους,τα φου-
στανια τα μακρια, εφταναν μεχρι κατ, στα ποδια τ',στα παπουτσα τ',ναι,κι ητανε
ωραιος για αγροφυλακινα,ε μετα παπουτσα  δεν ειχαμε παπουτσια γυναικεια να
φορεσουμε,δεν μας χωραε κανα παπουτσ',φοραγαμε παντοφλα,,πασουμακια
γυναικεια,αυτα ητανε τα πιο χαραχτηριστικα,διαβασμα;διαβαζαμε ο καθενας τα
γραφαμε,γραφαμε το ρολο μας και τον διαβαζαμε,ξεκιναει αυτο απο πολυ καιρος,
μπορω να σ'πω και δυο μηνες,ισως νωριτερα,γιατι δεν ειχαμε,ειχαμε και το σχο-
λειο,ενταξ' το καλοκαιρ' δεν,ητανε και λιγο δυκολο το καλοκαιρ' να συγκεντρω-
θουμε,αλλα το διαστημα Χριστουγεννα και Πασχα,ητανε απαραιτητως θα παιζα-
με,ειπαμε τα Χριστουγεννα, μεσα,εχουμε παιξ' κι μεσα στο Σχολειο,και ερχοντανε
Μπαμνιωτες,Μπαμνιωτες να μας δουνε,η Μπαμπινη ειχε πολυ καλο συγκροτη-
μα,μπορω να σου πω καλυτερο κι απο μας,συγκροτημα,ειχε πιο παιδια με καλυ-
τερα γραμματα,ειχε γυμνασιοπαιδα,τωρα δεν ξερω αν αφορα το ιστορικο το δικο
μας,αλλα θα το αναφερω,παρενθεσ',γιατι αξιζ' το κοπο,ητανε ο Νωντας  ο Πιρπι-
ριγκος,πεθανε στ'Ρωσια ο καημενος,ημασταν φιλαρακια με τον Νωντα,αυτος ητα-
νε που ητανε στη Μπαμπινη επικεφαλης κι εδω ημουνα εγω που καθοριζαμε,ει-
χαμε ενα σκοπο να κανουμε ενα αυτο,αλλα δεν προλαβε,αρρωστησε,εφυγε,οι πιο
καλοι κι απ'τα δυο τα χωρια να κανουν ενα θιασο να πουμε,ο οποιος θα ειχε αφησ'
Ιστορια,αλλα ειχε αφησ' Ιστορια,κι εμεις εδω οπως ημασταν ειχε αφησ' Ιστορια,ειναι
ακομα οι μεγαλοι τα θυμουνται αυτα τα πραματα  κι ητανε πολυ υπεροχα,εχουμε
παιξ'τον  Αγαπητικο της Βοσκοπουλας,εχουμε παιξ' το,τη Γκολφω,την Εσμε,εχουμε
παιξ' την,σου'χω πει την Εσμε,την Σκλαβα αυτη την,αυτη που ερωτευτηκανε δυο
αδερφοι δυο αδερφες,και στο τελος το θεμα ειναι τελικα δεν ητανε τ'αδερφια αδερ-
φια ,ο ενας ητανε,τον ειχαν μαζεψ',ειχανε σκοτωσ' οι Τουρκοι τους γονεις του κι
μαζεψανε οι αλλοι και τονε μαζεψε αυτος που ειχε τον ενα το γιο και τα μεγαλωσε
 σαν παιδια τ'  κι οταν ειχε ερθει η  ωρα πλεον,δεν υπηρχε αλλη λυση κι ειπανε ητα-
νε αδερφια κι επρεπε καποιος να αποχωρισ' παρουσιασθκε ο γερος εκει κι τ'λεει δεν
ειστε αδερφια και μπορειτε να παντρευτητε κι ετσ' με το γαμο αυτων των παιδιων
τελειωνει το εργο,πως γινοτανε η στολη η δικια μας; καναμε στηθος και τετοια;
τι καναμε;παλια παιρναμε κουβαρια ,κουβαρακια κανανε απο νημα η' απο κου-
ρελια οι γυναικες,μετα ανακαλυψαμε αλλο κολπο,περναμε χαρτονι, απ' το λεπτο
οχι απ'το πολυ χοντρο  που λυγιζ' και το καναμε σα χωνακι,ετσ',το καρφιτσωναμε
και το τοποθετουσαμε εδω κι απο πανω μια μπλουζα γυναικεια κι ητανε μια χαρα,
εν τω μεταξυ στα καμαρινια ερχοντανε και κοριτσια και μας βλεπανε εκει,και μας
βλεπανε εκει τα κοριτσια,και μια φορα ειχαμε μπει στη σκηνη ειχαμε κλεισ' τη σκη-
νη ητανε κλεισμενη η σκηνη η οποια γινοντανε με σεντονια,με,πως το λενε αυτο
που κλεινει;το ξεχναω,τελος παντων,τωρα ξερ'ς αμα δεν τα θυμασαι με,γιατι τα
φκιαναμε μονοι μας,και τους κρικους τους φκιαναμε παλι μονοι μας,δεν βρησκαμε,
παιρναμε συρματακι  το καναμε στρογγυλο και το ραβαμε με κλωστη απαν' και
απαν' στο αλλο για να ανοιγοκλεινει εκει,κι ειχαμε παει μεσα στη σκηνη,κλειστα
αυτα κι μεις ντυνομασταν γυναικες ,ερχεται ο μπαρμπα Γληγορς ο Μακρης  ο μα-
καριτς ο Εισαγγελεας σκωνει ετσ' το παραβαν ,κοιταει,βαζαμε εμεις τα χαρτονια ετσ'
κι τετοια,''να λαλισ' ο διαολος με τα σερκα τ''',ναι,λεει τι φκιανε αυτηνοι;πως φκια-
νε αυτο το πραμα;το στηθος εκει,ειχε και αποριες να δει,ειδε τα χαρτονια,που λες,
αυτα τωρα,τι αλλο να πω;δεν θυμαμαι τωρα,ναι βαφομασταν κι ολας,δεν σου ειπα,
βαφομασταν,παιρναμε τα κραγιονια εκει απ',εμενα η μανα μ' δεν βαφονταν αλλα
τα'παιρνα απ'τσ'κοπελλες,εκει μας φερνανε,εκει,βαφαμε τα χειλια,στο προσωπο,
επρεπε να δειχνουμε σα γυναικες γιατι αμα ημασταν ετσ'απλως αντρες,στο κεφα-
λι βαζαμε μαντηλα,μαντηλια,δεν ειχαμε περουκες,να βαλουμε κι περουκες να φαι-
νομαστε γυναικες,βαζαμε ενα μαντλακι στο κεφαλι βαφαμε και τα χειλακια μας
κι ημασταν μια χαρα δεσποινιδες, ετσ',τωρα θα μου πεις Τουρκοπουλα του 1821
ειχε τετοια κοκκιναδια;δεν υπηρχαν κοκκιναδια εκεινη την εποχη αλλα εμεις τα
βαζαμε γιατι επρεπε να δειξουμε ειμαστε γυναικες,παιζουμε γυναικειο ρολο,δεν
γινοτανε να'ταν αλλιως,ουτε μασκες ειχαμε να ,ημασταν εδω παιδια τ'χωριου,
αγαπουσαμε το θεατρο,τ'αγαπουσαμε πολυ το θεατρο και θελαμε να κανουμε
αυτο που καναμε και να σου πω οτι ειχα κανει και μια προσπαθεια ,πριν  αρκε-
τα χρονια ομως,να το ξαναφκιαξουμε αυτο το πραμα την εποχη που ειχαμε κα-
νει τον Πολιτιστικο Συλλογο,ποτε ειχαμε κανει τον Πολιτιστικο Συλλογο;το 1982;
το 1982,απο κει μεχρι κει προσπαθησα αλλα μετα σιγα-σιγα αραιωνε το χωριο ,
αραιωνε ο κοσμος,φευγανε ο κοσμος,ειχα βρει να παιξουνε και τα κοριτσια,πλεον
εκεινη την εποχη δεν ητανε οπως ητανε η δικη μας το 1957,θα παιζανε τα κοριτσια
και θα επαιζα κι εγω  πλεον τους μεγαλους ρολους,πατεραδες,παπουληδες και τε-
τοια,τους ειπα να παιξουμε,δεν καρποφορεσε αυτη η προσπαθεια,πολλοι δεν η-
θελαν,θελω να πω χαθκε αυτο το εθιμο,δεν το ειπαμε, ειναι βασικο,αυτο χαθκε
με τον ερχομο του κινηματογραφου,ερχοντανε ,λοιπον,κινηματογραφος,αυτος
ο περιοδευον κινηματογραφος, ειχε το κρατος,το κρατος αρχικα,ειχε ονομαστει
βασιλισα,η Φρειδερικη το 'στελνε,ετσ'λεγεται  και παιζανε σχεδον καθε βδομα-
δα αυτα τα ελληνικα εργα που βλεπουμε και σημερα  στις τηλεορασεις,αργοτε-
ρα αναλαβανε κι οι ιδιωτικοι κινηματογραφοι οι οποιοι ητανε περιοδευοντες,
και παιζανε μεσα σε καφενεια με εισιτιριο οποτε χαθκε το ενδιαφερον του
κοσμου απ'αυτο ,σου ειπα και πριν,ειχαμε φερει οταν καναμε τις Πολιτιστικες
Εκδηλωσεις,ειχαμε φερει ενα ερασιτεχνικο θεατρο απ' τη Καμαρουλα,ωραιο,θυ-
μαμαι ειχανε παιξει το ''Δεν Πληρωνω.Δεν Πληρωνω'' του Νταριο Φο,ητανε
πολυ ωραια τα παιδια και μου'χε μπει ετσ'στο μυαλο μ' καρφι να το κανουμε
κι εμεις αυτο το πραμα,αλλα δεν εμπεδωθηκε αυτη η προσπαθεια και σταμα-
τησε εκει το πραμα,ποτε σταματησε το θεατρο; το θεατρο σταματησε ,το θεα-
τρο να παιζουμε εμεις,το θεατρο σταματησε το 1961,ητανε η τελευταια παρα-
σταση που δωσαμε,το θυμαμαι αυτο γιατι το 61 θα πηγαιναμε φανταροι,τα
παιδια που ητανε στην ηλικια μου,πηγαμε φανταροι τον Οκτωβριο,2 Οκτω-
βριου θυμαμαι παρουσιασθηκα  στο Μεσολογγι φανταρος,απο κει κι μετα
οταν γυρισα απο φανταρος ειχε σταματησει πλεον αυτο γιατι ηδη ειχε ξεκινη-
σει,οπως ειπαμε,ο περιοδευον κινηματογραφος και γινοντανε αυτο το πραμα
μεχρι το 1982 που αρχισαμε να κανουμε Πολιτιστικες Εκδηλωσεις στο χωριο
και φερναμε πλεον θεατρο,το θεατρο τ'Αγρινιου,οφειλω να το πουμε αυτο,μας
ειχε συμπαρασταθει παρα πολυ,πολλες φορες οποτε το ζηταγαμε δεν μας λε-
γανε οχι,ερχοντανε οι ανθρωποι κι εχει ερθει αρκετες φορες το θεατρο τ'Αγρι-
νιου κι εχει ερθει και χειμωνα που παιζει και μια φορα φεραμε κι της Καμαρου-
λάς,τους ερασιτεχνες τα παιδια,ειπαμε,κι εκει θελησα να το κανω κι εγω,οπως
σου ειπα,και δεν καρποφορεσε αυτη η προσπαθεια κι εμεινε εκει ,τωρα πια δεν
υπαρχουν και νεοι ,δεν υπαρχουν και παιδια που να εχουν αυτο το ζηλο,αυτα
.
μ'ολ'αυτα που σου ειπα ξεχασα ενα το οποιο νομιζω οτ' ειναι ουσιαστικο,χρει-
αζται να το πουμε αυτο,ημασταν και λιγο εξοικειωμενοι με το σχολειο,εκεινη
την εποχη στο σχολειο παιζαμε θεατρο,τα μεγαλα της Πεμπτης κι Εκτης Ταξης
παιζαμε θεατρο,25 Μαρτιου,28 Οκτωβριου και τετοια,παιζαμε θεατρο καλο
οχι απλα σκετσακια και τετοια,ενα απ'αυτα που θυμαμαι ηταν ,θα σου πω
εν ολιγοις,δηλαδη,το,σχετικα το θεμα,ειχανε πιασει δυο παιδια,δυο φιλους
οι Τουρκοι, τους ειχανε βαλει στο μπουντρουμι στη φυλακη μεσα υπογεια
και συνομιλουσαν αυτα τα δυο τα παιδια και παιζαμε εγω με τον Θεοτοκη
[Θεοφιλη],ημασταν φιλαρακια απο τοτε,και παιζαμε οι δυο μας εκει,αυτο
πρεπει να ηταν οταν ημασταν στην Εκτη Ταξη εμεις το 1952,τοτες,λοιπον
αυτο ητανε το ενα το εργο που παιζαμε κι εκει εμαθα κι αυτο το τροπαριο
που λεει ''κατελυσας τω σταυρω σου τον θανατον''μας το'χε μαθ' ο δασκα-
λος γιατι επρεπε αυτο να το τραγουδησουμε να το πουμε μεσα εκει που
ημασταν φυλακη στο μπουντρουμι μεσα επρεπε να το πουμε γιατι ο
ενας πεθαινει πρωτος,λοιπον,κι  ο δασκαλος ,ειχαμε το δασκαλο τον Νικη-
τα,σ'αυτον πρωτοπηγα  σχολειο απ'τη Πρωτη και τελειωσα την Εκτη στον
ιδιο δασκαλο,ειχε μεινει αρκετα εδω ο ανθρωπος αυτος,η καταγωγη του
ηταν απο τα Βλυζανα και κατεβηκε στο χωριο στη Μαχαιρα,λοιπον και
παιζαμε αυτο το θεατρακι,το θυμαμαι το πρωτο,ενα χαραχτηριστικο παλι
που ητανε,ητανε η Καταστροφη του Κομενου απο τους Γερμανους,εκει
μεσα στους ρολους υπηρχε  κι ενας παπας,ο δασκαλος ειχε,δεν εδωσε
τους ρολους στον καθενα οπως νομιζε αυτος,αλλα ρωταγε τα παιδια,
ρωταγε τα παιδια,εσυ τι θελεις;ποιο ρολο θελεις;ελεγε αυτος,Φωτος,
εσυ Αλλος,ελεγε διαφορα ονοματα,ειχανε ηδη εξαντληθει οι αντρικοι
ρολοι κι εμεινε ο παπας ,μωρ' εσυ Ζαρκαδουλα;δεν εμεινε και τιποτα
αλλο,τ'λεω εγω,απ'τον παπα,θα παιξεις τον παπα,θα παιξω,τ'λεω,τον
παπα,πηγα στον μακαριτη τον παπαΑχιλλεα πηρα το καπελο το καμι-
λαφκι οπως το λενε τα ρασα τ κι επαιξα τον παπα,πριν ομως γινει αυτο
οταν γινονταν η διανομη πηρανε και τα κοριτσια τους ρολους που θε-
λανε,εμεινε λοιπον η παπαδια,παπαδια δεν ηθελε καμια να παιξ',ποια
θελει παπαδια;τιποτα,τιποτα,τελικα σκωθκε η Γερασμουλα τ'Τζακωστα,
η οποια εφγε στ'ν Αυστραλια και χαθκε η καημενη εκει κατω,λεει θα
παιξω εγω παπαδια,και το επαιξε η Γερασμουλα,το Κομενο,η Καταστροφη
του Κομενου αυτο το θεατρο,ετσ' λοιπον και λιγο εξοικειωμενοι απο το σχο-
λειο αλλα το πιο πολυ οπως προαναφερα και στην αρχη ητανε να συνε-
χισθει το εθιμο ηταν ετοιμο επρεπε επρεπε να παιξουμε θεατρο,ητανε
κατι το οποιον  θεωρουνταν πλεον απαραιτητο,επρεπε μεγαλες γιορτες
Χριστουγεννα Πασχα και καμια φορα το καλοκαιρ' το Δεκαπενταυγουστο
επρεπε να παιξουμε θεατρο κι το αναλαμβανε,οπως  σου ειπα προηγουμε-
νως,ητανε εδω ο Παπασταμος ο Γιαννης ο οποιος μας εβαλε μπροστα ,μετα
ο Τελιας τ'Κβελη κι εφτασε μεχρι την εποχη που ανεφερα το 1961
.
.
.

