LITTERATURE-ΑΠΟ ΠΟΛΥ ΠΑΛΙΑ Τ'ΑΜΠΕΛΙΑ ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ-χ.ν.κουβελης [Απο μαρτυριες]-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis}

.
.
LITTERATURE-ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ-TEXTS-Χ.Ν.Κουβελης[C.N.Couvelis}
.
.

Grapes,Σταφυλια-2μ χ 3μ-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.
.
ΑΠΟ ΠΟΛΥ ΠΑΛΙΑ Τ'ΑΜΠΕΛΙΑ ΣΤΗ ΜΑΧΑΙΡΑ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ-χ.ν.κουβελης
[Απο μαρτυριες]
.
Τα πολυ παλια χρονια τ'αμπελια ηταν στα Παλιαμπελα ,δεν
ξερουμε ποτε τα ξαμπελωσαν εκει και μετα φυτεψαν
τ' αμπελια πανω  και μπορει την ιδια εποχη να φυτευτη-
καν και τ'αμπελια κατω.
Το κρασι που εβγαινε στη Μαχαιρα ΚΙ αυτο που εβγαινε
στη Μουρκοπουλου ηταν πολυ καλο και ξακουστο.
-Να'χα νερο απ'τα διδυμα [εννοει τα 2 πηγαδια ]
κρασι απ'τ-Μουρκοπουλου
κι απο Πλατη και Παλιουρα
πλευρο απο πρατινα-
λεει ενα τραγουδι
Ειχανε σταφυλια τοτε πολλες ποικιλιες.
μαυρα κρασοσταφυλα   ηταν το παπαδικο και το μαυρουδι,
ηταν και τ'ασπρα κρασοσταφυλα,το ασπρουδι ,αυγουστι-
λιδι το λεγανε και η ρομπολα
και τα κοκκινα κρασοσταφυλα
ειχανε και πολλα φαοσταφυλα,τα  κουρτσανια,την αλεπου,
το ροζακι,το μυγδαλι,το κερινο,την ελια,τη κολοκυθια,το μο-
σχοσταφυλο,το κοντοκλαδι,
ειχανε και κληματαριες στα σπιτια ,τα κληματα,ξερικι,Αηδονυχι,
Εφτακιλι,ροδιτη,ςλια,σιδεριτη,κερινο
τα φυτευανε ετσι τ'αμπελια,στην αρχη φυτευαν λιγα κληματα
γιατι δεν υπηρχε νερο κι αφου πιανανε αυτα το αμπελι το'φτια-
χνανε με καταβολαδες,χωνανε τις βεργες στο χωμα κι αυτες φυ-
τρωναν και γινονταν κληματα
το κλαδεμα στ'αμπελι το κανανε τον Γεναρη
-Γεναρη μηνα κλαδευε φεγγαρι μην ξεταζεις-λεγανε
Κλαδευαν τις  αχρηστες βεργες κι αφηναν απο δυο ματια,
και τον Μαρτη σκαβανε τ'αμπελι,σηκωνανε κλουμπια,σωρο
το χωμα γυρω-γυρω,
Την Ανοιξη κανανε το στρολοηζμα και το κορφολοηζμα,
και το ραντιζαν με θειαφι[κιαφι] και χαλκο να'ναι γερο να
μην παθει ,να μην αρρωστησει απο φυλλοξερα,απο περονο-
σπορο,απο σταχτωμα,απο βαμβακουλα,απο σαπιλα και
χαλασει,να'χει γερα και μεγαλα σταφυλια ,
-Αμπελι μου πλατυφυλλο και κοντοκλαδεμενο
για δεν ανθεις για δεν καρπεις  σταφυλια για δεν κανεις
και χαλασες παλιαμπελο κι εγω θα σε πουλησω
Μη με πουλησεις αφεντη μου κι εγω σε ξεχρεωνω
για βαλε νιους και σκαψεμε γερους και κλαδεψεμε
βαλε κοριτσια ανυπαντρα να με κορφολογησουν
και γριες μεσοκοπες να με βλαστολογησουν-
αυτο το τραγουδι το λεγανε στο τρυγο
Ο τρυγος γινονταν τον Σεπτεμβρη τον Τρυγητη,τοτε
πρωι μαζευονταν ολη η οικογενεια,φιλοι και συγγενεις
και τρυγουσαν  με τα καλαθια,τα σταφυλια τα εβαζαν
στα κοφινια μεγαλα καλαθια,τα γεμιζαν,αυτα τα φορτωναν
στα γαιδουρια και τα πηγαιναν στο σπιτι να τα πατησουν
στα καδια,τα πατουσαν στα πατητηρια  με τα ποδια πλυμενα
και καθαρα,κι απο χυνονταν ο μουστος  στο καδι,μεσα ερρι-
χναν και τα φλουδια με τα κουκουτσια να παρει χρωμα το κρασι,
εκει κατω το καδι ειχε τρυπα που την ειχανε με σπεραγγια να
περασει καθαρος ο μουστος,τον μουστο τον αδειαζαν στα κρα-
σοβαρελα σε σκοτεινα μερη στο κατωι στις αποθηκες ,το ανοιγ-
μα του βαρελιου βαζανε σποεραγγια να μην περασει τιποτα,και
αφηναν το μουστο να βρασει 40 μερες να γινει κρασι και μετα το
ανοιγαν να πιουν το νεο κρασι,
μετρουσαν το κρασι σε οκαδες,τοσες οκαδες κρασι λεγανε.
Με τον μουστο που'τανε καταγλυκος φτιαχνανε μουστοχυλο,
και πετμεζι[πετιμεζι],βραζανε τον μουστο σε καζανι πανω σε
σταθερη φωτια κι ανακατευανε συνεχεια με μια ξυλινη κουταλα
μεχρι που ο μουστος επηζε και γινονταν πετιμεζι,ειχε κοκκινο
χρωμα κι ηταν ολογλυκο το πετμεζι ,λεγανε -ειναι γλυκο σαν
πετμεζ'-για κατι πολυ γλυκο.
Για τ'αμπελια και το κρασι λεγανε πολλες παροιμιες
-αλλος σκαβει και κλαδευει κι αλλος πινει και μεθαει
-τ'αμπελι θελει αμπελουργο το σπιτι νοικοκυρη
-παλιο κρασι και νιο λαδι
-τρυγος θερος πολεμος αναβολη δεν παιρνει
-Μαης αβρεχος μουστος αμετρος
Θυμαμαι ερχομουνα απ'τ'-αμπελια Μαη μηνα κι εκει στη
Πεταλι συναντησα  τον μπαρμπα Γακια τον Κουτσουκβελη
[Κουβελη] που ειχε τα προβατα,και μου το'πε,ο μπαρμπα
Γακιας ηταν θυμοσοφος και λαικος ποιητης
-το Νοεμβρη και Δεκεμβρη φυτευε καταβολαδες
-Γεναρη μηνα κλαδευε φεγγαρι μην ξεταζεις
-τον Απριλη τα κουδουνια τον Σεπτεμβρη τα σταφυλια
-τους μηνες που δεν εχει ρο το κρασι θελει νερο
-ο υπνος θρεφει το παιδι ο ηλιος το μοσχαρι
και το κρασι τον γεροντα τον κανει παλλικαρι
.
Στο παλιο χωριο πανω στα Βρυστιανα τη βυζαντινη εποχη
τ'αμπελια τα'χανε στα Τσουγκανακια απ'τη μερια προς τα
Δρυμονια,σωζονται ακομα μεσα στη δασικη εκτ;αση οι
μαντρες απο τις πεζουλες που ειχανε.
Στη Ντοβρα και στη γυρω περιοχη λενε πως τα χρονια προ
Χριστου εκει ειχανε αμπελια κι εκει κοντα βρισκονταν ερειπια
απο αρχαιο ναο και λεγεται στα Ελληνικα τα Λιθαρια,ηταν ο
ναος του θεου Διονυσου,ο Διονυσος ηταν θεος τ'αμπε-
λιου και του κρασιου κι εκει κανανε γιορτες να τιμησουν
θεο
Τους εργατες που εσκαβαν τ'αμπελια τους λεγανε σκαφτιαδες.
Πολλοι Μαχαιριωτες εβαζαν εργατες κι εσκαβαν τ'αμπελια.
Οι εργατες ητανε Μαχαιριωτες αλλα και ξενοι απ'αλλα μερη,
που ερχονταν και εμεναν στο χωριο.
Ενας απ'αυτους τους ξενους εργατες ηταν κι ο Θεοφιλος
απο την Κεφαλονια,ξακουστος λαικος ποιητης,εφκιαξε
πολλα ποιηματα,που σωζονται προφορικα.Ηταν γερος αντρας
και ημερησιως εσκαβε 250 κλουμπια.
Λενε πως ο Μητσο Γκουμας ενας θεορατος θεμελιακος αντρας
Κυκλωπας εσκαβε 1200 κλουμπια ημερησιως.
Την εποχη που γινονταν,ωριμαζαν,τα σταφυλια,απο τον
Αυγουστο μεχρι που τα τριγυγαν τον Σεπτεμβρη,φυλαγον-
ταν τ'αμπελια απο τον αγροφυλακα τον δραγατη,,που εφτιαχνε
πανω σ'ενα δεντρο μια φρατζατα ενα κατοικιο να μενει και να
κοιμαται,κι ηταν ολη τη μερα εκει και κοιτουσε τ'αμπελια,τη φρα-
τζατα την εφτιαχνε με ξυλα ,τα στερεωνε στα κλαδια του δεντρου,
και πανω εστρωνε κλαδακια με φυλλα για στρωμα,ητανε ενα σπιτι
πανω και μεσα στο δεντρο .
Αγροφυλακες,δραγατες ,ητανε ο Αντριας ο Πλιατσικας,ο μπαρμπα
Ξαρχης ο Βοτσης,αυτος ειχε φρατζατα πανω σε μια κουτσ'πια
στ'αμπελι μας στην αρχη στα πανω αμπελια νοτια ,τη θυμαμαι παιδι
και μ'αφηνε ν'ανεβαινω πανω και να καθουμαι,χαρα ητανε,
Αγροφυλακας που φυλαγε τ'αμπελια ητανε κι ο Θοδωρακης Κουβελης
Νατσας Λασπιας
Το καλυτερο αμπελι λεγανε πως ηταν του Σπυρου Μπουρχα.
Αμπελια ειχαν εκει που απασχολουνταν και εμειναν σε καλυβες
οι Τριαντεοι στον Σταχτια,οι Βοτσεοι στον Παλιουρα

.
Απο κανενα σπιτι στο χωριο δεν ελειπε το κρασι.
Ολοι ειχανε και πινανε.Καποιοι ομως ...παραπινανε.
Ητανε κρασοκανατες.Καποιοι απ'τους παλιους κρασο-
κανατες ηταν:ο Γιωργης Λιαμης ο στραβος,ο Τζαπανος,
ο γερο Τσαπαρελης,ο Κωσταντης ο Τριαντης
Να κι ενα τραγουδι στην υγεια τους!
ειχα παρεα διαλεχτη
ολο κρασοκανατες
τον γερο Λιαμη τον στραβο
τον γερο τον Τζαπανο
.
Οταν πεθανε ο Κωσταντης Τριαντης οι φιλοι του βγαλανε
τραγουδι:
Κυριε μου το τι να'γινε ο Κωσταντης Τριαντης
που'ταν στη Ρουστα ξακουστος και στο Σταχτια γραμμενος
που ηταν και στ'αμπελι του πανωριο κυπαρισσι
Μηδε στη Ρουστα φανηκε μηδε και στο Ριτζερι
μας ειπαν πως επερασε περα στο Καλαμακι
φκιαχνει ασκερι διαλεχτο ολο κρασοκανατες
και πηραν τον ανηφορο και στη Μπαμπινη πανε
πηραν τον Λιαμη τον στραβο το γερο Τσαπαρελη
και περνουν τον ανηφορο στα Βλυζανα να πανε
παιρνουν τον Λια Κοτσαλο το γερο Σταμπλακατο
και περνουν τον κατηφορο στο Βασιλοπλο φτανουν
παιρνουν τον Γιαννο τον Καυκια το γερο τον Λιβανη
και κανουν τον κατηφορο στον Αστακο να πανε
.
Ετσι μαζευτηκαν ο ενας με τον αλλο ολοι οι κρασοκανατες
ασκερι του Διονυσου κι απο ανηφορα σε κατηφορα και σ'ανη-
φορα περνουσαν ευθυμα γυρω-γυρω με ''κερνατε το κρασι και
στην υγεια μας,βρε παιδια''
.

.

.

Grapes,Σταφυλια-2μ χ 3μ-χ.ν.κουβελης c.n.couvelis
.
.
.