.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-PHOTOS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis]
.
.
Ο Τσαμης Δημητριος Γατσελος
αφησε ιστορια σε ολη την περιοχη
.
Ο Τσαμης Δημητριος Γατσελος αφησε ιστορια σε
ολη την περιοχη.Γεννημενος στη Μαχαιρα,πατερας
του ο Γιωργος Γατσελος και μανα του η Χριστινα,αδερ-
φη του Βασιλη Τσιλια Κουβελη.Αδερφια του ο Γιαννος,
ο Νικος,ο Αριστειδης,ο Ματσολας.
Ο Γατσελος ηταν καλος νοικοκυρης με χωραφια,γελαδια,
καρο.Δεν ηταν ουτε ζωοκλεφτες,ουτε ταραχοποια και κα-
κοποια στοιχεια ειχαν,αλλα το γεγονος οτι ηταν πεντε αδερ-
φια τους εδινε τον αερα της δυναμης να μην λογαριαζουν
κανεναν,κατα καποιο τροπο να γινονται προκλητικοι.Εστω
κι αν αυτο δεν γινονταν συνειδητα.
Στενα δεμενοι με τους Γατσελεους ηταν και οι δυο ανηψιοι
τους Μπαρμπαρουσαιοι,ο Χαρακιας και ο Γιωργης.Ο πατε-
ρας τους Γιαννης ειχε παρει για γυναικα πρωτανηψια απο
αδερφη του Γατσελου τη Ζωη.
Απο την αλλη πλευρα οι Μαυρογιωργαιοι,που εγκαταστα-
θηκαν στο χωριο μας απο την Μπαμπινη,μετα το φονο του
Πιπεριγκου στη Μπαμπινη,που διεπραξε ο Αριστειδης.
Μικροδιαφορες,παρεξηγησεις,προστριβες δημιουργησαν
ενα χασμα,μεταξυ των Γατσελεων και των Μαυρογιωργεων,
που μερα με τη μερα διευρυνονταν,μεχρι που δημιουργη-
θηκαν δυο εχθρικα αντιπαλα στρατοπεδα,με οξυτατη αντι-
παλοτητα.
Το 1905 υπηρχε στο χωριο ηλεκτρισμενη ατμοσφαιρα,που
η εκρηξη δεν αργησε να ξεσπασει.
Καποια μερα τουφεκισθηκαν οι Μαυρογιωργεοι με τον Νικο
Γατσελο[Μερνες],καπου αναμεσα στου Μουρκοπουλου και
στα Καινουργια Π[η]γαδια.Ο Νικος Γατσελος εμεινε στον το-
πο.
Ο Γιαννος Μαυρογιωργος παιδι του Ηρακλη υπηρετουσε στην
Αθηνα στην ακολουθια του Αλεξη Γριβα,και τον εφεραν οι
μπαρμπαδες του στο χωριο ταζοντας του οτι θα τον παντρε-
ψουν με την κορη του Χαραλαμπου Λιαμη.Λογαριαζαν να τον
βαλουν σωγαμπρο με απειλες,αλλα οταν ο Λιαμης την αρραβω-
νιασε με τον Κωτσο Τσελιο ματαιωθηκαν τα σχεδια.
Στα 1906 ο Γιωργης Μπαρμπαρουσης με τη βοηθεια του αδερ-
φου του Χαρακια και του Δημητρη Γατσελου απηγαγε τη Στα-
θουλα του Κωστα Γκουμα,την οποια τελικα επεισαν να παρου-
σιασθουν στον εισαγγελεα και να δηλωσει συνενεση για το
γαμο της με τον απαγωγεα.Επενεβηκε ο Θωμας Μαυρογιωρ-
γος,καταφερνει την αδερφη της Χαραλαμπενα Λιαμινα και τη
συνοδευει στο Μεσολογγι και εκεινη μεταπειθει την αδερφη
της και αλλαζει γνωμη.
Ο Γιωργος Μπαρμπαρουσης προφυλακιζεται ,ο Δημητρακης
Γατσελος και ο Χαρακιας Μπαρμπαρουσης φυγοδικοτν και
βγαινουν στο κλαρι.Ο πολεμος αρχιζει.
Τωρα οι Μαυρογιωργεοι εποφθαλμιουν να παρει ο Γιαννος
τη Βασιλω του Κολιου Λιαμη.Φυσικα οι δικοι της και ο αδερ-
φος της Αντρεας ουτε συζητηση δεν δεχονται.
Στηνουν καρτερι κατω στον μυλο για να κανουν απαγωγη.Δεν
πετυχαινουν τιποτα,πυροβολουν και την τραυματιζουν.
Και ενα πρωι που κατεβαινε ο Αντρεας Λιαμης να ανοιξει το
μαγαζι,φυλαει ο Γιαννος Μαυρογιωργος και τον σκοτωνει στον
τοπο τον αφηνει,στο στενο του Τασου Καρναβα και μετα φυ-
γοδικει.
Με τους Μαυρογιωργεους ειναι και ο Χριστοφορος Καρελακης,
που οι Γατσελεοι τον θεωρουν κυριο ενοχο,οτι αυτος εναντιω-
θηκε για να μην μπει σωγαμπρος ο Αριστειδης Γατσελος στον
Μετζοκοφτη.Ο Χριστοφορος Καρελακης αδερφος του Μετζοκο-
φτη προτιμησε τον Πανο Τζακωστα[Μπαλουφα]να παρει τη Στα-
θουλα.
Καποια μερα ο Δημητρακης Γατσελος,ο Χαρακιας Μπαρμπαρου-
σης και ο Φακιολας απο τη Στανου,κουνιαδος του Γιαννου Γατσε-
λου στηνουν καρτερι στα Βαλογρεκα και σκοτωνουν τον Χριστο-
φορο Καρελακη,που γυριζε απο τον Αστακο με τον Πανο Μπαλου-
φα[Τζακωστα] και τον Θοδωρο Πλιακο[Κουβελη].Τον τραυματισε
ο Φακιολας,αυτος τραβηξε μαχαιρι να αμυνθει αλλα τον αποτελει-
ωσε ο Χαρακιας.Τον Μπαλουφα τον πηγαν τουφεκωντας μεχρι
τη Λαμπρη,απο θαυμα γλυτωσε.
Ο Γατσελος και οι λοιποι ειναι πλεον ληστοφυγοδικοι.
Αγνωστο υπο ποιες συνθηκες επεσημαναν στον Πεταλα τον
Γιαννο Μαυρογιωργο και τον σκοτωσαν.Τον βρηκαν μετα απο
μερες φαγωμενον απο τα θηρια.
Ο Χαρακιας σκοτωνεται στη Τρυφο σε ενεδρα του αποσπασμα-
τος καταδιωξης και ο Γιαννος Γατσελος στον Αγριλο.
Ο Δημητρακης επικυρηχθηκε κι αλωνιζε το Ξηρομερο καταδιω-
κομενος παρεα ποτε με τον Ζαφρουλη και ποτε με τον Δημητρη
Κολαρα.
Αμολοητα τα βασανα και οι περιπετειες των συγγενων του απο
τα καταδιωκτικα αποσπασματα,ανελεητοι ξυλοδαρμοι,βασανι-
στηρια και εξοριες.Ακομη και στην Κεα [Τζια]εξορισαν καποτε
τους συγγενεις του.
Στη Σαμη στη Κεφαλονια εξορισαν τον μπαρμπα Λεκο Τσιλια
Κουβελη και ετρωγε μποβολια[σαλιγγαρια]για να επιβιωσει.
Το ξυλο,που εφαγε η αδερφη του Γατσελου Θανασω απο τον
Μακρυγιαννη τον αποσπασματαρχη δεν λεγεται,αλλα δεν το'
βαλε κατω,δεν θα προδιδε τον αδερφο της με τιποτα οσο ξυλο
κι αν ετρωγε.Του ελεγε με πεισμα.''δεν θα σου βαλω εγω γαλο-
νια'',δηλαδη, απο μενα μην περιμενεις προαγωγη,δεν προκει-
ται να προδωσω τον αδερφο μου.
Τον μπαρμπα Χριστοδουλο[Κστοδουλο]Μπιτση Κουβελη τον
πιασαν μεσα στο σπιτι να τον πανε να τον ανακρινουν και να
τον ξυλοκοπησουν γιατι ηταν συγγενης του Γατσελου.Τον κρα-
τουσαν δυο χωροφυλακες,οταν βγηκαν εξω στη πορτα εσπρω-
ξε τον εναν χωροφυλακα απ'τη μια μερια τον αλλο απ¨την αλλη
απελευθερωθηκε και τους ξεφυγε.Τον πηραν απο πισω,που να
τον φτασουν.