Άνθρωποι-Μάχαιρα-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Η ιστόρια στο πρόσωπο τους-χ.ν.κουβελης

(από τα λόγια του μπάρμπα Χρηστου Κουβελη 89 χρ. Μαχαιρα)
-πάντα το συμφέρον, το νιτερεσο τους.γιατι;το γουδί το γουδοχερι
-αγόρασα απ'τα κατωμερα ένα πουλάρι μουρκακι. Όσο μεγαλώνε το χρώμα
του άνοιγε γινονταν σιδεροψαρο γαλάζιο άσπρο ωραίο στο τέλος έγινε άσπρο.
Του'βαλα γιγκλες μαντανια το'κάνα αραβανιαρικο μερακλιδικο και γυριζα μ'αυτο.
Όποιος είχε άλογο κάτι ειχε
-είχε ο πατέρας μου καλό αμπέλι το φορτωνα 90 οκαδες σταφύλια κι ανέβαινα στη
Μαχαλα και τα πουλουσα.Πουλουσα και λεμόνια τα' παιρνά απ'τον Αστακό. Να ζήσω.
Που'τανε δύσκολα τα χρόνια. Από μικρό παιδί είχα μαθ'.
Απ'τ'μερια τσ'μανας μ' πηρα το εμπόριο.
-πέρασαν τα χρόνια μου κι ήρθε ο καιρός και παντρεύτηκα.εκανα τα παιδιά μου
-έκανα όλες τις δουλειές. Έσκαβα με το κάσμα με τη τσάπα και το λοστό να ξεχερ-
σωσω να σπείρω. Έκανα με το γένι δύο και τρεις φορες χωράφι. Πήγαινα και δού-
λευα κι αλλού. Με λέγανε παρασποριαρη υποτιμητικά. Αλλά δεν με πειράζε.Δεν
είναι ντροπή η δουλεια.Εβγαλα τα παιδιά μ'.
-με το γείτονα να χάνεις κι απ'το δίκιο σ'
-ο καλύτερος αγροφυλακας είναι στα λεφτα
-ήμτανε στην Αθηνα μικρό παιδί παραχερ' παραπαιδ' στον Αριστειδ' τον Γατσελο στο
μαγαζί τ' στον Ταύρο με πήρε εκεί. Όταν χαθκε ο αδερφός μ' ο Γιωργος απ'τ'ς κακου-
χιες στο πόλεμο γύρισα στο χωριό. Έφκιαξα με τον αδερφό μ' τον Νικεα γίδια.150 γίδια.
-έκανα πολλά. Μάζευα και τομάρια. Μέχρι τώρα είχα και πρόβατα.
-κάνω ζωή μετρημένη. Αχαμνη.ειμαι 89 χρονών. Και τώρα συνεχίζω να δουλεύω μ'αρεσ'
να κουράζομαι. Άμα κουράζεται το σώμα κοιμάσαι καλυτερα.
-διαβάζω. Θέλω να μαθαίνω. Να ξέρω. Ο άνθρωπος πρεπ' να ξέρει. -ο παππούλης σ' ο
Κστοδουλος σε κάθε περίσταση είχε κι από'να ρητό κι ετσ' έκλεινε την κβεντα.Σε κάποι-
ον που του'κανε τον κάμποσο,πως έχει, του'πε.''Άμα κάνεις πρόσθεση άμα κάνεις αφαί-
ρεση άμα κάνεις διαίρεση.να δούμε τι θα σ'μείνει'
-ο πατέρας μ'τραβσε πολλά με τη περίπτωση του Γατσελου. Έφαγε πολύ ξύλο απ'τα
αποσπάσματα να μαρτρυσ'που κρυβεται
-κάθε άνθρωπος φαίνεται απ'το πρόσωπο ποιος είναι. Άλλος είναι ετσ', αλλος είναι
αλλιώς.
-ο Παφλας(Χρηστος Κουβελης πρώτος ξάδερφος μ')δέκα τριώ χρονών ορφανό πήγε
στα Κραβαρα κι έμαθε παφλάς. Ήτανε μηχανικός πρώτος τεχνιτης στις πατοζεςτου
Στρατού στου Βαροπουλου. Έκανε με τις παλιοκαταστασεις εμφύλιο οχτώ χρόνια
φυλακη.
-ο πατέρας μ' ο Μητσος είχε πατέρα τον Βασιλη Τσιλια είχε αδέρφια τον μπάρμπα
Λεκο και τον Νασο κάθε ένας ήταν διαφορετικός. τη μάνα μ' τη λέγανε Ρουμπινη
ήτανε απ'τα Βζανα τ'Γούτσα τώρα τέτοιο όνομα δεν υπάρχει στα Βζανα.τη γυναίκα
μ'τη λένε Σοφια απ'τ' Μπαμπινη του Μπιτσωρη.οταν πήγαινα στ'Μαχαλα με τα
σταφύλια τη γνώρσα στο πιάδ' που'βγανε νερό σε μια κανταρελα γαιδουρακια
-δεν λέω πως τα ξέρω όλα.Κανω και λάθη. Προσπαθώ να διορθοθω. Κάθε μέρα. Να'μαι
μέσα. Κι αν κάνω λάθος θέλω ο άλλος να με διορθωσ'.Να μην είμαι μονογνωτος.Ειναι
πολλοί π'κάνε πως τα ξέρνε ολα.Κι θέλνε να σκάνε μάθημα. Όχι αυτό δεν μ'αρεσ'.Να
λες κι συ να λέει κι ο άλλος.
-εμείς είμαστε βλάχοι. Είναι αλλιώς οι βλάχοι. Έξυπνοι ενωμένοι προοδευτικοί.σκλη-
ροι.Δεν κάνε πίσω. Ηρθαμε μέτα την απελευθέρωση. Δεν μας θέλανε εδώ. Θέλανε
να μας διωξνε.μας κυνήγησαν μέχρι έγκλημα φτάσανε. Τους σκοτώσανε και τα μπλα-
ρια.Αυτοι εκει.δεν το'βαλαν κατ'. Δεν κιοτέψαμε. Αγόρασαν γη χωραφια κι αποχτσανε
δικαιωματα .ήτανε νόμος. Κι έτσι εμνανε.
-τώρα που θα βγει αυτη η κατασταση;.γιατι δεν κοιτάνε το γενικο;τι θα γίνει;γιατι δεν
άφηνε;ουλο τα ίδια θα είναι;
-μικρό μ'ειχανε αφήσει στ'αλώνι μονάχο μ'.Μ'ειδε ένας κι είπε. ''τ'αφσανε μονάχο τ''',
''είναι παιδί τ'Κλουκια(ετσ'μας λέγανε)κι δεν σκιάζεται''είπε ο μπάρμπα Κστοδουλος.
-δεν φοβάμαι τίποτα. Άμα ο άνθρωπος παλεβ' άμα αγωνίζεται τι να φοβηθεί;περασα
πολλά κι άντεξα. έζησα.
-κάθε βραδ' που πάω να κμοιθω λέω τι έκανα τι είπα.Κανω λογαριασμό. Που ημτανε.
σωστος που ήμτανε λάθος. Να ξέρω.
(εκεί του σχολίασα:
Αυτό που κανανε και οι Πυθαγορειοι στον Απολογισμό της μέρας.
Τι έπραξα που δεν έπρεπε να πράξω;
Τι δεν έπραξα που έπρεπε να πράξω;
Τι είπα που δεν έπρεπε να πω;
Τι δεν είπα που έπρεπε να πω;)
-Αν είμαι λάθος διόρθωσε με.
Αν δεν λέω το σωστο.
.
.
.

Λαχανοπιτα-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.
.
Λαχανοπιτα-χ.ν.κουβελης
(Τα Δωρα της Φυσης)

υλικα-γεμιση:λαπατα-ζοχια-αγρια σκορδα-ξερο κρεμμυδι-ανιθος-μαιντανος-
αγριος μαραθος-ριγανι-αγρια μεντα-τριμμενη μυζηθρα-αγρια σπαραγγια-λαδι-
πιπερι-λαδι-αλευρι
Ανοιγουμε φυλλο με τον πλαστη.Λαδωνουμε το ταψι.Απλωνουμε φυλλο.
Γεμιζουμε με τα υλικα.Καλυπτουμε με φυλλο.Διπλωνουμε στις ακρες.
Αλοιφουμε την επιφανεια με λαδι.Χαραζουμε τη πιτα ελαφρα με μαχαιρι
σε κομματια .Την ψηνουμε στο φουρνο η' σε καρβουνα στη φωτια.
Την κανουμε γυριστη.
.
.
. 

ελια-ελιες-χ.ν.κουβελης.
.
-''πως καναμε τις ελιες παλια''

''μετα του Σταυρου οι ελιες σταυρωναν ,ηταν ετοιμες ,μαζευανε
τις χοντρολιες τις σπαγανε και τις ζεματαγανε με βραστο νερο ,
υστερα τις αφηνανε στο νερο για καποιες μερες να ξεπρικανε
και μετα τις βαζανε σ'ενα ταψι μεσα στον αναμενο φουρνο,αφου
ειχανε βγαλει,ξεφουρνισει,το ψωμι,κι απο πανω ριχνανε χοβο-
λη καυτη κι οι ελιες μαραγκιαζανε,μαραινονταν,οταν κρυωνε ο
φουρνος τις βγαζανε και τις ξεπλενανε με νερο ,επειτα τις αλατι-
ζανε ,ριχνανε ριγανι και ξυδι αμα
θελανε κι ηταν ετοιμες για φαγωμα''
''μεσα σε τσουβαλι βαζανε τις χοντρολιες μαζι με χοντρο αλατι
και ριγανι και γυριζανε το τσουβαλι,οι ελιες εβγαζαν το ζουμι τους
μεχρι που μαραγκιαζανε και γινονταν θρουμπες,τοτε τις βγαζανε
απ'το τσουβαλι,ριχνανε ριγανι και λαδι και ξυδι αμα θελανε κι ηταν
ετοιμες για φαγωμα''
.
.
.

Θεοφανης[Φανιας] και Γερασιμος[Μακιας} Πανουργιας του Γιαννη και της Αθηνιας-Μαχαιρα Ξηρομερο-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Βασιλικη Δεδε του Λαζαρου το γενος Γιαννη και Αθηνιας Πανουργια-Μαχαιρα Ξηρομερο-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

