LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ -ο χαρακτήρας των γερων- Αριστοτελης, Ρητορική, 1389b–1390a -μεταφραση χ.ν.κουβελης c.n. couvelis ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis

.

.

LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

-ο χαρακτήρας των γερων-

Αριστοτελης, Ρητορική, 1389b–1390a

-μεταφραση χ.ν.κουβελης c.n. couvelis

ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis

.

.

-ο χαρακτήρας των γερων-

Αριστοτελης, Ρητορική, 1389b–1390a

-μεταφραση χ.ν.κουβελης c.n. couvelis

των νέων λοιπόν τέτοιος είναι ο χαρακτήρας,οι γεροντότεροι όμως και αυτοί που πέρασαν την ωριμοτητα σχεδόν από τα αντίθετα σ'αυτα τα πιο πολλά  έχουν ήθη,επειδή πολλά χρόνια εχουν ζησει και περισσότερο  εχουν εξαπατηθεί και έχουν κάνει λάθη,και τα περισσότερα είναι άσχημα από τα πράγματα,ουτε είναι βέβαιοι για τιποτα,και λιγότερο υπερβαλουν

πάντοτε απ'οτι πρέπει,και νομιζουν,τίποτα δεν γνωριζουν, και όταν έχουν αμφιβολίες προσθέτουν πάντα το ίσως και 

πιθανως και πάντα λένε έτσι,σταθερά όμως κανένα,και δύσκολοι στο χαρακτήρα είναι,

γιατί το δύσκολο του χαρακτήρα  είναι να θεωρείς πως προς το χειρότερο είναι τα πάντα,

ακόμη λοιπόν καχύποπτοι είναι επειδή δεν εμπιστεύονται,δεν εμπιστεύονται λόγω της εμπειρίας,κι ούτε αγαπούν δυνατά ούτε μισούν για τα ίδια αυτά,αλλά σύμφωνα με την υποθήκη του Βιαντα και αγαπούν 

σαν να πρόκειται(την άλλη στιγμή( να μισήσουν και μισούν σαν να πρόκειται(την άλλη στιγμή) να αγαπησουν,

και έχουν αδύναμο φρονημα επειδή έχουν ταπεινωθει απ'τη ζωή,γιατί κανένα μεγάλο ούτε περιττό αλλά αυτά όσα για την επιβίωση επιθυμούν,

και φειδωλοί,γιατί απ'τη μια ένα  απ'τα απαραιτητα η περιουσία,συνάμα όμως και λόγω εμπειρίας γνωρίζουν πόσο δύσκολο είναι ν'αποκτησεις και πόσο εύκολο το να χάσεις,

και δειλοί,(30) και όλα από πριν τα φοβούνται ,γιατί αντίθετα με τους  νέους βρίσκονται,

γιατί ειναι ψυχροί,ενώ οι άλλοι θερμοί,επομένως τα γηρατειά έχουν προειδοποιήσει για τη δειλία,και γιατί ο φόβος μια ψυχρότητα ειναι,

και αγαπούν τη ζωή,και μάλιστα στις τελευταιες τους μέρες επειδή η επιθυμία είναι γι'αυτό που φεύγει,κι αυτό που μας λείπει,αυτό (35)πιο πολυ επιθυμουμε,

κι αγαπούν μόνον τους εαυτούς περισσότερο απ'οτι πρέπει,γιατί κι αυτο ένα αδύνατο φρόνημα είναι,και για το συμφέρον ζουν ,αλλ'οχι για το καλό, περισσότερο απ'οτι πρέπει,επειδή αγαπούν μόνον τους εαυτους τους,

γιατι το[1390a] συμφέρον για τους ίδιους αγαθό είναι,το καλό από μονο του καλό, 

και χωρίς ντροπη περισσότερο παρά συνεσταλμένοι,επειδή δεν ενδιαφέρονται το ίδιο για το καλό και το συμφέρον αδιαφορούν για την γνώμη  των αλλων,

και απαισιόδοξοι λόγω της εμπειρίας (γιατί τα περισσότερα απ'αυτα που γίνονται (5)άσχημα είναι,γιατί τις περισσοτερες φορές καταληγουν στο χειρότερο)κι ακόμη λόγω της δειλίας,και ζουν με τη μνήμη μάλλον παρά με την ελπίδα,γιατί του βίου το υπόλοιπο λίγο αυτό όμως που έχει περάσει πολυ,η ελπίδα λοιπόν είναι για το μέλλον ενώ η μνημη γι'αυτα που έχουν περάσει,το οποίο είναι και η αιτία της πολυλογιας σ'αυτους,