Βγηκε κι ο μπαρμπα Μητσος Κλουκιας Κουβελης το πρωι στη
γειτονια να μαθει:''μωρε τι επαθε ο Κστοδουλος αποψε;''.κα-
ποιος χωροφυλακας ,που ηταν εκει τον ακουσε.''ελα δω να μα-
θεις τι επαθε ο Κστοδουλος'',και τον εκανε μαυρο στο ξυλο.
Οι Τσιλεοι Κουβελεοι ο μπαρμπα Λεκος και ο Μητσος ηταν πρω-
τοξαδερφα του Γατσελου.Πηγαινε το αποσπασμα στον Μητσο
τον ρωτουσε για τον Γατσελο,δεν ξερω,τους ελεγε,δεν τον εχω
δει,δεν ερχεται εδω.Κι αυτοι τον κανανε μαυρο στο ξυλο.
Ο μπαρμπα Λεκος ομως παμπονηρος οταν τον ρωταγανε τους
ελεγε,ηρθε αποψε ,του λεγανε,να μας ειδοποιησεις οταν ξαναρ-
θει,τους ελεγε,δεν μας λεει ποτε θα ξαναρθει,ανοιγει τη πορτα
και μπαινει μεσα,την κλειδωνει ,ειμαστε σαν τα ποντικια μεσα
στη φακα,του λεγανε ,να του βαλεις δηλητηριο στο φαι,τους
ελεγε,με βαζει και δοκιμαζω εγω πρωτα και μετα τρωει αυτος,
κι ετσι γλυτωνε το ξυλο ο μπαρμπα Λεκος.
Ηρθε καποτε ενας Λετσος απο τη Σκουρτου,φορεσε μια χρυση
σκουφια και πηγε στον τσαγγαρη να του φτιαξει τσαρουχια
δηθεν πως ηταν συντροφος του Γατσελου και πως τον εστειλε
ο Γατσελος να του φτιαξει τα τσαρουχια.Τον εμαθε ο μπαρμπα
Κστοδουλος Κουβελης πηγε περα αυτου στα χωραφια εψαξε
και τον βρηκε.Ελα δω ,ωρε,εσυ εισαι συντροφος του Γατσελου
και μαγαριζεις το ονομα του Γατσελου;του ειπε.
Εκεινος οταν ειδε τον Κστοδουλο νομισε οτι αυτος ηταν πραγ-
ματικος συντροφος του Γατσελου και του λεει:οχι,οχι,δεν ειμαι.
Τον πιανει ο Κστοδουλος τον κανει μαυρο στο ξυλο.
Μην ξαναπιασεις στο στομα σου το ονομα του Γατσελου,του
ειπε.
Ηταν καποτε ο Γατσελος μαζι με τον Ζαφρουλη στο Προδρο-
μιτικο.Περασε απο εκει κοντα ο Θωμας Μαυρογιωργος,ειχε
τα γιδια στον Προδρομο κι εφυγε απο τα γιδια κι ερχονταν
προς τη Μαχαιρα.Λεει ο Γατσελος στον Ζαφρουλη,Τον βλε-
πεις αυτον;Αυτος ειναι ο εχθρος μου,ο φονιας του αδερφου
μου.Αμεσως ο Ζαφρουλης γυρισε το οπλο κατα τη μερια του
Μαυρογιωργου και οπλισε.Του τραβηξε το οπλο ο Γατσελος
και του ειπε:Αν ηθελα να τον σκοτωσω θα τον ειχα σκοτωσει
απο χρονια,αλλα τον αφηνω αναθεμα για το χωριο.
Ο Γατσελος εμεινε παρεα με τον Ζαφρουλη μεχρι που εβγαλε
τον νομο ο Βενιζελος,οτι οποιος φυγοδικος φερει το κεφαλι
αλλου φυγοδικου περνει χαρι.
Τοτε δεν ειχε εμπιστοσυνη ο ενας του αλλονου και χωρισα-
νε.
Πηγε καποτε ο Γατσελος στο Προδρομιτικο και βρηκε καποιον
Γκαραγκουνη,του ειπε ,Αυριο στην ταδε μερια θα μου φερεις
τοσα προβατα,θα σε περιμενει καποιος συντροφος μου.Θα φω-
ναξεις ποσα ειναι και θα φυγεις.
Ηθελε να τα δωσει ο Γατσελος σε καποιον φτωχο,που ειχε αναγ-
κη.Την αλλη μερα ο Γκαραγκουνης εφερε τα προβατα,φωναξε
στον ανθρωπο του Γατσελου:Εφερα τα προβατα.
Ποσα ειναι;
22 και 1 για τον καπετανιο,του ειπε κι εφυγε.
Ηταν καποτε ο Γατσελος στον Αητο κρυμενος καπου, κοιμον-
ταν κατω απο ενα δεντρο.Οταν ανοιξε για λιγο τα ματια του,
κοιταζει,τι να δει;ενα παιδι να τον σημαδευει.Με μιας πεταχτη-
κε πανω.Το παιδι τα εχασε και το'πιασε.Του ειπε ,Δεν θα σε
πειραξω,αλλα θα μου πεις ποιος σε'βαλε να με σκοτωσεις.
Και το παιδι του ειπε:Δεν με'βαλε κανενας,αλλα με θαμπωσανε
αυτα ,που εχεις πανω σου.
Ο Γατσελος παρεα με τον Ζαφρουλη απο το Θυρειο εστησαν
ενεδρα στο Λιβαδι του Βαλτου και σκοτωσαν τον αποσπασμα-
ταρχη Κωστα Μανιωτη.Υστερα απ'αυτο η καταδιωξη εγινε πιο
εξοντωτικη.Δεν μπορουσαν να κρατηθουν πουθενα.
Ο Κωστας Μανιωτης αποσπασματαρχης ειχε βαλει σκοπο την
εξοντωση των ληστοφυγοδικων Ζαφρουλη και Γατσελου.
Οταν περασε καποτε με το αποσπασμα στην περιοχη μας ψα-
χνωντας για τον Γατσελο και ρωτωντας ,μηπως τον ειχε δει κα-
νενας,στα Δεντρα συναντησαν καποιον Γιωτη απο το χωριο
Βασιλοπουλο,τον ρωτησε ο Μανιωτης για τον Γατσελο και του
ειπε ο Γιωτης:Τραβα στη δουλεια σου κι αστους αυτους.Μην
ασχολησε μ'αυτους,αυτοι ειναι σκυλια μαυρα,θα σε χαλασουν,
δεν λυπασαι τα νιατα σου.
Ο Ζαφρουλης ειχε πολυ καλο σημαδι,δεν αστοχουσε ποτε.
Το παρακατω ποιημα μιλαει για τον θανατο του αποσπασμα-
ταρχη:
Ο Θρηνος της Κορης
Ανταριασε το Περγαντι και του Βατιου ο καμπος
απ'τα ντουφεκια τα πολλα κι απο τα μαουζερια
και μια κοπελα του Βατιου θρηνει κι αναστεναζει
Δεν στου'πα Κωστα μια φορα δεν στου'πα τρεις και πεντε
να μην πιαστεις με τα σκυλια Ζαφρουλη και Γατσελο
κι αυτο τ'ανημερο θεριο το Γιαννη το Μπεκιαρη
.
Ο μπαρμπα Μητσος Μητσαρελιας Παπατρεχας μικρο παιδι
ητανε:
Τοτε πηγαινε με τροπο η αδερφη του Γατσελου το ψωμι
στο σπιτι των Μητσαρελεων κι ο Μητσαρελιας,μικρο παιδι,
το επαιρνε στη Κληματοβρυσκα.Εκει το αφηνε μεσα σε μια
βατλια και πηγαινε ο Γατσελος και το επαιρνε.
Μικρο παιδι ητανε ποιος να το υποψιαστει στο δρομο και να
το πιασει.
.