[καταγραφη χ.ν.κουβελης]
Γεννηθηκα το 1928-Χρονικο
[αφηγειται γεγονοτα της ζωης της η θεια Βασιλικη του Λαζαρου Δεδε
απο τη Μαχαιρα Ξηρομερου 88 χρονων]
.
26 Ιανουαριου 2016 μετα το μεσημερι,στο σπιτι της θειας Βασιλικης στο χωριο,
μια γλυκεια και φιλοξενη γυναικα,γεννηθηκε το 1928,σημερα 88 χρονων,την
ξερω καλα απο μικρο παιδι,ειμαστε γειτονια,η οικογενεια μου με την οικογενεια
της παντα ειχαν πολυ καλες σχεσεις,τον πατερα μου τον ελεγε κουμπαρο,και οι δυο
ειχαν χασει αδερφια ,παλληκαρια,στον πολεμο του 40 στην Αλβανια,αυτη τον Φανια
κι ο πατερας μου τον Γιωργο ,πονεμενοι ανθρωποι,αλλα εκαναν κουραγιο και
κρατηθηκαν,μου'πε τις χαρες και τα παραπονα της,εκλαψε και γελασε,μου ανοιξε
διαπλατα το σπιτι της ,καθαρο,περιποιημενο,ομορφο,και μου δειξε τις φωτογραφιες,
να τις τραβηξω με τη φωτογραφικη μηχανη,και μου διηγηθηκε τη ζωη της μανας της
και των αδερφων της μανας της και των δικων της αδερφων και του πατερα της και του
αντρα της,μου'πε με μεγαλη συγκινηση τη ζωη της,τη μαρτυρησε ολη,και τη
ζωντανεψε,περασε απ' τα ματια της απ'το μυαλο της απ' το στομα της απ' τα
συναισθηματα της αληθινη,παλομενη,
ολοι περασαν  κι εμφανισθηκαν μπροστα της κι επαιξαν στα λογια της το εργο τη ζωη
τους,αυτος εκανε αυτο κι επαθε εκεινο,
την ευχαριστω  ειλικρινα μεσα απ'τη καρδια μου
.
.
[Αυτη ειναι η δυναμη των λογων της]
Η μανα μου ηταν ηταν η Αθηνα[Αθηνια] Τσαπαρελη του Αθανασιου[Νασου Τσαπαρελη]
και της Κωνσταντως απο το Βασιλοπουλο,[το γενος,ισως,Καραβασιλη]-
[ο Πανος Τσαπαρελης ηταν πρωτος ξαδερφος της κι η πρωτη γυναικα του ηταν του
 Καμπανα [Παπατρεχα],και την λεγαν Γιουλα]
η μανα μου ειχε μια αδερφη,την Θοδωρα,που παντρευτηκε τον Φωτη Κανατσουλα
[Παπατρεχα]και τρια αδερφια ,τον Βασιλη,τον Μητσο και τον Σπυρο,και τα τρια ηταν
ατυχα,
ο Σπυρος μικρο παιδι τσακωθηκε με καποιο αλλο για παγιδες[για να πιασουν πουλια]
που ειχαν στην Αλυκη[του Καρελακη],τον βαρεσαν και τον σκοτωσαν,
ο Βασιλης αγαπουσε τη Θοδωρα του Μπιτση[του Γιωργου Κουβελη,αδερφη του παπου-
λη μου Χριστοδουλου[Κστοδουλου]],κι αυτη τον αγαπουσε και κανονισαν να κλεφτουν,
στου Γιαν'του Πγιαδ',εκει που εχετε τα χωραφια και τα σπερνετε,περιμενε η κοπελα
με τα ρουχα της,καποιος ρουφιανος ειπε της μανας της Μυγδαληνης που ηταν κατω
στο Δαφνια,''αποψε ο Βασιλης ο Τσαπαρελης θα κλεψει τη κοπελα σου και να'χεις το νου
σου'',και δεν εγινε η κλεψια,δεν ηθελαν να του τη δωσουν,κι επαθε το μυαλο του,αυτη
την παντρεψαν στην Χρυσοβιτσα,αυτος αρραβωνιαστηκε απο το Δραγαμεστο αλλα δεν
μπορουσε και τα χαλασε και μια μερα κατω στα Καμενα Παλιουρα αυτοκτονησε,εβαλε
το πιστολι στο κεφαλι του και πυροβοληθηκε,
οταν σκοτωθηκε ο Νικο Καλετσης[του Κωστα Κουβελη]ειπαν πως τον σκοτωσε ο Μητσος
για να εκδικηθει για τον αδερφο του Βασιλη
[τον Νικο Καλετση Κουβελη τον πυροβολησαν και τον σκοτωσαν στο κηπο του σπιτιου
του στο σκοταδι οταν γυρισε απο τον Επιταφιο την Μεγαλη Παρασκευη,δεν ειδαν τον
φονια,και ενοχοποιησαν τον Κωστα Μπιτσωρη[πατερα της Μαρουλας]γιατι ειχε φυγει
απο την εκκλησια πιο πριν,και τον επιασαν και τον εκλεισαν φυλακη στο Μεσολογγι]
η μανα του γδυτη η' με τα ρουχα αναποτα γονατισε κι ευχηθηκε στην εικονα της
Παναγιας,''ο φονιας να παλαβωσει και να μαρτυρησει''
[κι ετσι εγινε],φονιας ηταν ο Αναστασης Μητσαρελιας[Παπατρεχας],και περασε απο
τον κηπο τον δικο σας και στον δρομο συναντησε τον Κωστα Ροτσκα που πηγαινε
πανω στον αδερφο του Λεκο Ροτσκα και του ειπε να μην μαρτυρησει πως τον ειδε,
εκεινος φοβηθηκε και δεν ειπε τιποτα,
[ο Μπιτσωρης αποδρασε απο τη φυλακη και φυγοδικησε]κι ηταν μαζι με τον Μητσο,
[ηταν συγγενεις],και κρυβονταν μην τους πιασουν,
ο Μητσος ηταν στην Μπαραστα και κατεβαινε να παει στα Καμενα Παλιουργια,καποιος
ρουφιανος ειδοποιησε τον Σταυρο Μπιτση[Κουβελη][πρωτομπαρμπα του σκοτωμενου
Νικου Καλετση-ο Σταυρος και ο Γιωργος Μπιτσης[ο πατερας του παππουλη μου Κστο-
δουλου]και ο Κωστας[ο πατερας του Νικου]ηταν αδερφια],ο ρουφιανος του ειπε πως
ηταν ευκαιρια να σκοτωσει τον Μητσο Τσαπαρελη,του φυλαξε καρτερι,εκει που λεμε
το 'σκοτωμα του Σταυρου Μπιτση'[στον Ασπρολακα] να τον σκοτωσει,ο Μητσος τον
ειδε και του φωναξε πως δεν ειναι ο φονιας,αλλα αν ειναι να παει στο χωμα καλυτερα
να τον παρουν οι χωροφυλακες,και του εριξε και τον σκοτωσε,τον επιασαν για τον φονο
και τον εκλεισαν στη φυλακη εικοσι χρονια,στη Κερκυρα,τοτε η φυλακη στη Κερκυρα ηταν
μπουντρουμια,μπηκε παιδακι και βγηκε γερος,μ'ασπρα μαλλια,
[ο πραγματικος φονιας παλαβωσε]κι ο παλαβοΑναστασης γδυτος φωναξε,[ομολογη
σε],στην Ευδοκια,ετσι την λεγανε τη Σταυρενα,που πηγανε για νερο στην Αραπω πως
αυτος ηταν ο φονιας ,μετα αυτοκτονησε,τον βρηκαν σκοτωμενο με πιστολι στο κεφαλι
[κατ'αλλους δολοφονηθηκε,απο καποιον συγγενη του που ηταν ο πραγματικος αιτιος
για το σκοτωμο του Νικου Καλετση]
η μανα μου εβαλε τοτε δυο χωραφια,απο 500 δρχ ενεχυρο το ενα,να μαζεψει λεφτα
για το δικαστηριο ν'αθωωθει ο αδερφος της,ομως δεν εγινε τιποτα,
οταν μετα απο εικοσι χρονια φυλακη βγηκε ο Μητσος,μπηκε 20 και βγηκε 40,και γυρισε
σπιτι αγνωριστος,η μανα μου τρομαξε να τον γνωρισει τοσο πολυ ειχε αλλαξει,
πηγανε ρουφιανοι σ'αυτους που πηραν τα χωραφια ενεχυρο και τους λεγανε πως γυρισε
ο κληρονομος και θα τους τα επαιρνε,και φοβοντουσαν,και η Μανθουλα[του Σαμαρα,κορη
της Σταυραινας ,απο τον πρωτο γαμο της με Γκολφη,χηρα]τον φωναζε φονια,κι αυτος ελεγε
πως αναγκαστηκε να γινει φονιας,και μια φορα εκει στα Σαμαρεικα την επιασε ο
Αριστειδης ο Μαυρογιωργος[ο πατερας της Αγγελικας],που ειχε καφενειο,και της ειπε
'γιατι τον φωναζεις φονια πως σκοτωσε τον πατριο σου,αναγκαστηκε να γινει φονιας και
μην το ξαναπεις',
και μια νυχτα στο κρεβατι του μεσα στο σπιτι πυροβοληθηκε με πιστολι στο κεφαλι κι
αυτοκτονησε,η μανα μου ακουσε τον πυροβολισμο,πηγε τον σηκωσε κι εγινε γεματη
αιματα,
τοτε,αλλα βασανα,ειπανε πως τον σκοτωσε ο πατερας μου,για να τον ξεκανει που ηταν
κληρονομος[κι αυτος σωγαμπρος],ο πατερας μου κοιμονταν εξω απ'το σπιτι σε μια
καλυβουλα,αφιονισμενος,και τον εσωσε η θεια Θανασου τ'Μπουρχα που πηγε οταν
ακουσε τον πυροβολισμο και τον ξυπνησε,και το'πε στους αστυνομικους πως αυτη τον
ξυπνησε που κοιμοντανε,
ο πατερας μου ηταν ο Γιαννης Πανουργιας απο τον Αετο,ηρθε σωγαμπρος,[αφου ο
Μητσος ο κληρονομος ηταν στη φυλακη],ειχε γιδια στα Βαλοβρεκα,μσακα με τον
Μπουρχα,υστερα που χωρισε με τον Μπουρχα ειχε προβατα,
εκαναν 10 παιδια,7 αρσενικα και 3 κοριτσια,τα 5 πεθαναν μικρα,ενα ελεγαν Παναγιωτη,
Ορεστη,Γιωργο,αλλο ηταν αβαπτιστο,δεν θυμαμαι,
αυτα που εμειναν ηταν[με τη σειρα]η Σπυριδουλα[την πηρε ο Νασο Βοτσης],ο Φανιας
[Θεοφανης][1912],η Κωνσταντω[την πηρε ο Γιωργο Πλιατσικας,που τον καψανε στη
καλυβα στον πολεμο],ο Μακιας[Γερασιμο τον ελεγε ο Φανιας],κι εγω η Βασιλικη[Βασιλικια
μ'ελεγε ο πατερας μου στ'ονομα της μανας του],[γεννηθηκα το 1928],αυτος
που με βαφτισε,νουνος μου ηταν ο Μητσο Παπαφωτης απο τον Προδρομο,
ο Γερασιμος ηταν τσοπανης,πηγε στρατιωτης,τον καλεσαν πριν τον πολεμο,στο
Μεσολογγι,στους ευζωνους,κι οταν περνουν την αδεια με δυο αλλους Βζανιτες
ξεκινησαν να ρθουν με τα ποδια,νυχτωσαν στην περατια[στον Αχελωο],και
κοιμηθηκαν εκει,το πρωι που ξυπνησαν ο Μακιας δεν μπουρουσε να σηκωθει
τα ποδαρια του ηταν πιασμενα,με τα χιλια βασανα σηκωθηκε και περπατησαν
κι ηρθε στο σπιτι,του'πε η μανα πως ηταν κρυωμα και θα περασει,αλλα δεν
περασε και χειροτερευε,πηγε στο Μεσολογγι και του δωσανε αδεια 9 μηνες,
ο Φανιας τον πηρε και τον πηγε στον Ευαγγελισμο στην Αθηνα,δεν εγινε τιποτα,
οι γιατροι τον αποφασισαν πως θα πεθανει,και μια μερα γυρισε,ο Αντρεας ο
Γκολφης[το παιδι που αργοτερα το πεταξαν στη τρυπα]ακουσε τις κοπελες
του μπαρμπα Θοδωρου τ'Φακολα Γκολφη τη Νια και τις αλλες,'ηρθε ο Μακιας,
ηρθε ο Μακιας',κι ειπε στη μανα μου 'ηρθε ο Μακιας',δεν τον πιστευαν,οταν
τον ειδαν τους ειπε 'μη με ρωτατε με τι και πως γυρισα',τον εβαλαν στα αναλατα,
δεν κατουρουσε,ηταν τα νεφρα του,δεν ηταν τοτε η αιμοκαθαρση,η μανα μου του
μαζευε λαχανα,σελινο,τυφλωνονταν απ'το κλαμα και του μαζευε σελινα και του μα-
γειρευε,και μια νυχτα ξεψυχισε στα χερια της,ειχε παρει εναν καποτα,ενα μαστορα
να του φκιαξει καπα,με γαιτανια ωραια εδω μπροστα,που να 'ξερε πως θα τον στο-
λισει μ'αυτη,
ο Φανιας δεν ηταν τσοπανης,ηταν γεωργος,ψηλος,λεπτος,οταν εγινε ο πολεμος
επιστρατευτηκε,ηξερε πως θα γινει πολεμος,στου Μακρυπιδη το μαγαζι ειχανε
ραδιο κι ακουγανε,κι αυτος τους εξηγουσε,ειχε τελειωσει στον Αστακο το Ελληνικο
Σχολειο,μαζι με τον Κστοφορο Σουρελη[Γκολφη],και[ισως]τον Γιαννακη Κολοβο,
ηταν οικοτροφος,εμενε εκει,περνουσε απο το χωριο καρο απο τον Αστακο,σαν ταξι,
κι ο πατερας μου κι η μανα μου του στελνανε πραματα,εχω και τ'απολυτηριο του,
με τον πολεμο επιστρατευτηκε και πηγε στο Μεσολογγι[στους ευζωνους]κι απο'κει
στην Αλβανια πολεμησει ,δεκανεας,πριν φυγει ειπε τωρα θα ποδεθει η Βασιλικη και μου
πηρε πανινα παπουτσια απο τον μπαρμπα Λευτερη τον Σουρελη[Γκολφη],τωρα
θα σου πω κατι,θες ειναι βλακεια,θες ειναι αστειο,τα'χα δεσει με ενα σκοινι και
τα'χα βαλει στον ωμο ,δεν τα φορουσα και περπαταγα ξυπολητη να παω στα
γιδια του πατερα μου,ημουνα 12 χρονων,τα ποδαρια ηταν απο κατω αργασμενα,
αντεχαν,
στο Τεπελενι,τον Φανια,τον χτυπησε οβιδα,εδω στο μπουτι,και τον πηραν να τον
πανε στο Νοσοκομειο στα Γιαννενα,στο δρομο συναντησαν φαλαγγες που ανε-
βαιναν και καθυστερησε τ'ασθενοφορο και πεθανε
μου το ειπε η Αμαλια τ'Καλετση[Κουβελης],πως;θα σου πω,εμεις δεν το ξεραμε,
ειχαμε στο σπιτι για να φαει τον Φονια τον Στρατο[τον πατερα της Λελας του Καντα],
μας εσπερνε,κι μ'εστειλε η μανα μου να παω πανω στην αδερφη της τη Κωνσταντω
να φερω ψωμι,στο δρομο που πηγαινα συναντησα στο σπιτι της την Αμαλια τ'Καλετση
και μου'πε'που πας;δεν ξερεις πως σκοτωθηκε ο Φανιας ο αδερφος σου',γυρισα να
κιτρινη ετσι και το'πα της μανας,μη ρωτας τι εγινε,
τον Φανια τον εθαψαν στα Γιαννενα στο νεκροταφειο Αμπελοκηποι,στα Γιαννενα ειχε
παντρεμενη μια αδερφη ο Γιερακλης,ο πατερας τ'Μακια τ'δασκαλου του Παπατρεχα,
τη Μαρουλα,κι αυτη ειδε εκει ενα σταυρο που'γραφε απανω τ'ονομα του,μας το'πε
και πηγαμε μετα απο τρια χρονια και πηραμε τα κοκκαλα του και τα θαψαμε εδω,ποτε
ομως δεν εχω πιστεψει οτι πεθανε αλλα πως καπου ζει κι ειναι ακομα ζωντανος,
η μανα μου εκλαιγε για τα παιδια της,κι ηρθε μια συγγενισσα και της ειπε:''τι κανεις
ετσι,τα παιδια σ' εχασες,οχι τα καλα σ''', [κι αργοτερα οταν κι εκεινη εχασε το παιδι της
 της θυμισε τι της ειχε πει,'μεχρι να μπει η πετρα πανω στο κεφαλι μ' θα το θυμαμαι'],
τοσα περασε η μανα μου,και καθε φορα που'μπαινε ο Παπαχαραλαμπος στο σπιτι
σηκωνε το κεφαλι ψηλα κι ελεγε ''τοσα της πηρες,γιατι δεν την αφηνεις ησυχη;''[
οταν καψανε το χωριο[οι Ιταλοι στις 9 Μαιου το 1943]καηκε και το σπιτι μας και μεναμε
εκει ξεσκεπαστοι,και δεν μας δωσανε οταν ζητησαμε ,που δεν ειχαμε να  παρουμε,
τσιγκια,κατι,να απαγκιασουμε,και μια νυχτα αναψαμε φωτια και ηταν φοβος αν την
εβλεπαν η Γερμανοι κι οταν την ειδαν ηρθαν και χτυπουσαν τη πορτα,ακουγαμε
τις μποτες τους,κι ακουσε ο Φονιας ο Στρατος κι ηρθε,κι ανοιξε η μανα μου στους
Γερμανους,κι ειπε 'ο λογιασμενος για πολεμος που μου πηρε το παιδι και δεν
μ'αφσε ενα κεραμυδι να κατσω να κλαψω',ο Φονιας ηξερε λιγο την γλωσσα  και
τους ειπε κι εκεινοι καταλαβα,μ'ειδαν κι εμενα σκεπασμενη μεχρι πανω κι ειπαν
'μαλαρια η' σλαφεν',κι ειπε ο Φονιας 'μαλαρια'[αρρωστια],
τοτε ηταν η χρονια τετοια που εγιναν πολλα σπαρτα,γεννηματα,τσουβαλια με
ρεβυθια τα βαζαμε πανω στις βελανιδιες να τα κρυψουμε,βραχηκαν απ'τη βροχη
και φυτρωσαν ρεβυθια πανω στις βελανιδιες,
ο πατερας μου ειχε μια ιδιοτροπια,ηθελε να φοραει τσαρουχια,κι ειχανε χαλασει,
και μου'δωσε η μανα αρβυλες να του παω να φορεσει,μολις τις ειδε φωναζε δεν τις
ηθελε,ειχε περασει τα προβατα απεναντι απ'το Γερομπορο και χωρις να βρεξει γινεται
μια κατεβασια νερο και θελησε να περασει απο εκει που ηταν πιο  ηρεμα τα νερα,σ'ενα
βαραγγα,κι οπως κρατουσε ενα αρνακι στα χερια γλιστραει πεφτει μεσα και του φευγει
τ'αρνι και τα τσαρουχια,ισα π' κρατιοντανε,τρεχω και τον τραβαω ,ηταν μουσκεμα κι
ετρεμε,του'πα να κατσει εκει και πηρα τ'αλογο,ειχαμε δυο,ενα Καρα προς το κοκκινο,
κι ενα ασπρο,Τσιλια,και πηγα στο σπιτι κι ειπα στη μανα να μου δωσει ρουχα και αχυρο,
και πηγα παλι πισω,εδωσα τα ρουχα στον πατερα,αναψα φωτια με τ'αχυρο,κι αν θες το
πιστευεις ειχα ανεβει πανω στη βελανιδια και με το τσεκουρι εκοβα κι εριχνα κλαρια για
τη φωτια,
ο αντρας μου ο Λαζος[Λαζαρος Δεδες] ηταν απο την Κονιτσα απο την Πληκατι
στα συνορα[ξακουστο μαστοροχωρι,σε υψομετρο 1240μ στο βουνο Γραμμος,
το 1840 ειχε πληθυσμο 2200 κατοικους περιπου-Πελεκανος[αυτος που πελεκαει
τη πετρα]<Πελεκατη<Πληκατι],ο πατερας του λεγονταν Λεωνιδας κι η μανα του
Κιρκη,ωραιο ονομα,ηταν 8 χρονια πιο μεγαλυτερος[1920] απο μενα[1928],ηταν
τρια αδερφια,ο Λαζος,ο Χρηστος και ο Αποστολης[1937],μετα τον πολεμο ο πατερας
του για να αποφυγει το παιδομαζωμα,τους ειπε να φυγουν,ο Λαζος με τον Χρηστο
και μ'αλλα ζευγαρια πηγαν στα Γιαννενα κι απο'κει στην Ηγουμενιτσα κι απο 'κει
με καραβι στο Αστακο,εκει ζητησαν δουλεια και τους ειπαν ν'ανεβουν στη Μαχαιρα
που καηκε,ηρθαν εδω και πηγαν στον Παπαχιλεα και τους εβαλε να μενουν στο κτιριο
που ηταν η κλινικη του Μπεσα[ιδιοκτησια Παναη Παπατρεχα,κατω δεξια της σημερινης
πλατειας],κι αρχισαν να δουλευουν,τωρα πως τον γνωρισα,ενα δοκαρι στο σπιτι ετριζε,
και μ'εστειλε η μανα μου να βρω τους μαστορους,αυτοι πηγαιναν στο μαγαζι του Καλετση
[του Γιαννη Κουβελη και του Λευτερη],πηγα και μπηκα μεσα κι ειπα σ'ενα μαστορα,ενα
ψηλο παιδι,σαν το Λαζο,τι θελω,κι αυτος ηρθε,ειδε το δοκαρι κι ειπε πως δεν ειναι
τιποτα κι εφυγε,το δοκαρι ομως ετριζε και μ'εστειλε η μανα μου παλι να φερω μαστορα
και τοτε πηγα κι ηταν ο δικος μου,κι ηρθε το ειδε κι εβαλε απο κατω ενα ξυλο να μην
πεσει ,και μετα με την Ανοικοδομηση το γκρεμισανε και το κτισανε ζευγαρι με τον
αδερφο του τον Χρηστο,ζευγαρια λενε τους μαστορους που δουλευουν μαζι ο
ενας απο μεσα κι ο αλλος απ'ξω,εμεις μεναμε κατω στο κηπο σε μια καλυβουλα,
στην αρχη δεν ενιωσα τιποτα,μετα τον αγαπησα και μ'αγαπησε,κι εστειλε εναν
γεροντοτερο και με ζητησε απο τον πατερα μου,δεχτηκε και μ'εδωσε,λογοδοτησα-
με,οι συγγενεις δεν τον θελανε,εγω ομως τον ηθελα,με πηρε μαζι του,οταν πηρανε
τη δουλεια στο δρομο στο Καρπενησι,στη Φραγκιστη,[μαντρες υποστηριξης,γεφυρια],
να καζαντισουνε και πεσανε εξω,αργησαμε να παντρευτουμε,καναμε εφτα χρονια,
το 1953,στεφανωθηκαμε στο Βασιλοπουλο,στο εκκλησακι που'ναι εξω,πανω,στη
Παναγια,πηγαμε με το φορτηγο που οδηγουσε ο Κωστας Πλιατσικας,εμεις στο
κουβουκλιο,κι οι αλλοι,δεν ητανε πολλοι,στη καροτσα,οταν γυρισαμε σπιτι καναμε
ενα τραπεζι,παλι λιγοι,εχασα πρωτα ενα παιδι και μετα εκανα τρια κοριτσια,
τη Μαριτσα[1955],τη Σωτηρια[1957] και την Λαμπρινη[1960],
ο αντρας μου ο Λαζος ηταν μαστορας με χαρτι εμπειροτεχνη,ο αδερφος του
ο Χρηστος εγκατασταθηκε με την οικογενεια του στη Μαχαλα
ο πατερας μου πεθανε πριν παντρευτω κι η μανα μου μετα,ειχα κανει τη Σωτηρια,
ο πεθερος μου με τη πεθερα μου και τον Αποστολη τον μικροτερο αδερφο του
Λαζου με το παιδομαζωμα βρεθηκαν στη Βουλγαρια,στη Ρουμανια,μετα οταν
γυρισαν ο Αποστολης κι εκανε τη θητεια ηρθε στο χωριο και τον βαλαμε στο
περιπτερο που ειχαμε [απο το θυμα πολεμου τον Φανια][εκει στη γωνια του
Μητσαρελια με το σιδηρουργειο του Βοτση]κι αυτος ζωγραφιζε και παραταγε
το περιπτερο και πηγαινε και ζωγραφιζε γιουλια,καποιοι πινακες που ειναι
στο σπιτι ειναι απ'αυτους που εκανε εδω,εκατσε ενα χρονο,μετα πηγε στην Αθηνα
κι εμαθε κεραμικη,εχω εδω καποια πλακακια του,πηγε και στη Γαλλια κι εκανε
ζωγραφικη,εκατσε τρια χρονια,εκει γνωρισε τη γυναικα του,οχι Γαλλιδα,απ'τη Μακε-
δονια,τη Βεροια,τωρα μενουν στη Βεροια,τη ζωγραφικη με τον αδερφο του Χρηστο
μας την εστειλε απο τη Γαλλια,τη ζωγραφικη με τη κοπελα την εκανε τοτε εδω,
.
.
[καταγραφη χ.ν.κουβελης
-την ευχαριστω παρα πολυ]
.
.
στο ιντερνετ http://www.gallerykypriakigonia.com.cy/artists_apostolos_dedes.htm
βρηκα για τον Αποστολη Δεδε ,ζωγραφο αυτα:
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΔΕΔΕΣ  
Ο Απόστολος Δέδες γεννήθηκε το 1937 σε κάποιο χωριό της ορεινής Ηπείρου.  Τα παιδικά και νεανικά του χρόνια τα πέρασε στη Ρουμανία, όπου πήρε και τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής δίπλα σε εξαίρετους δασκάλους.  Η ανήσυχη όμως ιδιοσυγκρασία του και η αξεδίψαστη επιθυμία του να γνωρίσει τα καινούργια και ελεύθερα καλλιτεχνικά ρεύματα, τον οδήγησαν το 1962 στο Παρίσι, όπου και ακολούθησε ελεύθερες σπουδές σε καλλιτεχνικά εργαστήρια και γνωρίστηκε με σπουδαίους ζωγράφους – ιδιαίτερα εξπρεσιονιστές (Πολιακώφ, Ιστράτι κ.ά.) που έπαιξαν μεγάλο ρόλο στην μετέπειτα εξέλιξή του.
Οι επιδράσεις που ήταν φυσικό επόμενο να δεχτεί στη Γαλλία, όχι μόνο δεν τον οδήγησαν σε μια στείρα και απρόσωπη μίμηση, αλλά αντίθετα αφομοιώθηκαν, μεταπλάστηκαν και χρησιμοποιήθηκαν για να εκφράσουν έναν εικαστικό χαρακτήρα απόλυτα προσωπικό, γεμάτο από γνήσια διαχρονική ελληνικότητα.  Οι γυναίκες – κύριες μορφές στους πίνακές του – είναι ελληνίδες αρχαϊκές, βυζαντινές, σύγχρονες, στις νεκρές του φύσεις μια καρέκλα, μια πύλινη κανάτα, ένα ρόδι, ένα λιοτρόπι, λίγα φύλλα δρυός είναι στοιχεία διαχρονικά του τόπου μας, της πατρίδας μας.  Αυτή του η αγάπη για την Ελλάδα, που με τόση πλαστικότητα απεικονίζει στους πίνακές του, τον έκανε τα τελευταία χρόνια να εγκατασταθεί μόνιμα στην πατρίδα, σ’  ένα αγρόκτημα στους πρόποδες του Βερμίου
κοντά στο Βασιλικό τάφο του Φιλίππου.
Ταυτόχρονα συνεχίζει να επισκέπτεται και να κάνει εκθέσεις στη Γαλλία και στη Γερμανία όπου χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης.  Άλλωστε κι όταν εδώ και πολλά χρόνια είχε κάνει στην Αθήνα την πρώτη του ατομική έκθεση, απέσπασε κολακευτικότατες κριτικές από τον Σπύρο Παναγιωτόπουλο (ΕΘΝΟΣ) και τον Μίλτο Παρασκευαΐδη (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ).  Έχει παρουσιάσει το έργο του σε ατομικές κεθέσεις (Στοά Τέχνης 1968 Saint Hubert, Παρίσι 1982 Γκαλερύ Αργώ, Αθήνα 1998 κ.ά., έχει λάβει μέρος σε πολλές ομαδικές.
.
.
.

