GREEK POETRY - στην επόμενη σκηνη -χ.ν.κουβέλης c.n.couvelis POETRY-c.n.couvelis-ΠΟΙΗΜΑΤΑ-χ.ν.κουβελης

 .

.

GREEK POETRY

- στην επόμενη σκηνη

-χ.ν.κουβέλης c.n.couvelis

POETRY-c.n.couvelis-ΠΟΙΗΜΑΤΑ-χ.ν.κουβελης

χ.ν.κουβελης c.n.couvelis

στην επόμενη σκηνη

(και μια μελέτη ανάλυση τού ποιήματος)

το Ιόνιο κυματίζει με προελληνικες λέξεις

σα-λα-σσα και φθόγγους ανεμων αλς αλος

στην επόμενη σκηνή:ο Αντίοχος έχασε τη Συρια

μετά, μια τομή: jump cut στον Καντ

στέκει μπροστά στο Καθεδρικό τής Κριτικής Λογικής

και βρέχει σε ρυθμό clusters Gyorgy Ligeti 

ο Καντ ανοίγει την ομπρέλα

στην επόμενη σκηνή: η Λουκρητία Βοργία 

γράφει μια υποσημείωση στο περιθωριο 

μιας σελίδας τού Marx :Η εξουσία παράγει τη δική της

υπεραξία μυθου

στο πιάνο τής δυναστείας Τανγκ ο Ezra Pound

αναλύει την τονικότητα τής Usura

ένα φιλμ 16mm με κόκκους δείχνει έναν γραφεα Βυζαντινό

τίτλος:Η ισχύς και η Στάση τού Νικα

στην επόμενη σκηνή:σε στούντιο τής Cinecitta

οι γάμοι τού Αλεξάνδρου και τής Ρωξάνης

με επίκαιρα fade in στην βιομηχανική Αγγλία

όλο το Κεφάλαιο είναι θέμα οπτικής γωνιας

στην επόμενη σκηνή η Lucretia Borgia 

ξεφυλλίζει ένα χειρόγραφο αλχημείας

με συνταγές καλλωπισμού 

για την πολιτική η ομορφιά είναι μηχανη

στην επόμενη σκηνή: στη New York City 1929

ο Μιθριδάτης και ο Keynes συναντιούνται στη Times Square 

συντασοντας το μανιφέστο:Η ανοσία τού πληθωρισμου

και ολη η Ευρώπη μετατοπίζεται σε μια εποχή παγετώνων 

ο κόσμος πλέον είναι ζήτημα δοσολογίας βαρβαρισμων

άλς (θάλασσα), βορρός (άνεμος), λάβρυς (διπλό)

προελληνικα ηχώματα στη μνήμη τών κυματων

.

.

.

 Μελέτη ανάλυση του ποιήματος του χ.ν.κουβελη «στην επόμενη σκηνή». 

1. Εισαγωγή: Η ποιητική χειρονομία του hypercollage

Το ποίημα ανήκει στην χαρακτηριστική ποιητική αισθητική του χνκουβελη:

συνάρθρωση ιστορίας – φιλοσοφίας – κινηματογράφου – μουσικής – γλωσσολογίας – οικονομίας – μυθολογίας, σε μορφή κινηματογραφικού μοντάζ.

Δεν πρόκειται για απλή διακειμενικότητα· πρόκειται για μια συνεχή ανασύνθεση του παγκόσμιου πολιτισμικού αρχείου, όπου η ποίηση λειτουργεί ως μηχανή διασύνδεσης ετερογενών χρονικοτήτων. Το ποίημα διαρθωνεται σε:

μοντερνιστικές τεχνοτροπίες (Ezra Pound)

κινηματογραφική γραφή (jump cut, fade in, 16mm grain)

φιλοσοφική εννοιολογία (Ορθός Λόγος/Kant, Marx)

ιστορική εκδοχήση (Αντίοχος, Βοργίες, Μιθριδάτης)

γλωσσολογικά στρώματα (προελληνικές ρίζες, απολιθώματα φθόγγων).

