.
.
THEATER[ΘΕΑΤΡΟ]
Πετρου Κατσαιτη[Ιφιγενεια εν Ληξουριω]
Τραγικωμωδια του 1720
Γυμνασιο Αστακου Ξηρομερο
[ΑγρινιοΔΗΠΕΘΕ-Μαης 2002]
σκηνικα By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
.
Πετρος Κατσαιτης [Ιφιγενεια εν Ληξουριω]
Αποσπασμα απο το βιβλιο του Γιωργου.Π.
Πεφανη:Η άμμος του κειμένου. Αισθητικά και
δραματολογικά θέματα στο ελληνικό θέατρο,
Παπαζήσης, Αθήνα 2008.
.
Στον χώρο της δραματουργίας ξεχωρίζει η φυσιογνωμία
του Πέτρου Κατσαΐτη, που είναι ενδεικτική μιας κατηγορί-
ας ανθρώπων η ζωή των οποίων θα μπορούσε να αποτελέσει
από μόνη της ένα λογοτεχνικό έργο. Γεννήθηκε μετά τα
μέσα του 17ου αιώνα στην περιοχή του Ληξουρίου και πέθανε
λίγο πριν από το 1742. Έλαβε μέρος στο βενετουρκικό πόλεμο
(1684-1699), αργότερα παίρνει μέρος στην υπεράσπιση του
Ναυπλίου, αιχμαλωτίζεται από τους Τούρκους και οδηγείται
στα Χανιά για να πουληθεί ως σκλάβος για δύο χρόνια. Το
διάστημα αυτό γράφει το επικό ποίημα Κλαθμός Πελοποννή-
σου (1716). Αφήνεται μετά να επιστρέψει στην Κεφαλονιά,
απ’ όπου στέλνει τα χρήματα εξαγοράς της ελευθερίας του.
Ο Κατσαΐτης ήταν «ανεπίσημα» μορφωμένος: χωρίς να έχει
σπουδάσει σε- κάποιο ιταλικό πανεπιστήμιο, διάβαζε ιτα-
λικά λογοτεχνικά έργα, γνώριζε την παλαιότερη κρητική
και βυζαντινή λογοτεχνία και είχε κάποια επαφή με τα
εκκλησιαστικά κείμενα.Γνώριζε επίσης και θεατρικές πα-
ραστάσεις που δίδονταν στο Ναύπλιο κατά την εκεί διαμο-
νή του – όπως αναφέρει στον Κλαθμό.[40] Η Ιφιγένεια
(1720), το πρώτο του θεατρικό έργο, όπως και ο Θυέστης,
που γράφεται έναν χρόνο μετά, (1721), χρησιμοποιούν τη
δημοτική με κρητικούς και κεφαλληνιακούς ιδιωματισμούς
και βεβαίως τον λαϊκό δεκαπεντασύλλαβο στίχο, αποτελούν
δε έργα που δημιουργήθηκαν για τη σκηνή – σύμφωνα
με πολλά χωρία και από τις δύο τραγωδίες. Ως πρότυπά
τους έχουν τις ομώνυμες τραγωδίες του Lodovico Dolce
Thieste και Ifigenia, αλλά ο κεφαλονίτης συγγραφέας
αναπλάθει δημιουργικά το υλικό του με ποιητική διάθε-
ση και αξιόλογη θεατρικότητα.[41]
Η Ιφιγένεια, ειδικότερα, με τα 26 δραμα-
τικά της πρόσωπα, πλην των κορασίδων του χορού, καθώς
και με την εισαγωγή νέων χαρακτήρων, δείχνει αμέσως τη
διαφοροποίησή της όχι μόνο από το πρότυπό της, αλλά και
από τους κανόνες της κλασικιστικής ασιθητικής. Και στις
πέντε πράξεις του έργου, άλλωστε, και όχι μόνο στα τρία
κωμικά τμήματά του, υπολανθάνει ένας κωμικός τόνος, ο
οποίος ελκύει την ερμηνεία προς ιλαροτραγικές λύσεις,