(10)γιατί αδιάκοπα για αυτά που έγιναν λένε,γιατί αυτά όταν αναθυμουνται ευχαριστιουνται,

κι οι θυμοι έντονοι αλλά αδύνατοι ειναι,κι απ'τις επιθυμίες άλλες εχουν εκλειψει

άλλες αδύναμες ειναι,έτσι ώστε 

ούτε επιθυμούν ούτε πράττουν σύμφωνα με τις επιθυμίες,αλλά σύμφωνα με το κέρδος,γι'αυτό 

να'χουν συμβιβαστεί φαίνονται αυτοί αυτής της ηλικίας,κι απ'την άλλη γιατί (15) οι επιθυμίες δεν επανορθωνονται και επίσης είναι υποδουλωμένοι στο κέρδος,και μάλλον ζουν σύμφωνα με τον υπολογισμό παρά σύμφωνα με το ήθος,γιατί ο υπολογισμός του συμφέροντος είναι ενώ το ήθος της αρετής είναι,

και τ'αδικηματα που αδικούν οφείλονται σε μοχθηρία,όχι σε προσβλητική διάθεση,

συναισθηματικοί βέβαια και οι γέροντες είναι,αλλά,όχι για τους ίδιους λογους με τους νέους,γιατί  οι νέοι  λόγω,(20)  αγάπης για τον άνθρωπο,ενώ οι γεροι λόγω αδυναμίας,γιατί τα πάντα νομίζουν πλησιον είναι να τα πάθουν,αυτό λοιπόν είναι το συναισθηματικό,

γι'αυτό το λόγο παράπονα έχουν,

και δεν είναι αστείοι ούτε τους αρέσει το γέλιο,γιατί το να  παραπονιεσαι δεν ταιριάζει στον αστείο ανθρωπο

.

.

Τὸ μὲν οὖν τῶν νέων τοιοῦτόν ἐστιν ἦθος, οἱ δὲ πρεσβύ-

τεροι καὶ παρηκμακότες σχεδὸν ἐκ τῶν ἐναντίων τούτοις τὰ

(15) πλεῖστα ἔχουσιν ἤθη· διὰ γὰρ τὸ πολλὰ ἔτη βεβιωκέναι καὶ

πλείω ἐξηπατῆσθαι καὶ ἐξημαρτηκέναι, καὶ τὰ πλείω φαῦλα

εἶναι τῶν πραγμάτων, οὔτε διαβεβαιοῦνται οὐδέν, ἧττόν τε

ἄγανται πάντα ἢ δεῖ. καὶ οἴονται, ἴσασι δ’ οὐδέν. καὶ ἀμφι-

δοξοῦντες προστιθέασιν ἀεὶ τὸ ἴσως καὶ τάχα, καὶ πάντα

(20) λέγουσιν οὕτως, παγίως δ’ οὐδέν. καὶ κακοήθεις εἰσίν· ἔστι

γὰρ κακοήθεια τὸ ἐπὶ τὸ χεῖρον ὑπολαμβάνειν πάντα. ἔτι δὲ

καχύποπτοί εἰσι διὰ τὴν ἀπιστίαν, ἄπιστοι δὲ δι’ ἐμπειρίαν.

καὶ οὔτε φιλοῦσιν σφόδρα οὔτε μισοῦσι διὰ ταῦτα, ἀλλὰ κατὰ

τὴν Βίαντος ὑποθήκην καὶ φιλοῦσιν ὡς μισήσοντες καὶ μισοῦ-

(25) σιν ὡς φιλήσοντες. καὶ μικρόψυχοι διὰ τὸ τεταπεινῶσθαι

ὑπὸ τοῦ βίου· οὐδενὸς γὰρ μεγάλου οὐδὲ περιττοῦ ἀλλὰ τῶν

πρὸς τὸν βίον ἐπιθυμοῦσι. καὶ ἀνελεύθεροι· ἓν γάρ τι τῶν

ἀναγκαίων ἡ οὐσία, ἅμα δὲ καὶ διὰ τὴν ἐμπειρίαν ἴσασιν ὡς

χαλεπὸν τὸ κτήσασθαι καὶ ῥᾴδιον τὸ ἀποβαλεῖν. καὶ δειλοὶ

(30) καὶ πάντα προφοβητικοί· ἐναντίως γὰρ διάκεινται τοῖς νέοις·

κατεψυγμένοι γάρ εἰσιν, οἱ δὲ θερμοί, ὥστε προωδοπεποίηκε

τὸ γῆρας τῇ δειλίᾳ· καὶ γὰρ ὁ φόβος κατάψυξίς τίς ἐστιν. καὶ

φιλόζωοι, καὶ μᾶλλον ἐπὶ τῇ τελευταίᾳ ἡμέρᾳ διὰ τὸ τοῦ

ἀπόντος εἶναι τὴν ἐπιθυμίαν, καὶ οὗ ἐνδεεῖς, τούτου

(35) μάλιστα ἐπιθυμεῖν. καὶ φίλαυτοι μᾶλλον ἢ δεῖ· μικροψυχία

γάρ τις καὶ αὕτη. καὶ πρὸς τὸ συμφέρον ζῶσιν, ἀλλ’ οὐ πρὸς

τὸ καλόν, μᾶλλον ἢ δεῖ, διὰ τὸ φίλαυτοι εἶναι· τὸ μὲν γὰρ

[1390a] συμφέρον αὐτῷ ἀγαθόν ἐστι, τὸ δὲ καλὸν ἁπλῶς. καὶ ἀν-

αίσχυντοι μᾶλλον ἢ αἰσχυντηλοί· διὰ γὰρ τὸ μὴ φροντίζειν

ὁμοίως τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ συμφέροντος ὀλιγωροῦσι τοῦ δοκεῖν.

καὶ δυσέλπιδες διὰ τὴν ἐμπειρίαν (τὰ γὰρ πλείω τῶν γιγνο-

(5) μένων φαῦλά ἐστιν· ἀποβαίνει γὰρ τὰ πολλὰ ἐπὶ τὸ χεῖρον),

καὶ ἔτι διὰ τὴν δειλίαν. καὶ ζῶσι τῇ μνήμῃ μᾶλλον ἢ τῇ

ἐλπίδι· τοῦ γὰρ βίου τὸ μὲν λοιπὸν ὀλίγον τὸ δὲ παρεληλυθὸς

πολύ, ἔστι δὲ ἡ μὲν ἐλπὶς τοῦ μέλλοντος ἡ δὲ μνήμη τῶν

παροιχομένων· ὅπερ αἴτιον καὶ τῆς ἀδολεσχίας αὐτοῖς·

(10) διατελοῦσι γὰρ τὰ γενόμενα λέγοντες· ἀναμιμνησκόμενοι γὰρ

ἥδονται. καὶ οἱ θυμοὶ ὀξεῖς μὲν ἀσθενεῖς δέ εἰσιν, καὶ αἱ ἐπι-

θυμίαι αἱ μὲν ἐκλελοίπασιν αἱ δὲ ἀσθενεῖς εἰσιν, ὥστε οὔτ’

ἐπιθυμητικοὶ οὔτε πρακτικοὶ κατὰ τὰς ἐπιθυμίας, ἀλλὰ κατὰ

τὸ κέρδος· διὸ σωφρονικοὶ φαίνονται οἱ τηλικοῦτοι· αἵ τε γὰρ

(15) ἐπιθυμίαι ἀνείκασι καὶ δουλεύουσι τῷ κέρδει. καὶ μᾶλλον

ζῶσι κατὰ λογισμὸν ἢ κατὰ τὸ ἦθος· ὁ μὲν γὰρ λογισμὸς τοῦ

συμφέροντος τὸ δ’ ἦθος τῆς ἀρετῆς ἐστιν. καὶ τἀδικήματα

ἀδικοῦσιν εἰς κακουργίαν, οὐκ εἰς ὕβριν. ἐλεητικοὶ δὲ καὶ οἱ

γέροντές εἰσιν, ἀλλ’ οὐ διὰ ταὐτὰ τοῖς νέοις· οἱ μὲν γὰρ διὰ

(20) φιλανθρωπίαν, οἱ δὲ δι’ ἀσθένειαν· πάντα γὰρ οἴονται ἐγγὺς

εἶναι αὑτοῖς παθεῖν, τοῦτο δ’ ἦν ἐλεητικόν· ὅθεν ὀδυρτικοί

εἰσι, καὶ οὐκ εὐτράπελοι οὐδὲ φιλογέλοιοι· ἐναντίον γὰρ τὸ

ὀδυρτικὸν τῷ φιλογέλωτι.

.

.

.