Το ψωμί μου με προζυμι-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Λιώνουμε αποβραδυς σε ένα μπολ με χλιαρό νερό το προζύμι να γίνει σαν αλοιφή.
Στη λεκάνη που έχουμε το αναλογο αλεύρι κάνουμε ένα κυκλικό άνοιγμα κι εκεί βάζουμε
το προζύμι και τη μάγια,ριχνουμε στο αλεύρι αλάτι και μ'ενα κουτάλι περνούμε και ρίχνου-
με αλεύρι πάνω στο προζύμι να το σκεπασουμε και το ανακατεύουμε ρίχνοντας χλιαρό
νερο,επειτα το βάζουμε σε ζεστό μέρος και το σκεπάζουμε με κουβέρτες μέχρι το πρωί.
Τότε το πλαθουμε και κόβουμε ένα μέρος για να το έχουμε για καινούργιο προζύμι και
σ'ένα ταψί λαδωμένο βάζουμε τη πλασμένη ζυμη και πάλι σκεπάζουμε το ταψί με κου-
βέρτα για καμιά ώρα και μετά το φηνουμε σε προθερμασμενο,φουρνο(αν θελουμε ρίχνου-
με πανω σουσαμι)και για να κάνει τραγανή πέτσα το βρεχουμε οταν κοκκινίσει, το σκεπά-
ζουμε και με αλουμινόχαρτο να μην καει.
Αφού ψηθεί το τυλίγουμε με μια πετσέτα και το βάζουμε ανάποδα.
Και μετά είναι έτοιμο να φαγωθεί το ψωμί μας.
.
Συνταγές Φτωχών με το φωμι:
-ψωμί ζεστό αγκαθος με λαδι
-ψωμί με ελιες
-ψωμί με κρεμυδι
-ψωμί με τυρι
-ψωμί με νερό και ζαχαρι
-ψωμί με πάστα και λαδι
-ψωμί με σταφυλι
-ψωμί με καρπουζι
-ψωμί ξερό ζουματουρα με ζουμό από φασολιά, φακή, κουκια που βράζουν ακομα,κι
από πάνω λαδι,αλατι και μερικά φασολιά.,φακές,κουκια
-ψωμί ντομάτα και μαρουλι
-ψωμί προμαδα
-ψωμί ξερο μονατο
.
.
.

ΤΑ ΛΕΞΙΚΑ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ-χ.ν.κουβελης
[αποσπασμα]

η μεγαλη ιδιωματικη μας γλωσσα -οπως τη χειριζομαστε-θησαυρος λεξεων απο την αρχαια
ελληνικη γλωσσα τη βυζαντινη τη λατινικη-καταγραφω τις λεξεις χωρις την συνειθισμενη
αλφαβητικη σειρα των λεξικων-νομιζω πως ετσι εχει μεγαλυτερο ενδιαφερον στον
αναγνωστη-παρουσιαζονται οπως εμφανιζονται στο λογο διασπαρτες-και προκαλουν
γοητευτικη εκπληξη-και φυσικα δειχνουν τη μεγαλη εκφραστικη τους δυναμη-και ακριβεια
π.χ
-νογας ,δεν εισαι κανα νιανιαρο
[νογαω[κατανοω-καταλαβαινω]-νιανιαρο[μωρο,που ειναι στη κουνια και κανει νιαου νιαου νιαουριζει κλαψουριζει]
.
-σ'κρενω και δεν σ'ματακρενω
[το ομηρικο εκρινα-οριστικη αμετακλητη αποφαση]
.
-κοιτα να δεις
[κοιτω παρατηρω -δεις-οιδεις-οιδα-το αρχαιο γνωριζω]
[παρατηρησε να γνωρισεις-το αριστοτελικο επιστημονικο συστημα]
.
-δεν βλεπς,ανοιξ' τα γκαβα σ'
[γκαβα γκειβ gave σπηλια σκοταδι τυφλα]
.
-σκουτουριασα θα μου'ρθ' ταμπλας
[ζαλιστηκα]σαν να με χτυπησαν με ταμπλα στο κεφαλι
[σκουτουριασα-το αρχαιο σκοτος-σκοταδι-ζαλαδα]
[ταμπλας table επιπεδο κοματι ξυλο]
.
που αναυταοθκες και σε χαλεβα
[που εξαφανιστηκες και σ' εψαχνα;]
[αναυταοθκα-α[στερητικο]+εαυτος-χαλεβα εψαχνα ζητουσα]
-
φαε μη το μερμηριζεις
[φαε μην το ανακατευεις μη δισταζεις]
[το ομηρικο μερμηριζω-δισταζω-εχω ενδοιασμους-
[ἀλλ ὅγε μερμήριζεν, ὅπως ἀπολοίατο πᾱσαι νῆες, Ομηρου. Οδυσσεια
ραψωδια β']
.
μη μαλαζεις τις ντοματες θα τις μαλαφαριζεις;
[μαλαζω-το αρχαιο μαλασσω-μαλακπω[αττικη διαλεκτος]-πιανω[ζυμωνω]
μαλακα]
[μαλαφαριζω-ζμπαλιαζω-ζουλαω-male[κακο-απο ηθικη αποψη]+fare[κανω-
ενεργω]-ανοσιουργω-βρωμιζω[ηθικα]]
[την μαλαφαρισε-την χαιδεψε ερωτικα χωρις να θελει -ερωτικη παρενοχληση]
.
αποστασα να'χα ενα ξεραθμκο
[αποστασα-αποσταζω-[αισθημα]απο την αποσταση που εκανα-κουραστηκα]
[ξεραθμκο-ξεραθυμικο-εξω+ραθυμια-ραθυμια[κουραση,νωθροτητα,χαλαρο-
τητα]-βγαινω[εξω]απο τη ραθυμια τη χαλαροτητα-ξεκουραζομαι-το ξεραθυ-
μικο ειναι ενα γλυκο και την ενεργεια του την εχει αναγκη αυτος που ειναι
σωματικα κουρασμενος,χαλαρος,νωθρος]]
.
.
.

Αγριαγκαθο-τ'Γιαν'του πγιαδ'-ριγανι-θυμαρι-Μάχαιρα-Ξηρομερο-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Μεταφυσικό Τοπίο-χ.ν.κουβελης

Αγριαγκαθο Η τέλεια. Συμμετρία. Εξαισιο σκουλαρίκι στ'αυτί αρχοντοπουλας και γύρω μου Ο Τόπος λιτός. Αχαμνος, Ξηρό Μερος,αιχμηρο εκτυφλωτικό φως σε πιέζει, σε ψήνει μαζί με τη ριγανι τα πουρναρια τα αγριαγκαθα τα σπερδουκλια κι απ'αυτά κόψαμε τα ξύλα να φκιαξουμε μυλους στα παιδια, οι βελανιδιές θροιζουν χρησμούς έρω τι τι,επειτα είναι ευδιακριτοι οι κόμποι των χεριών οι αντζες των ποδιών ωκυποδες άνθρωποι εργατικοι και πορευομενοι με τα ελάχιστα ένα πέταγμα πουλιου απ'την ανατολή στη δύση φευγαλέα τσιμπολογωντας τα σκόρπια άχυρα του αέρα,η ρίγανη απ'τη ψημένη μυρωδιά της αποκαλύπτεται, όπως η Αγροτερα Αρτεμι σε κρυφό λούσιμο της, εκεί στο πηγαδι μικρο παιδί πότιζε τον Κάρα τον Ντορη τον Μπουτσκο δια αλογων,το χλιμιντρισμα βαθύ σ'ονειρο τρεμουλιασμα των νερών,τα βηματα καλύπτει χλωρη χλόη κι όταν αυτή ξηραινεται άλλο χορτάρι νέο. γι 'αυτό και τίποτα. δεν χανεται, όλα είναι παρόντα,μαλιστα αιώνια παροντα
.
.
.

Ζεματιζοντας τραχανά-Μαχαιρα-χ.ν.κουβελης

Τραχανάς-Μαχαιρα-χ.ν.κουβελης

Αναλογία:1κιλο γάλα 1κιλο τραχανάς κομενος
Ζεστενουμε το γάλα σε μια κατσαρόλα (η' σε καζάνι ανάλογα τη ποσότητα που θελουμε να κάνουμε)και ανακατεύουμε με μια ξύλινη κουταλα μέχρι να βράσει, όταν βράσει το γάλα τότε ρίχνουμε τον τραχανά να ζεματισθει και ανακατεύουμε να ποτισθει ολούθε, τον κατεβάζουμε άπο τη φωτια και το πατάμε με τη κουτάλα, και τον αφήνουμε να φουσκώσει και να πάει ο ατμός παντου για περίπου έξι ώρες και μετά ανοιγουμε .μια τρύπα στη μέση και τον περνούμε με την κουτάλα και τον δρυμονιζουμε στον αριλογο να τριφτει,οταν τον τρίψουμε τον απλωνουμε σ'ενα σεντόνι στον ήλιο να λιαστει και τον σκεπάζουμε μ'ένα τούλι, σε τρεις μέρες όταν λιαστει ξεραθεί τον βάζουμε σε πανινη σακούλα να αναπνεει και τον διατηρούμε σε δροσερό μερος,
Μπορεί να ξυνισουνε το γάλα και να κανουμε ξινό τραχανα
Συνήθως τον τρώμε το χειμώνα:
Ζέστη σούπα τραχανα με τριμενο τυρί (η' ρίχνουμε και γάλα)
η' με ντομάτα και κρεμυδι
η' μαγειρεύουμε χοιρινό κρέας και κοτόπουλο με τραχανα
η' κάνουμε νόστιμοτατη τραχανοπιτα

.

.
.

Λιας Τσαπαρελης,καραγκιοζοπαιχτης-Μαχαιρα Αιτωλοακαρνανιας-Λευκαδα
-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

ο Καραγκιοζης και ο Κολλητηρης-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.
.
ΛΙΑΣ ΤΣΑΠΑΡΕΛΗΣ Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΟΠΑΙΧΤΗΣ
ΑΠΟ ΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ-χ.ν.κουβελης

Ο Λιας Τσαπαρελης πρεπει να γεννηθηκε απο το 1920 μεχρι το 1922,
ηταν παιδι του Πανου Τσαπαρελη απο δευτερο γαμο με τη Βασω[Γιωργαλη]απο
το Δραγαμεστο,σημερινο Καραισκακη,,παιδια της Βασως ηταν ο Λιας,
ο Αντρεας,ο Γιαννος και μια κοπελα,απο τον πρωτο γαμο του πατερα του
με την Γιουλα αδερφη του Χρηστου Παπατρεχα[Καμπανα]ειχε αδερφια,ξαναδερφια,
τον Γακια Τσαπαρελη ,τον Νασο,την Τσαντα [Αλεξανδρα]Χαβα[Λιαπη],ο πατερας του
ηταν ανθρωπος του πιοτου του φαγητου και του κυνηγιου,γυριζε παντα μ'ενα δι-
κανο στον ωμο,απο Μαχαιρα Δραγαμεστο χτυπαγε κανα λαγο και παλι
πισω Μαχαιρα,ο Λιας και τ'αδερφια του ορφανεψαν μικρα απο μανα,
καποιος θυμαται τη Μαρια Βοτση,μια πολυ ομορφη κοπελα,ξαδερφη τους,
μεσα σ'ενα μεγαλο τηγανι να ζεστενει τραχανα κι αυτα τα ορφανα παιδια
να τρωνε απ'το τηγανι με τα χερια,ποτε εμαθε τον Καραγκιοζη κι απο ποιον
δεν ξερω,στο στρατο;καπου αλλου;παντως αρχισε να παιζει καραγκιοζη,
ηταν καλος,εκανε ολες τις φωνες και τραγουδουσε πολυ καλα,πολλοι πη-
γαιναν να τον ακουσουν για το τραγουδι του,ηταν κι αυτος ανθρωπος του
πιοτου και του φαγητου,σαν τον ηρωα του τον Καραγκιοζη,χωρατατζης,
παντρευτηκε μια γυναικα απ'τη Λευκαδα γι'αυτο πηγε μετα στη Λευκαδα
κι εμενε και κει πεθανε,εδω εμενε στ'αδερφια του,στον Γακια Τσαπαρελη,
νοικιασε οταν παντρευτηκε σπιτι στου Γρηγορη του Μακρη,αποκτησε τεσ-
σερα παιδια,δυο αγορια και δυο κορες,ενα παιδι του το βαφτισε Πανο στο
ονομα του πατερα του,
οπου πηγαινε να παιξει ειχε γνωριμιες και ρωτουσε που εχει καλο κρασι και
φαι,τυρι,γυριζε κι επαιζε και στα γυρω χωρια,στη Σκουρτου,στη Μπαμπινη,
στη Χρυσοβιτσα,στον Προδρομο,στη Μαχαιρα επαιζε στο μαγαζι του Λια Κου-
τρομανου,στο μαγαζι του Χαριλαου Μποζωνη,στου Μακρυπιδη και
στου Κασαλη,Σταματη Παπασταμου,επαιξε μια φορα,το εισιτηριο
ηταν μια δραχμη,δυο,αλλα και καμια μπουκαλα κρασι,πηγαιναν
και γυναικες και τα παιδια,αυτα καθονταν μπροστα  και κατω,οι
αλλοι σε σειρες καθονταν σε σανιδες,ταβλες,τρεις καρεκλες και
πανω μια σανιδα,οι παραστασεις γινονταν οταν νυχτωνε,στη σκηνη
για φωτισμο ειχε λαμπα λουξ,εδωνε δυο παραστασεις στη Μαχαιρα
και μετα πηγαινε στ'αλλα χωρια,ηταν χαρα το γεγονος να παιξει στο
χωριο,παιδια γυριζανε στα σοκακια του χωριου και χτυπουσαν ενα
κουδουνι και φωναζαν:''αποψε θα παιξει Καραγκιοζης'',τα παιδια
αυτα εβλεπαν τζαμπα,μεσα στη σκηνη ηταν μονος του,επαιζε και
τραγουδουσε,δεν ειχε μουσικους,ολα μονος του,εκανε με μαεστρια
ολες τις φωνες,γυριζε τις φωνες του Καραγκιοζη,του Χατζηβατη[Χατζα-
τζαρη],του Μπαρμπα Γιωργου,του Νιουνιου,του Σταυρακα,του Μορ-
φονιου,τα Κολλητηρια[Κολλητηρης-Κοπριτης-Μυριγκοκος],του Πασα,
του Βελιγκεκα,της Βεζυροπουλας,της γυναικας του Αγλαιας,του Εβραι-
ου],του Μεγαλεξανδρου κι ολων των αλλων ηρωων,ολα τα χαραχτη-
ριστικα και τα ημιτονια των φωνων τους,ωραιοτερο καραγκιοζη δεν εχω
ακουσει,τα εργα του ηταν απ'ολο το ρεπερτοριο του Καραγκιοζη,κωμικα
και ηρωικα,ο Καραγκιοζης Μαγειρας,ο Καραγκιοζης Φουρναρης,ο Καραγκι-
οζης Προφητης,ο Καραγκιοζης Γραμματικος,ο Γαμος του Καραγκιοζη,ο Γα-
μος του Μπαρμπα Γιωργου,ο Μεγαλεξανδρος και το καταραμενο φιδι,
ο Καπεταν  Γκρης,ο Αθανασιος Διακος,ο Κατσαντωνης,η Γκολφω και αλλα,
τραγουδαγε και πολυ καλα,ελεγε ενα τραγουδι:
αποψε ειδα στον υπνο μου
ειδα και στ'ονειρο μου
μελισσι με τριγυριζε
απανω στο κεφαλι
μια μελισσα με τσιμπησε
αναμεσα στα χειλια
και στο δεξι μου μαγουλο
ειχε και μια συνηθεια να πειραζει με τον Καραγκιοζη καποιους
απ'τους θεατες,πολλοι δεχονταν τ'αστεια και τα πειραγματα του
και γελαγαν,καποιοι δεν τα δεχονταν και θυμωναν και ακουγες
''Λια σταματα γιατι θα βαλω  τον μπαρμπα Γιωργο να σε δειρει'',
μετα τους περνουσε.
οταν εφυγε απο τη Μαχαιρα κι εμενε με την οικογενεια του στη
Λευκαδα ερχονταν δυο-τρεις φορες το  χρονο να παιξει,
τελευταια,μετα απο χρονια αφου ειχε αποσυρθει απο το επαγγελμα
του καραγκιοζοπαιχτη,[κυνηγηθηκε απο τη Χουντα του 1967 για τα πο-
λιτικα του φρονηματα]ηρθε δυο φορες στο χωριο το 1982-και το 1983 ,
τον εφερε ο Πολιτιστικος Συλογος,
πεθανε στη Λευκαδα κι απ'αυτον τον πολυ σπουδαιο καλιτεχνη καραγκιο-
ζοπαιχτη δεν εχει μεινει σχεδον τιποτα,ουτε οι φιγουρες του,ουτε καμια
ηχογραφιση,ουτε καμια βιντεογραφιση καποιας παραστασης του,μονο
καποιες σκορπιες μνημες ανθρωπων απο το χωριο που τον ειδαν και τον
ακουσαν να παιζει Καραγκιοζη και να τραγουδα και τον θαυμασαν
κι εγω τον ειδα και τον ακουσα να παιζει Καραγκιοζη στο μαγαζι του Μπο-
ζωνη,ηταν καταπληκτικος,και μου φαινονταν πως και φυσιογνωμικα πολυ
εμοιαζε στον Καραγκιοζη,μελαχροινος,το σωμα του,το κοψιμο του κεφα-
λιου,
αυτος ηταν ο Λιας Τσαπαρελης ενας αυθεντικος  Καραγκιοζοπαιχτης απο
τη Μαχαιρα Ξηρομερου
.
.
.