δικαιολογώντας παράλληλα την έλλειψη βάθους στις
κορυφαίες δραματικές στιγμές. Για άλλη μια φορά, η τυ-
πική αδυναμία μετατρέπεται σε ιδιότυπη αρετή, αν εστι-
άσουμε σωστά την προσοχή του αναγνώστη-θεατή. Η αίσθη-
ση αυτή ενισχύεταισαφώς με τις τρεις καταληκτικές κωμι-
κές σκηνές, οι οποίες συνδέονται μόνο με τον μίτο της
προετοιμασίας των γάμων του Αχιλλέα και της Ιφιγένειας,
ενώ ανοίγουν τον δρόμο για τις μεταγενέστερες συνθέ-
σεις των Ψευτογιατρών και του Χάση. Εδώ αποκαλύπτεται
η δεξιοτεχνία του Κατσαΐτη στη διαμόρφωση των κωμικών
καταστάσεων, με το πηγαίο χιούμορ του, τους άμεσους
διαλόγους, τα λεκτικά και σκηνικά ευρήματα, τον καρνα-
βαλικό χαρακτήρα και βεβαίως την ενεργοποίηση παλαι-
ότερων κωμικών τύπων (Commedia dell’arte και κρητική
κωμωδία), σε έναν πρωτότυπο για τον αρχόμενο 18ο
αιώνα, ιλαροτραγικό συνδυασμό αρχαιόθεμου πλαισίου,
κωμικού αυτοσχεδιασμού και δημοτικήςγλώσσας. Η Ιφιγέ-
νεια μπορεί εμμέσως να συσχετιστεί με τις μολιερικές
κωμωδίες, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν στοιχεία για άμεσες
επιδράσεις. Οι αγωγοί της επίδρασης μόνο έμμεσοι μπο-
ρούν να θεωρηθούν, καθώς το μολιερικό πνεύμα επιβιώνει
στην ιταλική έντεχνη κωμωδία και στους θιάσους της
Commedia dell’arte.[42]
Ο Θυέστης διαιρείται σε πέντε σκηνές με πρόλογο και
επίλογο. Βρίθει από απόηχους της Ερωφίλης και υπερ-
βαίνει εμφανώς το πρότυπό του. Έχει θεωρηθεί το κορυ-
φαίο έργο του συγγραφέα, αλλά και η σημαντικότερη
«τραγωδία» του 18ου αιώνα στην Ελλάδα.[43] Αν και δεν
λείπουν κάποιες μακρηγορίες, (όπως και στην Ιφιγένεια),
αποφεύγεται η συνηθισμένη σε παρόμοια έργα της εποχής
μεγαλοστομία, ενώ δημιουργείται ατμόσφαιρα ανησυχίας,
ζόφου και αγωνίας, όπου όμως δεν χάνεται ο ανθρώπινος
παλμός, αλλά αντιθέτως δημιουργούνται δραματικές εν-
τάσεις. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις επιτυχη-
μένες εισόδους και εξόδους των προσώπων και την άρτια
δόμηση των σκηνών, υποδηλώνει συγγραφέα με «σκηνοθετι-
κές» γνώσεις και σκηνικές εμπειρίες στη ζωή του.
.
.
THEATER[ΘΕΑΤΡΟ]Πετρου Κατσαιτη[Ιφιγενεια εν Ληξουριω]
Γυμνασιο Αστακου Ξηρομερο[ΑγρινιοΔΗΠΕΘΕ-Μαης 2002]
σκηνικα By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]1
διαρκεια 52' 35''[52min 35 sec]
.
.
THEATER[ΘΕΑΤΡΟ]Πετρου Κατσαιτη[Ιφιγενεια εν Ληξουριω]
Γυμνασιο Αστακου Ξηρομερο[ΑγρινιοΔΗΠΕΘΕ-Μαης 2002]
σκηνικα By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]2
διαρκεια 56' 11''[56min 11 sec]
.
.
.
.