Ενα Τραγουδι:
Ενας ληστης καθοντανε ψηλα σε μια ραχουλα
και το Θεο παρακαλει και το σταυρο του κανει
Θεε μου βρεχε του Χριστου και χιονιζε Φωτωνε
και την Ημερα της Λαμπρης κατακλεισμο να κανεις
μην παν'οι νιες στην εκκλησια μην πα'τα παλλικαρια
μην παει και με η αγαπη μου και θα πενθοφορισει
να παω κι εγω στο σπιτι μου να παω στους εδικους μου
που εχω χρονια να τους δω χρονια να τους μιλησω
.
Ο Γατσελος κρυβεται μεσα στο χωριο και κανενας δεν τον
υποψιαζεται.Μετακινηται με το θαμπωμα οταν γυριζουν
οι ντζοπαναρεοι απο τα πραματα τους κρατωντας αποσταση
απο αυτους μεσα στο σκοταδι για να μην τον γνωρισουν.
Δεν μετακινειται τα μεσανυχτα για να μην υποψιασει κανε-
ναν,τι ανθρωπος ειναι αυτος τετοια ωρα και που πηγαινει;
Ο μπαρμπα Γιωργος Μπαρλας ανθρωπος υπερανω υποψιας
απο το αποσπασμα και ανθρωπος εμπιστοσυνης του Γατσε-
λου τον ειχε κρυμενο μεσα στο βελανιδι κατω στον κηπο
μεσα σε μια βατλια.
Ο Γατσελος αργοτερα παντρεψε τη κορη του Γιωργου Μπαρ-
λα Λαμπρω στην Παπαδατη.
Ο Στρατος Κουβελης Μπλιστουρας ειχε τα προβατα περα στα
Παλιαμπελα και τον Γατσελο τον ειχε εκει στη στανη ,που κοι-
μονταν και ειχε βρογχιτιδα και ροχαλιζε δυνατα και οπως
κοιμονταν του εκοβε και καμια κλωτσια να γυρισει πλευρο
να να μην ροχαλιζει και τον ακουσει κανενας.
.
Ξυλοδαρμος Ντζοπαναρεων να μαρτυρισουν που ειναι ο
Γατσελος απο τον περιβοητο Μακρυγιαννη:
Ο Νικολος Μπουρχας πεθανε απο το πολυ ξυλο.
Πολλοι χωριανοι κρυβουν τον Γατσελο και τον βοηθουν.
Ο μπαρμπα Λευτερης ο Σουρελης Γκολφης,οι Κανατσλεοι
Παπατρεχεοι,ο Γακας Κουβελης,οι Κουβελεοι,οι Μπουρχεοι.
Εκτος απο φιλους ο Γατσελος ειχε κι εχθρους.
Οσους ησαν συγγενεις με τους Μαυρογιωργεους και τον
Χριστοφορο Καρελακη.Ο Παναης Παπατρεχας,ο Πανος Κο-
λοβος Θεοφιλης,οι Καρελακεοι,οι Βετλαντζεοι Κουβελεοι.
Ο Παναης Παπατρεχας οταν πηγαινε στον Αστακο απο αλλη
στρατα πηγαινε κι απο αλλη στρατα γυριζε,μηπως και φυλα-
ει ο Γατσελος πουθενα και τον σκοτωσει.
Αλλα και συγγενεις των εχθρων του τον φυλαξαν.
Οι Κανατσλεοι Παπατρεχεοι συγγενεις του Παναη.Σε ολους
εφαγε ψωμι ο Γατσελος και ιδιαιτερα στον Μητσο Κανατσουλα.
Αυτος παντρεψε τον Φωτη Κανατσουλα με την κορη του Τσα-
παρελη τη Θοδωρα.
Ο Θεοτοκης Κολοβος Θεοφιλης επεσε πανω στον Γατσελο.Πηγε
στο σπιτι,το ειπε στον Πανο Κολοβο τον πατερα του,οτι ειδα
τον Γατσελο .Ο πατερας του του ειπε:Αν και εχθρος ο Γατσελος
δεν ειδες,τιποτα μην πεις πουθενα.
Δεν ηθελαν να μπλεξουν
Την εποχη που φυγοδικουσε ο Γατσελος,οι Μπουρχεοι
συγκενολογιοντανε με τον Γατσελο,μαζεψανε τα γιδοπρο-
βατα του Νικολου Μπουρχα και τα κλεισανε εκει που ειναι
η πλατεια του χωριου και τα σφαζανε και ετρωγε το Αποσπα-
σμα,οταν ηταν Αποσπασματαρχης ο περιβοητος Μακρυγιαν-
νης,για να μαρτυρισουν που ειναι [που κρυβεται]ο Γατσελος,
και τον Νικολο Μπουρχα τον ειχαν μαυρισει στο ξυλο και
λενε οτι πεθανε απο το πολυ ξυλο.
.
Οι Χαβεοι ο Νικος και ο Σπυρος Λιαπηςδουλευανε ,οταν ηρθε το
ηλεκτρικο ρευμα, πανω στο Καρπενησι.Καπου περασε το φορτη-
γο που ειχαν φορτωμενες τις κολονες και χαλασε μια μαντρα.
Βγηκε τοτε ενας εξω και φωναζε γιατι του χαλασανε τη μαντρα.
Του λεει ο υπευθυνος:Οτι ζημια καναμε θα σου την πληρωσου-
με.
Οχι,αυτος εξακολουθουσε να φωναζει.Του λεει τοτε ο Νικος
Λιαπης Χαβας :Κατσε καλα κι εμεις ειμαστε απ'το χωριο του
Γατσελου και θα δεις τι θα παθεις.
Περασε η ωρα στη δουλεια και καθησαν κατω απο ενα ισκιο
να ξεκουραστουν.Νατος και ξαναρχεται αυτος ο ανθρωπος,
του λεει ο Νικος:Τι θελεις ;δεν σου ειπαμε θα σου τη φτια-
ξουμε τη μαντρα.Και αρπαζει μια πετρα,ταχα,να του την πετα-
ξει.
Οχι,οχι,τους ειπε αυτος φοβισμενος,δεν ηρθα γι'αυτο.Ειπα
στον παπουλη μου οτι ειστε απ'το χωριο του Γατσελου και
μου'πε να'ρθω να σας φωναξω να'ρθετε στο σπιτι.
Πηγαμε εκει,λεει ο μπαρμπα Πιπης,ειδαμε ενα γεροντα κα-
μια 90αρια χρονων και λεει:Βαλε στα παιδια να φανε και
να πγιουνε γιατι ειναι απ'το χωριο του Γατσελου.
Και μας διηγηθηκε την εξης ιστορια:
Δεν ειχα ζευγαρι να οργωσω τα χωραφια για να τα σπυρω
να φαει η φαμελια μου ενα κομματι ψωμι κι επεσα σε μεγα-
λη στεναχωρια.Οσπου συναντησα τον Γατσελο και του'πα
τον πονο μου.
Αυριο το πρωι,μου'πε,σ'εκεινο το δεντρο θα'ναι δεμενα δυο
αλογα,θα τα παρεις θα κανεις τα χωραφια σου,κι οταν τελει-
ωσεις θα τα ξαναδεσεις παλι εκει για να τα παρω παλι.
Ετσι κι εγινε.Το πρωι ηταν στο δεντρο δεμενα δυο αλογα κα-
λοταιζμενα απο νοικοκυρη.Τα πηρα ,εκανα τα χωραφια,τα ξα-
ναδεσα πισω στο δεντρο και τα πηρε πισω.
.
Ο μπαρμπα Σταθης Μακρης ,15 χρονων,φυλαγε τα γιδια
στου Αγραφιωτη .Τα γιδια οι Μακραιοι τα ειχανε μαζι με
τον Μητσο Τσιντζο.Περασε απο κει ο Θοδωρος Τοντος
[Φλωρος]του λεει,σαν παιδι που εισαι τραβα να μου ξε-
περδικλωσεις τ'αλογα περα στου Καβαλσουρη και καθο-
μαι εγω στα γιδια .
Οταν περασε ο μπαρμπα Σταθης μεσα απ'το ρεμα ακουσε
πετρες να πεφτουν πισω του.Κοιταζει ψηλα στο Μελισσι,
που ειναι ενα τσαγκαρι στο Λημερι του Ντελη βλεπει εναν
ανθρωπο να του κανει νοημα να παει εκει.Ηταν ο Γατσελος.
Μη με σκοτωσεις,του ειπε,μη με κρατησεις κοντα σου.Ηταν
η πρωτη φορα,που εβλεπε τον Γατσελο.Οχι,δεν θα σε πειρα-
ξω,του ειπε.Ελα εδω,τραβα στην αδερφη μου τη Θανασω
να μου φερεις ενα ζευγαρι τσαρουχια και μια αλλαξια ρουχα
και μην πεις σε κανεναν τιποτα.Αν σε ρωτησει ο Φλωρο
Τοντος γιατι αργησες να του πεις οτι ειδα ψηλα στην Ομπρε-
λα ορνια και βγηκα ,ειπα οτι ηταν καμια γιδα ψοφια,αλλα ει-
χαν πεσει πανω σε μια χελωνα.
Ο Γιαννης Μακρης ο πατερας του Σταθη τον ειδε απο το σπι-
τι που πηγε στα Γατσελεικα και τον ρωτησε τι δουλεια ειχε
κι οταν τυ ειπε οτι τον εστειλε ο Γατσελος του ειπε.Μη σου
ξεφυγει καμια κουβεντα σε κανεναν και θα μας σκοτωσει
ολους.
Στον Μητσο Τσιντζο ο Γατσελος εβγαινε πολλες φορες .Οταν
τον εβλεπε ο Μητσος να'ρχεται ελεγε στον μπαρμπα Σταθη.
Τραβα παραπερα εσυ κι οτι πουμε θα στα πω μετα.
.
Τα μετρα εγιναν πιο σκληρα μετα το φονο του χωροφυλακα
στο Παλιοχωρι στα Βρυστιανα.
Ο Γατσελος επαιρνε συχνα ψωμι στη στανη των Κανιεων Παπα-
τρεχεων.Ο Παναης κατεφερε τον Χρηστο Ντουγια Παπατρεχα
να τον ειδοποιησει σφυριζοντας συνθηματικα γα τη βραδια
που θα εμενε στη στανη ο Γατσελος.
Ετσι και εγινε.Με το χαραμα βρεθηκε μπλοκαρισμενη η στανη
απο το αποσπασμα και ενοπλους χωριανους εχθρους του Γα-
τσελου.
Ο Γατσελος καταλαβε οτι κατι δεν παει καλα με το γαυγισμα των
σκυλιων,φορεσε τη καπα και σαλαγωντας τα προβατα καταφερε
να διαφυγει.Αυτοι νομισανε οτι ηταν ο Ντουγιας και δεν του ρι-
ξανε.Οταν απομακρυνθηκε κι επιασε τοπο και μπορουσε να αμυν-
ει πυροβολησε.Πυροβολησαν και αυτοι.Μια σφαιρα αφησε στον
τοπο εναν χωροφυλακα.
Ειπωθηκε ,πως χτυπηθηκε κατα λαθος απο σφαιρα του Νικου
Βετλαντζα Κουβελη απανω στην ανταρα.
Ο Γατσελος για να εκδικηθει τον Ντουγια πηγε πιο πανω που
εβοσκαν τα μπλαρια τα Κανιεηκα και τα ξεκοιλιασε.Οι Κανιεοι
φοβουμενοι εκδικηση απο τον Γατσελο φυγανε για καποιο δια-
στημα απο τα Βρυστιανα και πηγαν μαζι με τα ζωντανα τους
στον Αη Ταξιαρχη στο Βασιλοπουλο.
Λενε πως ο Γατσελος οταν βρηκε τον Ντουγια του πεταξε λεφτα
στα μουτρα και του ειπε,Παρε για το ψωμι που εφαγα στη στα-
νη σου.
Στον τοπο που σκοτωθηκε ο χωροφυλακας εχουν ενα βολιο με
πετρες και λενε,Στον Ευζωνα.
.
Πολυ καιρο εβρισκε καταφυγιο στην καλυβα του βαλτινου
μικροκτηνοτροφου Τσουφη στο Μαχαλιωτικο.Παντα κοι-
μονταν βαρια κι ενα βραδυ ο Τσουφης με βοηθο τον Μπα-
λασκα τον εκτελεσαν .
Εικοσι χρονια σχεδον ειχε στο κλαρι και βρηκε τελικα κι
αυτος οικτρο τελος στα 1926.
Εικοσι χρονια στο κλαρι,πλησιαζε ο καιρος που θα του δι-
νονταν χαρη,συμφωνα με το νομο του Βενιζελου,οποιος
φυγοδικος ειχε εικοσι χρονια καταδιωκομενος του δινον-
ταν χαρη.
Ο Γατσελος ειχε αποθεματα που τα ειχε εμπιστευτει σε φι-
λους και σε ανθρωπους της εμπιστοσυνης του με σκοπο
οταν παρει χαρη να παρει πισω τα χρηματα για να φτιαξει
τη ζωη του.Καποιος απ'αυτους φαινεται αφου ειδε πως πλη-
σιαζε ο καιρος που ο Γατσελος θα του ζητουσε τα χρηματα
εβαλε τον Τσουφη και τον εβγαλε απ'τη μεση.
Το αψυχο κορμι του Γατσελου το φορτωσαν σ'ενα μουλαρι
και το φερανε στη Μαχαιρα.Οταν κατεβασαν τον νεκρο το
ζωο λενε πως πηγε και κυλιστηκε πιο περα και μετα ψοφη-
σε.
Αυτοι,που τον σκοτωσαν του πηραν ολα αυτα που ειχε πα-
νω του,τα αρματα αξιας και στη θεση τους βαλανε ενα παλιο-
κουμπουρο κι οταν το 'δε η αδερφη του εκλαψε με παραπονο
και ειπε:πως σε κανταντησανε Μητρακη,σου τα πηρανε ολα,
δεν ειναι δικο σου αυτο.
Ιεροσυλια για τον νεκρο να του παρουν τ'αρματα του,να του
παρουν απο πανω του τ'αγαπημενα πραγματα του.
Εγινε η κηδεια και τον ενταφιασαν και την αλλη μερα ηρθε
επιτροπη απο το Κρατος να του κοψουν το κεφαλι,γιατι ηταν
επικυριγμενος.Πηγαν πανω στο νεκροταφειο,τους καταλαβε
η αδερφη του η Θανασω και τους πηρε με τις πετρες ,τους
εφερε μεχρι κατω στο χωριο πετροβολωντας τους.Αλλα πη-
γαν το βραδυ και τον ξεθαψαν και του πηραν το κεφαλι.
Ακεφαλο αναπαυεται το σωμα του Γατσελου στον οικογε-
νειακο ταφο.Και πανω στο μνημα ενας σταυρος γερμενος
απο το περασμα του χρονου,που γραφει:οικος Τσαμη,οτι
εχει μεινει απο αυτη την οικογενεια.Ας συγχωρεθει.
Ο μεγαλυτερος απο τους αδερφους Γατσελεους ο Ματσολας
εφυγε μεσοκοπος πια λαθρομεταναστης στην Αμερικη,κατε-
ληξε στην Κουβα,οπου εκει πεθανε σε αθλια φτωχεια και
κηδευτηκε με δαπανη του Ελληνικου Προξενειου.Πισω
του ειχε αφησει τη γυναικα του τη Συγκλητικη[κορη του
Κεφαλονιτη Χριστοδουλου Βελανδου ]και δυο γιους,τον
Πλατωνα και τον Παναγιωτη,ελπιδα της οικογενειας.Ειχε
γεννησει εφτα παιδια η Συγκλητικη κι απομειναν αυτα τα
δυο.Ο Παναγιωτης πεθανε το 1942 απο ανθρακα κι ο Πλατος
εκτελεστηκε στο γεφυρι της Πλακας κατα την εμφυλια συγ-
κρουση του ΕΑΜ με τον ΕΔΕΣ το Γεναρη του 1944,ηταν με το
ΕΑΜ.
Ο Αριστειδης ο αλλος αδερφος του Γατσελου εμενε στην Αθη-
να και ηταν ακληρος.
Το σπιτι του Γατσελου ηταν το μαγαζι του Χρηστου Μπαρμπα-
ρουση[Μπαρ/ση]πισω απο την εκκλησια και οι δυο τελευταιοι
κατοικοι,απο τους Γατσελεους,δυο μαυροφορεμενες και χαροκα-
μενες γριες,η αδερφη του Θανασω και η νυφη του Συγκλητικη.
Μεσα στο σπιτι ολα μαυρα τα ρουχα απ'το πενθος και στον
τοιχο κρεμασμενες στη σειρα οι φωτογραφιες των χαμενων
και σε καθε φωτογραφια απο ενα λουλουδι.
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ.
.
.
.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-PHOTOS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis]
.
.
Ο Τσαμης Δημητριος Γατσελος
αφησε ιστορια σε ολη την περιοχη
.
Ο Τσαμης Δημητριος Γατσελος αφησε ιστορια σε
ολη την περιοχη.Γεννημενος στη Μαχαιρα,πατερας
του ο Γιωργος Γατσελος και μανα του η Χριστινα,αδερ-
φη του Βασιλη Τσιλια Κουβελη.Αδερφια του ο Γιαννος,
ο Νικος,ο Αριστειδης,ο Ματσολας.
Ο Γατσελος ηταν καλος νοικοκυρης με χωραφια,γελαδια,
καρο.Δεν ηταν ουτε ζωοκλεφτες,ουτε ταραχοποια και κα-
κοποια στοιχεια ειχαν,αλλα το γεγονος οτι ηταν πεντε αδερ-
φια τους εδινε τον αερα της δυναμης να μην λογαριαζουν
κανεναν,κατα καποιο τροπο να γινονται προκλητικοι.Εστω
κι αν αυτο δεν γινονταν συνειδητα.
Στενα δεμενοι με τους Γατσελεους ηταν και οι δυο ανηψιοι
τους Μπαρμπαρουσαιοι,ο Χαρακιας και ο Γιωργης.Ο πατε-
ρας τους Γιαννης ειχε παρει για γυναικα πρωτανηψια απο
αδερφη του Γατσελου τη Ζωη.
Απο την αλλη πλευρα οι Μαυρογιωργαιοι,που εγκαταστα-
θηκαν στο χωριο μας απο την Μπαμπινη,μετα το φονο του
Πιπεριγκου στη Μπαμπινη,που διεπραξε ο Αριστειδης.
Μικροδιαφορες,παρεξηγησεις,προστριβες δημιουργησαν
ενα χασμα,μεταξυ των Γατσελεων και των Μαυρογιωργεων,
που μερα με τη μερα διευρυνονταν,μεχρι που δημιουργη-
θηκαν δυο εχθρικα αντιπαλα στρατοπεδα,με οξυτατη αντι-
παλοτητα.
Το 1905 υπηρχε στο χωριο ηλεκτρισμενη ατμοσφαιρα,που
η εκρηξη δεν αργησε να ξεσπασει.
Καποια μερα τουφεκισθηκαν οι Μαυρογιωργεοι με τον Νικο
Γατσελο[Μερνες],καπου αναμεσα στου Μουρκοπουλου και
στα Καινουργια Π[η]γαδια.Ο Νικος Γατσελος εμεινε στον το-
πο.
Ο Γιαννος Μαυρογιωργος παιδι του Ηρακλη υπηρετουσε στην
Αθηνα στην ακολουθια του Αλεξη Γριβα,και τον εφεραν οι
μπαρμπαδες του στο χωριο ταζοντας του οτι θα τον παντρε-
ψουν με την κορη του Χαραλαμπου Λιαμη.Λογαριαζαν να τον
βαλουν σωγαμπρο με απειλες,αλλα οταν ο Λιαμης την αρραβω-
νιασε με τον Κωτσο Τσελιο ματαιωθηκαν τα σχεδια.
Στα 1906 ο Γιωργης Μπαρμπαρουσης με τη βοηθεια του αδερ-
φου του Χαρακια και του Δημητρη Γατσελου απηγαγε τη Στα-
θουλα του Κωστα Γκουμα,την οποια τελικα επεισαν να παρου-
σιασθουν στον εισαγγελεα και να δηλωσει συνενεση για το
γαμο της με τον απαγωγεα.Επενεβηκε ο Θωμας Μαυρογιωρ-
γος,καταφερνει την αδερφη της Χαραλαμπενα Λιαμινα και τη
συνοδευει στο Μεσολογγι και εκεινη μεταπειθει την αδερφη
της και αλλαζει γνωμη.
Ο Γιωργος Μπαρμπαρουσης προφυλακιζεται ,ο Δημητρακης
Γατσελος και ο Χαρακιας Μπαρμπαρουσης φυγοδικοτν και
βγαινουν στο κλαρι.Ο πολεμος αρχιζει.
Τωρα οι Μαυρογιωργεοι εποφθαλμιουν να παρει ο Γιαννος
τη Βασιλω του Κολιου Λιαμη.Φυσικα οι δικοι της και ο αδερ-
φος της Αντρεας ουτε συζητηση δεν δεχονται.
Στηνουν καρτερι κατω στον μυλο για να κανουν απαγωγη.Δεν
πετυχαινουν τιποτα,πυροβολουν και την τραυματιζουν.
Και ενα πρωι που κατεβαινε ο Αντρεας Λιαμης να ανοιξει το
μαγαζι,φυλαει ο Γιαννος Μαυρογιωργος και τον σκοτωνει στον
τοπο τον αφηνει,στο στενο του Τασου Καρναβα και μετα φυ-
γοδικει.
Με τους Μαυρογιωργεους ειναι και ο Χριστοφορος Καρελακης,
που οι Γατσελεοι τον θεωρουν κυριο ενοχο,οτι αυτος εναντιω-
θηκε για να μην μπει σωγαμπρος ο Αριστειδης Γατσελος στον
Μετζοκοφτη.Ο Χριστοφορος Καρελακης αδερφος του Μετζοκο-
φτη προτιμησε τον Πανο Τζακωστα[Μπαλουφα]να παρει τη Στα-
θουλα.
Καποια μερα ο Δημητρακης Γατσελος,ο Χαρακιας Μπαρμπαρου-
σης και ο Φακιολας απο τη Στανου,κουνιαδος του Γιαννου Γατσε-
λου στηνουν καρτερι στα Βαλογρεκα και σκοτωνουν τον Χριστο-
φορο Καρελακη,που γυριζε απο τον Αστακο με τον Πανο Μπαλου-
φα[Τζακωστα] και τον Θοδωρο Πλιακο[Κουβελη].Τον τραυματισε
ο Φακιολας,αυτος τραβηξε μαχαιρι να αμυνθει αλλα τον αποτελει-
ωσε ο Χαρακιας.Τον Μπαλουφα τον πηγαν τουφεκωντας μεχρι
τη Λαμπρη,απο θαυμα γλυτωσε.
Ο Γατσελος και οι λοιποι ειναι πλεον ληστοφυγοδικοι.
Αγνωστο υπο ποιες συνθηκες επεσημαναν στον Πεταλα τον
Γιαννο Μαυρογιωργο και τον σκοτωσαν.Τον βρηκαν μετα απο
μερες φαγωμενον απο τα θηρια.
Ο Χαρακιας σκοτωνεται στη Τρυφο σε ενεδρα του αποσπασμα-
τος καταδιωξης και ο Γιαννος Γατσελος στον Αγριλο.
Ο Δημητρακης επικυρηχθηκε κι αλωνιζε το Ξηρομερο καταδιω-
κομενος παρεα ποτε με τον Ζαφρουλη και ποτε με τον Δημητρη
Κολαρα.
Αμολοητα τα βασανα και οι περιπετειες των συγγενων του απο
τα καταδιωκτικα αποσπασματα,ανελεητοι ξυλοδαρμοι,βασανι-
στηρια και εξοριες.Ακομη και στην Κεα [Τζια]εξορισαν καποτε
τους συγγενεις του.
Στη Σαμη στη Κεφαλονια εξορισαν τον μπαρμπα Λεκο Τσιλια
Κουβελη και ετρωγε μποβολια[σαλιγγαρια]για να επιβιωσει.
Το ξυλο,που εφαγε η αδερφη του Γατσελου Θανασω απο τον
Μακρυγιαννη τον αποσπασματαρχη δεν λεγεται,αλλα δεν το'
βαλε κατω,δεν θα προδιδε τον αδερφο της με τιποτα οσο ξυλο
κι αν ετρωγε.Του ελεγε με πεισμα.''δεν θα σου βαλω εγω γαλο-
νια'',δηλαδη, απο μενα μην περιμενεις προαγωγη,δεν προκει-
ται να προδωσω τον αδερφο μου.
Τον μπαρμπα Χριστοδουλο[Κστοδουλο]Μπιτση Κουβελη τον
πιασαν μεσα στο σπιτι να τον πανε να τον ανακρινουν και να
τον ξυλοκοπησουν γιατι ηταν συγγενης του Γατσελου.Τον κρα-
τουσαν δυο χωροφυλακες,οταν βγηκαν εξω στη πορτα εσπρω-
ξε τον εναν χωροφυλακα απ'τη μια μερια τον αλλο απ¨την αλλη
απελευθερωθηκε και τους ξεφυγε.Τον πηραν απο πισω,που να
τον φτασουν.
Βγηκε κι ο μπαρμπα Μητσος Κλουκιας Κουβελης το πρωι στη
γειτονια να μαθει:''μωρε τι επαθε ο Κστοδουλος αποψε;''.κα-
ποιος χωροφυλακας ,που ηταν εκει τον ακουσε.''ελα δω να μα-
θεις τι επαθε ο Κστοδουλος'',και τον εκανε μαυρο στο ξυλο.
Οι Τσιλεοι Κουβελεοι ο μπαρμπα Λεκος και ο Μητσος ηταν πρω-
τοξαδερφα του Γατσελου.Πηγαινε το αποσπασμα στον Μητσο
τον ρωτουσε για τον Γατσελο,δεν ξερω,τους ελεγε,δεν τον εχω
δει,δεν ερχεται εδω.Κι αυτοι τον κανανε μαυρο στο ξυλο.
Ο μπαρμπα Λεκος ομως παμπονηρος οταν τον ρωταγανε τους
ελεγε,ηρθε αποψε ,του λεγανε,να μας ειδοποιησεις οταν ξαναρ-
θει,τους ελεγε,δεν μας λεει ποτε θα ξαναρθει,ανοιγει τη πορτα
και μπαινει μεσα,την κλειδωνει ,ειμαστε σαν τα ποντικια μεσα
στη φακα,του λεγανε ,να του βαλεις δηλητηριο στο φαι,τους
ελεγε,με βαζει και δοκιμαζω εγω πρωτα και μετα τρωει αυτος,
κι ετσι γλυτωνε το ξυλο ο μπαρμπα Λεκος.
Ηρθε καποτε ενας Λετσος απο τη Σκουρτου,φορεσε μια χρυση
σκουφια και πηγε στον τσαγγαρη να του φτιαξει τσαρουχια
δηθεν πως ηταν συντροφος του Γατσελου και πως τον εστειλε
ο Γατσελος να του φτιαξει τα τσαρουχια.Τον εμαθε ο μπαρμπα
Κστοδουλος Κουβελης πηγε περα αυτου στα χωραφια εψαξε
και τον βρηκε.Ελα δω ,ωρε,εσυ εισαι συντροφος του Γατσελου
και μαγαριζεις το ονομα του Γατσελου;του ειπε.
Εκεινος οταν ειδε τον Κστοδουλο νομισε οτι αυτος ηταν πραγ-
ματικος συντροφος του Γατσελου και του λεει:οχι,οχι,δεν ειμαι.
Τον πιανει ο Κστοδουλος τον κανει μαυρο στο ξυλο.
Μην ξαναπιασεις στο στομα σου το ονομα του Γατσελου,του
ειπε.
Ηταν καποτε ο Γατσελος μαζι με τον Ζαφρουλη στο Προδρο-
μιτικο.Περασε απο εκει κοντα ο Θωμας Μαυρογιωργος,ειχε
τα γιδια στον Προδρομο κι εφυγε απο τα γιδια κι ερχονταν
προς τη Μαχαιρα.Λεει ο Γατσελος στον Ζαφρουλη,Τον βλε-
πεις αυτον;Αυτος ειναι ο εχθρος μου,ο φονιας του αδερφου
μου.Αμεσως ο Ζαφρουλης γυρισε το οπλο κατα τη μερια του
Μαυρογιωργου και οπλισε.Του τραβηξε το οπλο ο Γατσελος
και του ειπε:Αν ηθελα να τον σκοτωσω θα τον ειχα σκοτωσει
απο χρονια,αλλα τον αφηνω αναθεμα για το χωριο.
Ο Γατσελος εμεινε παρεα με τον Ζαφρουλη μεχρι που εβγαλε
τον νομο ο Βενιζελος,οτι οποιος φυγοδικος φερει το κεφαλι
αλλου φυγοδικου περνει χαρι.
Τοτε δεν ειχε εμπιστοσυνη ο ενας του αλλονου και χωρισα-
νε.
Πηγε καποτε ο Γατσελος στο Προδρομιτικο και βρηκε καποιον
Γκαραγκουνη,του ειπε ,Αυριο στην ταδε μερια θα μου φερεις
τοσα προβατα,θα σε περιμενει καποιος συντροφος μου.Θα φω-
ναξεις ποσα ειναι και θα φυγεις.
Ηθελε να τα δωσει ο Γατσελος σε καποιον φτωχο,που ειχε αναγ-
κη.Την αλλη μερα ο Γκαραγκουνης εφερε τα προβατα,φωναξε
στον ανθρωπο του Γατσελου:Εφερα τα προβατα.
Ποσα ειναι;
22 και 1 για τον καπετανιο,του ειπε κι εφυγε.
Ηταν καποτε ο Γατσελος στον Αητο κρυμενος καπου, κοιμον-
ταν κατω απο ενα δεντρο.Οταν ανοιξε για λιγο τα ματια του,
κοιταζει,τι να δει;ενα παιδι να τον σημαδευει.Με μιας πεταχτη-
κε πανω.Το παιδι τα εχασε και το'πιασε.Του ειπε ,Δεν θα σε
πειραξω,αλλα θα μου πεις ποιος σε'βαλε να με σκοτωσεις.
Και το παιδι του ειπε:Δεν με'βαλε κανενας,αλλα με θαμπωσανε
αυτα ,που εχεις πανω σου.
Ο Γατσελος παρεα με τον Ζαφρουλη απο το Θυρειο εστησαν
ενεδρα στο Λιβαδι του Βαλτου και σκοτωσαν τον αποσπασμα-
ταρχη Κωστα Μανιωτη.Υστερα απ'αυτο η καταδιωξη εγινε πιο
εξοντωτικη.Δεν μπορουσαν να κρατηθουν πουθενα.
Ο Κωστας Μανιωτης αποσπασματαρχης ειχε βαλει σκοπο την
εξοντωση των ληστοφυγοδικων Ζαφρουλη και Γατσελου.
Οταν περασε καποτε με το αποσπασμα στην περιοχη μας ψα-
χνωντας για τον Γατσελο και ρωτωντας ,μηπως τον ειχε δει κα-
νενας,στα Δεντρα συναντησαν καποιον Γιωτη απο το χωριο
Βασιλοπουλο,τον ρωτησε ο Μανιωτης για τον Γατσελο και του
ειπε ο Γιωτης:Τραβα στη δουλεια σου κι αστους αυτους.Μην
ασχολησε μ'αυτους,αυτοι ειναι σκυλια μαυρα,θα σε χαλασουν,
δεν λυπασαι τα νιατα σου.
Ο Ζαφρουλης ειχε πολυ καλο σημαδι,δεν αστοχουσε ποτε.
Το παρακατω ποιημα μιλαει για τον θανατο του αποσπασμα-
ταρχη:
Ο Θρηνος της Κορης
Ανταριασε το Περγαντι και του Βατιου ο καμπος
απ'τα ντουφεκια τα πολλα κι απο τα μαουζερια
και μια κοπελα του Βατιου θρηνει κι αναστεναζει
Δεν στου'πα Κωστα μια φορα δεν στου'πα τρεις και πεντε
να μην πιαστεις με τα σκυλια Ζαφρουλη και Γατσελο
κι αυτο τ'ανημερο θεριο το Γιαννη το Μπεκιαρη
.
Ο μπαρμπα Μητσος Μητσαρελιας Παπατρεχας μικρο παιδι
ητανε:
Τοτε πηγαινε με τροπο η αδερφη του Γατσελου το ψωμι
στο σπιτι των Μητσαρελεων κι ο Μητσαρελιας,μικρο παιδι,
το επαιρνε στη Κληματοβρυσκα.Εκει το αφηνε μεσα σε μια
βατλια και πηγαινε ο Γατσελος και το επαιρνε.
Μικρο παιδι ητανε ποιος να το υποψιαστει στο δρομο και να
το πιασει.
.