Καραγκιοζης Karagiozis -απο τα καραγκιοζικα μου-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
http://artpoeticacouvelis.blogspot.gr/2014/03/karagiozis.html

Καραγκιοζης-Karagiozis-2μ χ 3μ-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΘΕΑΤΡΟ ΣΚΙΩΝ
εβγαζε τον Καραγκιοζη και τραγουδαγε αυτα τα τραγουδια-χ.ν.κουβελης

ο Λιας Τσαπαρελης τη δεκαετια του 1950 οταν ερχονταν στο χωριο να παιξει Καραγκιοζη
στην αρχη της παραστασης εβγαζε τον Καραγκιοζη και τραγουδαγε αυτα τα..πονηρα
τραγουδια:

και μια παπαδια
και μια παπαδια δεν εκανε παιδια
και ηταν παντα η καημενη
ηταν στεναχωρημενη
φευγει ο παπας
φευγει ο παπας παει στη ξενητεια
και στο σπιτι μπηκε ο διακος
που'τανε νεος κι αφρατος
και πανω στους εννια
και πανω στους εννια γενναει η παπαδια
γιε μ' και κανει ενα δρακο
που'μοιαζε στο διακο
.
.
[κυρα Θανασαινα κυρα Θανασαινα]
μια  γειτονισα μια χηρα κουτσομπολα
της φιθυρισε μια μερα στο αυτι
κυρα Θανασαινα σα θελεις να γεννησεις
στο παπα να πας να διαβαστεις
κι ο παπας την ευλογα
μα η Θανασαινα ειχε φλογα
που δεν εσβηνε με ξορκια κι αγιασμους
τι κουτος που ευλογουσε
τι κουτος που εξηγουσε
δεν της ερριχνε πεντ'εξι αφορισμους
(κι εδώ ο Καραγκιόζης έκανε τις... κατάλληλες κινήσεις)

.

.
.

Πατάτες στο φ'σκι στον κήπο μου-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Η οικονομία του μυρμηγκιου.

Πατάτες στο φ'σκι στη Μαχαιρα.

τα παλιά χρόνια οι άνθρωποι εχωναν τις πατάτες στο φ'σκι,τότε που είχανε άλογα και γαϊδούρια
τους σταυλους τους είχανε στρωμένους με άχυρα, αυτα τα χωνευμενα άχυρα με τη κοπριά των
αλόγων και των γαϊδουριων είναι το φ'σκι, το φ'σκι το έστρωναν στο χωράφι και βάζανε τις
πατάτες και τις εχωναν μ'αυτο από πάνω, όταν φυτρωναν κάμποσο τις ξαναεχωναν, το φ'σκι
κρατούσε υγρασία και θερμότητα,οι πατάτες μεγαλωναν σε περιβάλλον παχύ αφράτο και
μαλακο δεν χρειάζονταν σκάλισμα, βαλαρισμα, και γίνονταν άφθονες και μεγάλες,

τώρα που δεν υπαρχουν άλογα και γαϊδούρια και φυσικά το φ'σκι απ'αυτα, βάζουμε έτσι τις
πατάτες,
περικλειουμε ένα χώρο στο χωραφι, με ξύλα, η' με τσιμεντολιθα η' με παλέτες, στρώνουμε κάτω
άκυρο, πάνω απλώνουμε κοπριά, πάλι στρώνουμε άκυρο,και πάνω στο άκυρο τοποθετούμε τις
πατάτες σε απόσταση 30εκ,παλι ρίχνουμε άκυρο, κι από πάνω κοπριά,και ποτιζουμε,
όταν η πατάτα βγει(σκάσει) πάνω 10εκ την χωνουμε ρίχνοντας άκυρο κι από πάνω κοπριά, και
ξανά την χώνουμε με αχυρο και κοπριά οταν ανέβει αλλα 10εκ,
την ποτιζουμε, συνολικά 3 με 4 καλά ποτισματα, και περιμένουμε 110 με 120 μερες και οι
πατάτες είναι άφθονες (1 με 2 κιλά η κάθε σπορος πατάτα φυτεμενη) και μεγάλες να τις
ξεχωσουμε και να τις αποθηκεύουμε σε σκιερό μέρος του σπιτιού,και είναι γερές και
γευστικοτατες για κατανάλωση,φαγητο,, και φυσικά να φιλεψουμε
.
.
.

το παστελι μου-Μαχαιρα-παστελι με φυστικια  αμυγδαλα σουσαμι και μελι-χ.ν.κουβελης
c.n.couvelis

Υλικα:
φυστικια,αμυγδαλα,σουσαμι,μελι,λαδοκολλα,αραβοσιτελαιο
Εκτελεση:
ενα κατσαρολι με το μελι  το βυθιζουμε σε ενα αλλο κατσαρολι με νερο που
βραζει για να λιωσει το μελι
σε ενα τηγανι ψηνουμε για λιγη ωρα τα φυστικια ,α αμυγδαλα και το σουσαμι
μετα ριχνουμε μεσα το λιωμενο μελι και σε σιγανη φωτια ανακατευουμε το μιγμα
με μια ξυλινη κουταλα μεχρι να ροδοκοκκινισει
τοτε απλωνουμε το μιγμα σε φορμες που καναμε με τις λαδοκολλες αφου τις εχουμε
απο εξω αλλοιψει ελαφρα με το αραβοσιτελαιο για να μη κολλησει το παστελι,
[μπορει ακομα για να μην κολλησει να ριψουμε στις λαδοκολλες σουσαμι]
οταν κρυωσει το παστελι το ξεκολλαμε απο τις λαδοκολλες και το κοβουμε κομματια
να το φαμε
ειναι θρεπτικοτατο και γευστικοτατο
.
.
.

Τοπία του Μάη στη Μαχαιρα - χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

το φως ξαπλωνει το σωμα του, τεράστιο θαύμα, κατακοκκινες; οι παπαρουνες
ανέβαινουν τις ορατες σκάλες του αέρα, ευαίσθητες υπάρξεις ευλυγιστες, το σώμα
του Μάη υπεροπτικος Ναρκισσος, ένδοξη μεταφυσικη η πεταλούδα, κίτρινο φως
χρυσό αεικίνητο, φωνη τρεμουλιαστη ψιθυρος η πνοη των φυτών,σηκωνεται το
φωτεινο σώμα,βαδιζει, ακους τα βηματα του, μια μέλισσα κι άλλη μέλισσα σμήνος
μελισσών το συνοδεύει, ένας αυτοκράτορας φως, ο Μαης
.
.
.

Τώρα είν' ο Μάης τώρα ειν' το καλοκαίρι, τώρα είναι τα λουλούδια-Μαχαιρα -
χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Η Φωτεινή Χρωματογραφια του Μάη-χ.ν.κουβελης

η φύση μαγιόξυλο π' ο Μάης παιδί το γυριζει μεσα στο λαμπερό φως στα θαυμάσια
χρώματα στον μυρωδικο αερα και στις μελωδικές φωνες θριαμβευτικα 'Τώρα ειναι
Μαης  κι Ανοιξη τώρα ειν' το καλοκαίρι '
αυτή η μεγαλη γοητεια των αναπνοων,τα ματια της φυσης,οι κινησεις του σωματος
της,πως ολ' αυτα φως χρώματα αερας φωνες εξαίρετα συμμετέχουν κι εκφράζονται,
ενα θαυμάσιο αδιαιρετο συνολο ,πως ομοιαζουν, πως ομολογούν, πως διαφέρουν κι
 ενωνονται,μια συνθεση,μια ενοτητα,θαρρευει ο ανθρωπος αναμεσα τους, ελπιζει,
ονειρευεται,μετουσιωνεται ειναι ο ανθρωπος στη φύση,/είναι η φύση στον ανθρωπο,
αξεχωριστα, κι εγώ παρόμοια τους κοιταξα
.
.
.

γλυκο κουταλιου τριανταφυλλο-Μαχαιρα-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

υλικα:τριανταφυλλα,ζαχαρη,λεμονι
εκτελεση:ξεφυλλιζουμε τα τριανταφυλλα και κοβουμε το ασπρο στην ακρη των φυλλων,
τα πλενουμε,και τα βαζουμε για 1 ωρα σε μια λεκανι με νερο και λεμονι,το λεμονι θα
διατηρησει το χρωμα τους,μετα τα σουρωνουμε και τα τοποθετουμε στη κατσαρολα σε
στρωσεις,ζαχαρι,τριανταφυλλα,για 2 με 3 ωρες,η ποσοτητα της ζαχαρης  ειναι 4 η' 5πλασια
της ποσοτητας των τριανταφυλλων,επειτα,μετα τις 2 η' 3 ωρες,ριχνουμε νερο και λεμονι,
το λεμονι για να μην ζαχαρωσει το γλυκο,και βραζουμε προσεχοντας να μην λιωσουν τα
τριανταφυλλα,οταν δεσει το σιροπι το γλυκο ειναι ετοιμο,το αφηνουμε να κρυωσει κι
ακομα ζεστο το βαζουμε σε γυαλινα δοχεια,αποστειρωμενα με καυτο νερο,κλεινουμε τα
δοχεια και τα αναποδογυριζουμε να καει ο αερας και να δημιουργηθει κενο,
το γλυκο τριανταφυλλο ειναι πολυ αρωματικο
.
.
.

Περσέας και Ανδρομέδα,Κλασσικά Εικονογραφημενα
https://e.issuu.com/issuu-reader3-embed-files/latest/twittercard.html?u=eylikon&d=1200-perseus_kai_andromeda

Ο Θησέας και ο Μινώταυρος,Κλασσικά Εικονογραφημενα
https://e.issuu.com/issuu-reader3-embed-files/latest/twittercard.html?u=eylikon&d=1007-o_thiseas_kai_o_minotavros

Ο Ηρακλης,Κλασσικά Εικονογραφημενα
https://e.issuu.com/issuu-reader3-embed-files/latest/twittercard.html?u=eylikon&d=1069-o_hraklis

Τα Κλασσικά Εικονογραφημενα
http://users.sch.gr/vasanagno/comics.html

Η Παράνομη Λαθραναγνωση των Κλασσικών Εικονογραφημενων ανάμεσα στα τσουβάλια
βελανιδι, δεκαετια '60,Μαχαιρα-χ.ν.κουβελης,ο υπευθυνος της αποκάλυψης της

η διψα για εξωσχολικα βιβλία μας προωθούσε σε μαθητικές παραβάσεις, σοβαρόν ηθικο-
πλαστικον παράπτωμα δια τα χρηστα ηθη εγκαλουμενον προς τιμωρίαν και συμμόρφωσιν,
αν ποτε τυχαινε να ανακαλύπτονταν,
τοτε,σ'εκεινα τα περασμένα χρόνια,δεκαετια του '60, τα Κλασσικά τα διαβάζαμε καλα
κρυμμένοι μέσα στα τσουβάλια με βελανιδια,που ήταν στοιβαγμενα μεχρι τα τζιγκια
πανω,έξω στο υπόστεγο , στην αποθήκη του μπάρμπα Σπύρου Γκολφη Σουρελη,που
εμπορεύονταν βελανιδι,στον κεντρικό δρόμο κάτω από το Σχολείο,δηλαδη,στη... μύτη
του Σχολείου! τι θράσος! αλλά και θάρρος!,
εκεί μέσα στο σωρό αναμεριζαμε τα τσουβάλια, κάθε ένα παιδί μαθητής, στην ουσία,
κατα τον αγραφον και γραπτον νομον,ο παράνομος, έπιανε τον τόπο του,τη φωλιά του,
και'κεί μεσα ήταν αρκετα ζεστα,γιατί το βελανιδι ανάβει και βγαζει θερμοκρασια, μ'αυτο
το τροπο χωμενοι,στοιβαγμενοι, διαβάζαμε μετά μανίας και ιερης προσηλωσης τα
Κλασσικά Εικονογραφημενα, αλλα και τον Μικρό Καουμπόι Τζίμ Άνταμς, τον Μικρό  Ήρωα
Γιώργο Θαλασση, τα οποία ανταλλάζαμε μεταξύ μας,τα συναλλαζαμε,τα φέρναμε γύρα,
εγώ θυμάμαι την πολύ μεγαλη εντύπωση που μου έκαναν τα Κλασσικα Εικονογραφημενα
με τον Θησέα και τον Μινωταυρο, τον Περσέα και την Ανδρομέδα, η εικονογραφιση ήταν
καταπληκτική,αργότερα,[βεβαια διαβαζαμε τα ονοματα στους τιτλους,αλλα ποιος τοτε
ηξερε,τι και ποιος;]έμαθα πως την είχε κάνει ο μεγάλος χαράκτης Κώστας Γραμματοπου-
λος, αυτος που είχε,επίσης, εικονογραφισει και το πιο ωραιο Αναγνωστικό του Δημοτικού
Σχολείου, το Αναγνωστικό της Α' Δημοτικού,αυτο το ' να Μιμη να Άννα να Λολα',
επίσης θυμάμαι τα τευχη με τον Ηρακλή, τον Μεγα Αλέξανδρο,
αυτές τις εικόνες εγω τις ζωγράφιζα,τις ξεσηκωνα, με χρωματιστα ξυλινα μολυβια σε χαρτι
απ'τα τετραδια,μια πρωτη ασκηση ζωγραφικης,
τοτε δεν είχαμε τίποτα άλλο, η λαίλαπα του λαπα τηλεοραση ένεσκηψε λίγο αργότερα ,
ομως ήταν ηδη προ των πυλών, ante portas,κι οταν ηρθε στρωθηκε για τα καλα,φανερή
μέσα στα σπίτια μας,παν-οπτικη,υπέρ νόμιμη, κι οχι παράνομη,μέσα στα τσουβάλια
βελανιδι κρυμμένη,με στόχο, σκοπό τον χυλο των μυαλων,
προς τιμήν μας, πρέπει να πω,τότε στα χρονια της παρανομία μας,δεν συνέβει κανένα
κρούσμα προδοσίας της τιμωρητεας αυστηρως λαθραναγνωσιας, να ρουφιανεψει κάποιος
στον δάσκαλο με τη βέργα ανά χείρας για ετοιμο ξύλο, δια την εξ ανωτερου απόδοσιν της
επιβεβλημενης τιμωρίας,
εκεί ανάμεσα στα ζεστα τσουβαλια ασφαλισμένοι στις κρυψώνες μας γοητευμένοι,φανατι-
κά εθισμένοι, ταξιδεύαμε στον φανταστικό θαυμαστό κόσμο των Εικονογραφημενων
Ιστοριών,απολαμβανοντας τις ΚΛασσικες Περιπετειες μας,
Τρωικός Πόλεμος, ο Θησέας και ο Μινωταυρος, Περσέας και Ανδρομέδα,Ηρακλής,
Μεγας Αλέξανδρος,Ιφιγένεια εν Αυλίδι, Ομηρου Οδυσσεια,ο Προμηθεας,Αισχυλου
Ορεστεια ο Αγαμεμνων,Χοηφορες,Τιτανες και Γιγαντες,Απολλων,Διογενης ο Κυνικος,
Μαχη στις Θερμοπυλες,ο Πανας και οι Νυμφες,Ηλεκτρα,η Μαχη του Μαραθωνος,
ο Ποσειδωνας,Ιππολυτος του Ευριπιδη,η Ναυμαχια στη Σαλαμινα,Δημητρα και
Περσεφωνη,Αλκηστις του Ευριπιδη,Δαιδαλος και Ικαρος,Οιδιπους Τυραννος,
Αισχυλου Περσες,Αντιγονη,Φιλοκτητης,Φριξος και Ελλη,η Οργη του Αχιλλεα,
Οιδιπους επι Κολονω,Αθηνα,Αταλαντη,Αισχυλου Ορεστεια Ευμενιδες,Διονυσος,
Ιασων και Αργοναυτες,ο Αχιλλεας,Ορφεας και Ευρυδικη,Μελαμπους ο Αλλος
Ασκληπιος,Δαφνης και Χλοη,Φιλημων και Βαυκις  Δευκαλιων και Πυρρα,
Περικλης ο Αθηναιος,ο Βελλερεφοντης,η Πανδωρα,ο Πλουτος του Αριστοφανη,
Μήδεια,Φαεθων, Όμηρου Ιλιάδα, Αισωπός, Δάμων και Φιντίας, η Αινειαδα,
...
Ριχάρδος ο Λεοντοκαρδος, οι Άθλιοι του Βίκτωρος  Ούγκο, Παναγια των Παρισίων,
ο Τελευταίος των Μοϊκανών, Ιωάννα Ντ' Αρκ,Ρουβινσον Κρουσος του Δανιηλ Ντεφοε,
Μεγαλες Προσδοκιες,Ολιβερ Τουιστ,Δαυιδ Κοππερφηλντ  του Ντικενς,Ταξιδι στο Κεντρο
της Γης,η Μυστηριωδης Νησος,Μιχαηλ Στρογκωφ,Απο τη Γη στη Σεληνη,Πανω σ'ενα
Κομητη,ο  Γυρος του Κοσμου σε 80 Ημερες του Ιουλιου Βερν,Αμλετ,Μακβεθ ,Ρωμαίος
και Ιουλιέτα,Ονειρο Θερινης Νυχτας του Σαιξπηρ,Δον Κιχωτης του Μιχαηλ Θερβαντες,
το Σιδερουν Προσωπειον,οι Τρεις Σωματοφυλακες του Αλεξανδρου Δουμα,οι Περιπε-
τειες του Σερλοκ Χολμς,η Καλυβα του Μπαρμπα Θωμα,Βατερλω του Ερκμαν Σατριαν,
Ρομπεν των Δασων,ο Ιχνηλατης ,ο Πυργος των Καταιγιδων της Εμιλυ Μπροντε,η Αλικη
στη Χωρα των Θαυματων του Λεβις Καρρολ,Δοκτωρ Τζεκυλ και Κυριος Χαυντ,το Νησι
των Θησαυρων,το Μαυρο Βελος του Ρομπερτ Λουις Στηβενσον,Προς τη Δυση του Καρολου
Κινγκσλευ,οι Περιπετειες του Μαρκο Πολο,Σεβαχ ο Θαλασσινος,το Λυχναρι του Αλαντιν,
Χιλιες και Μια Νυχτες,οι Περιπετεις του Τομ Σωγιερ του Μαρκ Τουαιν,Μπεν Χουρ του Λιου
Ουαλας,Μομπυ Ντικ του Χερμαν Μελβιλ,ο Χρυσος Σκαραβαιος του Εντγαρτ Αλλαν Ποε,
...
Ερωτοκριτος, Ερωφιλη,η Θυσια του Αβρααμ,Ιουλιος Καισαρ Διγενής Ακρίτας, ο Μεγας
Κωνσταντινος,Βασιλειος ο Βουλγαροκτονος,η Κασσιανη,Αθηναις Η Αυτοκρατειτα του
Βυζαντιου Ευδοκια,Κωνσταντίνος Παλαιολόγος,
...
Αθανάσιος Διάκος, Γεώργιος Καραισκακης, Θεόδωρος Κολοκοτρώνης,Ρηγας Φεραιος,
ο Χορος του Ζαλογγου,Μαρκος Μποτσαρης,ο Λορδος Βυρων,Αρματωλοι και κλεφτες,
η Μπουμπουλινα,ο Παπαφλεσσας,Λαμπρος Κατσωνης,Μιαουλης,Καναρης ο Πυρπολητης,
το Ολοκαυτωμα στο Αρκαδι,η Ηρωιδα της Επαναστασης,Αλη Πασας,το Χανι της Γραβιας,
η Βαβυλωνια,η Δουκισσα της Πλακεντιας,το Γεφυρι της Αρτας,Λουκης Λαρας,
...
και τοσα αλλα τευχη Κλασσικων Εικονογραφημενων που πεφτοντας πανω μας μας ξεδι
ψασαν την,την εμφυτη αναγκη, γνωσης και περιεργειας,και φυσικα,με το υψηλο τιμημα
της ...μαθητικης  παρανομιας !κυριολεκτικα σπεπαζοντας μας ,κρυβοντας μας απο
τα καιροφυλακτουντα 'ομματα και ωτα  των υπερ ανω'.

στα βελανιδια μέσα φοίτησαμε[φυτησαμε] παρνομως, λαθραίως και κρυφιως, σ' ένα
Θαυμαστο Κρυφό Κλασσικό Πανεπιστήμιο, το Δικο μας Κρυφό Σχολείο,
έτσι, ταυτόχρονα, μαθητευσαμε στην παρανομία της ελευθεριας, στο απελευθερωτικο
διαφωτισμό της γνώσης,
απ' την άλλη μεριά, αν το δούμε κι έτσι, επειδή το σύστημα είναι, πάντα, σύστημα, αλλιως
δεν θα' ταν τετοια,όλα ήταν υπό στενην επιτήρησιν,τι ιδέες προωθούνταν μέχρι που και
πως,σερβιρισμενες,καλυμμένες στα κλασσικά Εικονογραφημενα,ηθικοπλαστικες εντός
των ορίων,
και μήπως τα Κλασσικά Εικονογραφημενα, παρά την αθωοτητα τους, δεν ήταν παρα
ο προάγγελος,το προεικασμα, της μικρης οθόνης της τηλεόρασης, που σε λίγο θα
επέρχονταν, Εκτυφλωτικη Κατακλυσμικη Ισοπεδωτική,κυριαρχη εικονα,επιμονη,
εξαναγκαστικη μεσα στο σπιτι,πανθορατη,
τέλος πάντων εμείς, τότε, ειμασταν ανταρτες μέσα στα βουνά από τσουβάλια βελανιδιων
με την αγωνία μεγαλη και το φόβο, μήπως κάποτε μας προδοσουν και μας κάνουν τσα--
κωτους,
χωρίς παράβαση των κανόνων ο ανθρωπος δεν ωριμάζει, έστω και Κλασσικά Εικονογρα
φημενα Παραβαινοντας,

-από τα Κλασσικά Εικονογραφημενα θυμάμαι τις τρεις γριές,στο τεύχος 43 Περσέας και
Ανδρομεδα, με το'να δόντι και το' να μάτι που το συναλλαζαν, πόσο τρομερές ήταν , τώρα
λέω' πλάκα ειχε', εκ της ασφαλούς θέσης του μεγάλου αφού εξεληφθην πλεον ο φόβος
του μικρου,
πάντως, απόλαυσα αυτή την, εξ υστέρων, ᾱρκετη φλυαρία περί των Κρυφών Κλασσικών
Εικονογραφημενων Αναγνώσεων,
κλασσικά θα έλεγα Μιμη, Αννα, και Λολα
.
.
Τα Κλασσικά Εικονογραφημενα στην Ελλαδα,1951-'60-χ.ν.κουβελης

Classics Illustrated,Αμερικανικης σειρα κομικ,ιδεα του Albert Lewis Kanter,με πρωτο τευχος
' Οι Τρεις Σωματοφυλακες΄του Αλεξανδρου Δουμα,Οκτωβριος του 1941,εκδοτικος οικος
Elliot,κυκλοφορησε μεχρι το  1962,με 167 τευχη,και 200 εκατομυρια πωλησεις στην Ηνω-
μενες Πολιτειες της Αμερικης,

Τα Κλασσικά Εικονογραφημενα,το 1951 κυκλοφορησαν στην Ελλαδα απο τις Εκδοσεις
των μικρασιατων αδελφων Μιχαλη,Κωστα και Γιωργου Πεχλιβανιδη,με πρωτο τευχος
'Οι Αθλιοι' του Βικτωρος Ουγκω ,την 1η Μαρτιου 1951,αυτο ειναι και το πρωτο κομικ
με τετραχρωμια οφσετ,τιμη τευχους 4.000 τοτε δραχμες,σε 90.000 αντιτυπα,
εξαντληθηκε αμεσως,και ανατυπωθηκε δυο φορες πουλωντας περιπου 1.000.000
τευχη,
εκτος απο θετικες αντιδρασεις εκδηλωθηκαν και αρνητικες,'περι αμερικανοποιησεως
της παιδειας των',και με συζητηση στη Βουλη,
η εκδοση των 'Κλασσικων Εικονογραφημενων' κρατησε περιπου 10 χρονια:
α' περιοδος:180 τευχη,τα 60 με ελληνικα θεματα,
κυκλοφορια:αρχικα καθε δυο εβδομαδες,την 1η και την 15η του μηνα,με πωλησεις
περιπου 200.000-300.000,
τα κειμενα της ελληνικης εκδοσης τα μετεφραζε απο την αμερικανικη ο Βασιλης Ρωτας,
κυριος υπευθυνος και στη ελληνικη σειρα,
στο τελος του κλασσικου εικονογραφημενου υπηρχαν κειμενα με βιογραφικο του
συγγραφεα,των ιστορικων προσωπων,καλλιτεχνων,εφευρετων,επισης υποθεσεις  των
εργων,θεατρικων,λυρικων,οπερας,με στηλη αναγνωστων και διαφημισεις,
τον Οκτωβριο του 1953 αρχισαν τα Ελληνικα 'Κλασσικα Εικονογραφημενα' με θεματα
'Απο τη Μυθολογια και την Ιστορια της Ελλαδος',απο το τευχος αρ.43 'Περσεας και
Ανδρομεδα',σε κειμενο του Βασιλη Ρωτα και εικονογραφιση του χαρακτη Κωστα
Γραμματοπουλου,
ακολουθησαν συνολικα 60 τευχη αυτης της ελληνικης σειρας,
στην εικονογραφιση συνεργαστηκαν:ο Μποστ στο πρωτο τευχος 'Κωνσταντινος Παλαιολο-
γος, ο Γιωργος Βακαλο,ο Βασιλης Ζησης,ο Γιαννης Δραγωνας και αλλοι,
η ελληνικα 'Κλασσικα Εικογραφημενα' εχουν τα δικα τους ιδιαιτερα χαρακτηριστικα.
κυκλοφορησαν συνολικα 318 τευχη

Ενας καταλογος τευχων της ελληνικων 'Κλασσικα Εικογραφημενα' με  σειρα εκδοσης
των ,απο 1951-'60
1.Οι Άθλιοι/2.Όλιβερ Τουίστ/3.Νήσος των θησαυρών/4.Η Καλύβα του Μπαρμπα-Θωμά/
5.Ο Ρομπέν των Δασών/ 6.Η Παναγία των Παρισίων/ 7.Ιούλιος Καίσαρ/8.Πρίγκηψ και
Φτωχός/9.Μιχαήλ Στρογκώφ/10.Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ/11.Σιδηρούν Προσωπείον/
12.Δον Κιχώτης/13.Τομ Σώγιερ/14.Ο γύρος του κόσμου σε 80 ημέρες/15.Η Αλίκη στη
Χώρα των Θαυμάτων/16.Τζέιν Έϋρ/17.Οι Τρεις Σωματοφύλακες/18.Οι περιπέτειες του
Μάρκο Πόλο/19.Ιωάννα Ντ' Αρκ/20.Ιστορία Δυο Πόλεων/21.Η Κυρά της Λίμνης/
22.Χριστουγεννιάτικη Ιστορία/23.Το κλεμμένο παιδί/24.Δαυΐδ Κόππερφηλντ/
25.Ο Αιχμάλωτος της Ζέντα/26 Βενιαμίν Φραγκλίνος/27.Συρανό Ντε Μπερζεράκ/
28.Ο άνθρωπος χωρίς πατρίδα/29.Ένας Γιάνκης του Κοννέκτικατ/30.Οι τελευταίες ημέρες
της Πομπηίας/31.Μεγάλες προσδοκίες/32.Το σπίτι με τα επτά αετώματα/
33.Όνειρο θερινής νύχτας/34.Είκοσι χιλιάδες λεύγες υπό την θάλασσα/35.Τα σχολικά
χρόνια του Τομ Μπράουν/36.Σιδερόφρακτοι ιππότες/37.Ο πύργος των καταιγίδων/
38.Οι εργάτες της θαλάσσης/39.Σίλας Μάρνερ/40.Το τραγούδι του Χιαγουάθα/
41.Η μυστηριώδης νήσος/42.Λόρνα Ντουν/43.Περσέας και Ανδρομέδα/
44.Οικογένεια Ελβετών Ροβινσώνων/45.Η γυναίκα με τα άσπρα/46.Η Μαύρη Καλλονή
47.Σκωτσέζοι αρχηγοί/48.Ομήρου Ιλιάς/49.Ροβινσών Κρούσος/50.Μετά είκοσι έτη/
51.Ο πιλότος/52.Ο δόκιμος Ήζυ/53.Η λεωφόρος του Όρεγκον/54.Ο θαλασσόλυκος/
55.Κολοκοτρώνης/56.Άμλετ/57.Υπό δύο σημαίας/58.Ο άνθρωπος που γελά/
59.Ιστορία της Δύσεως/60.Κωνσταντίνος Παλαιολόγος/61.Ο ελαφοκυνηγός/
62.Το λιβάδι/63.Μυστήρια των Παρισίων/64.Ιβανόης/65.Ο Δόκτωρ Τζέκιλ και κύριος
Χάιντ/66.Ο Θησέας και ο Μινώταυρος/67.Ντάνιελ Μπουν/68.Οι αρραβώνες του Μάιλς
Στάντις/69.Ο πατριώτης/70.Μοναστήρι και σπίτι/71.Ομήρου Οδύσσεια/
72.Οι σκαπανείς/73.Γουλιέλμος Τέλλος/74.Από τη Γη στη Σελήνη/75.Μαύρη Τουλίπα/
76.Χωκ Φιν/77.Ο κόμης Μοντεχρήστο/78.Ο κόμης Μοντεχρήστος/79.Η φεγγαρόπετρα/
80.Δαυΐδ Μπάλφουρ/81.Δυο χρόνια στην πλώρη/82.Οι περιπέτειες του Τσελλίνι/
83.Σέρλοκ Χολμς/84.Ο Ηρακλής/85.Το Μαύρο Βέλος/86.Τύπη/87.Η κόρη της ζούγκλας/
88.Χίλιες και μια νύχτες/89.Προς τη Δύση/90.Ο άρχων του Μπαλλαντρέ/90.Ριχάρδος
ο Λεοντόκαρδος/91.Ανάμεσα στα θηρία/92.Μπούφφαλο Μπιλ/93.Οι Κορσικανοί αδελφοί/
94.Ριπ Βαν Ουίνκλ/95.Κανάρης ο πυρπολητής/96.Οι ιππότες της Στρογγυλής Τραπέζης/
97.Αναζητώντας τον Λίβινγκστων/98.Διπλή επιτυχία/99.Το σήμα του θάρρους/
100.Το Χάνι της Γραβιάς/101.Ο ελαφρόμυαλος Ουΐλσον/102.Το λυκόσκυλο/
103.Ο αρχηγός των τυφεκιοφόρων/104.Ο ιχνηλάτης/105.Ο Μέγας Αλέξανδρος/
106.Ο Ασπροδόντης/107.Η Καταιγίδα/108.Ρομπ Ροϋ/109.Στρατιώτες της τύχης/
110.Ο Τολμηρός Μπιλ Χίκοκ/111.Ναυτική ανταρσία/112.Ρήγας Φερραίος/
113.Δαίμονες των κυμάτων/114.Κιτ Κάρσον/115.Βασίλειος ο Βουλγαροκτόνος/
116.Ερρίκος ο Γ΄/117.Ο Κόκκινος πειρατής/118.Έγκλημα και τιμωρία/119.Αθανάσιος
Διάκος/120.Ο Ερωτόκριτος/121.Ο πόλεμος των κόσμων/122.Η μηχανή που τρέχει μέσα
στα χρόνια/123.Ρωμαίος και Ιουλιέττα/124.Βατερλώ/125.Η μάχη του Μαραθώνα/
126.Ιφιγένεια εν Αυλίδι/127.Η θυσία του Αβραάμ/128.Η μάχη στις Θερμοπύλες/
129.Ο μικρός άγριος/130.Η ναυμαχία της Σαλαμίνας/131.Ταξίδι στο κέντρο της γης/
132.Ο Μέγας Κωνσταντίνος/133.Μακβέθ/134.Το πνεύμα της μποτίλιας/135.Στα μονο-
πάτια της ζούγκλας/136.Ο βασιλεύς των Ορέων/137.Οι πρώτοι άνθρωποι στο φεγγάρι/
138.Ντέιβιντ Κρόκετ/139.Η πτώσις/140.Οι κατακτήσεις του Καίσαρος/141.Το σκεπαστό
αμάξι/142.Αβραάμ Λίνκολν/143.Ο Λόρδος Τζιμ/144.Ένας Πιστός Υπηρέτης/145.Φρίξος
και Ελλη/146.Η Σκοτεινή Φρεγάτα/147.Επικίνδυνος Πύργος/148.Κιμ/149.Μόγλης/
150.Οι Θησαυροί Του Σολομώντος/151.Ουδέν Νεώτερον Από Το Δυτικόν Μέτωπον/
152.Λευκός Λόχος/153.Άνθρωποι Εναντίον Θαλάσσης
:

.
.

.

ΟΙ ΟΜΗΡΙΚΕΣ ΛΕΞΕΙΣ  ΣΤΟ ΙΔΙΟΛΕΚΤΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ
ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
[Αποσπασμα]

Ας μιλησουμε,
ομιλεω
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ε',στιχος 86
Ὣς οἳ μὲν πονέοντο κατὰ κρατερὴν ὑσμίνην·
Τυδεΐδην δ᾽ οὐκ ἂν γνοίης ποτέροισι μετείη, 85
ἠὲ μετὰ Τρώεσσιν ὁμιλέοι ἦ μετ᾽ Ἀχαιοῖς.

-αμπολαω αμπολ[υ]-απολυω,
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια α',στιχος 95
Καὶ τότε δὴ θάρσησε καὶ ηὔδα μάντις ἀμύμων·
«Οὔ τ᾽ ἄρ ὅ γ᾽ εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται οὐδ᾽ ἑκατόμβης,
ἀλλ᾽ ἕνεκ᾽ ἀρητῆρος, ὃν ἠτίμησ᾽ Ἀγαμέμνων,
οὐδ᾽ ἀπέλυσε θύγατρα καὶ οὐκ ἀπεδέξατ᾽ ἄποινα· 95

-λαμπω,λαμπεταω
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 104
                                                     τοῖσι δ᾽ ἀνέστη
ἥρως Ἀτρεΐδης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων
ἀχνύμενος· μένεος δὲ μέγα φρένες ἀμφιμέλαιναι
πίμπλαντ᾽, ὄσσε δέ οἱ πυρὶ λαμπετόωντι ἐΐκτην· 104
Κάλχαντα πρώτιστα κάκ᾽ ὀσσόμενος προσέειπε

-μερμυρξα,μερμηριζω-μερμηρισεν,μερ μεριμνα,αμφιταλαντευομαι,εχω δυο γνωμες
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 189
Ὣς φάτο· Πηλεΐωνι δ᾽ ἄχος γένετ᾽, ἐν δέ οἱ ἦτορ
στήθεσσιν λασίοισι διάνδιχα μερμήριξεν, 189
ἢ ὅ γε φάσγανον ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ
τοὺς μὲν ἀναστήσειεν, ὃ δ᾽ Ἀτρεΐδην ἐναρίζοι,
ἦε χόλον παύσειεν ἐρητύσειέ τε θυμόν.