THEATER[ΘΕΑΤΡΟ]
Πετρου Κατσαιτη[Ιφιγενεια εν Ληξουριω]
Τραγικωμωδια του 1720
Γυμνασιο Αστακου Ξηρομερο
[ΑγρινιοΔΗΠΕΘΕ-Μαης 2002]
σκηνικα By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]
.
Πετρος Κατσαιτης [Ιφιγενεια εν Ληξουριω]
Αποσπασμα απο το βιβλιο του Γιωργου.Π.
Πεφανη:Η άμμος του κειμένου. Αισθητικά και
δραματολογικά θέματα στο ελληνικό θέατρο,
Παπαζήσης, Αθήνα 2008.
.
Στον χώρο της δραματουργίας ξεχωρίζει η φυσιογνωμία
του Πέτρου Κατσαΐτη, που είναι ενδεικτική μιας κατηγορί-
ας ανθρώπων η ζωή των οποίων θα μπορούσε να αποτελέσει
από μόνη της ένα λογοτεχνικό έργο. Γεννήθηκε μετά τα
μέσα του 17ου αιώνα στην περιοχή του Ληξουρίου και πέθανε
λίγο πριν από το 1742. Έλαβε μέρος στο βενετουρκικό πόλεμο
(1684-1699), αργότερα παίρνει μέρος στην υπεράσπιση του
Ναυπλίου, αιχμαλωτίζεται από τους Τούρκους και οδηγείται
στα Χανιά για να πουληθεί ως σκλάβος για δύο χρόνια. Το
διάστημα αυτό γράφει το επικό ποίημα Κλαθμός Πελοποννή-
σου (1716). Αφήνεται μετά να επιστρέψει στην Κεφαλονιά,
απ’ όπου στέλνει τα χρήματα εξαγοράς της ελευθερίας του.
Ο Κατσαΐτης ήταν «ανεπίσημα» μορφωμένος: χωρίς να έχει
σπουδάσει σε- κάποιο ιταλικό πανεπιστήμιο, διάβαζε ιτα-
λικά λογοτεχνικά έργα, γνώριζε την παλαιότερη κρητική
και βυζαντινή λογοτεχνία και είχε κάποια επαφή με τα
εκκλησιαστικά κείμενα.Γνώριζε επίσης και θεατρικές πα-
ραστάσεις που δίδονταν στο Ναύπλιο κατά την εκεί διαμο-
νή του – όπως αναφέρει στον Κλαθμό.[40] Η Ιφιγένεια
(1720), το πρώτο του θεατρικό έργο, όπως και ο Θυέστης,
που γράφεται έναν χρόνο μετά, (1721), χρησιμοποιούν τη
δημοτική με κρητικούς και κεφαλληνιακούς ιδιωματισμούς
και βεβαίως τον λαϊκό δεκαπεντασύλλαβο στίχο, αποτελούν
δε έργα που δημιουργήθηκαν για τη σκηνή – σύμφωνα
με πολλά χωρία και από τις δύο τραγωδίες. Ως πρότυπά
τους έχουν τις ομώνυμες τραγωδίες του Lodovico Dolce
Thieste και Ifigenia, αλλά ο κεφαλονίτης συγγραφέας
αναπλάθει δημιουργικά το υλικό του με ποιητική διάθε-
ση και αξιόλογη θεατρικότητα.[41]
Η Ιφιγένεια, ειδικότερα, με τα 26 δραμα-
τικά της πρόσωπα, πλην των κορασίδων του χορού, καθώς
και με την εισαγωγή νέων χαρακτήρων, δείχνει αμέσως τη
διαφοροποίησή της όχι μόνο από το πρότυπό της, αλλά και
από τους κανόνες της κλασικιστικής ασιθητικής. Και στις
πέντε πράξεις του έργου, άλλωστε, και όχι μόνο στα τρία
κωμικά τμήματά του, υπολανθάνει ένας κωμικός τόνος, ο
οποίος ελκύει την ερμηνεία προς ιλαροτραγικές λύσεις,
δικαιολογώντας παράλληλα την έλλειψη βάθους στις
κορυφαίες δραματικές στιγμές. Για άλλη μια φορά, η τυ-
πική αδυναμία μετατρέπεται σε ιδιότυπη αρετή, αν εστι-
άσουμε σωστά την προσοχή του αναγνώστη-θεατή. Η αίσθη-
ση αυτή ενισχύεταισαφώς με τις τρεις καταληκτικές κωμι-
κές σκηνές, οι οποίες συνδέονται μόνο με τον μίτο της
προετοιμασίας των γάμων του Αχιλλέα και της Ιφιγένειας,
ενώ ανοίγουν τον δρόμο για τις μεταγενέστερες συνθέ-
σεις των Ψευτογιατρών και του Χάση. Εδώ αποκαλύπτεται
η δεξιοτεχνία του Κατσαΐτη στη διαμόρφωση των κωμικών
καταστάσεων, με το πηγαίο χιούμορ του, τους άμεσους
διαλόγους, τα λεκτικά και σκηνικά ευρήματα, τον καρνα-
βαλικό χαρακτήρα και βεβαίως την ενεργοποίηση παλαι-
ότερων κωμικών τύπων (Commedia dell’arte και κρητική
κωμωδία), σε έναν πρωτότυπο για τον αρχόμενο 18ο
αιώνα, ιλαροτραγικό συνδυασμό αρχαιόθεμου πλαισίου,
κωμικού αυτοσχεδιασμού και δημοτικήςγλώσσας. Η Ιφιγέ-
νεια μπορεί εμμέσως να συσχετιστεί με τις μολιερικές
κωμωδίες, χωρίς ωστόσο να υπάρχουν στοιχεία για άμεσες
επιδράσεις. Οι αγωγοί της επίδρασης μόνο έμμεσοι μπο-
ρούν να θεωρηθούν, καθώς το μολιερικό πνεύμα επιβιώνει
στην ιταλική έντεχνη κωμωδία και στους θιάσους της
Commedia dell’arte.[42]
Ο Θυέστης διαιρείται σε πέντε σκηνές με πρόλογο και
επίλογο. Βρίθει από απόηχους της Ερωφίλης και υπερ-
βαίνει εμφανώς το πρότυπό του. Έχει θεωρηθεί το κορυ-
φαίο έργο του συγγραφέα, αλλά και η σημαντικότερη
«τραγωδία» του 18ου αιώνα στην Ελλάδα.[43] Αν και δεν
λείπουν κάποιες μακρηγορίες, (όπως και στην Ιφιγένεια),
αποφεύγεται η συνηθισμένη σε παρόμοια έργα της εποχής
μεγαλοστομία, ενώ δημιουργείται ατμόσφαιρα ανησυχίας,
ζόφου και αγωνίας, όπου όμως δεν χάνεται ο ανθρώπινος
παλμός, αλλά αντιθέτως δημιουργούνται δραματικές εν-
τάσεις. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις επιτυχη-
μένες εισόδους και εξόδους των προσώπων και την άρτια
δόμηση των σκηνών, υποδηλώνει συγγραφέα με «σκηνοθετι-
κές» γνώσεις και σκηνικές εμπειρίες στη ζωή του.
.
.
THEATER[ΘΕΑΤΡΟ]Πετρου Κατσαιτη[Ιφιγενεια εν Ληξουριω]
Γυμνασιο Αστακου Ξηρομερο[ΑγρινιοΔΗΠΕΘΕ-Μαης 2002]
σκηνικα By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]1
διαρκεια 52' 35''[52min 35 sec]
.
.
THEATER[ΘΕΑΤΡΟ]Πετρου Κατσαιτη[Ιφιγενεια εν Ληξουριω]
Γυμνασιο Αστακου Ξηρομερο[ΑγρινιοΔΗΠΕΘΕ-Μαης 2002]
σκηνικα By c.n.couvelis[χ.ν.κουβελης]2
διαρκεια 56' 11''[56min 11 sec]
.
.
.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου