GREEK POETRY -ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, Φοίνισσαι 469-496,ο λόγος του Πολυνεικη,ο αντίλογος του Ετεοκλή ,499-525,και ο συνθετικός λόγος της Ιοκάστης (528-585) -μεταφραση χ.ν.κουβελης c.n.couvelis POETRY-c.n.couvelis-ΠΟΙΗΜΑΤΑ-χ.ν.κουβελης

 .

.

GREEK POETRY

-ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, Φοίνισσαι 469-496,ο λόγος του Πολυνεικη, 

ο αντίλογος του Ετεοκλή ,499-525,και ο συνθετικός λόγος της Ιοκάστης

(528-585)

-μεταφραση χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

POETRY-c.n.couvelis-ΠΟΙΗΜΑΤΑ-χ.ν.κουβελης

.

.

ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ, Φοίνισσαι 469-496,ο λόγος του Πολυνεικη,

ο αντίλογος του Ετεοκλή ,499-525,και ο συνθετικός λόγος της Ιοκάστης

(528-585)

-μεταφραση χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

Πολυνείκης

απ'τη φύσει του απλός ο λόγος της αλήθειας

δίχως τα διπλά τεχνάσματα 470 

καιριος  είναι,ο άδικος νοσεί σ'αυτο

και φάρμακα χρειάζεται σοφά

εγώ έχοντας στο νου το σπίτι του πατερα

και το δικό μου κι αυτού,για να ξεφύγω

απ'τις κατάρες που ο Οιδίποδας ξεστόμισε 475

για μας τοτε,εκούσια εξορίσθηκα απ'αυτη τη γη

δίνοντας σ'αυτόν τη βασιλεία της πατρίδας

για ένα χρόνο ώστε να άρχει και με τη σειρά

να λάβω,για να μην έρθει έχθρα γι'αυτο και φθονος

και κάτι κακό πράξω και παθω,οπως γίνεται 480

ενώ όμως μ'αυτα συναινεσε μ'ορκους,στους θεούς

δίνοντας,κανενα απ' όσα υποσχέθηκε δεν έπραξε,

αλλά κρατεί την εξουσία ο ίδιος και το δικό μου

μέρος του σπιτιού,και τώρα έτοιμος είμαι αν λαβω

τα δικά μου τον στρατό να διώξω απ'αυτη τη γη 485

να κατοικήσω το σπίτι μου με τη σειρά λαμβάνοντας

κι σ'αυτόν εδώ ν'αφησω το ίσο πάλι στο χρόνο του

και μήτε να πολιορκησω την πατρίδα μήτε να φερω

στους πύργους σκάλες να στήσω ν'ανεβω πανω

αυτά που αν δεν πετύχω το δίκαιο επιχειρω 490

να πράξω,μάρτυρες για αυτά εδω του θεούς καλω

πως τα πάντα πράττω για το δίκαιο δίκαια 

να αποστερουμαι την πατρίδα τόσο ανιερα

αυτά το καθένα,μητέρα,χωρίς περίπλοκα

λόγια να προσθέσω είπα ,αλλά και στους σοφούς495

και στους απλοϊκούς δικαια,όπως σ'εμενα φαίνεται

.

.

Ἐτεοκλῆς

αν σ'ολους το καλό το ίδιο φυσει σοφό συναμα

δεν θα'ταν αντιλογιας στους ανθρώπους εχθρα 500

τώρα ουτ'ομοιο κανένα ούτε ίσο στους θνητους

εκτός σαν όνομα,τέτοιο πράγμα δεν υπαρχει

γιατί τίποτα,μητέρα,αποκρύπτοντας θα πω:

στ'αστρα αν είναι θα παω στους ηλίου την ανατολη

και κάτω βαθεια απ'τη γη,αν έτσι να πράξω μπορώ505

την μέγιστη των θεών ώστε να κρατήσω Τυραννιδα

τούτο λοιπόν το αξίωμα,μητέρα,δεν προτίθεμαι

σ'αλλον να παραχωρισω παρά για μένα μάλλον να διατηρησω

γιατί σ'αντρα δεν ταιριάζει,το περισσότερο κάποιος να χάσει

και το λιγότερο να λαβει,ντροπή δε για αυτα δω νιώθω 510

με τα οπλα να'ρθει αυτος εδώ και καταστρέφοντας τη χώρα

να πετύχει αυτά που επιθυμει,γιατί στη Θήβα αυτό εδώ

θα'ταν προσβολή,αν με το φόβο της Μυκηναιας απειλής 

παρεδινα τα σκήπτρα μου σ'αυτόν εδω να παρει,

έπρεπε αυτός όχι με τα όπλα τις συνδιαλλαγές φιλίας 515

μητέρα,να κάνει,γιατί καθετί καταφέρνει ο λόγος

αυτό που και το σίδερο των εμπολέμων μπορεί να κανει,

αλλά έναν αλλιώς αυτήν εδω τη γη θέλει να κατοικήσει,

του επιτρέπεται,εκείνο δεν θ'αφησω με τη θέληση μου

όταν μπορώ να αρχω,σ'αυτόν εδώ δούλος ποτε να γίνω; 520

γι'αυτά εμπρός φωτιά,εμπρός σπαθιά,

να ζευτουν τ'αλογα,οι τόποι να γεμίσουν απ'αρματα

αφού δεν θα παρατήσω σ'αυτον εδώ την τυραννιδα μου

γιατί εάν πραγματι χρειαστεί ν'αδικησω,χάριν της τυραννιδος

το πιο ωραίο αδίκημα,για τ'αλλα η ευσεβεια επιβάλλεται 525

.

.

Ἰοκάστη

τέκνο μου,όχι όλα στα γηρατειά τα κακα

Ετεοκλή,δεν έρχονται,αλλά η εμπειρια

έχει κάτι να πει σοφωτερο απ'τους νέους 530

γιατί στην πιο κακια των δαιμονων αφήνεσαι

Φιλοδοξία,παιδί μου,μη,άδικος είναι θεος

σε πολλά μέσα σπίτια και πόλεις ευδαίμονες

μπαίνει και βγαίνει με τον όλεθρο των προσκυνητών της

γι'αυτη ειναι που τρελάθηκες,κείνο πιο καλό,τέκνο μου,535

την ισότητα να τιμας,που φίλους πάντα με τους φίλους,

και πόλεις με τις πόλεις,και συμμάχους με τους συμμάχους,

συνδέει,γιατί το ίσο σταθερο στους ανθρώπους φύσει,

στο πιο πολύ πάντοτε αντίπαλο ανθίσταται

το λιγότερο και έτσι αρχινα της μέρας η εχθρα 540

και γιατί μέτρα στους ανθρώπους και σταθμά

η ισότητα έθεσε κι αριθμούς όρισε,

της νύχτας τ'αφεγγες βλέφαρο και του ήλιου το φως

ίσα βαδιζει τον κύκλο του χρόνου,

κανένα απ'αυτα τα δυο δεν έχει φθόνο όταν  αποσύρεται 545

αφου ο ήλιος κι η νύχτα υπακούει στους θνητούς

εσύ δεν θα δεχτείς το απιτι να'χεις ίσο 

και με αυτον εδώ να κατεχεις;και τότε που είναι το δίκαιο;

γιατι την τυραννίδα,αδικία πλεονεξίας,

τιμας υπερφυσικά και τόσο πολύ αυτή εδώ ακολουθας; 550

να θαυμάζεσε απ'τους γύρω και να τιμασε;κούφιο είναι.

η' θέλεις πολλα άγχη πολλά έχοντας στο σπίτι;

και τι το  πολυ είναι;ένα όνομα μόνο,

επειδή αυτά που αρκούν επαρκή στους σώφρονες

ούτε τα πραγματα είναι ιδιοκτησία των θνητών 555

οι θεοί τα έχουν και μεις τα φροντιζουμε

όταν τα θελήσουν  μας τα αφαιρούν πάλι,

η ευημερία δεν είναι βέβαιη,αλλά εφημερη,

έλα,να.σε ρωτώ θετωντας μπροστά δύο λόγους συναμα

ποιο απ'τα δύο να τυραννας η' την πόλη να σώσεις θέλεις,560

αγαπάς να τυραννας;αν όμως σε νικησει αυτός εδώ;

κι οι Αργιτικές λόγχες το δόρυ των Καδμειων κυριέψουν

θα δεις κατακτημένη τη πόλη της Θήβας αυτή εδώ

θα δεις πολλές αιχμαλωτισμενες κόρες

με τη βία από άντρες εχθρους διεφθαρμενες 565

γιατί οδυνηρός ο πλουτος που ζητάς να'χεις

θα γίνει στη Θήβα,φιλόδοξος είσαι εσύ,

σε σένα αυτά εδώ είπα,σε σένα δε, Πολυνεικη,λεω

αλόγιστες ο Άδραστος εύνοιες σε σένα πρόσφερε,

ασυνετα ήρθες και να κυριέψεις την πόλη σου,570

πες,αν κατακτήσεις την γη αυτή εδω-που ποτέ

να μην τυχει-για τους θεούς,τρόπαια πως θα στήσεις στον Δία;

πως πάλι θ'αρχισεις θυσιες,κυριεύοντας την πατρίδα,

και πως στα λάφυρα  θα γράψεις στις ροές του Ιναχου:

'την Θηβα πυρπολώντας αυτες εδώ ο Πολυνείκης στους θεούς 575

τις ασπίδες αφιέρωσε'.ποτε,τέκνο μου,δόξα

τέτοια σε σένα να γίνει απ'τους Ελληνες να λαβεις.

αν πάλι νικηθεις και σ'αυτα εδώ υπερισχύσει

πως στο Άργος θα πας μύριους εγκαταλειπωντας νεκρούς;

κάποιος σίγουρα θα πει:κακες μνηστείες 580

Άδραστε συμφωνησες,για το γάμο μιας νύφης

χανομαστε.για δύο κακά ανυπομονεις,τέκνο μου,

κείνους να στερηθεις και στα εδώ στη μέση ν'αποτυχεις

παρατήστε την υπερβολή,παρατήστε την,οι αλογιστιες δυο,

όταν σμιξουν,το πιο απεχθές κακο 585

.

.

Πολυνείκης

ἁπλοῦς ὁ μῦθος τῆς ἀληθείας ἔφυ,

470κοὐ ποικίλων δεῖ τἄνδιχ᾽ ἑρμηνευμάτων:

ἔχει γὰρ αὐτὰ καιρόν: ὁ δ᾽ ἄδικος λόγος

νοσῶν ἐν αὑτῷ φαρμάκων δεῖται σοφῶν.

ἐγὼ δὲ πατρὸς δωμάτων προυσκεψάμην

τοὐμόν τε καὶ τοῦδ᾽, ἐκφυγεῖν χρῄζων ἀρὰς

475ἃς Οἰδίπους ἐφθέγξατ᾽ εἰς ἡμᾶς ποτε,

ἐξῆλθον ἔξω τῆσδ᾽ ἑκὼν αὐτὸς χθονός,

δοὺς τῷδ᾽ ἀνάσσειν πατρίδος ἐνιαυτοῦ κύκλον,

ὥστ᾽ αὐτὸς ἄρχειν αὖθις ἀνὰ μέρος λαβὼν

καὶ μὴ δι᾽ ἔχθρας τῷδε καὶ φθόνου μολὼν

480κακόν τι δρᾶσαι καὶ παθεῖν, ἃ γίγνεται.

ὃ δ᾽ αἰνέσας ταῦθ᾽ ὁρκίους τε δοὺς θεούς,

ἔδρασεν οὐδὲν ὧν ὑπέσχετ᾽, ἀλλ᾽ ἔχει

τυραννίδ᾽ αὐτὸς καὶ δόμων ἐμῶν μέρος.

καὶ νῦν ἕτοιμός εἰμι τἀμαυτοῦ λαβὼν

485στρατὸν μὲν ἔξω τῆσδ᾽ ἀποστεῖλαι χθονός,

οἰκεῖν δὲ τὸν ἐμὸν οἶκον ἀνὰ μέρος λαβὼν

καὶ τῷδ᾽ ἀφεῖναι τὸν ἴσον αὖθις αὖ χρόνον,

καὶ μήτε πορθεῖν πατρίδα μήτε προσφέρειν

πύργοισι πηκτῶν κλιμάκων προσαμβάσεις,

490ἃ μὴ κυρήσας τῆς δίκης πειράσομαι

δρᾶν. μάρτυρας δὲ τῶνδε δαίμονας καλῶ,

ὡς πάντα πράσσων σὺν δίκῃ, δίκης ἄτερ

ἀποστεροῦμαι πατρίδος ἀνοσιώτατα.

ταῦτ᾽ αὔθ᾽ ἕκαστα, μῆτερ, οὐχὶ περιπλοκὰς

495λόγων ἀθροίσας εἶπον, ἀλλὰ καὶ σοφοῖς

καὶ τοῖσι φαύλοις ἔνδιχ᾽, ὡς ἐμοὶ δοκεῖ.

.

.

Ἐτεοκλῆς

εἰ πᾶσι ταὐτὸν καλὸν ἔφυ σοφόν θ᾽ ἅμα,

500οὐκ ἦν ἂν ἀμφίλεκτος ἀνθρώποις ἔρις:

νῦν δ᾽ οὔθ᾽ ὅμοιον οὐδὲν οὔτ᾽ ἴσον βροτοῖς,

πλὴν ὀνόμασαι: τὸ δ᾽ ἔργον οὐκ ἔστιν τόδε.

ἐγὼ γὰρ οὐδέν, μῆτερ, ἀποκρύψας ἐρῶ:

ἄστρων ἂν ἔλθοιμ᾽ ἡλίου πρὸς ἀντολὰς

505καὶ γῆς ἔνερθεν, δυνατὸς ὢν δρᾶσαι τάδε,

τὴν θεῶν μεγίστην ὥστ᾽ ἔχειν Τυραννίδα.

τοῦτ᾽ οὖν τὸ χρηστόν, μῆτερ, οὐχὶ βούλομαι

ἄλλῳ παρεῖναι μᾶλλον ἢ σῴζειν ἐμοί:

ἀνανδρία γάρ, τὸ πλέον ὅστις ἀπολέσας

510τοὔλασσον ἔλαβε. πρὸς δὲ τοῖσδ᾽ αἰσχύνομαι,

ἐλθόντα σὺν ὅπλοις τόνδε καὶ πορθοῦντα γῆν

τυχεῖν ἃ χρῄζει: ταῖς γὰρ ἂν Θήβαις τόδε

γένοιτ᾽ ὄνειδος, εἰ Μυκηναίου δορὸς

φόβῳ παρείην σκῆπτρα τἀμὰ τῷδ᾽ ἔχειν.

515χρῆν δ᾽ αὐτὸν οὐχ ὅπλοισι τὰς διαλλαγάς,

μῆτερ, ποιεῖσθαι: πᾶν γὰρ ἐξαιρεῖ λόγος

ὃ καὶ σίδηρος πολεμίων δράσειεν ἄν.

ἀλλ᾽, εἰ μὲν ἄλλως τήνδε γῆν οἰκεῖν θέλει,

ἔξεστ᾽: ἐκεῖνο δ᾽ οὐχ ἑκὼν μεθήσομαι.

520ἄρχειν παρόν μοι, τῷδε δουλεύσω ποτέ;

πρὸς ταῦτ᾽ ἴτω μὲν πῦρ, ἴτω δὲ φάσγανα,

ζεύγνυσθε δ᾽ ἵππους, πεδία πίμπλαθ᾽ ἁρμάτων,

ὡς οὐ παρήσω τῷδ᾽ ἐμὴν τυραννίδα.

εἴπερ γὰρ ἀδικεῖν χρή, τυραννίδος πέρι

525κάλλιστον ἀδικεῖν, τἄλλα δ᾽ εὐσεβεῖν χρεών

.

.

Ἰοκάστη

ὦ τέκνον, οὐχ ἅπαντα τῷ γήρᾳ κακά,

Ἐτεόκλεες, πρόσεστιν: ἀλλ᾽ ἡμπειρία

530ἔχει τι λέξαι τῶν νέων σοφώτερον.

τί τῆς κακίστης δαιμόνων ἐφίεσαι

Φιλοτιμίας, παῖ; μὴ σύ γ᾽: ἄδικος ἡ θεός:

πολλοὺς δ᾽ ἐς οἴκους καὶ πόλεις εὐδαίμονας

ἐσῆλθε κἀξῆλθ᾽ ἐπ᾽ ὀλέθρῳ τῶν χρωμένων:

535ἐφ᾽ ᾗ σὺ μαίνῃ. κεῖνο κάλλιον, τέκνον,

Ἰσότητα τιμᾶν, ἣ φίλους ἀεὶ φίλοις

πόλεις τε πόλεσι συμμάχους τε συμμάχοις

συνδεῖ: τὸ γὰρ ἴσον μόνιμον ἀνθρώποις ἔφυ,

τῷ πλέονι δ᾽ αἰεὶ πολέμιον καθίσταται

540τοὔλασσον ἐχθρᾶς θ᾽ ἡμέρας κατάρχεται.

καὶ γὰρ μέτρ᾽ ἀνθρώποισι καὶ μέρη σταθμῶν

Ἰσότης ἔταξε κἀριθμὸν διώρισε,

νυκτός τ᾽ ἀφεγγὲς βλέφαρον ἡλίου τε φῶς

ἴσον βαδίζει τὸν ἐνιαύσιον κύκλον,

545κοὐδέτερον αὐτῶν φθόνον ἔχει νικώμενον.

εἶθ᾽ ἥλιος μὲν νύξ τε δουλεύει βροτοῖς

σὺ δ᾽ οὐκ ἀνέξῃ δωμάτων ἔχων ἴσον

καὶ τῷδε νεῖμαι; κᾆτα ποῦ 'στιν ἡ δίκη;

τί τὴν τυραννίδ᾽, ἀδικίαν εὐδαίμονα,

550τιμᾷς ὑπέρφευ καὶ μέγ᾽ ἥγησαι τόδε;

περιβλέπεσθαι τίμιον; κενὸν μὲν οὖν.

ἢ πολλὰ μοχθεῖν πόλλ᾽ ἔχων ἐν δώμασι

βούλῃ; τί δ᾽ ἔστι τὸ πλέον; ὄνομ᾽ ἔχει μόνον:

ἐπεὶ τά γ᾽ ἀρκοῦνθ᾽ ἱκανὰ τοῖς γε σώφροσιν.

555οὔτοι τὰ χρήματ᾽ ἴδια κέκτηνται βροτοί,

τὰ τῶν θεῶν δ᾽ ἔχοντες ἐπιμελούμεθα:

ὅταν δὲ χρῄζωσ᾽, αὔτ᾽ ἀφαιροῦνται πάλιν.

ὁ δ᾽ ὄλβος οὐ βέβαιος, ἀλλ᾽ ἐφήμερος.

ἄγ᾽, ἤν σ᾽ ἔρωμαι δύο λόγω προθεῖσ᾽ ἅμα,

560πότερα τυραννεῖν ἢ πόλιν σῷσαι θέλεις,

ἐρεῖς τυραννεῖν; ἢν δὲ νικήσῃ σ᾽ ὅδε;

Ἀργεῖά τ᾽ ἔγχη δόρυ τὸ Καδμείων ἕλῃ,

ὄψῃ δαμασθὲν ἄστυ Θηβαῖον τόδε,

ὄψῃ δὲ πολλὰς αἰχμαλωτίδας κόρας

565βίᾳ πρὸς ἀνδρῶν πολεμίων πορθουμένας.

ὀδυνηρὸς ἆρ᾽ ὁ πλοῦτος, ὃν ζητεῖς ἔχειν,

γενήσεται Θήβαισι, φιλότιμος δὲ σύ.

σοὶ μὲν τάδ᾽ αὐδῶ. σοὶ δέ, Πολύνεικες, λέγω:

ἀμαθεῖς Ἄδραστος χάριτας ἔς σ᾽ ἀνήψατο,

570ἀσύνετα δ᾽ ἦλθες καὶ σὺ πορθήσων πόλιν.

φέρ᾽, ἢν ἕλῃς γῆν τήνδ᾽ — ὃ μὴ τύχοι ποτέ —

πρὸς θεῶν, τρόπαια πῶς ἀναστήσεις Διί;

πῶς δ᾽ αὖ κατάρξῃ θυμάτων, ἑλὼν πάτραν,

καὶ σκῦλα γράψεις πῶς ἐπ᾽ Ἰνάχου ῥοαῖς;

575‘Θήβας πυρώσας τάσδε Πολυνείκης θεοῖς

ἀσπίδας ἔθηκε;’ μήποτ᾽, ὦ τέκνον, κλέος

τοιόνδε σοι γένοιθ᾽ ὑφ᾽ Ἑλλήνων λαβεῖν.

ἢν δ᾽ αὖ κρατηθῇς καὶ τὰ τοῦδ᾽ ὑπερδράμῃ,

πῶς Ἄργος ἥξεις μυρίους λιπὼν νεκρούς;

580ἐρεῖ δὲ δή τις: ὦ κακὰ μνηστεύματα

Ἄδραστε προσθείς, διὰ μιᾶς νύμφης γάμον

ἀπωλόμεσθα. δύο κακὼ σπεύδεις, τέκνον,

κείνων στέρεσθαι τῶνδέ τ᾽ ἐν μέσῳ πεσεῖν.

μέθετον τὸ λίαν, μέθετον: ἀμαθία δυοῖν,

585ἐς ταὔθ᾽ ὅταν μόλητον, ἔχθιστον κακόν.

.

.

.