νογαω,νοω,αντιλαμβανομαι
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ε',στιχος 95
Τὸν δ᾽ ὡς οὖν ἐνόησε Λυκάονος ἀγλαὸς υἱὸς 95
θύνοντ᾽ ἂμ πεδίον πρὸ ἕθεν κλονέοντα φάλαγγας,
αἶψ᾽ ἐπὶ Τυδεΐδῃ ἐτιταίνετο καμπύλα τόξα

πεπονι,πεπον,ωριμο γλυκο μαραμενο στον ηλιο
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ε',στιχος 109
Ὣς ἔφατ᾽ εὐχόμενος· τὸν δ᾽ οὐ βέλος ὠκὺ δάμασσεν,
ἀλλ᾽ ἀναχωρήσας πρόσθ᾽ ἵπποιιν καὶ ὄχεσφιν
ἔστη, καὶ Σθένελον προσέφη Καπανήϊον υἱόν·
«ὄρσο πέπον Καπανηϊάδη, καταβήσεο δίφρου, 109
ὄφρά μοι ἐξ ὤμοιο ἐρύσσῃς πικρὸν ὀϊστόν.» 110

-αμολαρω,μολων,ερχομαι
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ζ',στιχος 286
Ὣς ἔφαθ᾽, ἣ δὲ μολοῦσα ποτὶ μέγαρ᾽ ἀμφιπόλοισι 286
κέκλετο· ταὶ δ᾽ ἄρ᾽ ἀόλλισσαν κατὰ ἄστυ γεραιάς.
αὐτὴ δ᾽ ἐς θάλαμον κατεβήσετο κηώεντα,
ἔνθ᾽ ἔσάν οἱ πέπλοι παμποίκιλα ἔργα γυναικῶν
Σιδονίων, τὰς αὐτὸς Ἀλέξανδρος θεοειδὴς 290
ἤγαγε Σιδονίηθεν ἐπιπλὼς εὐρέα πόντον,

-μπαλιος-βαλιος,μ'ενα ασπρο σημαδι στο μετωπο
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Π',στιχος 149
τῷ δὲ καὶ Αὐτομέδων ὕπαγε ζυγὸν ὠκέας ἵππους
Ξάνθον καὶ Βαλίαν, τὼ ἅμα πνοιῇσι πετέσθην,
τοὺς ἔτεκε Ζεφύρῳ ἀνέμῳ Ἅρπυια Ποδάργη    150
βοσκομένη λειμῶνι παρὰ ῥόον Ὠκεανοῖο.

-κρενω,κραινω,τελειωνω,
Ομηρου Οδυσσεια,ραψωδια ε',στιχος 170
αὐτὰρ ἐγὼ σῖτον καὶ ὕδωρ καὶ οἶνον ἐρυθρὸν
ἐνθήσω μενοεικέ', ἅ κέν τοι λιμὸν ἐρύκοι,
εἵματά τ' ἀμφιέσω· πέμψω δέ τοι οὖρον ὄπισθεν,
ὥς κε μάλ' ἀσκηθὴς σὴν πατρίδα γαῖαν ἵκηαι,
αἴ κε θεοί γ' ἐθέλωσι, τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν,
οἵ μευ φέρτεροί εἰσι νοῆσαί τε κρῆναί τε.    170

-απαυδησα,απο+αυδη,εξαντληθηκα,
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 92
Καὶ τότε δὴ θάρσησε καὶ ηὔδα μάντις ἀμύμων· 92
«Οὔ τ᾽ ἄρ ὅ γ᾽ εὐχωλῆς ἐπιμέμφεται οὐδ᾽ ἑκατόμβης,
ἀλλ᾽ ἕνεκ᾽ ἀρητῆρος, ὃν ἠτίμησ᾽ Ἀγαμέμνων,
οὐδ᾽ ἀπέλυσε θύγατρα καὶ οὐκ ἀπεδέξατ᾽ ἄποινα·

-σαλτο,αλτο,αλλομαι,πηδω
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ε',στιχος 111
Ὣς ἄρ᾽ ἔφη, Σθένελος δὲ καθ᾽ ἵππων ἆλτο χαμᾶζε,111
πὰρ δὲ στὰς βέλος ὠκὺ διαμπερὲς ἐξέρυσ᾽ ὤμου·
αἷμα δ᾽ ἀνηκόντιζε διὰ στρεπτοῖο χιτῶνος

-χολιασε,χολουμαι,εξοργιζομαι
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 9
Τίς γάρ σφωε θεῶν ἔριδι ξυνέηκε μάχεσθαι;
Λητοῦς καὶ Διὸς υἱός· ὃ γὰρ βασιλῆϊ χολωθεὶς
νοῦσον ἀνὰ στρατὸν ὦρσε κακήν, ὀλέκοντο δὲ λαοί, 10
οὕνεκα τὸν Χρύσην ἠτίμασεν ἀρητῆρα
Ἀτρεΐδη

-ψες,αψ,οπισω
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 60
τοῖσι δ᾽ ἀνιστάμενος μετέφη πόδας ὠκὺς Ἀχιλλεύς·
«Ἀτρεΐδη, νῦν ἄμμε παλιμπλαγχθέντας ὀίω
ἂψ ἀπονοστήσειν, εἴ κεν θάνατόν γε φύγοιμεν, 60

-λωβα,λωβη,λωβαομαι,ατιμε βρωμιαρη ελεεινε
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 232
δημοβόρος βασιλεὺς ἐπεὶ οὐτιδανοῖσιν ἀνάσσεις·
ἦ γὰρ ἂν Ἀτρεΐδη νῦν ὕστατα λωβήσαιο. 232

-ξεφρασκα,φραζω,φραζομαι,λεω δεν κρατιεμαι
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 83
εἴ περ γάρ τε χόλον γε καὶ αὐτῆμαρ καταπέψῃ,
ἀλλά τε καὶ μετόπισθεν ἔχει κότον, ὄφρα τελέσσῃ,
ἐν στήθεσσιν ἑοῖσι· σὺ δὲ φράσαι εἴ με σαώσεις. 83

-ορμηνευω,ορμαινω,ορμαω,φερνω στο νου,ωθω,κινω
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 193
ἧος ὃ ταῦθ᾽ ὥρμαινε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν, 193

-θαμπωνομαι,θαμβω,εκπλησσομαι
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 199
στῆ δ᾽ ὄπιθεν, ξανθῆς δὲ κόμης ἕλε Πηλεΐωνα
οἴῳ φαινομένη· τῶν δ᾽ ἄλλων οὔ τις ὁρᾶτο·
θάμβησεν δ᾽ Ἀχιλεύς, μετὰ δ᾽ ἐτράπετ᾽, αὐτίκα δ᾽ ἔγνω 199
Παλλάδ᾽ Ἀθηναίην

-λεπιασες,βρωμισες,φλουδα,λεπω,λεπις
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 236
ναὶ μὰ τόδε σκῆπτρον, τὸ μὲν οὔ ποτε φύλλα καὶ ὄζους
φύσει, ἐπεὶ δὴ πρῶτα τομὴν ἐν ὄρεσσι λέλοιπεν, 235
οὐδ᾽ ἀναθηλήσει· περὶ γάρ ῥά ἑ χαλκὸς ἔλεψε 236
φύλλά τε καὶ φλοιόν

-πω! πω! ω ποποι
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 254
Ὦ πόποι, ἦ μέγα πένθος Ἀχαιΐδα γαῖαν ἱκάνει·254
ἦ κεν γηθήσαι Πρίαμος Πριάμοιό τε παῖδες 255
ἄλλοι τε Τρῶες μέγα κεν κεχαροίατο θυμῷ
εἰ σφῶϊν τάδε πάντα πυθοίατο μαρναμένοιϊν

-πασσαλι,πασσαλος
αγκυλι,αγκυλος,κυρτος,καμπυλωτος
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ε',στιχος 209
τώ ῥα κακῇ αἴσῃ ἀπὸ πασσάλου ἀγκύλα τόξα
ἤματι τῷ ἑλόμην ὅτε Ἴλιον εἰς ἐρατεινὴν 210
ἡγεόμην Τρώεσσι φέρων χάριν Ἕκτορι δίῳ.

-απαλαμη,παλαμαων,κτυπηματα χεριων
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Γ',στιχος 128
Ἶρις δ᾽ αὖθ᾽ Ἑλένῃ λευκωλένῳ ἄγγελος ἦλθεν
εἰδομένη γαλόῳ Ἀντηνορίδαο δάμαρτι,
τὴν Ἀντηνορίδης εἶχε κρείων Ἑλικάων
Λαοδίκην Πριάμοιο θυγατρῶν εἶδος ἀρίστην.
τὴν δ᾽ εὗρ᾽ ἐν μεγάρῳ· ἣ δὲ μέγαν ἱστὸν ὕφαινε, 125
δίπλακα πορφυρέην, πολέας δ᾽ ἐνέπασσεν ἀέθλους
Τρώων θ᾽ ἱπποδάμων καὶ Ἀχαιῶν χαλκοχιτώνων,
οὕς ἑθεν εἵνεκ᾽ ἔπασχον ὑπ᾽ Ἄρηος παλαμάων· 128
ἀγχοῦ δ᾽ ἱσταμένη προσέφη πόδας ὠκέα Ἶρις·

-επερασε,επερησεν,διαπερασε
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ε',στιχος 291
Ὣς φάμενος προέηκε· βέλος δ᾽ ἴθυνεν Ἀθήνη 290
ῥῖνα παρ᾽ ὀφθαλμόν, λευκοὺς δ᾽ ἐπέρησεν ὀδόντας.291
τοῦ δ᾽ ἀπὸ μὲν γλῶσσαν πρυμνὴν τάμε χαλκὸς ἀτειρής,
αἰχμὴ δ᾽ ἐξελύθη παρὰ νείατον ἀνθερεῶνα·

-συνομηλικος,ομηλικιος
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Γ',στιχος 175
Τὸν δ᾽ Ἑλένη μύθοισιν ἀμείβετο δῖα γυναικῶν·
«αἰδοῖός τέ μοί ἐσσι φίλε ἑκυρὲ δεινός τε·
ὡς ὄφελεν θάνατός μοι ἁδεῖν κακὸς ὁππότε δεῦρο
υἱέϊ σῷ ἑπόμην θάλαμον γνωτούς τε λιποῦσα
παῖδά τε τηλυγέτην καὶ ὁμηλικίην ἐρατεινήν. 175

-γδουπος,δουπος,δουπεω,ηχος πτωσης,ηχοποιητικη λεξη,γντουπ
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ε',στιχος 42
πρώτῳ γὰρ στρεφθέντι μεταφρένῳ ἐν δόρυ πῆξεν 40
ὤμων μεσσηγύς, διὰ δὲ στήθεσφιν ἔλασσε,
δούπησεν δὲ πεσών, ἀράβησε δὲ τεύχε᾽ ἐπ᾽ αὐτῷ. 42

-αλαποτινιαξα,αλαπαζω,καταβαλλω,εξολοθρευω
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ε',στιχος 166
Τὸν δ᾽ ἴδεν Αἰνείας ἀλαπάζοντα στίχας ἀνδρῶν,166
βῆ δ᾽ ἴμεν ἄν τε μάχην καὶ ἀνὰ κλόνον ἐγχειάων
Πάνδαρον ἀντίθεον διζήμενος εἴ που ἐφεύροι·
εὗρε Λυκάονος υἱὸν ἀμύμονά τε κρατερόν τε,
στῆ δὲ πρόσθ᾽ αὐτοῖο ἔπος τέ μιν ἀντίον ηὔδα

-ανευθε,χωρις
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ε',στιχος 185
εἰ δ᾽ ὅ γ᾽ ἀνὴρ ὅν φημι δαΐφρων Τυδέος υἱὸς
οὐχ ὅ γ᾽ ἄνευθε θεοῦ τάδε μαίνεται, ἀλλά τις ἄγχι 185
ἕστηκ᾽ ἀθανάτων νεφέλῃ εἰλυμένος ὤμους,

-λεχωνα,λεχος,στρωμα
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ω',στιχος 600
Ἦ ῥα, καὶ ἐς κλισίην πάλιν ἤϊε δῖος Ἀχιλλεύς,
ἕζετο δ' ἐν κλισμῷ πολυδαιδάλῳ ἔνθεν ἀνέστη
τοίχου τοῦ ἑτέρου, ποτὶ δὲ Πρίαμον φάτο μῦθον·
υἱὸς μὲν δή τοι λέλυται γέρον ὡς ἐκέλευες,
κεῖται δ' ἐν λεχέεσσ'· ἅμα δ' ἠοῖ φαινομένηφιν    600
ὄψεαι αὐτὸς ἄγων· νῦν δὲ μνησώμεθα δόρπου

-ταχα ποτε,γρηγορα καποτε
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 205
Τίπτ᾽ αὖτ᾽ αἰγιόχοιο Διὸς τέκος εἰλήλουθας;
ἦ ἵνα ὕβριν ἴδῃ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο;
ἀλλ᾽ ἔκ τοι ἐρέω, τὸ δὲ καὶ τελέεσθαι ὀΐω·
ᾗς ὑπεροπλίῃσι τάχ᾽ ἄν ποτε θυμὸν ὀλέσσῃ. 205

-κατσε,καθισε,καθιζω
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ζ',στιχος 360
Τὴν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα μέγας κορυθαίολος Ἕκτωρ
μή με κάθιζ᾽ Ἑλένη φιλέουσά περ· οὐδέ με πείσεις· 360
ἤδη γάρ μοι θυμὸς ἐπέσσυται ὄφρ᾽ ἐπαμύνω
Τρώεσσ᾽, οἳ μέγ᾽ ἐμεῖο ποθὴν ἀπεόντος ἔχουσιν.

-γελαω
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ζ',στιχος 471
δεινὸν ἀπ᾽ ἀκροτάτης κόρυθος νεύοντα νοήσας. 470
ἐκ δ᾽ ἐγέλασσε πατήρ τε φίλος καὶ πότνια μήτηρ·471
αὐτίκ᾽ ἀπὸ κρατὸς κόρυθ᾽ εἵλετο φαίδιμος Ἕκτωρ,
καὶ τὴν μὲν κατέθηκεν ἐπὶ χθονὶ παμφανόωσαν·

-ποκος,ποκαρι,ακατεργαστο μαλλι,
αυλη
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ε',στιχος 137,138
Ἡ μὲν ἄρ᾽ ὣς εἰποῦσ᾽ ἀπέβη γλαυκῶπις Ἀθήνη,
Τυδεΐδης δ᾽ ἐξαῦτις ἰὼν προμάχοισιν ἐμίχθη
καὶ πρίν περ θυμῷ μεμαὼς Τρώεσσι μάχεσθαι· 135
δὴ τότε μιν τρὶς τόσσον ἕλεν μένος ὥς τε λέοντα
ὅν ῥά τε ποιμὴν ἀγρῷ ἐπ᾽ εἰροπόκοις ὀΐεσσι 137
χραύσῃ μέν τ᾽ αὐλῆς ὑπεράλμενον οὐδὲ δαμάσσῃ 138

-μυρλιζει,μυρεται,δακρυζει,κλαιει
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ζ',στιχος 373
Ὣς ἄρα φωνήσας ἀπέβη κορυθαίολος Ἕκτωρ·
αἶψα δ᾽ ἔπειθ᾽ ἵκανε δόμους εὖ ναιετάοντας, 370
οὐδ᾽ εὗρ᾽ Ἀνδρομάχην λευκώλενον ἐν μεγάροισιν,
ἀλλ᾽ ἥ γε ξὺν παιδὶ καὶ ἀμφιπόλῳ ἐϋπέπλῳ
πύργῳ ἐφεστήκει γοόωσά τε μυρομένη τε.

-φιλος,φιλευω,φιλεμα
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ζ',στιχος 366
καὶ γὰρ ἐγὼν οἶκον δὲ ἐλεύσομαι ὄφρα ἴδωμαι 365
οἰκῆας ἄλοχόν τε φίλην καὶ νήπιον υἱόν.366
οὐ γὰρ οἶδ᾽ εἰ ἔτι σφιν ὑπότροπος ἵξομαι αὖτις,
ἦ ἤδη μ᾽ ὑπὸ χερσὶ θεοὶ δαμόωσιν Ἀχαιῶν.

-εντεσα,τινω,πληρωνω,τιμωρουμαι
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α',στιχος 42
Σμινθεῦ, εἴ ποτέ τοι χαρίεντ᾽ ἐπὶ νηὸν ἔρεψα,
ἢ εἰ δή ποτέ τοι κατὰ πίονα μηρί᾽ ἔκηα 40
ταύρων ἠδ᾽ αἰγῶν, τὸδε μοι κρήηνον ἐέλδωρ·
τίσειαν Δαναοὶ ἐμὰ δάκρυα σοῖσι βέλεσσιν.

-ξορεξο,ορεγομαι
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Ζ ',στιχος 466
Ὣς εἰπὼν οὗ παιδὸς ὀρέξατο φαίδιμος Ἕκτωρ·466
ἂψ δ᾽ ὃ πάϊς πρὸς κόλπον ἐϋζώνοιο τιθήνης
ἐκλίνθη ἰάχων πατρὸς φίλου ὄψιν ἀτυχθεὶς
ταρβήσας χαλκόν τε ἰδὲ λόφον ἱππιοχαίτην,

-χουγιαζω,χοωμαι,φωναζω θυμωμενα,οργιζομαι
Ομηρου Ιλιαδα,ραψωδια Α ',στιχος 44
Ὣς ἔφατ᾽ εὐχόμενος, τοῦ δ᾽ ἔκλυε Φοῖβος Ἀπόλλων,
βῆ δὲ κατ᾽ Οὐλύμποιο καρήνων χωόμενος κῆρ, 44
.
.
.

ΤΑ ΗΧΟΠΟΙΗΤΙΚΑ  ΣΤΟ ΙΔΙΟΛΕΚΤΟ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ ΤΗΣ ΜΑΧΑΙΡΑΣ-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
[σε επεξεργασια]

Απο ηχους παραγονται λεξεις,ηχοποιητικες,ηχομιμητικες εκφρασεις.Οι ηχοι ειναι απο τα
πρωτα υλικα δημιουργιας λεξεων.

Λεξη -ηχος-εκφραση

-τσαρκαλευω,τσαρκ τσαρκ,ηχος ψαξιματος,,ψαχνω,τι τσαρκαλεβς εκει;
-τσαμπναει,τσαμπ τσαμπ,ηχος χωρις συνοχη λογου,τι τσαμπ'νας;
-φλιταρσε,φλετραει-φλετρ φλετε,ηχος πεταγματος πουλιου,πεταξε,φλιταρσε μολις το ειδε,
πεταξε η καρδια του,χαρηκε,ταραχθηκε
-κλαφνιζει,κλαφ κλαφ-επιμονος ηχος σκυλιου,αυτος κλαφνιζ',  ζηταει κατι επιμονα
-κριτσανιζω,κριτσ κριτσ,ο ηχος οταν τρωγεται κατι ξερο,αλλα και ο ηχος των δοντιων,
κριτσανιζω το μπισκοτο,το παξιμαδι,κριτσανιδα,κριτσινια,κριτσανιζω τα δοντια
-ματσαλαω,ματσ ματσ,ο ηχος οτας τρως κατι,τρωω,αυτος ματσαλαει,τρωει
-τρακαρω,τρακ,απο τον ηχο συγκρουσης,τ'αυτοκινητα τρακαρ'σανε,συγκρουσθηκαν δυνατα
-μπλατσιζω,μπλατς ,απο τον ηχο προσπτωσης,συναντω ξαφνικα καποιον,πεφτω πανω του,
τον μπλατσασα στη γωνια,μπλατσαστηκαμε,πεσαμε ο ενας πανω στον αλλον,αναποφευκτη
συναντηση
-φταρνιζομαι φταρ φταρ,ηχος φταρνισματος,φτανιστ'κε
-γκλοπιασε,γκλοπ γκλοπ,[γκλουπ],ο ηχος οταν καταπινει,τρωει,καποιος λαιμαργα,γλοπιασε το
φαι,καταπιε λαιμαργα,γκλοπιασε,εφαγε παρα πολυ
-ζαπωνω,ζαπ,ηχος αρπαγματος,πιανω,αρπαζω,τον ζαπωσε,τον επιασε,ειναι αζαπωτος,δεν πιανε-
ται ευκολα,δεν ζαπωνεται,δεν μπορεις να τον μεταχειρισθεις
-γκαριζω,γκαρ γκαρ,ο ηχος της φωνης του γαιδουριου,φωναζω δυνατα,τοση ωρα γκαριζω και
δεν μ'ακους,τι γκαριζεις;,γκαρξε φωναζει δυνατα,θελει κατι παρα πολυ,γκαρξε για νερο
-τσακιζω,τσακ τσακ,ηχος σπασιματος,τσακιζω κλαρια,τσακιζω το φυλλο χαρτιου,τσακιζει καρυ-
δια,μυγδαλα,η γλωσσα κοκκαλα δεν εχει και κοκκαλα τσακιζει,
-μπλουτσαναω,μπλουτς μπλουτς,ο ηχος οταν καποιος πεφτει,μπαινει,στο νερο,μπλουτσανισα ,
επεσα στο νερο,κολυμπησα
-γρατσ'νιζω,γρατσ,ο ηχος σχισιματος μιας επιφανειας με κατι αιχμηρο,νυχι,αγκαθι,με γρατσου-
νισε η γατα,γρατσ'νισκα στ'αγκαθια,σιγα,με γρατσουνισες με τα νυχια σ',γρατσ'ναει τη κιθαρα
δεν  ξερ' να παιξ'
-χλιμιντριζω,ο ηχος της φωνης του αλογου,χλιμιντρισε φωναξε απ'τον πονο
-μπουρμπλιθρες ,μπουρ μπουρ,ο ηχος φυσαλιδων οταν σπανε,εκανα μπουρμπλιθρες,φυσαλιδες
-μπουμπνιζ',μπουμ μπουμ,ο ηχος της βροντης της αστραπης,βρονταει,μπουμπνιζ' κι αστραφτ',
μπουμπνιζ' θα βρεξ',αλλου μπουμπνιζ' κι αλλου αστραφτ',αστραψε και μπουμπουνισε,νευριασε
να τον φοβασε
-τσικες,σπιθες,τσικ τσικ,,απο τον ηχο οταν καιγονται φρυγανα και πετιουνται σπιθες,τσικες,
-πριτσαλαω,πριτς πριτς,ο ηχος της φωνης του τραγου οταν συνευρισκεται για αναπαραγωγη με
τη κατσικα,μας πριτσαλισε,μας φορτωθ'κε,μας πιεσε,μας αναστατωσε,μας ενοχλησε
-φσουμαναω,φσ φσ,ο ηχος του αερα,αυτος φσουμαναει,δεν μπαινει σε ελεγχο,δεν λογαριαζει,
απειλει,ι 
-τσακωνω,τσακ τσακ,ο ηχος πιασιματος,σε τσακωσα να κανεις αυτο,σ'επιασα,τον τσακωσε απ'
τον ωμο,τον αρπαξε,τον τσακωσε να κλεβει
-πλατσουριζω,πλατς πλατς,ηχος ανακατεματος νερων,πλατσουρ'σε στα νερα,πλατσουρ'σε
στ'θαλασσα μπηκε σ'θαλασσα να κολυμπησει,πλατσουρ'σε στα ρηχα[νερα]
-το τσ[ι]αφ',η παχνη,τσιαφ τσιαφ,ο ηχος της παχνης οταν την πατας,το πρωι ειχε τσαφ,αποψε
ερ'ξε τσαφ

.

.
.

Αποφυλακιστηριον-Ντοκουμεντο Εμφυλιου πολεμου
-Οταν η Ελλαδα καταδικαζε σε θανατο τα παιδια της-

ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΦΥΛΑΚΗ ΠΕΙΡΑΙΩΣ

                                                        ΑΠΟΦΥΛΑΚΙΣΤΗΡΙΟΝ
Οτι ο Τααπαρελης Αθαν. του Παναγιωτου γεννηθεις εν Μαχαιρα Ξηρομερου
και κατοικων ομοιως ετων 46 επαγγελμα γεωργος εκρατηθη εις
τας υφ'ημας φυλακας προς εκτισιν ποινης φυλακισεως θανατου.-
επι Παρ. Κατ. Πολ. οπ/ων δυναμη της επ'αριθ 121/29-9-47 αποφασεως
Εκτακτου Στρατοδικειου Μεσολογγιου.-
Απεφυλακισθη σημερον 30 Μαρτιου ε.ε. ανασταλλεισης της εκτισεως του
υπολοιπου της ποινης του συμφωνως τω Α. Ν. 507/47 και καταβαλων τα
Δικαστικα του εξοδα:Κληθεις ουτος να υπογραψη Δηλωσιν μετανοιας
και αποκηρυξεως του Κομμουνισμου κ.λ.π. ηρνηθη πεισμονως -
                          Εν Πειραιει τη 30η Μαρτιου 1950
                                       Ο Διευθυντης της
                          [σφραγιδα,υπογραφη]
.
/
συντομα σχολια[αποδομισης]αποδημοκρατικα:

η αγαρμπη σχιζοφρενικη γλωσσα εθνικο[ορθο]φροσυνης:
.η συντομευση Αθαν.[Αθανασιος,ειρωνικο με τον θανατο]
.[το τεμπελικο]κατοικων ομοιως
.προς εκτισιν ποινης φυλακισεως θανατου[με το χειρογραφο  θανατου να καλυπτει το
τυπωμενο φυλακισεως]
.[οι φοβερες συντομευσεις της ενοχης-κατηγοριας-εθνικου εγκληματος-εσχατης προδοσιας]
επι Παρ. Κατ. Πολ. οπ/ων [επι Παραβασει Κατοχης Πολεμικων Οπλισμων]Βλεπε Συμφωνια
Βαρκιζας 12 Φεβρουαρίου 1945 Την αποστράτευση του ΕΛΑΣ και τον πλήρη αφοπλισμό του
ΕΑΜ
-το δυναμη που ειναι δυναμει [της επ'αριθ 121/29-9-47]
[αλλα το Εκτακτον της Υποθεσεωςς δικαιολογει τετοιες παραβλεψιες,συγχωρητεες,τετοια ωρα
τετοια λογια]
.το ομοηχο συντομογραφικο ε.ε.[30 Μαρτιου ε.ε.ενεστωτος ετους]
.το ανασταλλεισης της εκτισεως του υπολοιπου της ποινης του[αληθεια τι υπολοιπο εχει η
ποινη του θανατου;τι υπολοιπον το ολοσχερον;]
.και εν δευτερω το καταπληκτικο συντομογραφικο κ.λ.π.[του Κομμουνισμου κ.λ.π.]τα ευκολως
εννοουμενα συμπαρομαρτουντα παραλειπονται [συμμοριτες και τα λοιπα],
.αλλα και με...τον ορθογραφικο δισταγμο[ομικρον η ' ωμεγα;] στη λεξη πεισμονως
.και φυσικα η υπογραμμιση στο  ηρνηθη πεισμονως
[πεισμονως σημαινει,προσεξτε Εθνικο/ορθο/φρονοι,συνωνυμως το αμετανοητως]
[Απεφυλακισθη παρ'οτι Κληθεις ουτος να υπογραψη Δηλωσιν μετανοιας και αποκηρυξεως 
του Κομμουνισμου κ.λ.π. ηρνηθη πεισμονως 
ετσι ας πιστευει πως κατα καποιον τροπο νικησε νικημενος[ασ'τους να φαντασιωνουν την
ηθικη νικη της ολοκληρωτικης ηττας τους ]
και του παρεχωρηθει η ελευθερια βεβαιως με το αζημιωτο:καταβαλων τα Δικαστικα του 
εξοδα !
Εν Τελει:
Νυν και Αει η Εξουσια!
Εν Ελλαδι τη [ημερα]...του [μηνος]...εν[ετος]...
                                       Ο Διευθυντης της                     
                      [σφραγιδα,υπογραφη]
.
.
.
.

Κρισιμη Μνημη Ιστοριας-3μ x 4.5 μ-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Κρισιμη Μνημη Ιστοριας [Μετα τη Συμφωνια της Βαρκιζας]-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

-θυμαμαι την Ιστορια,Αρα εζησα την Ιστορια-

[Κωστας.Δ.Παπατρεχας  87 χρ απο τη Μαχαιρα Ξηρομερου]

'το 45 μετα τη Συμφωνια της Βαρκιζας ημουνα 13 χρ ενα ισχυρο στελεχος του κομματος
ο Μπεσας συγγενης γαμπρος της οικογενειας ειπε στον πατερα μου μυστικα:'παρε το παιδι
και τραβατε στην Αθηνα,κινδυνευετε',ηταν Ανοιξη,μπηκαμε πανω στη καροτσα στο φορτη-
γο,στη Χαρχαλο,το μισο ηταν φορτωμενο με βαρελια τυρι,εμεις καθομασταν εκει,και
τ'αλλο ηταν με γουρουνια,μεσα στο κοβουκλιο του φορτηγου ηταν ο οδηγος ο Λιας
Καρελακης με τον Βαγγελη τον αδερφο του,στο δρομο πηραμε μια κοπελα ανταρτισα,
θυμαμαι της φαγανε τα γουρουνια τα ποδια κι ετρεχαν αιματα,στο δρομο στη Παλιοβουνα
μας εκαναν σινιαλο ανταρτες να σταματησουμε ν'ανεβουν πανω στο φορτηγο,ο Λιας
εκανε πως σταματησε και μετα μεγαλωσε ταχυτητα κι εφυγε,αυτοι μας πυροβολουσαν,
οι σφαιρες περνουσαν διπλα μας,στα κεφαλια μας,φτασαμε στη Ναυπακτο,εκει ηταν
ανταρτες να περασουν με το καικι απεναντι στη Πελοποννησο,γυριζαν μετα τη Συμφωνια
της Βαρκιζας,περνουσαν αυτοι πρωτοι,εμεις μειναμε εξι μερες,τα γουρουνια τα εκλεισαν
σ'ενα χωραφι,μετα τα φορτωσαν στο φορτηγο και μπηκαμε στο καικι,μεσα στη θαλασσα
επιασε φουρτουνα,ειπανε να ριξουμνε το φορτηγο στη θαλασσα, οταν αραξαμε στο
Ψαθοπυργο η Χαρχαλο δεν επαιρνε μπροστα,τοτε ο Βαγγελης ανοιξε ενα βαρελι τυρι και
μοιρασε φετες να βοηθησουν κι ετσι σπρωξανε το φορτηγο και βγηκε απ'το καικι,πηρε
μπροστα και φτασαμε στην Αθηνα,εμεις κατεβηκαμε στο Αιγαλεω,η μανα μου ειχε εκει
ενα αδερφο γυμνασιαρχη,τοτε το Αιγαλεω ηταν χωραφια,κι ηταν μισοχωμενα πτωματα
απο τα Δεκεμβριανα,αλλου ηταν ποδι εξω,αλλου χερι,αλλου κεφαλι, βρωμουσε κι εριχναν
φορμολι'
.
.
.

γυμναστικες επιδειξεις στο τελος της σχολικης χρονιας,δασκαλος ο Γεωργιος

Παυλου  και ο Νικος Κατερινοπουλος,στη σημαια ο Νικος Μπαρλας ,δεξια

του στη φωτογραφια η Καλη Στρατου

Ο διδάσκαλος Γεώργιος Παύλου εκ Χρυσοβιτσης εις Μαχαιραν

(δεκαετία 1950-αρχες δεκαετίας 1960)

Το Κατά Παύλου Ευαγγέλιον

-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Ο Γεώργιος Παύλου ήταν ένας ιδιομορφος διδάσκαλος,πολλές οι ιστορίες 

με αυτόν,είχε δικη του μέθοδο διδασκαλίας,εκτος της μάθησης επιπτεν

και ...ράβδος,

έλεγεν:τι τα θέλετε τα γράμματα,πάρτε πρόβατα,γίδια,γουρούνια

(μακάρι να τον είχαν ακούσει)

όταν έμπαινε μάθημα έλεγε στα παιδιά:ποιος θα ποτίσει θα ταισει τις κοτούλες;

έφευγαν 3-4 παιδιά

μετά από λίγο έλεγε:ποιος για ποτίσει θα ταισει το γουρούνι;

έφευγαν αλλά 3-4 παιδια

έτσι στο τέλος δεν έμενε κανένα παιδί στη τάξη

όταν χτυπούσε κανενα παιδί με τη βίτσα,εκεινο αναπηδουσε να αποφύγει τις ξυλιες,

εκείνος το χτυπούσε με ρυθμό κι έλεγε:κοίτα πως χορεύει

όταν έβαζε βαθμό στο τετράδιο της αντιγραφής,δεν κοιτούσε,αφηρημένος  από

τα επίγεια όπως ήταν,και αν ξεκινούσε με έναν αριθμό αυτόν έβαζε,και τον

φώναζε,εφτά εφτά εφτά εφτά,πέντε πέντε πέντε πέντε

ενα παιδί σκέφτηκε αφού δεν κοιτάζει ο δάσκαλος δεν γράφω τίποτα

όμως,για κακή του τύχη,κοιταξε και είπε:

-δεν κοιτάζει ο δάσκαλος,δεν γράφω τίποτα-

και φυσικά ...το χόρεψε

κάθε μερα,από Δευτέρα μεχτπρι Σάββατο, πηγαινοέρχονταν με ενα μηχανάκι Ζακς

 Χρυσοβιτσα-Μαχαιρα-Χρυσοβιτσα

στο δρόμο συναντούσε τον Μαχαιριωτη δάσκαλο Γεράσιμο Παπατρέχα του Ηρακλή

που εκανε την αντίστροφη διαδρομη με ένα μηχανάκι Ζουνταπ ,γιατί ήταν δάσκαλος 

στη Χρυσοβίτσα

κι ελεγε:ο Φρίξος και η Έλλη

ήταν και θυμόσοφος:

σε έναν νέο δάσκαλο στη Μαχαιρά,το 1961,τον Γιάννη Σίμο από την Παπαδάτου,

που έμενε στο σπίτι στα Νασλεικα και καλλιεργούσε κήπο του είπε:

Ιωάννη ασε τον κήπο, είναι πνευματοκτονος

στους Μαχαιριωτες που δεν τον ήθελαν,γιατί θ'αφηνε τα παιδιά τους στραβά και

στουρναρια,αγραμματα,και του έκαναν αναφορες στην επιθεώρηση να τον διώξουν,

τους έλεγε:

φέρτε μου τις κόλλες,και θα γράψω εγώ οτι θέλετε

ήταν λάτρης του φαγητού,

ζητούσε απο τα παιδιά να του φέρουν ξινογαλο

τα λεγόμενα του τα έλεγε:

Το Κατά Παύλου Ευαγγέλιον

ο δάσκαλος Γιάννης Σίμος θυμάται δύο από αυτό,

σε αρχαιζουσα γλώσσα,σατυρικά αλλά...ιοβολα

οι δάσκαλοι δύο ανηλθον εις το ιερόν προσευξασθε

ο μεν εις Μαρίνος ο δε έτερος Παύλου

ο Μαρίνος αναβάς εις το μέσον του ναού

υψωσας προς τον ουρανόν τας χείρας ταύτα 

προς τον Θεόν προσευξατο

Ευχαριστώ τον Θεόνό τι ουκ ειμι 

ως οι περιλοιποι των διδασκάλων

τυγχάνω αντιγραφευς εξ αντιγραφεων

(διότι εκθοθηκε Οι Παιδαγωγικές Έρευνες

ένα βιβλίο)

καλλικελαδον εποιησανμεν ο Θεός

αριστερόν ψάλτην εις την εκκλησίαν του Αστακού

ο δε έτερος Παύλου ουδε εις τον ουρανόν εμβηναι

ετυπτεν αυτου τας χείρας εις το στήθος

και έλεγεν προς εαυτόν

Ευχαριστώ τον Θεόν

ότι εδωκας αντίπαλον Μαρίνου Τραγομαλλον

.

.

(ο Μαρίνος από τον Αστακό και ο Τραγομαλλον από το Βασιλόπουλο ήταν 

καλοι δάσκαλοι αλλά είχαν κάποιαν αντιπαλότητα)

.

.

το άλλο Κατά Παύλου Ευαγγέλιον

είναι για τους Μαχαιριωτες,αλλά και γενικά για όλους τους Ξηρομεριτες

τραγοσκυλεις και κυανοπωγωνες

και αεί σιδεροφορούντες

οι τας ψωραλεας αίγας καταβροχθίζοντες

.

.

Αυτά για τον Διδάσκαλον Γεώργιον Παύλου

Δικαιοσύνη!

.

.

.