Ενα Τραγουδι:
Ενας ληστης καθοντανε ψηλα σε μια ραχουλα
και το Θεο παρακαλει και το σταυρο του κανει
Θεε μου βρεχε του Χριστου και χιονιζε Φωτωνε
και την Ημερα της Λαμπρης κατακλεισμο να κανεις
μην παν'οι νιες στην εκκλησια μην πα'τα παλλικαρια
μην παει και με η αγαπη μου και θα πενθοφορισει
να παω κι εγω στο σπιτι μου να παω στους εδικους μου
που εχω χρονια να τους δω χρονια να τους μιλησω
.
Ο Γατσελος κρυβεται μεσα στο χωριο και κανενας δεν τον
υποψιαζεται.Μετακινηται με το θαμπωμα οταν γυριζουν
οι ντζοπαναρεοι απο τα πραματα τους κρατωντας αποσταση
απο αυτους μεσα στο σκοταδι για να μην τον γνωρισουν.
Δεν μετακινειται τα μεσανυχτα για να μην υποψιασει κανε-
ναν,τι ανθρωπος ειναι αυτος τετοια ωρα και που πηγαινει;
Ο μπαρμπα Γιωργος Μπαρλας ανθρωπος υπερανω υποψιας
απο το αποσπασμα και ανθρωπος εμπιστοσυνης του Γατσε-
λου τον ειχε κρυμενο μεσα στο βελανιδι κατω στον κηπο
μεσα σε μια βατλια.
Ο Γατσελος αργοτερα παντρεψε τη κορη του Γιωργου Μπαρ-
λα Λαμπρω στην Παπαδατη.
Ο Στρατος Κουβελης Μπλιστουρας ειχε τα προβατα περα στα
Παλιαμπελα και τον Γατσελο τον ειχε εκει στη στανη ,που κοι-
μονταν και ειχε βρογχιτιδα και ροχαλιζε δυνατα και οπως
κοιμονταν του εκοβε και καμια κλωτσια να γυρισει πλευρο
να να μην ροχαλιζει και τον ακουσει κανενας.
.
Ξυλοδαρμος Ντζοπαναρεων να μαρτυρισουν που ειναι ο
Γατσελος απο τον περιβοητο Μακρυγιαννη:
Ο Νικολος Μπουρχας πεθανε απο το πολυ ξυλο.
Πολλοι χωριανοι κρυβουν τον Γατσελο και τον βοηθουν.
Ο μπαρμπα Λευτερης ο Σουρελης Γκολφης,οι Κανατσλεοι
Παπατρεχεοι,ο Γακας Κουβελης,οι Κουβελεοι,οι Μπουρχεοι.
Εκτος απο φιλους ο Γατσελος ειχε κι εχθρους.
Οσους ησαν συγγενεις με τους Μαυρογιωργεους και τον
Χριστοφορο Καρελακη.Ο Παναης Παπατρεχας,ο Πανος Κο-
λοβος Θεοφιλης,οι Καρελακεοι,οι Βετλαντζεοι Κουβελεοι.
Ο Παναης Παπατρεχας οταν πηγαινε στον Αστακο απο αλλη
στρατα πηγαινε κι απο αλλη στρατα γυριζε,μηπως και φυλα-
ει ο Γατσελος πουθενα και τον σκοτωσει.
Αλλα και συγγενεις των εχθρων του τον φυλαξαν.
Οι Κανατσλεοι Παπατρεχεοι συγγενεις του Παναη.Σε ολους
εφαγε ψωμι ο Γατσελος και ιδιαιτερα στον Μητσο Κανατσουλα.
Αυτος παντρεψε τον Φωτη Κανατσουλα με την κορη του Τσα-
παρελη τη Θοδωρα.
Ο Θεοτοκης Κολοβος Θεοφιλης επεσε πανω στον Γατσελο.Πηγε
στο σπιτι,το ειπε στον Πανο Κολοβο τον πατερα του,οτι ειδα
τον Γατσελο .Ο πατερας του του ειπε:Αν και εχθρος ο Γατσελος
δεν ειδες,τιποτα μην πεις πουθενα.
Δεν ηθελαν να μπλεξουν
Την εποχη που φυγοδικουσε ο Γατσελος,οι Μπουρχεοι
συγκενολογιοντανε με τον Γατσελο,μαζεψανε τα γιδοπρο-
βατα του Νικολου Μπουρχα και τα κλεισανε εκει που ειναι
η πλατεια του χωριου και τα σφαζανε και ετρωγε το Αποσπα-
σμα,οταν ηταν Αποσπασματαρχης ο περιβοητος Μακρυγιαν-
νης,για να μαρτυρισουν που ειναι [που κρυβεται]ο Γατσελος,
και τον Νικολο Μπουρχα τον ειχαν μαυρισει στο ξυλο και
λενε οτι πεθανε απο το πολυ ξυλο.
.
Οι Χαβεοι ο Νικος και ο Σπυρος Λιαπηςδουλευανε ,οταν ηρθε το
ηλεκτρικο ρευμα, πανω στο Καρπενησι.Καπου περασε το φορτη-
γο που ειχαν φορτωμενες τις κολονες και χαλασε μια μαντρα.
Βγηκε τοτε ενας εξω και φωναζε γιατι του χαλασανε τη μαντρα.
Του λεει ο υπευθυνος:Οτι ζημια καναμε θα σου την πληρωσου-
με.
Οχι,αυτος εξακολουθουσε να φωναζει.Του λεει τοτε ο Νικος
Λιαπης Χαβας :Κατσε καλα κι εμεις ειμαστε απ'το χωριο του
Γατσελου και θα δεις τι θα παθεις.
Περασε η ωρα στη δουλεια και καθησαν κατω απο ενα ισκιο
να ξεκουραστουν.Νατος και ξαναρχεται αυτος ο ανθρωπος,
του λεει ο Νικος:Τι θελεις ;δεν σου ειπαμε θα σου τη φτια-
ξουμε τη μαντρα.Και αρπαζει μια πετρα,ταχα,να του την πετα-
ξει.
Οχι,οχι,τους ειπε αυτος φοβισμενος,δεν ηρθα γι'αυτο.Ειπα
στον παπουλη μου οτι ειστε απ'το χωριο του Γατσελου και
μου'πε να'ρθω να σας φωναξω να'ρθετε στο σπιτι.
Πηγαμε εκει,λεει ο μπαρμπα Πιπης,ειδαμε ενα γεροντα κα-
μια 90αρια χρονων και λεει:Βαλε στα παιδια να φανε και
να πγιουνε γιατι ειναι απ'το χωριο του Γατσελου.
Και μας διηγηθηκε την εξης ιστορια:
Δεν ειχα ζευγαρι να οργωσω τα χωραφια για να τα σπυρω
να φαει η φαμελια μου ενα κομματι ψωμι κι επεσα σε μεγα-
λη στεναχωρια.Οσπου συναντησα τον Γατσελο και του'πα
τον πονο μου.
Αυριο το πρωι,μου'πε,σ'εκεινο το δεντρο θα'ναι δεμενα δυο
αλογα,θα τα παρεις θα κανεις τα χωραφια σου,κι οταν τελει-
ωσεις θα τα ξαναδεσεις παλι εκει για να τα παρω παλι.
Ετσι κι εγινε.Το πρωι ηταν στο δεντρο δεμενα δυο αλογα κα-
λοταιζμενα απο νοικοκυρη.Τα πηρα ,εκανα τα χωραφια,τα ξα-
ναδεσα πισω στο δεντρο και τα πηρε πισω.
.
Ο μπαρμπα Σταθης Μακρης ,15 χρονων,φυλαγε τα γιδια
στου Αγραφιωτη .Τα γιδια οι Μακραιοι τα ειχανε μαζι με
τον Μητσο Τσιντζο.Περασε απο κει ο Θοδωρος Τοντος
[Φλωρος]του λεει,σαν παιδι που εισαι τραβα να μου ξε-
περδικλωσεις τ'αλογα περα στου Καβαλσουρη και καθο-
μαι εγω στα γιδια .
Οταν περασε ο μπαρμπα Σταθης μεσα απ'το ρεμα ακουσε
πετρες να πεφτουν πισω του.Κοιταζει ψηλα στο Μελισσι,
που ειναι ενα τσαγκαρι στο Λημερι του Ντελη βλεπει εναν
ανθρωπο να του κανει νοημα να παει εκει.Ηταν ο Γατσελος.
