ΕΓΩ ,ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΣ ΓΥΡΙΖΑ ΣΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ-ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[απο το Ντοκυμαντερ]ΜΑΧΑΙΡΑ-ΜΑΧΑΛΑ-ΡΙΒΙΟ-ΡΙΓΑΝΗBy c.n.couvelis

.
.
ΕΓΩ ,ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΣ ΓΥΡΙΖΑ ΣΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
[Το Πανηγυρι στη Μαχαιρα]
-ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[απο το Ντοκυμαντερ]
ΜΑΧΑΙΡΑ-ΜΑΧΑΛΑ-ΡΙΒΙΟ-ΡΙΓΑΝΗ
By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
.
.
Φωτογραφιες απο παλια πανηγυρια στη Μαχαιρα
Ξηρομερο
.
.

ο πατερας μου Νικος.Χ.Κουβελης ,η αδελφη μου η Τουλα,κι εγω

σε πανηγυρι στο καφενειο του Σταυρου Μακρυπιδη

.
.
ΕΓΩ,ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΣ ΓΥΡΙΖΑ ΣΤΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ
.
Εγω,απο μικρος γυριζα στα πανηγυρια,στη Μαχαιρα
στο Ξηρομερο το πανηγυρι ηταν του Αγιου Χριστοφο-
ρου στις 9 Μαιου,την εποχη που φυτευαμε τον καπνο
στα χωραφια,εκεινη τη μερα δεν δουλευαμε,γιορταζα-
με,ψεναμε αρνι στο σπιτι οπως την Λαμπρη,ερχονταν
και μουσαφιρεοι συγγενεις για το πανηγυρι,τα οργανα
ειχαν ερθει απο την προηγουμενη μερα απο το απογευ-
μα,η λειτουργια γινονταν στον παλιο Αη Χριστοφορο.
Ερχονταν και περιοδευοντες τσιγγανοι μουσικοι,ζυγι-
ες,κλαρινο η'ζουρνα και νταουλι,γυριζαν μεσα στο
χωριο και παιζανε στα σπιτια στις αυλες,για το καλο,
και στα καφενεια παιζανε ,τους κερναγαν κρασι ,ουζο
και γλυκα ,ραβανι ξεροψημενη,τους πεταγαν και
λεφτα στον αερα,στα οργανα το βραδυ πηγαιναν
παρεες συγγενεις,τα σογια,ο αντρας η γυναικα,τα παι-
δια ,οι θειοι οι θειες ,οι παπουδες οι μεγαλυτεροι,
καιτα αρραβωνιασμενα ,τα νιοπαντρα αν ειχαν,οι γαμ-
προι και οι νυφες απο τους παντρεμενους,ολοι μαζι
σ'ενα τραπεζι γλενταγαν,επιναν μπυρα ,και με τη
σειρα οι παρεες σηκωνονταν για χορο,αν ειχαν
δωσει χαρτακι για σειρα στο χορο,οταν ακουγαν
απο τα μεγαφωνα στα οργανα το ονομα του αρχηγου
της παρεας τους,''σειρα για χορο εχει η παρεα
του...'',πρωτα χορευαν οι γυναικες και τα παιδια,
συρτα καικαλαματιανα,και καποιο τσαμικο,στην αρχη
του χορου εριχναν στα οργανα λεφτα για να παιξουν
και να χορεψουν το τραγουδι που ηθελαν,η' στη
μεση,η' στο τελος του τραγουδιου,τα λεφτα τα εριχνε
ο πατερας για τη κορη και το παιδι,ο αντρας για τη
γυναικα,καθε χορευτης χορευε δυο τραγουδια,ο
αντρας ενα τσαμικο στην αρχη και δευτερο ενα
συρτο η' ενα καλαματιανο,ο χορος τους ηταν σοβαρος
ευγενικος λιτος δωρικος,χωρις περιττα και επιδει-
ξεις,ο ξηρομεριτης στο τσαμικο δεν εφερνε ουτε
μιση στροφη,χορευε με ολοκληρο το σωμα του,
εσωτερικευε τον ρυθμο του,και τον εξωτερικευε
με τις κινησεις του σωματος του,με τα χερια του,
με το βλεμμα του,με την εκφραση του προσωπου του,
το τραγουδι που διαλεγε να χορεψει τον εκφραζε,
ταυτιζονταν μ'αυτο,να δειξει την περηφανια του,
αυτο που ζητουσε η ψυχη του,οι γυναικες εδειχναν
στο χορο τη σεμνοτητα και τη χαρη τους.ο Ηλιος,
η Ιτια,ο Σελημπεης,η Παπαδια,ο Αητος,το Ραστ ηταν
τα τραγουδια που πιο συχνα ζηταγαν για χορο,στον
Ηλιο για το γυρισμα του Ηλιου απανω στα μερη
μας να τα ζεστανει να καρπισει ο τοπος και να
λουλουδισει η φυση ολη,,την Ιτια χορευαν για τη
λεβεντια που πρεπει να'χει ο ανθρωπος στο κορμι
και στιςπραξεις στα λογια του,η Παπαδια γιατι
ηθελε επιδεξιο χορευτη να δειξει τη τεχνη και την
φαντασια του,τον Αητο για την περηφανεια του
ανθρωπου στα βασανα και τους καημους της ζωης,
''ενας Αητος περηφανος καθοντανε στον Ηλιο και
λιαζοτανε'',,και το Ραστ μια τελετουργια χορου
και μουσικης,να σχιστει η καρδια σου και να αλαφρυ-
νει σαν πουλι να πεταξει στον ομορφο κοσμο και
θανατο να μην βαλει στο νου της,η μια παρεα σε-
βονταν την αλλη παρεα,δεν την προκαλουσε με
πραξεις και με λογια,φασαριες δεν γινονταν,και οι
ξενοι που ερχονταν στο πανηγυρι απο τα γυρω
χωρια,αλλα και απο πιο μακρυνα,ηταν προσεκτι-
κοι σεβαστικοι να μην προσβαλουν,πανω στο πατα-
ρι,κατασκευη απο ξυλα καδρονια και ταυλες,ηταν
τα οργανα,στην πρωτη σειρα ο κλαριτζης,ο τραγου-
διστης,και οπωδηποτε υπηρχε γυναικα τραγουδισ-
τρια,αλλα και μια τραγουδιστρια νεαρη ομορφη
κοπελα για τα ελαφρια,τα αλεγρα,τραγουδια,τα γρη-
γορα,αυτη ηταν ορθια,χορευε και κουνιονταν συνε-
χως στον ρυθμο της μουσικης,χτυπωντας το ντεφι
και σειοντας τα ζιλια στα χερια της,στην πισω σειρα
ηταν οι αλλοι οργανοπαιχτες,απο το πανηγυρι
στη Μαχαιρα περασαν οι ξακουστοι Χαλκιαδες,
ο Φωτης Χαλκιας στο λαγουτο και το τραγουδι,
αφταστος τραγουδιστης,ο Τασος ο Χαλκιας στο
κλαρινο,μεγαλος δεξιοτεχνης,ο Φουσκομπουκας
στο κλαρινο,πατερας του Αριστειδη Μοσχου,
ο Χαραλαμπος Μαργελης απο το Μεσολογγι,ονο-
μαστο κλαρινο,μεχρι και η ξακουστη η τραγουδισ-
τρια η Ριτα η Αμπατζη ηρθε τη δεκαετια του 1930
με συνοδεια το κλαρινο του Χαραλαμπου Μαργελη,
και ο μεγαλος ο Βασιλης ο Σαλεας με το κλαρινο
του,''ενας ειναι ο Σαλεας στην Ελλαδα βρε παιδια'',
ο Βασιλης ο Σουκας μεγαλος δεξιοτεχνης του κλα-
ρινου και ευγενικος ανθρωπος,αρχοντικος,,κι αλλα
κλαρινα ηρθαν,ο Θυμιος ο Αριστοπουλος,ο πατε-
ρας του Κωστα του Αριστοπουλου,αθωος αγαθος
ανθρωπος,ηρθε και ο Βαρβατος,ο Κωστας ο Κων-
σταντινου,ο Νικος Καλαμπαλικης,καλα παλια
κλαρινα της περιοχης μας,ο Κολουκουρας στο
βιολι,ο Θεοδωροπουλος στο κλαρινο,ο Χρηστος
ο Κατσαμακης καλο κλαρινο δεξιοτεχνης,τα τελευ-
ταια εδω χρονια,περασαν και πολλοι τραγουδιστες,
ο μεγαλος τραγουδιστης ο Τακης ο Καρναβας,αυτος
στο χωριο ερχονταν απο μικρο παιδι,ειχε συγγενεις
εδω,ο Τασος Καρναβας που ειχε ταβερνα στο χω-
ριο ηταν αδερφος του πατερα του του Γιωργου Καρ-
ναβα,ακομη ηρθε η Τασια Βερρα,η Γιουλα η Κοτρω-
τσου ,σεμνη και ομορφη κοπελα,επισης ηρθε η Μα-
ριτσα Βαρβατου,ο Νικος Παπαγεωργιου απο την
Μαχαλα,η Μαριτσα η Βλαχοδημου και ο Νικος ο
Βλαχοδημος,αδερφια απο την Λεπενου,η Βασω Αθα-
νασακη,ανηψια τους,η Μαρια Γιαννακα με καταγω-
γη απο τη Μαχαιρα,ο Χρηστος ο Γιουρουκης,ο Δη-
μητρης ο Αποστολου,αυτοι που εφερναν οργανα στο
πανηγυρι ηταν ο μπαρμπα Βασιλης ο Βετλαντζας
[Κουβελης],ο μπαρμπα Λιας ο Κουτρουμανος,ο Στα-
ματης ο Παπασταμος,ο Χαριλαος ο Μποζωνης,ο Λευ-
τερης ο Κουβελης,ο Σταυρος και ο Νικος Μακρυπι-
δης,ο Νικος και ο Γιαννης Κανατσουλας [Παπατρεχας],
ο Αντωνης Κανατσουλας[Παπατρεχας],ο Χρηστος
Μπαρμπαρουσης,ο Κωστας Μπαρμπαρουσης,στα νεω-
τερα χρονια ο Νικος Κουβελης Βετλαντζας,ο μπαρμπα
Βασιλης ο Λιαμης,ο Στρατος ο Παπατρεχας Κανατζου-
λας,ο Νεστορας Μπαρμπαρουσης,ο Μπαμπης ο Παπα-
χαραλαμπους,ο Λακιας ο Λιαμης,,κατα μαρτυρια την
δεκετια του 1950 στο καφενειο του Σταματη Παπαστα-
μου ερχονταν και επαιζε κλαρινο στο μαγαζι ο Γιαννης
ο Βασιλοπουλος,νεαρος τοτε,που εμενε στη Μαχαιρα
σε καταυλισμο τσιγγανων,''ενα ευγενικο μετρημενο
παιδι,ειχαν τις σκηνες τους εκει στον μυλο του Λιαμη'',
τον συνοδευε στο τραγουδι ο Λιας ο Τσαπαρελλης,ο
καραγκιοζοπαιχτης απο την Μαχαιρα ,και στη Μαχαι-
ρα σε σκηνες τσατουρια τσιγγανων εζησε και μεγαλωσε
ο Βασιλης ο Σαλεας,το πιο μεγαλο κλαρινο που βγηκε
στην Ελλαδα,αφταστος δεξιοτεχνης,μαγος του κλαρινου,
λενε πως σ'ενα πανηγυρι του Αγιου Χριστοφορου ειχε
φερει ο Λιας ο Κουτρουμανος τον Βασιλη ο Σαλεα κι
οταν σηκωθηκε η Μαροτσο [της Βαρβαρας Βοτση]ενα
ατυχο ταπεινο πλασμα,τοτε ο Σαλεας εσπασε το κλαρινο,
χιλια κομματια το'κανε,τοσο λιανα και γλυκα επαιζε,ολα
τα ντερτια κι ολους τους καημους αλλα κι ολες τις χαρες
της φτωχολογιας και του κοσμου του ντουνια επαιξε,κι
ακουσθηκαν,γιατι ο Σαλεας με τους Βοτσεους ειχε μεγα-
λωσει στο χωριο απο μικρο παιδι μεσα στη φτωχεια και
την αξιοπρεπεια,ισως πιο τσιγγανικα,πιο ελληνικα,πιο
ανθρωπινα να μην επαιξε ποτε το κλαρινο του Σαλεα
απο εκεινο το χορο της Μαροτσος τοτε,το κλαρινο τσα-
κισε σε χιλια κοματια ηχων, εκλαψε τιναχτηκε η μαγεια
του ηχου,ραγισε η καρδια κι ενωθηκε με το χορο του
ταπεινου πλασματος,
τα οργανα τα εβαζαν να παιξουν στα καφενεια μεσα
η' αν ηταν καλος καιρος εξω,δεν εβρεχε και δεν εκανε
κρυο,μπροστα απο το μαγαζι,και χορευαν στο δρομο,
τοτε δεν περνουσαν αυτοκινητα απο τον δρομο,ηταν
ελαχιστα,αρχιζαν να παιζουν αποβραδυς μεχρι την ανα-
τολη του ηλιου,την αλλη μερα,κι ακομα πιο πολυ,εγιναν
πανηγυρια εκτος απο τα καφενεια και αλλου,στη αποθη-
κη κατω στο μεγαλο σπιτι των Μακρεων,εκει σ'ενα πανη-
γυρι ο Τακης ο Νασουλας Κουβελης σερνει τον χορο απο
πολλα ατομα και τον βγαζει εξω στο δρομο και μετα παλι
να μπαινει μεσα χορευοντας ασταματητα κι αστειευοντας,
και τον δασκαλο τον Μακια Παπατρεχα,μερακλη χορευτη,
να χορευει τη Γενοβεφα,και τον Παπαξαρχη Στρατο,παπα
λεβεντη μερακλη χορευτη,να χορευει και να πειραζει την
ομορφη πεταχτουλα τραγουδιστρια σεμνα ασεμνα με το
ντεφι και τα ζιλια,χαρα να τον βλεπεις
[ο Παπαξαρχης καταγονταν απο την Μαχαιρα κι ηταν
πολλα χρονια παπας στη Παπαδατου κι ακομα πινουν
νερο στ'ονομα του],
εγιναν πανηγυρια στον κηπο του Γιωργου και Νικου
Καρελακη,στον κηπο του μπαρμα Σπυρου του Γκολφη
στα μαγαζια,στη πλατεια του χωριου,στην πλατεια
της εκκλησιας,στο οικοπεδο του Κωστα Χασαπη,
πολλα αυτα ,που ηταν το πανηγυρι στο χωριο,αυτα
που γινονταν και τα αισθηματα και οι χαρες,γιορταζε
το χωριο,να φυγει να εξορισθει το Κακο,και να σηκωθει
ν'αναστηθει το Καλο και να κυριεψει η Χαρα,και η
Αφθονια στη Γη,και στις καρδιες των ανθρωπων η
ξεστασια και η απλοτητα,
Εγω,απο μικρος γυριζα στα πανηγυρια,να βλεπω τους
ανθρωπους να γλεντουν να χορευουν να'ναι χαρουμενοι.
.
ολα τα μεγαλα καλα κλαρινα βγηκαν απο την Αιτωλο-
ακαρνανια
και ξεκιναμε,στην αρχη ,τον περασμενο αιωνα,ηταν
ο Νικολαος Σουλευμανης στο Μεσολογγι πατριαρχης του
κλαρινου στην Ελλαδα,ο Χαραλαμπος Μαργελης,ο Φουσκο-
μπουκας,ο Βασιλης Σαλεας,ο Γιαννης Βασιλοπουλος,ο Βαγ-
γελης Κοκκωνης,ο Κωστας Αριστοπουλος,ο Παναγιωτης
Πλαστηρας,ο Χρηστος Κατσαμακης,ο Νεκταριος Κοκκωνης,
ο Πανος Κοτρωτσος
κι απο εδω βγηκε ο Τακης Καρναβας απο την Κανδηλα
Ξηρομερου.
.
.
Μαχαιρα[Ξηρομερο]Πανηγυρι του Αγιου Χριστοφορου
8-9 Μαιου
ενα επικο δωρικο τραγουδι ο Ηλιος,ο Ηλιος που ανεβαινει
και φωτιζει τη γη,και τις καρδιες και φανερωνει τα ψεματα
και τις απατες και εμφανιζει την αληθεια,και καρπιζει
αφθονια ο κοσμος και πλουτιζει το φως της ζωης μας
.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[Μαχαιρα]Ξηρομερο
[9 Μαιου 2006]Χρηστος Κατσαμακης
[ο Ηλιος]By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
διαρκεια 2' 36''[2min 36sec]
.

.
Μαχαλα[πανηγυρι στις 25-26 Σεπτεβριου του Αγιου Ιωαννη
του Θεολογου],τα παλιοτερα χρονια το πανηγυρι κρατουσε
μια βδομαδα
ΡΑΣΤ
Αιτωλικιωτες Μεσολογγιτες
κι απ'τη Γουρια
κι απ'τη Σταμνα
εκει ψηλα στον Αη Λια
βαρουν νταουλια και ζουρνα
στον Αη Συμιο
στον Αη Λια
-
ολοι λεβεντες αρματωθηκαν
απ'τα χωρια
.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[Μαχαλα]Ξηρομερο
[25 Αυγουστου 2004]Κ.Αριστοπουλος-Ν.Βλαχοδημος
[Ραστ-Ηλιος]By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
διαρκεια 8' 58''[8 min 58 sec]
.

.
ΟΙ ΚΛΕΦΤΕΣ ΑΠΟ Τ'ΑΓΡΑΦΑ ΕΞΟΥΡΙΖΟΝΤΑΝ
οι κλεφτες απο τ'Αγραφα
εχουν ξουραφια μαλαματενια
καθονταν και ξουριζονταν
οι κλεφτες
και στριβαν τα μουστακια τους
χορευουν τα κλεφτοπουλα
τον καπετανιο ξουριζαν
οι κλεφτες
[προκειται για τον ηρωα καπετανιο Κατσαντωνη]
.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[Μαχαλα]Ξηρομερο
[25 Αυγουστου 2004[Κ.Αριστοπουλος-Ν.Βλαχοδημος
By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
διαρκεια 6' 5''[6min 5sec]
.

.
Ριβιο[Πανηγυρι του Αγιου Ευσταθιου 19-20 Σεπτε-
βριου
ΠΗΓΑ ΝΑ ΔΩ ΕΝΑΝ ΑΡΡΩΣΤΟ
πηγα να δω εναν αρρωστο,που ηταν στο κρεβατι
με κοιταξε παραξενα και σιγωσε κοντα μου
και μου'πε με παραπονο,με ματια ολο πικρα
απο τους πονους και συγγενεις η πικρα
.
[αυτο ειναι ενα πονεμενο τραγουδι,ενας καημος,ραστ,
σοβαρο,λιτο,δωρικο στο υφος που παιζεται και
χορευεται,ο χορευτης χορευει οπως ο κορυ-
φαιος του χορου αρχαιας τραγωδιας,τετοια ειναι
τα βηματα και οι κινησεις του.
.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[Ριβιο]Ξηρομερο
[20 Σεπτεμβριου 2004]Χ.Κατσαμακης -Ν.Παπαγεωργιου
By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
διαρκεια 12' 50''[12min 50sec]
.

.
Ριγανη[Πανηγυρι στις 30 Ιουλιου,στα 10α Μητροπολι-
τικα]πανω στο υψωμα της Αγιας Παρασκευης,με το
φεγγαρι στον ουρανο,σαν βερα αρραβωνιασμενων ,
εδω οι ανθρωποι,οι νεοι χορευουν και χαιρεσε να
βλεπεις την τοση ζωντανη και καθαρη νεοτητα,ανοιξη
μιας ζωης που ποτε δεν θα χαθει,ποτε δεν θα ξεχασθει.
.
ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ[Ριγανη]Ξηρομερο
30 Ιουλιου 2005[Χ.Κατσαμακης-Μπεκος[
By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
διαρκεια 34' 54''[34 min 54 sec]
.

.
.