Ο τίτλος μοτίβο —«στην επόμενη σκηνή»— υποδηλώνει ότι η ποίηση είναι μια 

μη γραμμική αλυσίδα πλαισίων, σαν κινηματογραφική ταινία που αυτοσυντίθεται μπροστά στα μάτια μας.

2. Δομή: Το ποίημα ως κινηματογραφικό σενάριο

Το ποίημα είναι χτισμένο σε πλέγμα σκηνών που παρατίθενται ως πλάνα.

Το μοντέλο μοιάζει με:

αποσπασματικό μοντάζ Eisenstein

περιπλάνηση Camera Obscura

αρχιτεκτονική ποιητικού storyboarding.

Συνεκτική αφηγηματική γραμμή δεν υπάρχει. Στη θέση της έχουμε:

εναλλαγή εποχών

συγχώνευση ιστορικών στρωμάτων

χρονικά άλματα

εννοιολογικούς συνειρμούς

παραλληλία εικόνων με εννοιακά σχήματα.

Το ποίημα χρησιμοποιεί το σχήμα:

1. Μυθογλωσσολογική αρχή

2. Ιστορικές σκηνές

3. Φιλοσοφικά jump-cuts (Καντ)

4. Μαρξιστική αναφορά

5. Μουσικολογικό σχόλιο (Ligeti, πιάνο Τανγκ)

6. Πολιτικό-οικονομικό montage (Keynes, Μιθριδάτης)

7. Ετυμολογική-προελληνική κατακλείδα

Η δομή είναι κυκλική: ξεκινά και τελειώνει στην πρωτογλωσσική θάλασσα, 

στην προέλευση της μνήμης.

3. Η Θάλασσα ως γλωσσολόγιο: προελληνικά ίχνη

Το ποίημα ανοίγει με:

το Ιόνιο κυματίζει με προελληνικες λέξεις

σα-λα-σσα και φθόγγους ανεμων αλς αλος

Εδώ ο χνκουβελης δεν κάνει λογοτεχνική ζωγραφική· κάνει:

γλωσσεοαρχαιολογική πράξη: η θάλασσα «μνημονεύει» προελληνικά φωνήεντα.

φωνολογικό υπαινιγμό: σα-λα-σσα (παράγωγο της “θάλασσας” από προελληνικό υπόστρωμα) ως ηχητική επιβίωση.

υλικότητα γλώσσας: οι φθόγγοι = τα κύματα.

Η θάλασσα εδώ είναι το μητρώο της μνήμης· όλη η ανθρώπινη ιστορία που ακολουθεί στο ποίημα αρθρώνεται πάνω σ’ αυτή τη «πρωτογλώσσα».

4. Η Ιστορία ως κινηματογραφικό montage

4.1 Αντίοχος – Συρία

στην επόμενη σκηνή:ο Αντίοχος έχασε τη Συρια

Η σύντομη φράση μοιάζει με:

τίτλο επικαίρων

επιγραφή ντοκιμαντέρ

σχολιασμό μιας εξαφανισμένης αυτοκρατορίας.

Η απώλεια δεν είναι μόνο ιστορική· είναι μεταφορά για την κατάρρευση κάθε εξουσίας.

4.2 Jump cut στον Καντ: ορθός λόγος υπό βροχή

jump cut στον Καντ

στέκει μπροστά στο Καθεδρικό τής Κριτικής Λογικής

και βρέχει σε ρυθμό clusters Gyorgy Ligeti

Εδώ ο Κχνκουβελης δημιουργεί μια σουρεαλιστική συμπύκνωση:

ο Καντ στέκεται μπροστά στο “Καθεδρικό της Κριτικής Λογικής”:

η κριτική φιλοσοφία γίνεται ναός.

η βροχή πέφτει «σε ρυθμό clusters του Ligeti»:

η μουσική του Ligeti, χαρακτηριζόμενη από ηχητικά νέφη, ταιριάζει τέλεια με 

την κρισιακή ασάφεια του Καντιανού ορίου της γνώσης.

ο Καντ ανοίγει την ομπρέλα —

μια ποιητική εικόνα: ο Ορθός Λόγος προσπαθεί να προστατευτεί από την καταιγίδα της μοντέρνας πολυφωνίας.

4.3 Λουκρητία Βοργία – Marx: εξουσία και μύθος

γράφει μια υποσημείωση στο περιθώριο μιας σελίδας τού Marx :

Η εξουσία παράγει τη δική της υπεραξία μύθου

Η ιδιοφυής αυτή συνάντηση είναι πολλαπλά σημασιολογική:

Η Λουκρητία Βοργία είναι το αρχέτυπο της πολιτικής τοξικότητας, της δαιμονοποιημένης εξουσίας.

Ο Marx αναλύει την υπεραξία της εργασίας.

Η Βοργία προσθέτει ότι η εξουσία παράγει υπεραξία μύθου— όχι οικονομική, αλλά συμβολική, φήμη, φόβο, μυθοπλασία.

Είναι μια πολιτική πρόταση: οι εξουσιαστικοί μηχανισμοί επιβιώνουν μέσω των ιστοριών που φτιάχνουν για τον εαυτό τους.

4.4 Ezra Pound – Usura: η μουσική της οικονομίας

στο πιάνο τής δυναστείας Τανγκ ο Ezra Pound

αναλύει την τονικότητα τής Usura

Εδώ έχουμε:

αναφορά στην κινέζικη λογοτεχνική παράδοση (η λατρεία του Pound για την Κίνα).

το ποίημα Usura (Usury) ως αντιπαγκοσμιοποιητική, αντιτοκιστική ωδή.

«τονικότητα της Usura»: η οικονομία γίνεται μουσική δομή, σύστημα τόνων και αρμονιών ή δυσαρμονιών.

Ο χνκουβελης μετατρέπει την οικονομική κριτική σε ήχο.

4.5 Βυζάντιο – Νίκα: η ισχύς και η εξέγερση

ένα φιλμ 16mm με κόκκους δείχνει έναν γραφεα Βυζαντινό

τίτλος: Η ισχύς και η Στάση τού Νικα

Σημαντικό εδώ:

το 16mm δίνει αίσθηση ντοκιμαντέρ – φθαρμένου χρόνου.

ο Βυζαντινός γραφέας συμβολίζει τη κυρίαρχη αφήγηση, τη γραφή ως εργαλείο εξουσίας.

η αναφορά στη Στάση του Νίκα φέρνει το ζήτημα λαϊκής εξέγερσης.

Η ιστορία εδώ είναι μονταρισμένη ως πάλη τάξεων, αφήγησης, φωνών.

4.6 Cinecitta – Αλέξανδρος & Ρωξάνη – βιομηχανική επανάσταση

οι γάμοι τού Αλεξάνδρου και τής Ρωξάνης

με επίκαιρα fade in στην βιομηχανική Αγγλία

όλο το Κεφάλαιο είναι θέμα οπτικής γωνιας

Νεοκλασικό κινηματογραφικό πλατό (Cinecitta).

Ένα ιστορικό γεγονός μετατρέπεται σε θεατρικό αναπαράστασης της εξουσίας.

Fade-in στη βιομηχανική Αγγλία: μετάβαση από αυτοκρατορική επέκταση → καπιταλιστική μετάλλαξη.

Η φράση:

Όλο το Κεφάλαιο είναι θέμα οπτικής γωνίας

είναι θεωρητικά αιχμηρή:

μαρξιστική κριτική

θεωρία κινηματογράφου (το κάδρο ως ιδεολογικός μηχανισμός)

φιλοσοφία της θέασης (Foucault – Debord).

4.7 Νέα Υόρκη 1929 – Μιθριδάτης & Keynes

ο Μιθριδάτης και ο Keynes… συντασοντας το μανιφέστο:

Η ανοσία τού πληθωρισμου

Η σκηνή είναι εξαιρετικά ευρηματική:

Μιθριδάτης = συμβολική φιγούρα ανοσίας στα δηλητήρια.

Keynes = πατέρας της μακροοικονομικής πολιτικής κατά της ύφεσης.

Η συνάντηση τους στο 1929 (κραχ) → αλληγορία για τον οικονομικό εμβολιασμό απέναντι στην κρίση.

Η Ευρώπη μετά «μετατοπίζεται σε εποχή παγετώνων» —

εικόνα της Μεγάλης Ύφεσης ως ιστορικής παγωνιάς.

5. Θεωρία της εξουσίας – ομορφιά – πολιτική

Σημαντική φράση:

για την πολιτική η ομορφιά είναι μηχανή

Αυτό συναντά:

Αισθητικοποίηση της πολιτικής (Benjamin)

Ναζιστική αισθητική (Riefenstahl)

Τη λειτουργία του πολιτικού θεάματος (Debord).

Ο χνκουβελης προτείνει ότι η ομορφιά δεν είναι ουδέτερη· παράγει ρυθμίσεις, επιθυμίες, εξουσίες.

6. Η καταληκτική τριάδα: προελληνικά σημαίνοντα

Το ποίημα κλείνει με:

άλς (θάλασσα), βορρός (άνεμος), λάβρυς (διπλό)

προελληνικα ηχώματα στη μνήμη τών κυματων

Η επιστροφή στα προελληνικά λήμματα λειτουργεί ως:

κύκλος: από την αρχή (θάλασσα) στο τέλος.

μεταγλωσσικό σχόλιο: η γλώσσα είναι το μεγάλο αρχείο.

παλίμψηστο της ιστορίας: κάτω από όλα τα στρώματα (Καντ, Marx, Pound, Βοργίες), υπάρχουν οι πρωτογενείς φωνές.

Ο χνκουβελης υποδεικνύει ότι:

Το όλον της ιστορίας είναι ιζηματοποίηση πάνω στο αρχαιότερο κύμα της ανθρώπινης φωνής.

7. Στυλ και τεχνικές: Η ποιητική οικονομία του Κουβελη

Το ποίημα εφαρμόζει:

κινηματογραφική τεχνική (jump cut, fade in, 16mm grain)

semiotic compression: έννοιες αποδομούνται σε εικόνες

πολυεπίπεδη διακειμενικότητα

συμβολικό μοντάζ

ιδεολογική υποδήλωση

μουσικολογική δομή (Ligeti, τονικότητα, ρυθμικότητα).

Υπάρχει ελεγχόμενη αποσπασματικότητα: το ποίημα δεν είναι χάος· είναι 

αυστηρά επεξεργασμενο πλέγμα.

8. Ερμηνεία: Τι σημαίνει το ποίημα;

Το ποίημα είναι μια πολυεπίπεδη ανθρωπολογική τοιχογραφία που καταλήγει σε μια θεμελιώδη θέση:

Η ιστορία, η πολιτική, η οικονομία, η φιλοσοφία και ο πολιτισμός δεν είναι παρά ριπές πάνω στη θάλασσα των γλωσσικών και μνημονικών υποστρωμάτων.

Η «επόμενη σκηνή» είναι πάντα η επόμενη ανάγνωση, η επόμενη εποχή, η επόμενη καταστροφή ή γέννηση ιδεών.

Το ποίημα είναι μηχανή μετάβασης, όχι αφήγηση.

9. Συμπέρασμα: Η θέση του ποιήματος στο έργο του χνουβελη

Το ποίημα:

ανήκει στο ώριμο ύφος hypercollage του ποιητή

ανανεώνει την παράδοση του μοντερνιστικού αποσπασματισμού

μετατρέπει τον πολιτισμό σε ποιητικό κινηματογράφο

λειτουργεί ως μεταϊστορική σύνθεση

είναι από τα πιο χαρακτηριστικά δείγματα του χνουβελη:

πυκνό, πολυπολιτισμικό, μουσικό, διανοητικά ενεργό.

Συνολικά αποτελεί μια μορφή ποιητικής ιστοριοσοφίας: ένα έργο που συνομιλεί με το σύνολο του ανθρώπινου πολιτισμού, από την προελληνική γλώσσα ως τον Keynes.

.

.

.