Μη με σκοτωσεις,του ειπε,μη με κρατησεις κοντα σου.Ηταν
η πρωτη φορα,που εβλεπε τον Γατσελο.Οχι,δεν θα σε πειρα-
ξω,του ειπε.Ελα εδω,τραβα στην αδερφη μου τη Θανασω
να μου φερεις ενα ζευγαρι τσαρουχια και μια αλλαξια ρουχα
και μην πεις σε κανεναν τιποτα.Αν σε ρωτησει ο Φλωρο
Τοντος γιατι αργησες να του πεις οτι ειδα ψηλα στην Ομπρε-
λα ορνια και βγηκα ,ειπα οτι ηταν καμια γιδα ψοφια,αλλα ει-
χαν πεσει πανω σε μια χελωνα.
Ο Γιαννης Μακρης ο πατερας του Σταθη τον ειδε απο το σπι-
τι που πηγε στα Γατσελεικα και τον ρωτησε τι δουλεια ειχε
κι οταν τυ ειπε οτι τον εστειλε ο Γατσελος του ειπε.Μη σου
ξεφυγει καμια κουβεντα σε κανεναν και θα μας σκοτωσει
ολους.
Στον Μητσο Τσιντζο ο Γατσελος εβγαινε πολλες φορες .Οταν
τον εβλεπε ο Μητσος να'ρχεται ελεγε στον μπαρμπα Σταθη.
Τραβα παραπερα εσυ κι οτι πουμε θα στα πω μετα.
.
Τα μετρα εγιναν πιο σκληρα μετα το φονο του χωροφυλακα
στο Παλιοχωρι στα Βρυστιανα.
Ο Γατσελος επαιρνε συχνα ψωμι στη στανη των Κανιεων Παπα-
τρεχεων.Ο Παναης κατεφερε τον Χρηστο Ντουγια Παπατρεχα
να τον ειδοποιησει σφυριζοντας συνθηματικα γα τη βραδια
που θα εμενε στη στανη ο Γατσελος.
Ετσι και εγινε.Με το χαραμα βρεθηκε μπλοκαρισμενη η στανη
απο το αποσπασμα και ενοπλους χωριανους εχθρους του Γα-
τσελου.
Ο Γατσελος καταλαβε οτι κατι δεν παει καλα με το γαυγισμα των
σκυλιων,φορεσε τη καπα και σαλαγωντας τα προβατα καταφερε
να διαφυγει.Αυτοι νομισανε οτι ηταν ο Ντουγιας και δεν του ρι-
ξανε.Οταν απομακρυνθηκε κι επιασε τοπο και μπορουσε να αμυν-
ει πυροβολησε.Πυροβολησαν και αυτοι.Μια σφαιρα αφησε στον
τοπο εναν χωροφυλακα.
Ειπωθηκε ,πως χτυπηθηκε κατα λαθος απο σφαιρα του Νικου
Βετλαντζα Κουβελη απανω στην ανταρα.
Ο Γατσελος για να εκδικηθει τον Ντουγια πηγε πιο πανω που
εβοσκαν τα μπλαρια τα Κανιεηκα και τα ξεκοιλιασε.Οι Κανιεοι
φοβουμενοι εκδικηση απο τον Γατσελο φυγανε για καποιο δια-
στημα απο τα Βρυστιανα και πηγαν μαζι με τα ζωντανα τους
στον Αη Ταξιαρχη στο Βασιλοπουλο.
Λενε πως ο Γατσελος οταν βρηκε τον Ντουγια του πεταξε λεφτα
στα μουτρα και του ειπε,Παρε για το ψωμι που εφαγα στη στα-
νη σου.
Στον τοπο που σκοτωθηκε ο χωροφυλακας εχουν ενα βολιο με
πετρες και λενε,Στον Ευζωνα.
.
Πολυ καιρο εβρισκε καταφυγιο στην καλυβα του βαλτινου
μικροκτηνοτροφου Τσουφη στο Μαχαλιωτικο.Παντα κοι-
μονταν βαρια κι ενα βραδυ ο Τσουφης με βοηθο τον Μπα-
λασκα τον εκτελεσαν .
Εικοσι χρονια σχεδον ειχε στο κλαρι και βρηκε τελικα κι
αυτος οικτρο τελος στα 1926.
Εικοσι χρονια στο κλαρι,πλησιαζε ο καιρος που θα του δι-
νονταν χαρη,συμφωνα με το νομο του Βενιζελου,οποιος
φυγοδικος ειχε εικοσι χρονια καταδιωκομενος του δινον-
ταν χαρη.
Ο Γατσελος ειχε αποθεματα που τα ειχε εμπιστευτει σε φι-
λους και σε ανθρωπους της εμπιστοσυνης του με σκοπο
οταν παρει χαρη να παρει πισω τα χρηματα για να φτιαξει
τη ζωη του.Καποιος απ'αυτους φαινεται αφου ειδε πως πλη-
σιαζε ο καιρος που ο Γατσελος θα του ζητουσε τα χρηματα
εβαλε τον Τσουφη και τον εβγαλε απ'τη μεση.
Το αψυχο κορμι του Γατσελου το φορτωσαν σ'ενα μουλαρι
και το φερανε στη Μαχαιρα.Οταν κατεβασαν τον νεκρο το
ζωο λενε πως πηγε και κυλιστηκε πιο περα και μετα ψοφη-
σε.
Αυτοι,που τον σκοτωσαν του πηραν ολα αυτα που ειχε πα-
νω του,τα αρματα αξιας και στη θεση τους βαλανε ενα παλιο-
κουμπουρο κι οταν το 'δε η αδερφη του εκλαψε με παραπονο
και ειπε:πως σε κανταντησανε Μητρακη,σου τα πηρανε ολα,
δεν ειναι δικο σου αυτο.
Ιεροσυλια για τον νεκρο να του παρουν τ'αρματα του,να του
παρουν απο πανω του τ'αγαπημενα πραγματα του.
Εγινε η κηδεια και τον ενταφιασαν και την αλλη μερα ηρθε
επιτροπη απο το Κρατος να του κοψουν το κεφαλι,γιατι ηταν
επικυριγμενος.Πηγαν πανω στο νεκροταφειο,τους καταλαβε
η αδερφη του η Θανασω και τους πηρε με τις πετρες ,τους
εφερε μεχρι κατω στο χωριο πετροβολωντας τους.Αλλα πη-
γαν το βραδυ και τον ξεθαψαν και του πηραν το κεφαλι.
Ακεφαλο αναπαυεται το σωμα του Γατσελου στον οικογε-
νειακο ταφο.Και πανω στο μνημα ενας σταυρος γερμενος
απο το περασμα του χρονου,που γραφει:οικος Τσαμη,οτι
εχει μεινει απο αυτη την οικογενεια.Ας συγχωρεθει.
Ο μεγαλυτερος απο τους αδερφους Γατσελεους ο Ματσολας
εφυγε μεσοκοπος πια λαθρομεταναστης στην Αμερικη,κατε-
ληξε στην Κουβα,οπου εκει πεθανε σε αθλια φτωχεια και
κηδευτηκε με δαπανη του Ελληνικου Προξενειου.Πισω
του ειχε αφησει τη γυναικα του τη Συγκλητικη[κορη του
Κεφαλονιτη Χριστοδουλου Βελανδου ]και δυο γιους,τον
Πλατωνα και τον Παναγιωτη,ελπιδα της οικογενειας.Ειχε
γεννησει εφτα παιδια η Συγκλητικη κι απομειναν αυτα τα
δυο.Ο Παναγιωτης πεθανε το 1942 απο ανθρακα κι ο Πλατος
εκτελεστηκε στο γεφυρι της Πλακας κατα την εμφυλια συγ-
κρουση του ΕΑΜ με τον ΕΔΕΣ το Γεναρη του 1944,ηταν με το
ΕΑΜ.
Ο Αριστειδης ο αλλος αδερφος του Γατσελου εμενε στην Αθη-
να και ηταν ακληρος.
Το σπιτι του Γατσελου ηταν το μαγαζι του Χρηστου Μπαρμπα-
ρουση[Μπαρ/ση]πισω απο την εκκλησια και οι δυο τελευταιοι
κατοικοι,απο τους Γατσελεους,δυο μαυροφορεμενες και χαροκα-
μενες γριες,η αδερφη του Θανασω και η νυφη του Συγκλητικη.
Μεσα στο σπιτι ολα μαυρα τα ρουχα απ'το πενθος και στον
τοιχο κρεμασμενες στη σειρα οι φωτογραφιες των χαμενων
και σε καθε φωτογραφια απο ενα λουλουδι.
ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ.
.
.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου